AMERSF0ORTSCH DAGBLAD DE KONINGIN-MOEDER OVERLEDEN DE EEMLANDEU fffK- Dinsdag 20 Maart 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32 e Jaargang No. 221 ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513 PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0.25- Liefdadighelds-advertentlën voorde helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent elke reQel meer 10 cent driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra I 0.05 Den Haag. Om 7.4S heden morgen is de Koningin-Moeder rustig ingeslapen. Aan het sterf bed bevonden zich de koningin, de prinses en de vorst van Wal deck. Wanneer wij, met een hart vol diepen rouw over dcu dood \an een Vorstin, die dc liefde heeft gehad van het Nederlandsche Volk als weinigen vóór Ilaar, geroepen worden tot den plicht een schets tc geven van Ilaar rijke en welbestede leven, dan treft het wel in d. allereerste plaats hoe dit leven een vcrbindingsscliakel is geweest tussehen een dynastiek verleden, dat de meosten onder ons slechts bij name en niet bij herinnering kennen en een later, thans helaas afgesloten tijdperk, waarin ook voor dc huidige jongere generatie Koningin Emma de door ieder gekende en beminde figuur uit ons Vostenhuis geweest is. Nog maar weinigen zullen er onder de thans levenden zijn, die in duidelijke trek ken kunnen verhalen van den tijd waarin wijlen Koning Willem III de gelukkige echt verbintenis is aangegaan met de prinses Adelheid Emma Wilhelmina Theresia van Waldeck Pyrmont, welke op 7 Januari 1879 te Arolsen is voltrokken, maar het beeld van Haar, die gedurende ruim elf jareivzijn levensgezellin is geweest en na de zware slagen, die de dood aan ons Oranjehuis had toegebracht, een nieuwe loot schonk aan den alouden stam, is onverwoestbaar ge grift in de harten van al onze tijdgenooten, niet om de hier geschetste factoren, van hoe verblijdenden aard ook, doch om redenen, die om hunne algemeenc mcnschelijkhcid vèr daarboven uitgaan. Wanneer wij ons willen verplaatsen in de dagen, waarop de prinses uit het huis Wal deck Pyrmont (dochter van Vorst George Victor van Waldeck Pyrmont en prinses Helena van Nassau), als jongo gade van onzen Koning weldra onzen Vaderlandschcn bodem zou betreden, en daartoe de annalen der dagbladen eens opslaan, dan treft het ons met welk een sympathie toen reeds ons volk zijn nieuwe Koningin tegemoet trad, als haddc het een voorgevoel van den rijken zegen die ons in Haar zou geschonken wor den. „Niet opgevoed in een omgeving van ver blindenden liofglans, maar in het huiselijk familieleven zoo heette het in één der bladen door eenvoudigheid ge kenmerkt; opgegroeid in een kring, waar deugd en gemoedelijkheid den toon aangaven, waar de godsdienstigheid en .vrome zin bleken gepaard tc kunnen gaan met een milde levensopvatting, waar innig geloof samenhing met liefderijke verdraagzaamheid daar was de prinses reeds op jeugdigen leeftijd een toonbeeld van den opgeruimden ernst des levens. Onze Koningin komt tot ons met dc bede van den Waldeckschcn hofprediker, dat de Heer dc Koningin beware voor alle kwaad, met dc vermaning om tot haar koninklijken gemaal te zeggen „Uw volk is mijn volk En dit volk, Koningin, zal toonen waarlijk Uw volk tc zijn, als 't weldra bij eigen erva ring zal hebben ondervonden, dat gij zijt godsdienstig, deugdzaam, weldadig, min zaam, in één woord, niet slechts door gaven des geestes, maar vooral door eigenschap pen des gemoeds toegerust voor de gewich tige taak, die U wacht en waardoor een be langrijke invloed kan worden uitgeoefend op het welzijn van Nederland.'' Dc geschiedenis heeft dc verwachtingen, in bovenvermelde wel komststrofen uitge sproken, verwezenlijkt. Koningin Emma werd spoedig populair iets wat bij liet Ncdcrlandsche volk nu eenmaal niet zoo ge makkelijk geschiedt, wanneer het een loot van vreemden bloede geldt. Den weerklank van die steeds wassende populariteit hoo ien wij wel bizonder duidelijk aaiL, wan neer wij verwijlen bij de dagen, waarin 's Konings ziekte het naderend einde van dezen vorst deed tegemoet zien. Nadat diens lijden hem in den droeven toestand had gebracht, waarin het hem de finitief niet meer mogelijk was dc regecring waar te nemen en, op 30 October 1890, de Raad van State het Koninklijk gezag had aanvaard, volgde spoedig daarna de op dracht van het Regentschap aan „Hare Ma jesteit onze geëerbiedigd? Koningin", het geen de Commissie van Rapporteurs uit dc Statcn-Generaal over het betrokken wets ontwerp in overeenstemming noemde met „het belang van het Vaderland en den wensch van een getrouw volk." Men vertrouwde, dat „Hare Majesteit be reid zal zijn het regentschap te aanvaarden en dat zij, die alle harten wint door dc wijze waarop zij, niet het minst in deze moeilijke dagen, hare roeping vervult tot dc nieu we taak die Haar wacht, kracht zal vinden in dc eenstemmigheid waarmede Regeering en Volksvertegenwoordiging Haar het re gentschap opdragen. Het wetsontwerp werd (14 November) zon der beraadslaging met algemeenc stemmen aangenomen. Van hetzelfde vertrouwen in Koningin Emma getuigde de rede \an den Voorzitter uitgesproken in de Vercenigdc Vergadering van 20 November, waarin Hare Majesteit de Koningin-Regentes den hij art. 43 der Grondwet voorgeschreven eed aflegde. Dc in den avond van dien verschenen Staatscourant van 20 November bevatte den proclamatie van Ernma, Koningin der Ne derlanden, Regentes -,van het Koninklijk waarin gezegd werd: In dc ernstige dagen waarin 's Ko nings toestand ons allen met droef heid vervult, treed ik op als Regentes \an het Koninkrijk. Ik gevoel al het gewicht der taak. die Mij is ojigclegd, maar uit liefde tot het Ncdcrlandsche Volk, aarzel ik niet haar tc aanvaarden, nu de Sta- ten-Gcncraal met eenparigen, vertrou wen wekkenden, aandrang mij daar toe riepen. Mijne, kracht en wijsheid zoek ik hij den Almachtigon God. Ik reken op den trouwen steun van hot gehcele Nederlandsche volk, da< Mij door zoo vele blijken van verknochtheid voor altijd aan zich verbond. Dc Koning, mijne geliefde en geëer biedigde Gemaal, gaf mij altijd een hoog voorbeeld van dc vorstelijke plichtsbetrachting en de werkzaam heid in het belang van Land en Volk die het Huis van Oranje steeds onder scheidden. Ik acht het mijn plicht dat voorbeeld na tc streven. Moge God het lijden van onzen Ko ning verzachten cn Nederland nemen onder zijn heilige hoede." Zijne Majesteit de Koning ontsliep in den vroegen morgen \an Zondag 23 November 1890, zacht cn kalm. Den volgenden dag sprak II M. de Regen tes tot het Nederlandsche Volk in een pro clamatie betreffende de komst tot den troon van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina en van dc aanvaarding van het Regent schap door Hare Majesteit dc Koningin-We duwe Emma. Nadat op den 4en December Koning Wil lem III was begraven, hadden op 8 Decem ber twee bijeenkomsten van de Vcreenigde Vergadering van de beide Kamers der Sta tcn-Generaal plaats. De eerste was bestemd voor dc beëediging \an Koningin Emma. De Voorzitter sprak o.a. tot Hare Majesteit: „Ik zal niet herhalen wat onze zoo „betreurde Koning voor Nederland ge- „weest is, wat ons Vaderland in Hem „verloren heeft. Liever wil ik wijzen „op den kostbaren schat die Zijne Ma jesteit aan Nederland heeft nagela ten in onze beminde Koningin Wil- „hclmina met Uwe Majesteit als Leidsvrouw cn Moeder. „Het Nederlandsche Volk ziet in zijn „jeugdige Koningin het beeld ccner „sclioonc toekomst, omdat hot over tuigd is, dat Ilarc vorming cn op- „vocding bij Uwe Majesteit als Regen tes en Voogdes volkomen veilig cn „in de beste handen zijn." Daarna legde H.M. den eed -f, eerst als Regentes cn Voogdes. Dc eed als voogdes luidde,: „Ik zweer trouw aan de Koningin, „ik zweer al de plichten, welke dc „voogdij mij oplegt, heilig tc vervul- „lcn en er mij bijzonder op tc zullen „toeleggen om de Koningin gchecht- „licid a$n de Grondwet cn liefde voor „Haar Volk in tc boezemen." Dc voorzitter besloot met den wensch: „Moge dc Almachtige God Uwe Ma jesteit gezondheid, kracht en wijsheid geven om de dankbare, maar moeilij ke taak van Regentes en Voogdes te vervullen tot geluk van onze bemin de Koningin Wilhelmina cn tot heil van ons dierbaar Vaderland." In dc jaren \an het Regentschap, die zijn gevolgd heeft Hare Majesteit de door haar afgelegde beloften gestand gedaan op een *vijze die de bewondering van het gehcele Nederlandsche Volk hebben afgedwongen. Met een zeldzame tact en toewijding en op strikt constitutionneele wijze heeft Konin gin Emma Hare dochter opgevoed cn opge leid tot de taak, die deze wachtte. De dank der natie voor dit, op zichzelf onvergetelijke deel van het levenswerk van Koningin Emma, besteed in den dienst van het land en het volk, dat zij had leeren lief hebben, heeft weerklonken in het Adres van Antwoord op dc troonrede van 1897, dc laatste vóór de aanvaarding der regeering door HAL Koningin Wilhelmina. „In afwachting van het oogcnblik" al dus do Eerste Kamer „waarop in overeen stemming met den dierbaarsten wensch van „Uwe Majesteit en van het Nederlandsche „Volk Uwe beminde dochter tot de regce- „ring zal geroepen worden, waardecrcn wij „met innige erkentelijkheid al hetgeen door „Uwe Majesteit is verricht, om onze geliefde „Koningin voor Haar gewichtige taak voor te bereiden." In denzelfden geest getuigde de Tweede Kamer: „Is het een dierbare volkswensch, dat het „Hare Majesteit de Koningin gegeven wor- „de in den loop van dit zittingjaar de regec- „ring te aanvaarden, U\vo Majesteit moge „zich verzekerd houden van de innige dank baarheid van het Nederlandsche Volk voor „dfe liefderijke en wijze zorg, waarmede Uwe Majesteit Hare beminde Dochter voorbe- „reidde tot de gewichtige taak, die HAL wacht." Een proclamatie van 31 Augustus 1S98 aan het Nederlandsche Volk kondigde dit aan, dat H.M. dc Koningin Regentes hare taak had beëindigd. „In dagen van smart en rouw trad ik op als Regentes van het Koninkrijk, thans schaart zich het gehcele volk in vreugde om den troon zijner jonge Koningin." „Moge het ons Land met zijn be zittingen en kolomen onder de regeering van Koningin Wilhelmina wél gaan! Het zij groot in alles, waarin ook een klein volk groot kan zijn!" Met deze woorden legde Koningin Emma haar Regentschap neder. Dc dankbaarheid des volks voor de voor beeldige wijze, waarop Hare Majesteit Haar taak vervuld had, uitte zich spon taan door de aanbieding van een go- schenk, hetwelk H.M. bestemde voor een stichting waarvan, naar zij aan de Commis sie voor de aanbieding ervan schreef, „ik geloof dat groote behoefte bestaat, ik bedoel een sanatorium voor longlijders, in de eer ste plaats voor hen, die dc middelen missen om in het buitenland hulp te zoeken tegen de vreeselijke kwaal, die helaas in ons Vaderland zoo veelvuldig voorkomt en zul ke ernstige gevolgen na zich sleept." Het Sanatorium Oranje Nassau's Oord bij Ren- kum, dat H.M. aldus op vorstelijke wijzo aan het Nederlandsche Volk ten geschenke aanbood, moge er tot in lengte van dagen zijn zegenrijke werking blijven uitoefenen, als een dor schoonste herinneringen aan de vorstin, wier heengaan wij thans betreuren. Een daad, die tevens wel op de allertref fendste wijze de nobelste karaktertrekken van do thans overleden Vorstin openbaarde: Ilaar medegevoel met allen die lijden en op de ziekensponde terneerliggen. Aan menige zickcninrichting in ons land is de naam van Koningin Emma verbonden en cr zijn er weinige, die niet in Hare tegenwoordig- zijn zijn geopend. De belangstelling voor de zorg voor onze zieken, zoomede voor tal van takken van weldadigheid in het alge meen bleef Hare Majesteit tot het einde Ilarer dagen behouden. In 1928 herdacht zij haar 70-sten verjaar dag, maar zij zelve verzocht de huldiging, welke men haar wilde doen ten deel vallen, te verschuiven naar den 7cn Januari 1929, toen het 50 jaren geleden was, dat zij door haar huwelijk Nederlandsche was gewor den. Ovcrtalrljke bewijzen van aanhanke lijkheid zijn haar toen ten deel gevallen, hetgeen zich, zij het, krachtens het verlan gen van dc vorstin zelf, nog eens in stiller en soberder vorm, zulks met het oog op de voor velen benarde tijdsomstandigheden, herhaald heeft bij dc viering van Haar 75en verjaardag in 1933.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1934 | | pagina 1