FEUILLETON
Dinsdag 5 Juni 1934
32 e Jaargang No. 283
DE NED. HANDELSMAATSCHAPPIJ IN 1933
EEN MOEILIJK JAAR
AANKLACHT TEGEN
Dr. SANTER
EEN OVERVAL TE
ROTTERDAM
Dr. VAN AALST
GAAT HEEN
DE SNELTAX
TELEF. 1354 of 743
G. LENSINK
P&I5CI1 EN HELDERT LINNENéOjiP
mm DE WANCn MAAK DOET
Het Mysterie van het
Diamanten Kruis
Herzieningen, waarbij af:
schrijvingen op kapitaal
onvermijdelijk zijn
In het jaarverslag der Ncderlandsche
Handel Mij. N.V. oyer 1933 wordt na de
gebruikelijke mededeelingen inzake de be-
stuuremutaties verklaard, dat het jaar 1933
wederom in velerlei opzicht zoowel voor de
wereld in het algemeen als in het bijzonder
voor ons land met zijn overzeesch gebied en
uiteraard ook dus voor de onderhavige
maatschappij vele en groote moeilijkheden
heeft opgeleverd. Nadat wordt uitgewijd
over den toestand in verschillende deelen
der wereld wordt do inleiding van het over
zicht besloten met de gevolgtrekking, dat
Nederlandseh Indië door zijn geografische
ligging en zijn karakter van exportland van
al de ongunstige omstandigheden opnieuw
in ruime mate zijn deel moest ontvangen
Het streven van de verschillende staten,
speciaal ook van de Wester6che naar eco
nomische zelfsgenoegzaamheid en het feit
dat zoovele landen den gouden standaard
hebben verlaten, zijn uit den aard der zaak
voor een land. dat voor zijn cultuurgewas
sen in zoo bijzondere mate op de wereld
markten is aangewezen. levenskwesties
Mogen voor sommige artikelen door inter
nationale regeling weder nieuwe vooruit
zichten zijn geopend, dit geldt zeker noa
niet in het algemeen. Do toekomst blijft
dan ook voor Indië zeer zorgelijk
De wissel- en bankzaken ondervonden
ook in het afgeloopen jaar zeer sterk den
ongunstigen invloed van de nog steeds te
rugloopende wereldconjunctuur. Het tempo
van don teruggang verminderde echter al
lengs, terwijl op een zeer verlaagd niveau
zelfs een zekere stabiliteit intrad.
Nadat vervolgens de financieele situatie
in de voornaamste landen der wereld aan
een kleine bespreking worden onderworpen
wordt dan een beschouwing gewijd nan de
geldmarkt in ons land. die over het alge
meen zeer ruim was, terwijl nadien mei
ding wordt gemaakt van de producten, die
voor rekening van den Staat der Nederlan
den werden aangevoerd en verkocht.
Ten aanzien van de cultuurzaken en de
particuliere consignaties wordt medege
deeld, dat het rechtstreekse!» belang in sui
kerondernemingen zich uitstrekt tot 16 fa
brieken en dat het aantal fabrieken van
derden,- waarmede de maatschappij in be
trekking staat 27 i6. Het totaal van den
Inbreng in de- verkoopsorganisatie, de
NIVAS 'beliep 2.824.000 quïn,talen,- waartoe
de geheele of ten deele aan de maatschappij
toebehoorende ondernemingen bijdroegen
tot een totaal van 940.000 qu in talen. De
suikerproductie oogst 1934 dezer onderne
mingen wordt geraamd op 163.000 quinta
len.
De maatschappij stond gedurende het
verslagjaar in verbinding met 4 tabakmaat
schappijen. werkende op Sumatra's Oost
kust, waarvoor werden verkocht 2.540 000
kilogram tabak. Van ondernemingen op
Java. Sumatra en Celebes werd 71.000 pico!
koffio in consignatie genomen, terwijl bo
vendien nog 7 027.000Vj K.G. thee en
13.508.000 K.G. rubber eveneens van met de
Mij in relatie staande ondernemingen ten
verkoop in consignatie werden ontvangen
Voorts werden nog tal van andere artikelen
zooals kinabast, palmolie, palmpitten, ve
zeis, copra, enz van onbeteekend belang
aan de Mij. geconsigneerd
Het belang bij de suikerfabriek in Suri
name leverde 'n verlies op van 406.436.87.
In de toelichting op de balans- en de
wiriet- en verliesrekening wordt medege
deeld, dat de blijvende invloed van de
wereldcrisis op het bedrijf en in het bijzon
der, op de waarde van een deel der activa
vnl. die, welke verband houden met de
belangen in Nederlandseh Indië nog niet
geheel is te overzien. Het staat echter wei
reeds vast, dat, wil het bedrijf weder op
rendabele basis komen, de noodzakelijkheid
van aanpassing aan de gewijzigde omstan
digheden een ingrijpende herziening van de
waarde, waarvoor die activa te boek staan
noodig zal maken. Sommige activa, die zul
len blijken hun waarde als winstbron ge
heel te hebben verloren, zullen ter vermij
ding van verder exploitatieverlies en kos
ten. geheel moeten worden afgesneden
Andere zullen in verband met de vermin
derde winstmogelijkheid op een lager ni
veau moeten worden gebracht Bij die her
ziening zal voor zoover wij daarover thans
kunnen oordeelcn. een afschrijving op het
kapitaal onvermijdelijk zijn. De hoegroot
heid dezer afschrijving is thans nog niet
te bepalen
De gecombineerde balans van alle kan
toren sluit met een eindcijfer van
f 380.217.151.31. De gecombineerde winst- en
verliesrekening 6taat credit voor provisie,
interest- en wisselrekening na aftrek van
afschrijving en reserve op dubieuse debi
teuren en voor belasting met 10 375 597 53
In het debet komen voor de kantooronkos-
ten met 6.582 103, effecten met 62.791,
cultuurondernemingen in Ned.-Indië met
2.250.393, afschrijving op diverse belangen
450 000, agentschap in Suriname met
406.437, afschrijving op vaste eigendom
men met 623.873.
liet verdere gedeelte van het jaarverslag
behelst hoofdzakelijk beschouwingen over
den toestand in Nederlandseh Indië, de
diverse cultures en voorts over de voor
naamste Oostersche landen, zooals Japan
China, Britsch Indië en Hongkong.
Twee Hollanders in Berlijn
voor hel gerecht
Amsterdam, 4 Juni. Zooals wij reed?
gemeld hebben, is de zaak, tegen de twee
Hollanders, die in Berlijn zijn gearresteerd
wegens het smokkelen van deviezen en
waarvan de hooger beroep behandeling op
2 Juni j.l. zou plaats hebben, uitgesteld tot
Zaterdag 23 Juni.
Mr. van Baren is naar Berlijn'geweest en
heeft zich daar in verbinding gesteld met
de autoriteiten Op zijn aandringen is dc
behandeling tot genoemden datum aange
houden. Het officieel rapport dat door dt
Amsterdamsche politie is opgemaakt, za'
dan in het bezit der Duitsche autoriteiten
zijn en Ier terechtzitting in het geding wor
den gebracht.
Officieel is thans een aanklacht tegen
Dr. Santer ingediend, bij de Amsterdam
sche justitie, wegens oplichting of poging
tot oplichting, op grond van het feit, dat
hij Hollanders verlokte effecten te koopen
met de wetenschap, dat ze in Berlijn in
beslag zouden worden genomen en du-
voor den kooper waardeloos waren. Hij
spiegelde den koopers voor, dat zij op
legale wijze dc 6tukken in Berlijn konden
verhandelen cn gaf hen daartoe de noodigè
adressen. Wanneer de koopers zich dan
met deze adressen in verbinding stelden
werden zij gearresteerd.
Reeds verscheidene personen zijn op deze
wijze het slachtoffer van Dr. Santer gewor
den, doch steeds heeft de Duitsche justitie
met den rol van S. rekening gehouden, bij
het opleggen van de straf.
AFZET VAN HARING IN HET
BUITENLAND.
De heer Lovink lieeft aan den minister
van Economische Zaken a. i. de volgende
vragen gesteld:
lo. Is het den minister bekend, dat ver
schillende haringexporteurs in de gelegen
heid zijn om dit artikel naar het buitenland
cn met name naar Frankrijk, het Saargc-
bied en Finland uit te voeren doch dat
voor wat de eerstgenoemde landen betreft
daartegen administratieve beletselen be
staan. en voor wat het laatstgenoemde land
betreft de hoeveelheid tegen verlaagd recht
in te voeren haring zeer gering is?
2o. Zou de minister, teneinde aan de ge
rezen bezwaren tegemoet' te komen voor
wat Frankrijk en het Saargebied betreft,
willen overwegen in de ministeriecle be
schikking van 14 October 1932 een wijziging
te brengen in dier voege, dat do daarin
genoemde datum van 1 Januari 1929 ver
vroegd wordt tot 1 Januari 1928?
3o. Zou de minister wijders bereid zijn
ter bevordering van den afzet van haring
in Finland, bij dc regeering van dit land
te willen aandringen op verhooging van de
zeer geringe hoeveelheden, welke tegen
verlaagd recht mag worden ingevoerd?
Het was den dader slechts om een
nachtverblijf te doen!
Rotterdam, 4 Juni. Hedenavond om
streeks 7 uur heeft een overval plaats ge
had in het Rotterdamsche wisselkantooi
aan den Schiedamschendijk. De directeur
van dit kantoor, de heer J. Postema, bevond
zich op dat oogenblik alleen op bet bureau
waar hij voor het loket in de balie de krant
zat te lezen. Plotseling ging de deur open
en een jongeman kwam binnen, die het
deurtje in de balie openduwde en den heet
P met een eind hout, dat hij bij zich had
een slag op het hoofd gaf. De heer P. ge
raakte door den slag niet bewusteloos. Op
zijn roepen kwamen zijn vrouw en zoon
die zich in de woning boven het kantoor
bevonden, naar beneden. Zij kwamen nog
juist op tijd om te zien, dat de heer P. zijn
zaak uitliep, een man achterna. De zoon
begon eveneens de achtervolging met het
resultaat, dat ecnige straten verder dt»
overvaller kon worden aangehouden en aan
de politie overgeleverd. De heer P., die niet
ernstig aan het hoofd verwond was, werd
in het ziekenhuis behandeld.
De dader verklaarde voor de politie niet
de bedoeling gehad te hebben den heer P
te dooden of zwaar lichamelijk letsel toe
te brengen Het was hem slechts te doen
geweest om een onderdak te krijgen, omdat
hij geen raad wist. Eenige weken geleden
had hij zich met hetzelfde doel tot de po
litie aan het centraal bureau gewend, doch
toen was hem nachtlogies geweigerd. Hij
had daarop met een koffertje oen ruit in
geslagen, doch ook dat had niet het minste
resultaat, want er werd proces-verbaal
tegen hem opgemaakt wegens vernieling
en vervolgens had men hem de straat weer
opgestuurd. Hij had toen ingezien, dat hij
een ernstiger feit moest plegen om een
onderdak te krijgen. Vandaar, dat hij nu
dezen overval gepleegd heeft
Bij zijn aftreden als president der
Ned. Handelsmaatschappij bevor
derd tot Grootkruis in de orde
van Oranje:Nassau
Amsterdara, l Juni. Naar wij
vernemen heeft Dr. C. J. K. van
Aalst in verband met zijn leeftijd
den wensch te kennen gegeven, met
ingang van 1 Juli a.6 af tc treden
als President van de Ncderlandsche
Handel Mij
Als no 1 op de voordracht, welke
ter voorziening in de daardoor te
ontstane vacature bij de in de twee
de helft van Juni te houden Alge-
meene Vergadering van Aandeel
houders zal worden ingediend, is
geplaatst de heer Mr. D. Crena de
Iongh, thans directeur der Maat
schappij. Diens plaats al6 Directeur
zal niet worden vervuld.
DR. VAN AALST.
Dr. van Aalst onderscheiden.
's-G ravenhagc, 4 Juni. Naar wij ver
nemen is dr. C. J K. van Aalst, president
der Nederlandsche Handelmaatschappij, die
met 1 Juli a.s. zijn ambt zal ncderlcgeen.
bevorderd tot Grootkruis in do orde van
Oranje Nassau.
De minister van Staat, minister van Ko
loniën. dr. II Colijn, heeft dr. van Aalst van
deze onderscheiding medódeeling gedaan
bij een schrijven van 4 Juni, dat als volgt
luidt:
Hooggeachte Heer van Aalst,
Het was met leedwezen, dal dc regeering
vernam, dat gij het oogenblik gekomen
acht, uw ambt van president der Nederland
sche Handelmaatschappij neer te leggen
Al was het mij niet onbekend, dat dit voor
nemen reeds geruimen tijd bij u bestond,
nu dat heengaan een feit geworden is, ge
voel ik. behoefte, nog eens opzettelijk getui
geni6 af ie leggen van mijn bijzondere waar
Ds Goedkoopste ruimste Taxi to dezer stede.
Betrouwbare en kalme chauffeurs.
Vraagt prijs voor de buitenritten.
Luxe auto's te huur met en zonder chauf
feur w.o. 7 pers. vanaf 7 cent per K.M-
De Ondernemer,
HOOGEWEG 49.
doering voor alles wat gij in den loop van
vele jaren in het belang van land cn volk
verricht hebt gedurende de periode, die gij
aan het hoofd hebt gestaan van de instel
ling, die door onzen eersten Koning, in nog
moeilijker jaren, dan wij thans beleven, in
het leven werd geroepen.
Ik zal daarbij niet uitweiden over uwe
verdiensten voor de Nederlandsche Han
delmaatschappij Anderen kunnen dat beter
beoordeelen dan ik, al mag ik er wel op
wijzen, dat uwe bijzondere stuwkracht ten
aanzien van vestigingen uwer maatschap
pij in het buitenland ertoe heeft bijgedra
gen, dat do goede klank van Neerland's
naam wijder verbreid werd dan anders het
geval zou zijn geweest.
Ook mag ik in dit verband niet onver
meld laten wat door u gedaan werd ter
bovorderin? van onze Nederlandsche in
dustrie (hoogovens cn staalfabrieken met
name), onze nationale scheepvaart cn de
organisatie van belangrijke takken van ons
Indisch bedrijfsleven.
Toch denk ik, hoe gewichtig ook, niet in
de eerste plaats aan deze werkzuamheden.
Meer nog gaan mijn gedachten uit naar de
stced6 cordiale medewerking, door u ver
leend bij de talrijke financieele operaties in
verband met den geldclijken toestand van
moederland cn koloniën en vooral ook naar
het aandeel, dat gij gedurende do oorlogs
jaren gehad hebt in de zorg voor het in
stand houden>?van ons volksleven.
Uw medearbeid in het Koninklijk Natio
nale- Steuncomité, uw samenwerking met
den toenmaligcn minister van financiën,
wijlen mr Treub, en niet het minst ook uw
onovertroffen leiding van de N.O.T., die ons
volk voor onzegbaar veel kommer heeft
bewaard, brengen mij immer en ook nu
weer het Fransche gezegde te binnen: II a
bien mérité de sa patrie.
Vooral daarom is het mij zulk een bijzon
der genoegen u te kunnen meedeelen, dat
het FI.M. hoeft behaagd u bij Kon. Besluit
van 30 Mei 1934 no 39 tc begiftigen met het
Grootkruis van de OranjcNassau orde. Het
is de officieole erkenning van wat ik hier
voor in slechts gebrekkige woorden heb
kunnen uitdrukken.
U met die benoeming van harte geluk
wenschend, moge ik u tevens een rustigen
levensavond toewen6Chen. al hoop Ik, dat
gij die rust niet zoover zult uitstrekken, dat
wij voortaan uw advies zouden moeten
missen wanneer wij dit, in deze moeilijke
tijden op bepaalde punten van u zouden
willen vragen.
Mot de meeste hoogachting.
Uw dw. dr.
(w.g.) H. COLIJN.
Een goede dag is die dag, waarop wij voor
cn met elkander iets goeds trachten te be
reiken.
Uit het Engelsch van Chester K. S. Steele
A" door A. W. v. E.v. R.
De volksmenigte nam de geheele ruimte
voor den winkel in beslag. De stoutmoedi
ge n onder hen rammelden aan de knop
van de gesloten portaaldeur en likten te
gen de ruit, die nu beslagen en vuil was
door de handen en neuzen, die er tegenaan
gedrukt werden. Het volk begon in het
steegje door Ie dringen, vanwaar een zij
deur toegang gaf tot het huis van mm.
Darcy. Enkelen waagdon het zelfs den
winkel zelf binnen te dringen, waar het
bewegingslooze lichaam tusschcn de uitstal
kasten lag
„Pak je wegl Ga wat wandelenI" raadde
Mulligan aan, terwijl hij eenige mannen
en jongens, die binnen waren gedrongen,
naar buiten sch>of.
„Er uit! Jullie kunt alles in de kran
ten lezen! De verslaggevers zullen hier
gauw genoeg zijn voegde hij er bij met
een knipoogje tegen Darcy.
„Ik zal de deur op slot doen en het volk
buiten houden. Do rechercheurs kunnen
kloppen als zij hier komen. Waar is uw te
lefoon? Ik moet het bureau opbellen!"
Darcy wees op de telefoon en de agent,
die in het voorbijgaan slechts geringe be
langstelling voor het lijk toonde, waarnaar
hij even keek, bel ie zijn afdeeiing op en
bracht verslag uit, waarna hem bevolen
werd. de wacht 1* blijven houden, tot hij
afgelost zou worden.
„Hoe v het gebeurd?' vroeg hij, loen hij
terugkwam van het toestel en tegen een
uitstalkast leunde, waarin veel glinsterend
zilver lag. „Wie deed het wanneer
hoe?"
„Ik heb er niet het flauwste vermoeden
van', antwoordde Darcy, zich afwendend,
als om de gazienfen niet te zien, die nu
zoowel tegen de voor als tegen de zij
deur werden gedrukt, die van binnen ge
sloten waren.
„Ik vond haar precies zooals zij nu ligt,
en riep de melkboeren naar binnen, die
juist voorbij kwamen. Ik kwam vroeg be
neden in den winkel om een kleine repa
ratie te doen, en het eerste wat ik zag
was zij
„Hoe laat is het gebeurd?"
„Dat weet ik ook niet' Alle klokken staan
stil. Ik wind gewoonlijk de horlogos, die
hier ter reparatie zijn achtergelaten, niet
op. behalve als ik ze moet roguiecren, en
ik heb er op het oogenblik geen. Het eenigo
ding. dat loopt, is dat eene horloge".
..Welk eene horloge? Tk hoor iets tik
ken", en de. agent keek Darcy aan.
„Dat in haar hand".
„O. ik zie het! Hm' Wel, we zullen dat
laten rusten, tot de lijkschouwer cr is. Hij
zal er wel gauw zijn. denk ik Zij zullen
hem van mijn afdeeiing uitzenden. En nu
vannacht! Was er ecnig lawaai? Hebt U
iets gehoord?"
„Ik heb niets bijzonders gehoord. Er is
hier altijd veel lawaai in de buurt tot na
middernacht do theaters en bioscopen
gaan omstreeks half twaalf uit. Ik ben van
nacht één keer wakker geworden. Maar ik
denk dat dat er niets toe doet!"
„Is er nog Iemand anders in huis dan U?"
en de agent gaapte want hij had dc
hondenwacht gehad en keek naar de
natte, glimmende, verregende straat.
„Alleen Sallie Page, de keukenmeid. Ik
zal haar roepen. Dan woont hier ook Mrs'
Darcy's meid Jane Metson. Maar die is
gistermiddag uitgegaan en komt niet terug
vóór den middag. Sallie is te laat voor het
ontbijt. Ik zal haar roeper'"
Darcy maakte een beweging naar den
achterkant van den winkd. vanwaar een
zijdeur naar de trap voerde, die naar de
kaniers boven leidde.
„Ik ga met U mee!" zei agent Mulligan
en hij kwam recht overeind, door zijn elle
bogen met kracht tegen de uitstalkast te
duwen, waartegen hij had geleund, om zich
zooveel mogelijk rust te bezorgen zonder te
gaan zitten dat had hij geleerd op zijn
lange rondgangen door de straten .Ier stad.
„Gaat gaat U mee?" stotterde Darcy.
„Ja. om de keukenmeid te roepen. 7. ij
zal niet wegloopen". on hij knikte naar
den kant van de doode vrouw.
„Ó'M er lag een wereld van batcekenis
in Darcy's uitroep. „U meent, dat ik..."
„Ik meen niet6", viel Mulligan hem in de
rede. „dat laat ik aan de detectives over!
Vooruit, als U die hoe heet ze ook weer
wilt roepen I"
Het nam eenigen tijd in beslag, het roe
pen en bonzen op haar deur, om de doove
Sallie Page te wekken, cn nog langer, om
haar aan het versland te brengen, dat men
haar noodig had. Toen zij hoorde, dat haar
meesteres dood was, begon ze te schreien
en te jammeren, juist zooals Darcy ver
wacht had, en weigerde haar kanier tc
verlaten. Zij had de eigenares /an den
juwelierswinkel meer dan twintig jaar ge
diend.
„Luister!" riep Mulligan uit, toen hij en
Darcy beneden kwamen, nadat zij Sallie
Page hadden gewekt. „Wat is dat?
„Er wordt geklopt", merkte zijn metge
zel op.
„Misschien zijn het de mannen van het
hoofdbureau!"
Zij waren het. Carroll en Thing, die
er altijd op uit gingen, als er een zaak van
voldoende belang was. zooals deze er een
scheen te zijn. Zij klopten zonder ophouden
op de zijdeur, nadat zij zich met moeite
een weg gebaand hadden door het volk,
dat, nog talrijker dan eerst, cr nog steeds
stond, in weerwil van den neerdruppelen-
den, yoortdurenden motregen..
„Vermoord, niet?" mompelde Carroll, ter
wij! hij zich over het lijk boog.
„Een schol?" vroeg Thoug, die de heelo
plaats vlug in oogcnschouw nam.
„Neen, het schijnt van niet Het heeft er
meer van, of haar schedel is ingeslagen.
Een slog met het een of ander. Dokter
Warren moet dat uitzoeken. Laten wo nu
eens tot de zaak komen. Wie vond haar
zoo?"
„Ik", antwoorddo Darcy.
„En wie bent U?"
„Haar achterneef. Haar naam was mrs
Amelia Darcy, en haar echtgenoot cn mijn
vader waren neven. Ik heb ongeveer zeven
jaar bij haar gewerkt -r- juist zoolang als
haar echtgenoot dood is. Zij zette zijn zaak
voort. Het is een van de oudste zaken in dc
stad en
.Ja, dat. weet ik allemaal! Er was hier
vroeger eens oen inbraak vóór uw tijd.
Wij kregen waf van het gestolcne terug
voor de oude dame. Zij behandelde ons
zeer goed. Wanneer heeft U haar zoo ge
vonden?"
„Ongeveer een half uur geleden. Ik stond
iets voor zessen op om een kleine repara
tie aan iemand's horlogo te doen, die don
vroegtrcin moest halen".
„Juist' En U vond de oude damo zoo
liggen?" vroeg Carroll.
„Precies zoo ja. Toen riep ik de melk*
boeren binnen
„Die heb ik gezien", viel Mulligan in.
..Ik ken ze. Zij staan goed bekend, dus
liet ik ze gaan. Wij kunnen hen laten ko
men, als zij hun klanten hebben bediend
„Hm!" stemde Thong toe. „Ie er iets weg
uit den winkel?" vroeg hij Darcy.
„Ik heb nog niet gekeken!"
„Kijk dan eens rond. Het is waarschijn
Hik een roofmoord. U weet wat er moet
zijn. niet waar?"
„Evengoed als zijzelf dat wist. Ik was
den laatsten tijd met den inkoop belast".
„Nu. kijk eens rond. Wie is daar aan
de deur?" vroeg hij op scherpen toon, want
een gebiedend kloppen weerklonk ver
schillend van liet doellooze, ongeduldige
getik van de natgeregende menigte buiteu
„Het is Dalev van de Times", sprak Mul
ligan. naar buiten glurend. „Het is in ord©.
Zal ik heb binnen laten?"
(Wordt vervolgd^.
