AMERSFOORTSGH DAGBEAD Donderdag 2 Augustus 1934 33 e Jaargang No. 28 DERDE BLAD DE AVOND VAN 25 JULI DE GEBEURTENISSEN IN OOSTENRIJK TOENEMENDE ONRUST IN SPANJE STAKING TE VERVIERS LOOPT TEN EINDE Gnieiivehmn DEOOST-CHINEESCHE SPOORWEG HET VERBOD VAN DE DEUTSCHE ZEITUNG STOOMSCHIP LOOPT OP EEN RIF AMERIKA BREIDT ZIJN VLOOT UIT Hoe de dood van Dollfuss in een opgeschrikt toeristenoord in Oostenrijk bekend werd Een lezer schrijft ons: Wij zaten in een klein dorpje in het Mon- 'tafon-dal in Vo ra rib erg. Een plaatsje, waar binnenskamers ijverig aan politiek wordt gedaan, zooals overal in dezen tijd, maar waar het uiterlijk volkomen rustig is. Wij spraken gaarne over de regaeringsmoeilijk- heden, doch eerst na langere kennismaking waagde men het tegenover ons iets over eigen politiek inzioht los te laten. Hetgeen begrijpelijk was, want evenals in Duitsch- land, sollijnen ook in Oostenrijk de muren ooren te hebben. En één onbedachtzaam woord kan zeer onaangename gevolgen hebben voor dengene, die ihet dorst uit t spreken. Wij hadden een tweedaagschen glelscher- 'tocht gemaakt, waarbij men uiteraard zeer weinig verneemt van den toestand in de hoofdstad, toen men ons bij onze terug 'komst in het hotel al terstond vertelde.dat de radio het bericht verspreid had, dat de regeering^Dollfuss was afgetreden. Angst las men op ieders gezioht. Wat zou er nu gebeuren? Zou Dollfuss het niet meer aan gedurfd hebben verder tegen da nazi's op U treden? Zou hij het strijden tegen de ©ndenmijnende krachten moe zijn geweest? Wie zou hat zeggen? In ieder geval beslo ten wij de avondbladen af te wachten. Toen deze ongeduldig verbeid ein delijk kwamen, vermeldden ze, dat dr. Dollfuss dezer dagen naar Italië zou gaan, waar zijn vrouw en kinderen reeds vertoefden. Dat had de censuur bewerkstel ligd! Wijzer waren wij dus nog allerminst. Des avonds was er in één der hotels S"chuhplattlen. Alle gasten, bijna zonder uitzondering Nederlandei's, waren gekomen em deze eigenaardige inheemsche dansen te zien. Toen de feestelijke stemming be gon te komen, het was ongeveer hall elf, iets vroeger misschien, kwam een berggids, ook daar aanwezig, op ons af en fluisterde ons in het oor: .,Dor Dollfuss iet erschossen woiden." Wij schrokken hevig en ant woordden met een kernachtige, typisch Hollandsche uitdrukking, die in 'tDuitsch niet te vertalen is en evenmin gesohikt is om hier afgedrukt te worden. Wij gaven het bcrioht door aan een bevriende Hol lahd6ohe familie, die heelemaal niets zei .van 6chrik en voordat het bericht tijd had „als een loopend vuurtje" rond te gaan. kwam de eigenaar van het hotel mededee- len, dat zeer tot zijn epijt wegens bijzon dere omstandigheden het feest moest wor den afgebroken. „Warum, wieso?", vroeg men allerwege, nog niet vermoedend de ernstige reden van dit ontijdige einde van een gezelligen avond. Het eenig antwoord, dat de gastheer durfde geven was: „Misschien kan het een anderen keer voortgezet worden"! Toen ging de deur open en verscheen 'een gendarm in de zaal, die kwam con troleeren of inderdaad het hevel van het gemeentebestuur was opgevolgd. Men stak de hóófden bij elkaar en toen was bet ontstellende bericht in een oog wenk algemeen bekend. Het was een ang stig oogenblik. Verschillende gasten wilden onmiddellijk naar Holland terug. Anderen trachtten te kalmeercn en rieden aan rus tig te blijven, omdat men in Voral-berg toch wel nergens hinder van zou krijgen. En ineens wie het zoo gauw bedacht, weten wij niet klonk liet: de radio aan! Mündhen had berichten en zei er reeds iets van. Toen Radio-Wien. Daar was zoo Jui6t minister Fey zijn ook in dit blad l^rmelde redevoering bogonncn. Hij ver- lelde van de putsch, hoe men de ministers had ingesloten en de rede was buiten gewoon spannend opgesteld, er zat olimax in, die beklemmend werd hoe hij aan de stervenssponde van dr. Engclbert Doll fuss was geroepen. Dr. Dollfuss is dood. Het klonk den aanwezigen in de ooren als had minister Fey gezegd: de oorlogstoestand is zoo juist ingetreden. On willekeurig vergeleken wij den indruk, dien dit bericht op ons maakte met dat, waar bij eenigen tijd geleden de Nederlandsohe omroep het overlijden van II.M. de Konin gin-Moeder bekend maakte. Hier de sym pathie met de oude dame, die zoo innig ge liefd was bij ons volk (het bericht van overlijden van den Prins vernamen wij niet door de radio) en het medegevoel met de overblijvende leden van het Koninklijk Huis, daar onmiddellijk de gedachten-asso ciatie: wat zal er nu gebeuren? En daar bij natuurlijk het tia.gische van den dood van dezen nationalen held, die tot zijn laatste oogenhlik gevoohten had voor zijn volk. Doch de politieke beteckenis van de zen wreeden dood woog het zwaarst. Velen sprongen de tranen in de oogen, toen mi nister Fey zeide, dat dr. Dollfuss hem dc zorg voor zijn vrouw en kinderen had op gedragen. Het was een hartroerend mo ment. Wij gingen daarna ongeveer twintig minuten na het. eerste bericht naar ons eigen hotel. Reads was het geheele dorp bezet door de Heimschutz, welker leden met de bajonet op het geweer op wadht •tonden bij de voornaamste gebouwen. Het deed ons denken aan dezelfde dagen in 1914 en iedereen voelde de angst in zich opkomen bij de gedaolite, dat zoo iets ver- sahriikkelijkls weer zou gaan gebeuren. Zouden wij in Nederland onze oproeping gereed vinden liggen? Zouden ook wij aan do beurt zijn om tc gaan dooden of om gewond of gedood te worden? Wij ver zekeren U, dat bet een oogenblik was, om nooit te vergeten. Do 6öhildwadalen groetten rustig, zooals dezelfde menschen zoudcr hun uniform ons iederen dag gegroet hadden: „Grüsz Gott", maar zelfs de gemoedelijke groet kon onze ongerustheid niet verjagen. In ons hotel werden wij ontvangen door di rectie en personeel, allen bleek cn in tra nen. „Jetzt werden wir es bald leer habcn" cn „wat zal dit alles nog betcekenen?" Angst, verdriet overal. Zooals altijd bracht de nacht rust cn den volgenden dag, toen de <zon solieen, was alles heel anders. De schildwachten gin gen naar huis om J'ict weer terug te koe ren. Maar die avond van den 25sten Juli 1934 zal ons altijd bijblijven. DE DOODENDE STRAAL Het oordeel van Mussolini R o m e, 1 Aug. (V.D.). In Popoio d'Italia schrijft Mussolini een artikel, waarin hij zich keert tegen de „vervalsching van den oorlog, die een 6trijd van techniek cn we tenschap is geworden". Nicolas Tesla aldus dc Duce*— komt met een nieuwe uit vinding voor den dag. Het betreft hier de zg. „dooden- de stralen", welker macht zóó groot is, dat zij een oorlog zouden kunnen ver hinderen. Volken, wecst gerust. Tesla zal zijn uitvinding voorleggen aan de ontwapeningsconfe rentie en men zal zien, hoe de doo- dende stralen nieuw leven geven aan een re'eds overwonnen ■illusie. De naties zullen zich omringen met een gordel van Tesla-etralen en de weten schap zal zoo den ccrlog dooden. Merk waardige illusies! Wanneer iemand den •moed had, dezen wetenschappelijken wissel blanco te onderteekenen, dan zouden deze stralen werkelijk de maöht hebben, den „status quo" van Versailles oneindig te •verlengen. Anderzijds zouden de naties, ■wien het met het oog op do kosten onmo gelijk zou zijn, zich met deze stralen te omringen, automatisch in handen der rij kere naties vallen. Het is niet do eerste maal, dat de vooruitgang de oplossing van het vredesprobleem zoekt door het karak ter van den oorlog te verval6chen. Hot moet maar eens gezegd worden, dat de mechanische oorlog en de chemische oor log sleoht6 bewerken, dat de ware heldhaf tigheid wordt uitgeschakeld. Slechts een radicale ontwapening zou dc heerschappij kunnen herstellen van de oorlogswaarden, die het respect en de vrees voor den wer kelijk goede en dappere garandeeren. Eerst wanneer de dag komt, dat de 6trijd van man tegen man, van volk tegen volk weer ontbrandt, zal de 6traal ontketend worden, dio leven bcteekent, dc levensstraal." Resultaten van het politie; onderzoek. Vluchle Vingen in Zuid--Slavië MUSSOLINI, Madrid, 31 Juli. (V. D) De minister president heeft verklaard, dat er in het ge heele land een nerveu6e stemming heerscht en dat men den indruk krijgt, dat er in derdaad pogingen tot aanslagen worden voorbereid. Madrid, 1 Aug. (V.D.) In officieele krin gen werd gisteren bekend, dat men op het spoor was gekomen van uitgebreide revo- lutionnaire plannen, die door extremisten waren voorbereid in verband met den roo- den dag van heden. De regeering heeft de noodige maatregelen genomen om daden an geweld zoo veel mogelijk tc voorkomen. Vervicrs, 31 Juli (V.D.). Het ziet er naar uit, dat er weldra een einde zal ko men aan do textielstaking te Vcrviers, die bijna vijf maanden ononderbroken heeft ge duurd. Maandag is vanuit Brussel aan de plaatselijke organisaties te Vervicrs het be- el gegeven, dat de staking moet worden opgeheven en dat het werk moet worden hervat. Toen dit bevel van de vakvereeni- ingscentrale onder de arbeiders te Ver iers bekend werd, ontstond er eenigo op winding. liet kwam tot botsingen voor het olkshuis en voor het redactiegebouw van het socialistische partijorgaan. De politic moest ingrijpen. Naar verluidt, zijn eeni go personen gewond. Vanmiddag vergadert het stakingscomité opnieuw. HOOGER. EN LAGERHUIS OP RECÈS. Londen, 31 Juli. (V;D.) Het Hooger- en Lageihuis zijn lot 30 October op recès ge gaan. Indien het openbare belang het eisclit, zullen zij eerder bijeenkomen. Baldwin ver trekt 8 Augustus naar Aix les Balns. Wee nen, 1 Aug. (V. D.) Uit het politie onderzoek naar den putsch van 25 Juli is gebleken, dat dc opstandelingen te Wecnen hun wapens cn uniformen hadden verbor gen op een houtwerf in liet 20ste district. Eerst Woensdagmorgen 25 Juli werden deze voorwerpen naar de turnhal in hot 7de dis trict gebracht. Verder is geconstateerd, dat de chauf feurs van de vijf auto's, die voor den over val worden gebruikt, volkomen onschuldig zijn. Zij werden door een onbekend persoon opgebeld, die hun verzocht voor een groot transport naar de Siebensterngasse te ko men, waarbij werd verteld, dat het een op dracht van de regeering betrof. De gehcelo manoeuvre was zoo handig ingekleed, dat geen der chauffeurs noch de eigenaar der wagens eenige argwaan koesterde, vooral waar iedere twijfel weggenomen kon wor den door het opgegeven adres: de bonds- kanselarij. Buiten de twee terechtgestelden zijn nog twintig andere aanvoerders van den over val op dc kanselarij gevonden. In het arrondissement Wels zijn 200 per sonen in hechtenis genomen wegens deel neming aan den opstand. Daaronder bevin den zich talrijke intellectueelen en staats ambtenaren. Waarschijnlijk zal voor Wels ecu speciale senaat van het militaire ge rechtshof worden ingesteld. Te Graz zijn aanklachten ingediend tegen ongeveer 1400 personen. Volgens het Neuigkcitsweltblatt bestaat in de provin cie het grootste deel der opstandelingen uit boeren. Dc overige zijn bijna uitsluitend intellectueelen, zooals postdirecteuren, leeraren, onderwijzers, douane-ambtenaren, artsen en advocaten. Drieduizend vluchtelingen in Zuid-Slavië. Volgens een bericht uit Belgrado in dc „Stunde" zijn tot dusverre drieduizend op standelingen op Zuid-Slavisch grondgebied aangekomen. To Warasdin is Dinsdag een nieuw transport van 60 vluchtelingen aan gekomen, waaronder zich ook twee vrou wen en vijf kinderen bevinden. Dc vluch telingen zijn ontwapend. In de eerste dagen na hun vlucht waron de uitgewekenen in moeilijke omstandighoden, doch thans be schikken zij, naar dc Zuidslavisclie bladen melden, over zekere geldsommen en kun nen zij voedingsmiddelen koopen. Volgens een nader bericht zijn op de lijn Marburg Drauburg alleen reeds zeven honderd Oos tenrijkers naar Zuid-Slavic uitgeweken, Zitting militair gerechtshof. De eerstvolgende zitting van liet mili taire gerechtshof is bepaald op Donderdag morgen 9 uur. De houthandelaar Paul Hudl, de derde aanvoerder van de putsch en nog twintig andere opstandelingen, zul len zich dan te verantwoorden hebben. Schuschnigg en Starhemberg naar Rome? Naar het steeds zeer goed ingelichte christelijk-sociale Neuigkeitsweltblatt mede deelt, zal de bondskanselier waarschijnlijk reeds zeer binnenkort te Rome een bezoek aan Mussolini brengen. Vice-kanselier Starhemberg zal Schuschnigg vergezellen. DE STERRENHEMEL 1-8 AUG. 1934, 22 h MT. (23 h ZT). Ster 3* grootte, o/kkiac* v Ster */a 2* grootte. Ster ydl« gr. lil' Melkweg Wettelijk ingeschreven hij het' Bureau V* Industrieel en Eigendom onder No.' 4 2 2 3 O EEKST ©VOUEH/iAN O LAATSTE KNAKIEB ZUID J VENUS© ^JUPITER Q> SATURNU5© Moeilijke onderhandelingen Tokio, 31 Juli. (V.D.) Gistermiddag heeft de Ruesische ambassadeur Joerenef een be zoek gebracht bij den minister van buiten- landsohe zaken Hirola, teneinde het aan bod van do vorige week betreffende do overdracht van den Oost-Chineesdhen spoorweg aan Mandsjoekwo te bespreken. Volgens berichten ven de nieuwsagent schappen heeft de Russische ambassadeur een tegenvoorstel gedaan ten behoeve van de sovjetregeering, waarop Hirota geant woord heeft, dat het laatste aanbod de beste voorwaarden voor Rusland bevatte, welke Japan Mandsjoekwo kon aanbevelen te aanvaarden, zoodat dus verdere bespre king niet kon plaats vinden. De desbetreffende berichten der nieuws agentschappen worden officieel niet beves tigd, doch zij schijnen in zekeren zin waar schijnlijk, in verband met een verklaring van den minister van buitenlandsdho za ken van Mandsjoekwo van 28 Juli, die toen zeide, dat het door Ilirota aangeboden be drag een „enorme som" vormde, die door Mandsjoekwo onder de tegenwoordige finan cieele omstandigheden van het land bui tengewoon moeilijk zou kunnen worden op gebracht. De vorige week verluidde in Tokio dat, wanneer de sovjet het laatste voorstel niet aanvaardde, de onderhandelingen onmid dellijk zouden worden afgebroken. MEVROUW DOLLFUSS WEER IN RICCIONE. Milaan, 1 Aug. Mevrouw Dollfuss is hedenmiddag weer in Riccione aangeko men. Zij werd verwelkomd door haar beide kinderen en door de vrouw van Mussolini. Zij begaf zich onmiddellijk per auto naar de Villa Sant 'Angelo, waar zij nog eeni gen tijd verblijf zal houden. Bovenstaand kaartje stelt voor den sterrenhemel in Nederland, des avonds te tien uur Middelbare Tijd, (elf uur Zomertijd), gelijk aan 18 li 39 min Sterre- lijd. In tegenstelling met gewone landkaar ten vindt men hier het Westen recht6, liet Oosten links van den beschouwer ge- teekend. Dat is bij sterrekaarten noodza kelijk en gebruikelijk, teneinde tc verhoe den, dat dc beelden in spiegelschrift zouden verschijnen. Wanneer mön in het oog houdt, dat de hemellichamen die in liet Oosten opkomen, naar het Zuiden 6tijgcn en in het Westen ondergaan, cn wanneer men verder slechts dat kwadrant van de kaart voor zich neemt, waarnaar tic blik aan den hemel gericht is, dan is de oriëntatie eenvoudig genoeg. Op dit kaartje loopt, van het Z naar het N, door de sterrebeeldcn Schutter, Arend, Zwaan, Ccpheus, Cassiopeia een gebogen stippellijn; zij duidt de ligging van den Melkweg aan. In drukletters vermeld zijn dc namen van de sterrebeelden; dc eigennamen van een aantal der helderste sterren zijn in schrijfletters geteekend. De middaghoogte van de zon verandert deze maand van 56° tot 461/;0; dc dagboog dc tijd dat zij boven den horizont staat), vermindert dientengevolge van 151/* h tot 13 li 40 min. L.K.: 31 Aug.; do 1 Aug. komt juist Den lOen Augustus vindt een ringvoN mige zonsverduistering plaats, die echtefl 6lechts in Centraal- en Zuid-Afrika waaü te nemen is. De schijngestalten der maan zijn: L.K.: 2 Aug.; N.M.: 10 Aug; E.K.J 18 Aug.; V.M.: 24 Aug.; afnemende maan van op in het O. DE PLANETEN. Op onzo kaartjes volgen wij den loofl der vier planeten, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus. Venus (m 3,3) is morgenster ia Tweelingen en Kreeft; zij staat eenigo graden onder den horizont, pal la het Noorden en is dus op dit kaartje momenteel niet te zien. evenmin als: Mars (m 1.8) dio vlak bij Venus staat. Jupiter (m 1.4) in do Maagd, gaat juist onder op het uur, waarvoctt* ons kaartje deze maand geteekend werd- Saturnus (m 0.6) is om tien uui! 's avonds juist ecnigc graden boven den Z.O. horizont. (m magnitude helderheid, ver* geleken met een ster van de lsto grootte* die m 1,0 heeft). A n t a r c s, dc roode ster van den Schorpioen, gaat nu onder; We ga en D e n e b staan boven onze hoofden* Cassiopeia in het NNO, de Groote Beer laag in het N.W. Een onkiesche beschouwing over de kwestie der opvolging van Hindenburg De correspondent der N. R. C. te Berlijn telefoneerde gisteravond Allo Duitsche bladen drukken naluurlijk hun levendige deelneming uit in het lot an president von Hindenburg. Zoolang er bulletins worden uitgegeven, begrijpt het publiek, dat er aanleiding is tot zeer ern stige bezorgdheid, ook al kan dc leek niet precies uitmaken, of de mededeclingcn, in deze bulletins vervat, als gunstig of ongun stig teeken moeten worden beschouwd. Het spreekt vanzelf, dat de bladen zich uit kieschheid onthouden van beschouwingen over de kwestie der opvolging. Zoo zou ook in landen met volkomen vrijheid van pers in overeenkomstige binnenlandschc omstandigheden het geval zijn. Alleen de Deutsche Zeitung heeft een uitzondering gemaakt en het blad is dan ook voor acht dagen verboden. De ontsporing van dit blad komt voor in de slot-alinea van een overigens onbeduidend artikel, welke alinea aldus luidt„Het is even ijdel om voor het geval van zijn verscheiden (hetwelk, daar moeten wij nog eens den nadruk op leggen, ongewenschte nabijheid is gekomen) overwegingen te houden over de evcntueele opvolging. De partijstaat van Weimar met zijn wisselvallig spel van intrigues, van egoïstische groepen van belanghebbenden, is vernietigd. liet lot van het Duitsche volk en dus ook elke beslissing berust in één hand, in die van den leider." Men ziet, dat de Deutsche Zeitung, of schoon zij eerst alle overwegingen op dit gebied ijdel noemt, nochtans op de beslis sing vooruitloopt en wel op een wijze, welke niet alleen, waar het het eigen staatshoofd geldt, niet kiesch is, maar welke bovendien het streven verraadt, om de regeering bij voorbaat in een bepaalde richting tc sturen. Het verbod van dit blad is dus alleszins verklaarbaar. Men zal zich herinneren, dat volgens art. 51 van dc grondwet van Weimar de rijks- president. bij ontstentenis voorshands wordt vervangen door den rijkskanselier. Indien aan te nemen is, dat de ontstentenis van langen duur zal zijn, dan moet deze door een rijkswet worden geregeld. Bij den vrij plotselingen dood van presi dent Ebert is dat dan ook geschied, maar alleen door een wet ad hoe, waarbij de tijdelijke vertegenwoordiging werd opge dragen aan den president van het rijksge recht te Leipzig. Tijdens liet rijkskanselierschap van Brü- ning scheen met de mogelijkheid rekening te moeten worden gehouden, dat de kwes tie opnieuw acuut zou worden en er is toch een wet doorgekomen, volgens welke op-> nieuw en nu bij voorbaat de vertegenwoor diging van den rijkspresident ingeval van een langdurige verhindering zou worden opgedragen aan den president van het rijks- gerecht (dit is tegenwoordig de heer Bum- ke). Bij verschillende van de tocnmaJige voorstemmers in den rijksdag zat da be« zorgdheid voor, dat Brüning wel eens, in« dien deze wet niet bestond, misbruik eou kunnen maken van zijn voorloopig recht van vertegenwoordiging en deze onnoodig zou rekken. Ook de nationaal-socialistische leden van den toenmaligen rijksdag hebben voor deze wet gestemd. Dit neemt natuur lijk niet. weg, dat de tegenwoordige regee- riug uit hoofde van de haar door den rijks* dag verleende macht bevoegd is nieuwe wetten uit tc vaardigen. Hot is echter niet a priori uitgesloten, dal zij zich eventueel, wat aangaat do voorloo- pigc vervanging, aan de oude wet mA houden. Pa rij 6, 1 Augustus (Reuter). Het Brazl« Iiaansche stoomschip Ruy Barbosa, dat vaö Hamburg met 87 passagiers, w.o. 65 Duit sche Joden die van België naar Brazilië wilden cmigrecrcn en een bemanning van 127 koppen naar Brazilië onderweg is, is gisteravond ten Noorden van de haven van Leixoes op een rif gcloopen. Alle passagier^ zijn aan land gebracht. Het is twijfelachtig of mon er in zal slagen het 6chip weer vlot te brengen, daar de machines niet meer goed werken en het 6chip ook schijnt ti zijn lek geslagen. Londen, 1 Aug. (V.D.) Volgens alhle* ontvangen berichten heeft de Amerikaan* sche minister van marine officieel bekend gemaakt, dat op het vlootbou w-program geen invloed zal worden uitgeoefend doof de voorbereidende vlootbesprekingen. E? zijn opdrachten geplaatst voor het op stapel zetten van vier kruisers van 10.000 ton, twe# flottilleleiders, 12 destroyers van 1500 ton en zes onderzeeërs. VOLKSGERECHTSHOF IN ACTIE, Berlijn, 1 Aug. (Reuter.) Heden is liet volksgerechtshof in alle drie senaten met zijn zittingen aangevangen. Heden worden behandeld eenige zaken met betrekking tot voorbereiding tot hoogverraad door op ruiing bij de politie, respectievelijk Reichf- wehr.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1934 | | pagina 9