DE EEMLANDED
De diefstal in St. Baafs te Gent
NIEUWE LENTE - NIEUW GELUID
4000 EXEMPLAREN
L. J. LUYCX ZOON
GARAGE NIC. BOVÉE
Woensdag 18 April 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 244
DE BEWAKING IS NIET
GOED GEWEEST
TROTZKI MAG NIET
BLIJVEN
FRANKRIJKS ANTWOORD
MUZIEKHANDEL
Fa. R.v.d.BURG
BELASTINGVERLAGING IN
ENGELAND
7 uur 31 min.
TAXI TAXI
6 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093.
KAMP 41
AMER SFGGRTStH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 «"""den voor Amersfoort 2.10. per maand f 0.75. per
week (met gratia vtriekering tegen ongelukken) 0.17'/s.
Binnenland franco per post per 3 maanden I X-, Afzonderlijke nnmmera f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN 1-4 «geu f.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Lkfdadlghelds-advertenbën voorde
helft van den prijs. Kleine AdvertentlCn „KEITJES" by vooruitbetaling 1—5 regel*
50 cent elke re oei meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Be wllsnammer extra f 0.05
NIEUWS UIT BELGIE
Allerlei veronderstellingen omtrent
de daders en hunne motieven
y (Van onzen correspondent).
Brussel, 13 April '34.
De diefstal te Gent in de St. Baafskerk
die de hoofdkerk is van Gent, is wel een
sensalioncele zaak. Wij reden naar de Ar
te veldestad, enkele uren na dot wij te Brus
sel het bericht hadden vernomen. In St.
Baafs, waar wij verwachtten 6lechts op ver
toon van onze perskaart te worden toegela-
ten, bleek niemand eenigo moeilijkheid te
ondervinden om de kapel te betreden, die
vlak naast het hoogkoor is gelegen en waar
het beroemde veelluik van de gebroeders
Von Eyck wordt bewaard. Terwijl de kos
ter ons vriendelijk en met vele bijzonderhe
den vertelde hoe de diefstal was ontdekt,
was de onderkoster druk bezig met den ver
koop van illustraties van het schilderij. Dit
wees niet op een paniekstemming. De poli
tie was gekomen en had het noodige ge
daan. Voor het overige ging alles den. ge
wonen gang. Alleen ging de belangstelling
nu hoofdzakelijk naar het leege houten
raam, links onderaan van het veelluik. Dit
bewijst hoe men het te Gent met het schil
ilerij vrij gemoedelijk opvat, althans wat de
bewaking betreft. Want deze diefstal toont
onbetwistbaar aan, det er te weinig voor
zorgen waren genomen voor de veiligheid
van hot wereldvermaarde stuk, 't welk zoo
wel voor Vlaanderen als voor Nederland
con gemeenschappelijk cultuurbezit is.
In de kerk werd niets anders gestolen dan
het paneel van „Het Lam Gods". Een deur,
waardoor men de kerk verlaat wordt slechts
aan de buitenzijde gesloten. Hot is door
deze deur, dat de dieven want meer dan
vermoedelijk is de diefstal niet door édiï
persoon alleen gepleegd de kerk hebben
verlaten. Het is kinderspel zich in de kerk
to laten opsluiten, iet6 wat de dieven waar
schijnlijk hebben gedaan om, nadien, ge
makkelijk te kunnen werken in den nacht.
Zij hebben overigens hun werk zeer netjes
gedaan. Zij hebben eerst goed voorbereid,
hoe ze het best zouden te werk gaan
hebben het kostbare paneel dan uit de
ruwe houten omlijsting weggenomen op de
correcte wijze, die men zich kan denken
en die door een bekwaam vakman waar
schijnlijk niet zal worden verbeterd. Het
is te zien, dat zij het paneel niet hebben
willen beschadigen. Zij hebben de nagelen
weggetrokken, die het schilderij vastklem
den en hebben het toen, naar boven schui
vende, verwijderd.
Laten wij al dadelijk zeggen, dat de poli
tie niet het minste 6poor bezit over de da-
ders. Men heeft geen vingerafdrukken. Men
heeft eenvoudig niet6, tenzij dat ruim een
jaar terug iemand van de rechterlijke
autoriteiten te Gent den conservator van
de kunstschatten uit St. Baafs, met name
kanunnik Van der Gheyn, waarschuwde,
dat er een dreigbrief was ontvangen, in
verband mot het schilderij. Wij vernamen,
dat dit spoor naar Antwerpen zou leiden
Doch het jé? waardeloos. Als de dieven niet
tot een beter inzicht komen en b.v. het
schilderij niet ergens achter laten, of als
er geen aanwijzingen komen door verklik
king, dan mng men het paneel als redde
loos verloren beschouwen.
Dit paneel is een van de zes paneelcn,
die, in uitvoering van artikel 247 van het
verdrag van Versai'les, door Duitschland
aan Belgie werd afgestaan. Het was de
toenmalige socialistische minister van Kun
sten en Wetenschappen, J. Destrée, die
zulks wist te bewerken. Deze zes paneelen
vormden, met de twee paneelen „Adam" en
„Eva', die te Brussel werden bewaard, de
twee zijluiken van het schilderij. De panee
lcn bevonden zich teen sinds twee eeuwen
in Duitschland. Duitschland heeft overigens
niet nagelaten den afstand van de schilde
rijen tegen klinkenden munt in rekening
to brengen. De middenpaneelen bevonden
zich in St. Baafs te Gent, en om het geheel
opnieuw volledig samen te stellen, werd
alles afgestaan aan den kerkeraad van dp
kathedraal. Hei zal wel zijn, omdat kanun
nik Van der Gheyn, nu een man van 70
jaar, tijdens den oorlog, van de eerste da
gen af, het schilderij op een veilige plaat9
heeft weten te verbergen, om het voor de
Duitschers te beschermen, dat do regeering
hiertoe heeft besloten. De staat stelde als
voorwaarde, dat het werk moest geplaatst
en bewaard worden als in een museum,
dat voorzorgen moesten worden genomen in
verband met de verlichting, met den kaars
rook enz. Met het oog op diefstal waren
geen maatregelen gevraagd. Wie zou er nu
zoo iets onverkoopbaars kunnen stelen
Doch de regeering heeft wol degelijk ge
zorgd voor de veiligheid, o.m. door de be
kostiging van een bewaker op zich te ne
men Men moet thans vaststellen, dat de
bewaring niet goed is geweest Dc deur. die
toegang geeft tot de kapel, is door een kind
open te breken. Het doodgewone 6pringslot
kan met een klein haakje worden open
gemaakt. De kerkdeur zelf, waardoor de
dieven de kerk hebban verlaten, was met
een goeden duw te openen. Het minste,
dat men had kunnen doen, was het lokaal,
waar het schilderij werd bewaard 's nachts
ontoegankelijk te maken. Iedereen geeft er
zich re-kensohap van, dat het gestolen pa
neel onverkoopbaar is. In de inventaris van
's Rijks kunstschatten i6 het stuk geboekt
tegen 12 millioen frank, wat natuurlijk een
theoretisch cijfer is. De zes paneelen, die
uit Berlijn zijn gekomen na den oorlog,
werden door de Duitschcs in rekening ge
bracht voor 75 millioen frank. Men schat de
totale waarde van het geheel op 175 mil
lioen frank, een bedrag, dat men op staan-
den voet had kunnen bekomen van de
Amerikanen. Sommigen beweren, dat liet
geheel een half milliard waard kon geacht
worden.
Doch in elk geval is het gestolen paneel
niet veel waard voor den huidigen bezitter
en zoo komt men tot de vraag, welke de
drijfveer kan geweest zijn tot deze daad.
Heeft men tc doen met een vandaal? Ver
moedelijk niet, want indien hij eenvoudig
uit vernielzucht had gehandeld, had hij het
schilderij niet behoeven mee te nemen.
Heeft men wellicht te doen met een ma
niak, een kunstliefhebber, die er een genot
in vindt iets eenigs te bezitten, zelfs wan
neer hij dit zorgvuldig moet verborgen hou
den voor indiscrete oogen? Of heeft men
te doen met het werk van een bende, die
er op uit is oude kostbare schilderijen te
stelen en daarna te verkoopen. Men herin
nert nu aan het geval van de Joconde, die
uit het Louvre te Parijs werd gestolen. Ook
te Gent werden nog meer schilderijen ge
stolen in kerken. Een achttal jaren geleden
verdween een kostbaar schilderij uit de St.
Niklaaskerk. Hot werd nadien teruggevon
den onder de bank van een derde-klasse
wagen op de spoorlijn Brussel—Antwerpen.
Drie jaar geleden werden drie schilderijen
gestolen uit de St. Michielskerk, welke nooit
meer werden teruggezien.
Men kan zich waarlijk niet voorstellen
wat de dieven heeft doen handelen. Er is
nog een andere thesis: sedert enkele jaren
wordt namelijk het bestaan betwist door
den heer Renders, uit Brugge, en door den
Duitschcn kunsthistoricus prof. Fricdlan
der. van een der broeders Van Eyck, name
lijk van Hubert van Eyck. liet is niet uit
gesloten, dat dezen volgelingen hebben ge
kregen. Welnu, het gestolen paneel stelt
•olge.ns een legende de gebroeders Van
Eyck voor, te midden van de rechtvaar
dige rechters. Is het niet mogelijk, dat een
half krankzinnig liefhebber dit paneel heeft
willen bezitten om de quaestie van nabij te
kunnen bestudeeren?
Niet onwaarschijnlijk is het, dat men te
doen heeft met gewone dieven. Het is nog
niet lang geleden, dat uit de kathedraal van
Doornik kostbaro beelden en een ivoren
kruisbeeld werden gestólen door*een dief.
die reeds vijftig veroordeelingen had opge-
loopen, alleen om er geld van te maken.
De psychologie van sommige menschen is
bovendien zeer vreemd. Zes jaar geleden
werd te Antwerpen een klein schilderij, een
Teniers, uit zijn kader gesneden. Ander
half jaar geleden kreeg de conservator van
het Kunstmuseum tc Antwerpen een brief
uit de gevangenis te Gent van een Argen
tijn, die mededeelde, dat bij het kleine doek
had gestolen, omdat hij «r verzot op was..
Niettemin bad hij het tv Keulen verkocht
aan een antiquair, die het aan een Ameri
kaan had van de hand gedaan. Natuurlijk
wist deze antiquair den naam niet meer
van den AmerikaanNog een lezing is,
dat een Ilitleriaan den diefstal zou hebben
gepleegd uit wraak, omdat Duitschland de
zes schilderijen na den wapenstilstand
heeft moeten afstaan aan BclgieJ Een pri
vaat detectief heeft er zich zelfs mee bezig
gehouden en volgens hem heeft eens in de
omgeving van de kathedraal een Duitscher
rondgezworven, die bij een handelaar in
postkaarten juist een felle belangstelling
toonde voor het gestolen paneel
Doch dit is zuivere fantasie. Men heeft
practischer gedaan door de kerk nog eens
goed af te zoeken, om te zien of de dieven
liet daar niet ergens hadden achtergelaten
Het is vruchteloos geweest. Heel de zaak is
een zware slag geweest voor dén ouden ka
nunnik.
Een probleem, dat hiermee is gesteld, is
nu de bewaring van de kunstschatten van
den Staat in kerken. Er zijn nog meer ker
ken, waar schilderijen, die millioenen
waard zijn, onder het bereik blijven van
iedereen. Dit geval toont aan, dat een der
gelijke toestand zeer gevaarlijk kan zijn en
dat bewaring van kunstschatten, zooals het
veelluik van Van Eyck, beter kan gebeuren
in een museum, tenzij de noodige maatrege
len worden getroffen.
Men wacht nu tot er iets zal gebeuren
Het is het ecnigc dat men doen kan. Uit
gesloten is het niet, dat *er een premie zal
worden uitgeloofd, voor de terugbezorging
van het schilderij, want en dit is alweer
een andere thesis het schijnt nog meer
te zijn gebeurd, ook in voJe andere laurfon,
dat schilderijen worden gestolen uit kunst
verzamelingen' en dat--.en losprijs moet
worden betaald om ze terug te krijgen. De
musea zouden dan liever dc geeischte
som betalen aan deze gangsters, dan het
schilderij te moeten missen en dit door mid
del van geheime fondsen..
Dit lijkt nu heelemaol op een politie
roman. Doch de naakte werkelijkheid is
dikwijls voel geheimzinniger en raadsel
achtiger dan do fijnst uitgedachte romen.
De bange vraag, die hij Git alles tevens
oprijst, is, of het gestolen paneel nu reeds
niet zwaar is beschadigd, en dat de schcn
ding van dezen hiMorischen kunstschat, die
een onuitputtelijke studiebron is voor dc
kunst, die den bloeitijd \an de Vlaamsche
schilders voorafging, welke nu zoo pijnlijk
wordt gevoeld, niet nu reeds definitief is
geworden.
Parijs, 17 April. (V. D.) In de kabi
netszitting van hedenmorgen is besloten, de
verblijfsvergunning voor Trotzki, die inder
tijd is verleend door den tocnmaligen mi
nister van binncnlandsche zaken Chau-
temps, in te trekken, aangezien Trotzki de
toezegging, zich neutraal te zullen gedra
gen, niet heeft gehouden. Men zal hem ver
zoeken uit Frankrijk tc vertrekken. Vol
gens sommigen zou men voornemens zijn
hem over de grens te zetten.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JKSCHË
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Stellingneming tegen iedere
herbewapening van
Duitschland
Parij6, 17 April (V.D.). Omtrent den mi
nisterraad van Dinsdag, waarin dc nota
van antwoord aan Engeland behandeld is,
wordt vernomen, dat de z-g. kleine ontwa
peningscommissie op het standpunt heeft
gestaan, dat bij den huidigen 6tand van za
ken het sluiten van een overeenkomst moei
lijkheden met zich brengt, dat Frankrijk
stelling moet nemen tegen Iedere herbewa
pening van Duitschland en dat tenslotte
Frankrijk mogelijk met alle ter beschikking
staande middelen een eventueel Duitsch-
Fransch geschil in het reine moet brengen
Tegen deze opvatting kanttte zich de mi
nister van Bujtenlandsche Zaken, Barthou
die het 6luiten van een overeenkomst be
pleitte.
Londen: Over den inhoud van de
Fransche nota aan Engeland welke, naar
verluidt. Dinsdagmiddag, den Franschen am
bassndeur te Londen is overhandigd, wordt
uit Parijs gemeld, dat de Fransche regee
ring in de nota haar voldoening uitspreekt
over het betere begrip van haar opvatting
inzake dn vcreischten voor veiligheid. De
-Franschc regeering acht het doelloos de ont-
wapeningsbesprekingen tusschen de in
hoofdzaak belanghebbende staten voort te
zetten, aangezien er geen vooruitzicht zóu
bestaan, dat deze besprekingen tot een re-
ultaat zouden komen.
AHNH.STRAAT.
Peters Litolff - Schott
Vraagt catalogi aan.
Terwijl de salariskortingen tot
de helft zullen worden
teruggebracht
Londen, 17 April (V.D.). De mi-
nister van Financiën, Chamberlain,
heeft in het Lagerhuis de begrooting
ingediend. Op deze begrooting zijn
geen gelden uitgetrokken voor de
betaling van oorlogsschulden aan
de Vereenigde Staten, evenmin wor
den ontvangsten verwacht uit hoof
de van herstelbetalingen. De begroo
ting 6luit op een bedrag van 098
millioen, met een beschikbaar sur
plus van 29 millioen.
Dc belasting op automobielen
wordt verminderd van een pond
sterling tot 15 shilling per paarde-
kracht, terwijl met ingang van 1
Juli de salaris- en loonkortingen tot
de helft zullen worden terugge
bracht. Dc betalingen van werkloo-
zenuitkeeringen zullen in vollen
omvang worden hervat, eveneens
met ingang van 1 Juli. De inkom-
6tefTbelasting wordt niet sixpence
verminderd, doch de indirecte be
lastingen zullen op geen enkele wij
ze worden verminderd. Er is een
overschot van bijna 1 millioen.
Dit is het derde jaar dat Chamberlain
achtereenvolgens de begrooting heeft inge
diend. Hij herinnerdo eraan, dat in 1932
tal van donkere wolken aan den horizon
hingen. Verleden jaar hoewel het uitzicht
toen aanmerkelijk beter was. was het nog
riiet zeker, dat goed weer zou komen. Thans
NEVILLE CHAMBERLAIN.
evenwel is de atmosfeer volkomen helder.
In de afgeloopcn 12 maanden, is de verbe
tering voortdurend toegenomen. Er was een
kleine doch merkbare stijging der groot
handelsprijzen, dc rente voor geldtransactie
op korten termijn bereikte nieuwe laagte
records, terwijl de positie van leeningen op
langen termijn zoodanig verbeterd waren,
dat 2'/t „consols" thans hooger staan dan
voor den oorlog. De industrieele productie
is flink opgevoerd en het evenwicht i9 her
steld in dc betalingsbalans. De statistieken
van den kleinhandel, het verbruik van elec-
triciteit, transport, ijzer cn 6taal-productie
en huizenbouw vertooncn een opleving der
bedrijvigheid. Dit alles, gecombineerd met
een aanzienlijk overschot, waarmede het fi-
nancicele jaar is geëindigd heeft nieuwe
hoop en vertrouwen gebracht. Niettemin
moet er steeds rekening worden gehouden
met zekere onaangename feiten. De verbe
tering en de positie van het land is bijna
geheel toe te schrijven aan de uitbreiding
van de binnenlandsche markt en van den
exporthandel-
Groot Brittannié heeft thans weer de
'plaats ingenomen van eerste uitvoerende
mogendheid, doch de kanalen waarlangs de
handel vroeger ging, verminderen.
De minister zeide, dat hij 12 maanden ge
leden een deficit van 32 millioen pond moest
mededeelen. Dit jrar wordt het overschot
begroot op 39 millioen. Chamberlain veslig
de aandacht op het buitengewoon goedkoo-
pe geld. Het gehecle bedrag aan schatkist
biljetten in spaarccrtificatcn bedroeg
1.200.000.000. doch de interest bedroeg
slechts 15.000.000; dit is IX In het af-
geloopen jaar zijn 40 millioen pond 41/*
6chalkistobIigaties en 24.000.000 5Uni
ted Kingdom dollarbons geconverteerd iu
2xli conversieleening of conversiebons. De
nettovermindering van het nominale be
drag der schuldenlast bedroeg 21.500.000
pond sterling.
Ten aanzien van de toekomst zeide Cham
berlain, dat noch het afgeloopen, noch het
volgend jaar voorzien was noch in de beta
ling van oorlog6schulden, noch in de ont
vangst van herstelbetalingen. Chamberlain
zeide, dat de voortdurende afneming der
werkloosheid tegenover verleden jaar een
besparing geeft van 10.688.000. Er zijn
voorbereidingen getroffen voor de oprui
ming van krotten voor een campagne ten
bate van de landbouwproducten en ter ver
betering van dc watervoorziening.
Groote vreugde in Londen.
De begrootingsverklaring van den mi
nister van financiën heeft begrijpelijkerwijs
groote vreugde gewekt. Voor do effecten
beurs te Londen kwam het tot uitbundige
tooneelen; het verkeer moest zelfs een tijd
lang stopgezet worden, tot eindelijk de po
litie er in geslaagd was cenigszins ruim
baan te maken. Bijna alle aandeelen ver
toonden een koersstijging. Zelden i6 het zoo
druk op 6traat geweest als na de bekend
making van de belastingverlagingen. In de
omgeving van de beurs waren alle restau
rants overvol. In de straten hoprde men
herhaaldelijk hoera-geroep voor Chamber
lain. Overal heerscht een ware feeststem
ming.
BUITENLAND.
Belastingverlaging en salarisverineerde-*
ring in Engeland.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Zitting dor Tweede Kamer.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Voortzetting der zaak Onnes.
(Tweede Blad, pag. 1.)
De toestand van minister Verschuur.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Promoties bij het leger.
(Tweede Blad, pog. 2.)
UIT DEN OMTREK.
De boerderijbrand le Barneveld. Te
gen den heer F. 4 jaar geëischt.
(Tweede Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het IC. N. M. I. te De
Bilt.
Hoogste barometerstand 764.2 te Isafjord.
Laagste barometerstand 745.3 te Blacksod
cn Valentia.
Verwachting: Matige, aan de kust wel
licht tijdelijk krachtige, later afnemende
zuidelijke tot Westelijke wind, zwaar be
wolkt met opklaringen, waarschijnlijk nog
regenbuien, mogelijk iets koeler.
De depressip in het Westen heeft zich
verder naar onze omgeving uitgebreid. De
Zuid-Westelijke luchtstroom bracht afkoe
ling, terwijl voortdurende sccundairen
regen cn onweer veroorzaakten. Vooral in
onze omgeving zijn de hoeveelheden afge
tapte neerslag vrij groot. Blaavandshuk
(Denemarken) bad 30, Groningen 19. De Bilt
15, Maastricht 14 en Brussel 18 ra.M. Nieu
we secundaircn zijn tc wachten. Zoo ver
oorzaakte een barometerdaling over bet
Kanaal stormachtigen wrind over Norman-
dié cn Bretagne. Overigens waaien overal
zwakke tot matige winden. Zoowel bij IJs
land als over de Azoren zet de druk verder
op. Tijdelijk is ook over Finland cn Lap
land de barometer stijgende. Waarschijn
lijk zal dc depressie zich echter weer over
Scandinavië uitbreiden. Behalve over
Duitschland, waar het nog mooi warm
weer is, Denemarken en Zuid-Frankrijk, is
overal de temperatuur gedaald. Het ontbre
ken van scheepsberichten laat ons nog
cenigszins in dc onzekerheid of liet. regen
achtige weer van thans binnenkort door
een koudc-inval met Noord-Westelijke
buien zal worden gevolgd. Regenachtig
weer en zwaar bewolkte lucht met tijde
lijke opklaringen zijn voor morgen waar
schijnlijk.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
HET STOFFENHUIS
Deze week
COUPONS.
VRAAGT PRIJS VOOR TOERRITTEN
IN BINNEN- EN BUITENLAND.
VRAAGT OOK PRIJS VOOR DE
LUXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND.
VASTE STANDPLAATS TER LINKER
ZIJDE VAN HOTEL MONOPOLE,