AMERSFOORTSCH DAGBLAD
l^^^TOENSIANDS-BANKy00!
FEUILLETON
Vrijdag 13 Juli 1934
33e Jaargang No. 11
TWEEDE BLAD
HITLER VERDEDIGT
ZIJN OPTREDEN
Interview met een
Amerikaansch professor
DE EIFFELTOREN
TE PARIJS
snmüfi
BEZUINIGEN:
REKENSOM
R. SCHULTEN
OSSERVATORE OVER
30 sten JUNI
DEN
Uitbreiding van de
Britsche luchtvloot
ZES DOODEN BIJ
TREINONGELUK
DE SNELTAX
G. LENSINK
EEN OOSTELIJK LOCARNO?
AMERSFOORT EN OMSTREKEN
AMERSFOORT directie: a. h. martens
SPAAR-DEPOSITO
RENTE 3%
Het Mysterie van het
Diamanten Kruis
„Om burgeroorlog le voorkomen,
moest ik snel handelen en
met kracht"
De New-York Herald publiceert, blijkens
het Handelsblad, een interview, dat een
Amerikaansch professor, Alfred J. Pearson,
uit Dee Moines, Iowa, verleden week met
Hitlei had, over de dramatische gebeurte
nissen van Zaterdag 30 Juni. Professor
Pearson beeft altijd belangstelling gehad
voor de buitenlandscbe politiek. Coolïdge
benoemde hem tot gezant in Finland, waar
hij vier'jaar bleef. Zijn interview met Hitier
had pleats op Vrijdag 6 Juli en is het eerste
interview, dat Hitier na 30 Juni heeft toe
gestaan.
Prof. Pearson werd bij Hitier geïntrodu
ceerd door dr. Hjalmar Schacht, den presi
dent van de rijksbank.
„Wat mag-ik Amerika vertellen over de
onlangs plaate gebed hebbende gebeurte
nissen In Duitecbland en over den tegen-
woórdigen toestand?" was de eerste vraag.
„Do waarheid", antwoordde Hitier snel.
Duitsobland beeft niets te verbergen. Over
©enigen tijd hopen wij alle feiten bekend te
kunnen .maken. Het is voor ons heel on
gelukkig, dat wilde geruchten in omloop
eijn. Duitsobland is dicht bevolkt en daar
door verspreiden zulke berichten zich snel.
Dat is gevaarlijk voor ons. Wanneer bij u
in San Francisco iets gebeurt, merkt men
in New-York er niets van, omdat uw land
niet zoo dicht bevolkt is. Heel anders is
het bij ona Elke beroering, ernstig of niet.
ernstig raakt ons allen aan.
Reeds eenige maanden hadden wij moei
lijkheden in onze gelederen. Mannen, die
ik absoluut vertrouwde, bleken verraders te
rijn Het is tragisch en verschrikkelijk.
Deze leiders, hooggeplaatst en met heilige
autoriteit bekleed, zwoeren samen om de
regeerlng omver to werpen. Er bestond voor
mij geen alternatief. Ik moest den eed van
mijn ambt en bet vertrouwen van mijn
volk gestand doen en ik moe6t de verra
ders uit den weg ruimen. Zoo moest het
Duitsche volk gered worden van de trage
die van een. burgeroorlog.
Een burgeroorlog in Duitschland zou het
land verscheuren en een chaos ten gevolge
hebben. Voor Europa zou dit ook groot
gevaar meebrengen. Om burgeroorlog, bloed
verspilling en nameloos lijden in een land,
dat reeds gedurendo jaren zwaar beproefd
is, te voorkomen, moest ik snel handelen
en met een kracht, die natuurlijk in ver
schillende kringen critiek zal uitlokken. Ik
hcop alleen, dat zij, die het niet eens zijn
met wat ik deed, zoo wijs zullen zijn om
hun oordeel op te schorten, totdat zij de
feiten kennen en do waarheid ontdekken.
Volgens mijn meening was het mijn ge
biedende pliciht om bet leven van eenige
samenzweerders en verradere op to offeren,
die gedreven werden door zelfzuchtige am
bitie en een hunkering naar raaebt. om te
voorkomen, dat het land gedompeld zou
worden In den chaos van een burgeroorlog,
waarin honderden en duizenden onschuldi
ge mensohen als slachtoffers zouden val
len."
Hitier wees vervolgens op Oostenrijk,
waar honderden personen werden gedood
els gevolg van een poging tot opstand. Het
verbaasde hem, dat het buitenland hem
verwijt zijn plicht gedaan te hebben als
dienaar van zijn volk. Er zijn voorts men-
schen, die zeggen, dat bij op een andere
wijze had moeten optreden. Maar alleen zij,
die weten boe de laatste maanden in het
geheim gekonkeld en geïntrigeerd is, heb
ben recht om te spreken..
Professor Pesreon vroeg den leider welke
richting de Duitsche regeering thans zou
volgen.
„Er zal geeu verandering komen," zeide
de rijkskanselier op beslisten toon. ,,De re
geering zal niet naar rechte en niet naar
linke ombuigen, maar de richting volgen,
die zij 6teeds gevolgd heeft. Dit bcteekent
voorwaarts gaan in rechte lijn.
Corruptie bij het uitoefenen van een pu
blieke functie zal moeten ophouden. Pu
bliek recht is publieke plicht. Eerlijkheid
is het wachtwoord."
Interview met den Bexlfjnschen
correspondent van de Gazeta del
Popoio.
Dinsdag heeft Hitier een interview toege
staan aan den Berlijnschen correspondent
van de Gazeta del Popoio, waarbij de rijks
kanselier eenig commentaar leverde op de
gebeurtenissen van 30 Juni.
De samenzwering, aldus de rijkskanselier
is volkomen onderdrukt en van nu af aan
zal niemand meer eenigerlei illusies hebben
omtrent de mogelijkheid wederom te be
ginnen. Ik had verscheidene malen ge
tracht de mannen, die gedurende twaalf
jaren naast mij gestreden hadden, terug te
brengen tot een begrip van werkelijkheid
en plicht. In een onderhoud, dat ik een
paar weken geleden met één hunner heb
gehad de correspondent der Gazeta dei
steekt ver boven de stad
uit door haar geweldige
hoogte. Toch zou men
van alle Sunlight Zeep,
die de Nederlandsche
huisvrouwen per jaar
gebruiken,een toren kun
nen bouwen, die nog
8363 maal hooger is!
Dit geweldig groot ge
bruik bewijst welk een
vooraanstaande plaats
Sunlight Zeep bij de
Nederlandsche huis
vrouwen inneemt.
CTS. OP ELK PAK EEN BON VOOR FRAAIE GESCHENKEN
Wekelijks van ons 2 pond Boter
1 pond Kaas en 10 Eieren betee-
kent U x 25 cent MINDER UIT
GAVE, totaal f 13.-.
van Cam penstraat 9 Tel. 1736
Popoio teekent liierbij aan, dal hij den in
druk kreeg, dat Hitier hiei een toespeling
maakte op-den leider der revolutie en
welk, onderhoud meer dan vijf uur duurde,
heb ik getracht hem ervan te overtuigen,
dat de weg, dien hij volgde, hem eventueel
van mijn zijde weg zou kunnen leiden. De
waarschuwing bleek vergeefs en hij is niet
alleen van mijn zijde afgeweken, maar
heeft zich zelfs tegen mij gekeerd.
Hitier verklaarde uitdrukkelijk, dat het
onjuist was te beweren, dat de opstandige
beweging niet .tegen hem persoonlijk ge
richt was. Ik zou als eerste hebben moeten
worden omgebracht, aldus verklaarde Hitler
met overtuiging, wie zou zoo dwaas hebben
kunnen zijn te denken, dat ik, wanneer de
samenzwering gelukt was, mijzelf ertoe zou
hebben laten brengen of dwingen het hoofd
te worden van een dusdanige regooring?
Sprekende over den politieken stijl en de
strijdmiddelen der nazi's tot dusverre, zeide
Hitier, dat deze pa zijn interventie, thans
definitief tot het verleden behoorden
Deze strijdmiddelen waren aangepast aan
de toestanden, waarin Duitschland zich be
vond, toen de nazipolitiek er een van op
stand was. Samenzwering was een forma
mentis (een geestesgesteldheid) geworden,
de Putsch was geworden tot een gewoonte.
Gedurende twaalf jaren waren dit de wape
nen, waarmede de 6trijd tegen bef. democra
tische regime gevoerd was. Do samenzweer
ders waren zoodanig gewend aan dozen
vorm van politieken strijd, dat zij niet in
staat waren in te zien, dat de tijden veran
derd waren. In opètand té komen tegen
iedere autoriteit, was voor hen een tweede
natuur geworden.
Met betrekking tot zijn rede. die hU mor
gen in den rijksdag zal uitspreken, ver
klaarde Hitier, dat dit de afrekening zou
zijn.
,Men heeft den veroordeelden zelfs
Christus geweigerd
Dinsdag j.l. bevatte de Osservatore Ro
mano blijkens do Maasbode een uitvoerig
commentaar op de gebeurtenissen in
Duitschland op den 30sten Juni, In zoover
re deze godsdienstige belangen raken.
Het Vaticaanscbe blad keurt In de eerste
plaats de wijze af, waarop eenige gevangCr
ncn in de gelegenheid werden gesteld zelf
moord te plegen cn hekelt de gewelddadige
crematie van. den leider der „Katholieke
Actie", dr. Klausener.
Op bijzonder scherpe wijze brandmerkt
do Osservatore de weigering van geestelij
ken bijstand aan de ter dood veroordeel
den, welke blijkbaar een gevolg is van de
nieuw-heidensche gedachte van Rosenberg.
.Men bad verzocht den ter dood veroor
deelden den geestelijken bijstand te ver-
leenen", aldus het blad, „doch de beulen
weigerden dit. omdat de slachtoffers dit
zoogenaamd onwaardig waren. Een onge
hoord optreden. Ongehoord en afschuwe
lijk! Ongehoord en onbegrijpelijk! Ook de
hardste rechter en het meest onverbidde
lijke vonnis weigert den ter dood veroor
deelde de omhelzing niet van een bemin
den bloedverwant, een versterkenden dronk
of een laatste cigarette. Dezen veroordeel
den heeft men echter Christus geweigerd!
En dat onder het voorwendsel, dat zij zulks
onwaardig waren!"
Londen, 12 Juli (Reuter). Volgens be
richten in do bladen bevat bet uitbrei
dingsprogram voor de Engelsche lucht
vloot, dat Baldwin voor bet zomerrecès aan
bet parlemont zal mededeelen. o.a. do vol
gende maatregelen:
Door een vijfjarenprogramma, dat ein
digt in 1910, zal de gelijkwaardigheid der
Engelsche luchtstrijdkrachten met do
Fransche luchtvloot bewerkstelligd worden.
De Engelsche luchtvloot zal ongeveer 48
tot 50 nieuwe eskaders of 500 oorlogsvlieg
tuigen in dienst stellen, indien het pro
gramma niet wordt beperkt door een ver
andering. in den internationalen bewape
ningstoestand.
De verhooging van de Engelsche lucht-
vaartbcgrooting zal bet volgend jaar waar
schijnlijk een millioen pond sterling bo
dragen. Verdere verhoogingen zullen in de
daaropvolgende jaren plaats hebben.
Ook de luchtstrijdkrachten der Engelsche
zeevloot. zullen met ongeveer 400 500
vliegtuigen versterkt worden. Het nauw
keurige getal is eebter afhankelijk van het
resultaat vau de vlootconferentie van hot
volgend jaar en van bet feit, of Japan en
Amerika al dan niet zullen toestemmen
in een door Engeland gewenschte vermin
dering van de luchtstrijdkrachten hunner
marine.
In verschillende streken van Engeland
zullen ongeveer 1*2 tol 15 nieuwe oorlogs
vliegvelden worden aangelegd, waarvan
drie in het Zuiden, Oosten en Westen van
Londen en een vierde zeer versterkt vlieg
veld voor bombardementsvliegtuigen in
bet Noord-Westen der hoofdstad. Tegelij
kertijd zal het ministerie van luchtvaart
een intensieve recruteeringscampagne voor
de versterkte luchtvloot organiseeren.
Waaschijnlljk wordt ook bet Engelsche
landleger uitgerust met bombardements-
cn jachtvliegtuigen, waardoor het wordt
Ingelijfd in het kader van bet algemeene
luchtverdedigingssysteem.
Krak au, 12 Juli (V.D.) Op bet traject
Krakau-Zakopane rijn de locotaotlef en
twee wagone van een sneltrein ontspoord,
waarbij les personen werden gedood.
TWEE SOLDATEN VERDRONKEN.
Logrono. 11 Juli (V.D). Gistermiddag
zijn tijdens het baden in do rivier Ircgua
twee soldaten verdronken.
Voor alle oeiegenhoden.
AANTEEKENEN Tol. 743,
TROUWPLECHTIGHEDEN
HUWELIJKSREIZEN
DOOPGELEGENHEDEN
FAMILIEFEESTJES
STADSRITTEN
TOEREN
En naar Uw vacantiooord met onzo Speciale
feisanto met kolforrokken.
Lage tariovcn. Vraagt prijs.
Vertrouwd porsoneel.
De ondernemer
Hoogeweg 49»
TeL 1354.
Pertinax over de Fran:
schc politiek
In do Echo de Paris houdt Pertinax zich
nogmaals bezig met do besprekingen, die
Bartbou te Londen beeft gevoerd. Hij geeft
de volgende uiteenzettingen van de politiek
van Frankrijk:
Rusland heeft zich sedert den herfst zes
maal tot de Fransche regeering gewend en
voorstellen gedaan voor eon diplomatieke
en militaire samenwerking. De laatsto
maal heeft Frankrijk niet anders kunnen
doen dan nader op de Russische wenschen
in te gaan. Daaruit is bet plan van een
Oostelijk Locarno ontstaan. Indien Dultsch-»
land en" Italië dat plan niet zouden aanne-»
men, zou do Franscho regecring desniottei
mie baar bemoeiingen voortzetten om Rus
land, do Kleine Entente, do Balkanstaten
cn do Oostzecstalen tot elkaar to brengen.
Dit pact zou echter min of meer den
stempel dragen van ccn defensief accoord
naar het voorbeeld van het Balkanpact.
Barthou heeft zich voor dat geval te Lon-.
den volledige vrijheid van handclon voor*
behouden. Het is daarom in het belang ook'
der Fransche regeering om Romo en Ber*
lijn er van le overtuigen, dat het Fran
sche plan niet veranderd mag worden.
In dit verband wijst Pertinax er nog op,
dat de Engelsche gezant te Warschau even-»
eens besprekingen met de Poolsche regee-*
ring zou voeren. Uit het feit, dat de Pool*
6clie regeeriög door den Engelschen gezant
ingelicht wordt, moeten dus vérstrekkende
gevolgtrekkingen ten aanzien der Fransch-
Poolscbe politiek gemaakt worden.
Tenslotte deelt Pertinax mede, dat men te
Londen besloten heeft het bureau der ont-
waponingsconfercnt.io in September bijeen
te roepen. Wanneer echter aan bet einde
van bet jaar geen positieve resultaten in
de ontwapeningskwestie zouden zijn be*
reikt, zou mén de conferentie definitief op
geven.
ENGELAND BESTELT NIEUWE
VLIEGTUIGEN.
Londen, 11 Juli- (Reuter). Het En
gelsche ministerie van luchtvaart heeft op
dracht gegeven tot den bouw van een aan*
tul moderne bombardementsvliegtuigen
voor nachtvluchten. Het betreft hier de
eerste eendekkers, die door de Engelsche
luchtstrijdkrachten gebruikt, worden. De
spanwijdte der vleugels bedraagt 33 meter.
TELEFOON 304 en 697 POSTREKENING 288S0
De stilte is het element, waarin groote
dingen gevormd worden.
Uit het Engelsch van Chester K. S. Steele
door A. W. v. E.—v. R.
HOOFDSTUK XIV.
- De verborgen draden.
Donovan keek den portier aan, alsof hij
zijn ooren niet geloofde. Hij opende den
mond, als om iets te zeggen, maar er kwam
geen geluid. Donovan viel in een stoel neer.
„Bedoel je vroeg hij, met de hand
over bet gelaat strijkend, aleof hij onzicht
bare spinnewebben wegvaagde „bedoel
je, d$t hl) d o o d is?"
„Zeker", was hét antwoord. „Gestorven,
zei ik. Zoo dood als een pier."
..Wel", merkte Donovan wanhopig op,
„dat is het tóppunt".
„Dat ben ik mét je eens", zei de kolonel,
en er lag een eigenaardige trek op zijn ge
laat. „Maar als je denkt, dat we nu aan
het eind zijn, verschil ik .met je van mee
ning. liet is nog pas het begin."
„Hoe ie bet gebeurd?" vroeg Donovan op
scherpen toon.
„Dat weten wij niet", was liet antwoord.
*D« Dago was vandaag gezond, behalve, dat
hij wat somberder was dan gewoonlijk.
Toch gebruikte hij geen avondmaal, maar
dat heeft niets te bcteekenen. Het gebeurt
heel dikwijls, dat de vogels, die hier gevan
gen zitten, bun voedsel laten staan", cn hij
maakte - een veelbeteekcnond gebaar. „Hij
werd vanavond met de rest opgesloten en
wij zaten hier rustig en op ons gemak en
ik dobbelde een spelletje met Tom Doyle»
toen één van de wakers in de moordenaara-
afdecling een gil gaf. Natuurlijk ging ik
kijken, wat er was. en daar vond ik den
Dago dood!"
„Hoe kwam het?" vroeg Donovan.
„Dat weten we niet. Dokter Warren is nu
bij hem. om den dood vast te stellen."
„Heeft hij vandaag bezoek gebad?" vroeg
de kolonel.
„Ja, net zoo iemand, als hijzelf, een in-
diër, denk ik. Maar we lieten hem niet ver
der komen dan de gang. Het was geen be
zoekdag voor de menschen in zijn afdèe-
llng, dus liet de I)ago zijn pakje achter en
ging weg."
„Wat zat er in het pakje?" vroeg de ko
lonel weer.
„O, alleen maar wat sigaretten! Singa
Phut hield niet van de soort, die wij hier
hebben, en hij verlangde naar zijn eigen
merk. Hij had ze van tevoren ook gehad,
dus dachten wij, dat het 'in orde wps."
„Zaten er alleen sigaretten in?"
„Niets anders! Dus gaven we ze hem. Dat
was om ongeveer vier uur. Om acht uur
was hij dood. Daar komt de dokter! Mis
schien kan hij u iets vertellen!"
Dokter Warren, die. jijist zijn handen had
gewasschen en nu de pluisjes van den
handdoek van zijn handen wreef, kwam
aanloopen en'deed zijn overjas aan, die hij
had uitgedaan, om het lijk van den Indiër
beter te kunnen onderzoeken.
„Wel Donovan," zèi 'de districtsgenees-
hoer, „je,: vriend .spaarde je de moeite hem
te laten veroordeelen!"
„Ja, ik had hem al te pakken! Ik bad hem
zonder eenige moeite op den electrischen
stoel kunnen krijgen! Maar wat scheelde
hem, dokter?"
„Dat kan ik nog niet zeggen! Het lijkt
wel een hartaandoeningl Maar morgenoch
tend zal ik lijkschouwing houden. Hij is in
elk geval dood!"
„Ik dacht, dat een van de andere gevan
genen misschien bij hem binnen was geko
men en hem had gedood!" sprak de politie-
delcctive „Riley zei, dat iemand schreeuw
de!"
„Dat was Schmidt die man,'die zijn
vrouw vermoordde!" viel de portier in. Hij
is in de cel naast die, waar de Dago zat.
Schmidt zei, dat hij .den vreemdeling vree-
selijk raar hoorde adem halen. Het was ze
ker zijn laatste adem! Hij was al dóód, toen
Ik binnenkwam dokter!"
„Ja, dat gaat gauw met zooiets!"
„Bent U er zeker van, dat bet een hart
aandoening was, dokter Warren?" vroeg
de kolonel.
„Neen, in 't gèheel niatl Ik noemde dat
als het mee?t waarschijnlijke. Hij zag er
niet sterk uit. Ik kan het morgen pas met
zekerheid zeggen!"
„Neem me niet kwalijk, dokter, dat ik
het waag op uw terrein te komen, maar
hebt U er op-gejat, of er nog enkele van
die clgarctten over waren in. zijn cel?"
„Daar heb ik niet op gelét! Als U dat .wé
ten wilt, laten we dan terüggaanl En ik
voel me in het minst niet in mijn «er ge
tast door opmerkingen yaa uw kant» kolo
nel! Daarvoor stel ik te veel belang in Uw
werk. Ik zou U werkelijk graag helpen bij
een nauwkeurig onderzoek, als U denkt,
dat er iets mis is.!"
„O. heelemaal niet! Zelfmoord ligt Ln een
geval als dit natuurlijk het meest voor de
hand, en het is niet moeilijk, genoeg opium
in een cigarette te stoppen, om er een do
zijn mannen mee te dooden!"
„Hemel, daar héb ik niet aan gedacht!"
riep do portier uit. „Kom!" cn hij ging hen
voor naar de cel.
Het lijk van Singa Phut was reeds naar
een ander deel van de gevangenis overge
bracht Maar in de cel was alles nog net
zoo, als toen dc Indiër er den laatsten adem
uitblies.
Daar lagen do weinige, armoedige bezit
tingen, die het hem vergund was, bij zich
te houden eenvoudige en klaarblijkelijk
hoogst ongevaarlijke dingen. En op den
vloer lagen eenige der cigarettcn verspreid,
dio van sterke Latakiatabak waren ge
maakt waarvan de eigenaardige lucht nog
in de hoeken van de cel hing.
„Hij rookte er een paar op!" merkte de
portier op.
Laten, we eens kijken!" stelde de kolo
nel voor. „Als we hior wat betér licht had
den, zou het'niet kwaad zijnI"
„Ik zal een van die tweehonderd watt
peertjes hier brengen, dio we hét kantoor
gebruiken 1" zei de waker, die met hen was
meegegaérï. Er was een contactstop in ie
dere cel kortgeleden aangelegd op aan
dringen. van een commissie voor verbete
ring van hot lot van gevangenen. Het klei
ne peertje, werd er uitgedraaid en bet groo
te er, voor in de plaats gedaan. Het maak
te de cel heel licht, on bij het heldere
schijnsel raapte de kolonel een aantal van
de cigaretten op. Enkele waren tot op een
stompje opgerookt, andere waron niet aan
gestoken, en twee of drie waren er door
midden gebroken, hoewel geen der einden
cr uitzag, of er een lucifer tegenaan waa
gehouden, of dat de lippen van Singa Phut
ze bevochtigd hadden.
„Vreemd, dat hij ze zoo vernielde!" merk
te Donovan op. „Gewoonlijk kunnen zij
nooit genoeg rookenl"
„Hij vernielde zo niet precies!" zei de
kolonel grimmig, op een doormidden ge
broken, doch overigens volkomen gave ci
garette in zijn hand neerkijkend.
„Hoe noemt U het dan?" vroeg de politie*
detective.
„Wel, ik geloof dat hij naar iets zocht,
dat in die cigaretten moest zijn en dat hij
het vond ook!"
„Wat bedoelt U?" vroeg dokter Warren.
„Wacht! Misschien kan ik het U laten
zien!"
Zorgvuldig zamelde kolonel Ashley alle
cigaretten in de cel bij elkaar, waarvan er
nog verscheidene heel waren. Daarmee en
mot de zwarte stompjes, zoowel als de
doormidden gebroken cigaretten, liep hij
naar bet tafeltje, dat in de cel stond en
spreide ze daarover^ ujt
Donovan reikte onder den arm van den
detective door en brak een der beele ciga
retten open. „Ik zio niet inbegon hij.
„Bij Mike's liefde, kijk hier eens!" riep hij
plotseling uit „Er zit een naald in!"
„Kom er niet aan, als je leven je lief isl"
riep do kolonel. „Daar zocht ik juist naar!
Zorg, dat je er ook maar niet het minste
schrammetje mee krijgt, of Nu, je hebt
bet aan Singa Phut gezien!" eindigde hij
grimmig.
"*Vordt yervolgdj[« J
