DË ËËMLANDÊÜ
DE TOCHT DOOR DEN NACHT
4000 EXEMPLAREN
GARAGE NIC. BOVÉE
L. J. LUYCX ZOON
Dinsdag 7 Augustus 1934 Uitgave: VALKHOFF Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33 e Jaargang No. 32
DE DOOD VAN VON HINDENBURG
ROUWPLECHTIGHEID IN DE
KROLL.-OPERA
DE PLECHTIGHEID IN DE
KROLL-OPERA
HINDENBURG'S LAATSTE
GANG
Tel. 1788
Tel. 1788
Hitler's plaatsvervanger
TAXI TAXI
6 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093
KAMP 41
9 uur 10 min.
ABONNEMENTSPRIJS J °aBIKita voor Amcrifoart MO. per Bind I 0.75, pa
(tne< gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.1 V/r
Binnenland franco per post nar 1 meenden f 1-, Afzonderlijke nummers f 0:05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5IJ
PRIJS DER ADVERTENTIEN
I—— eikeregel meef 10.25. LlefdadlgbelcU-advertentlSn voordo
helft vm deo prtj». Kleine Advertentie» „KEITJES" bg vooruitbetaling 1—5 regel»
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal olaatacn I Bewijsnummer extra I 0.05
Hitier houdt een rede en noemt den
overledene het symbool van de
zich steeds vernieuwende
levenskracht der
Duitschers
Berlijn, 6 Aug. (Reuter). Van het ge
bouw van de Kroll-Opera, waar vanmid
dag de eerste grooto rouwplechtigheid voor
den overleden rijkspresident werd gehou
den, waaien de vlaggen halfstok. Reeds
vanmorgen vroeg waren de toegangswegen
tot de Opera geflankeerd door een cordon
van S.S\-troepen. Het gebouw is tot aan de
eerste étage met dennegroen versierd, wel
ke decoratie naar boven toe wordt afge
sloten met guirlandes ven witte bloemen,
terwijl rouwfloers' van de balcons naar be
neden hangt. Voor de toegangsdeuren
6faan terzijde bakken met hortensia's, lau
riertakken en klimop. De hall zelf is
/eneens met rouwfloers behangen, even-
Is alle lamipen en de spiegels in het ge
bouw, waardoor do groote zaal in half
duister is gehuld. Ook de pilaren zijn met
groen versierd. Aan den voorkant van de
zaal, tegen den muur, achter het presi
dium. is het reusachtige hakenkruis met
terzijde de zwart-wit-roode vlaggen geheel
met floers bedekt. De ruimte voor den
regeering6Staf is een zee van witte bloe
men. zeldzame lelies, hortensia's en asters,
temidden waarvan, door een lauwerkrans
omgeven, een wit borstbeeld van von Hin
denburg prijkt.
Tegen elf uur begonnen de genoode gas
ten te arrivecren. Tegenover het gebouw
6taan een eere-compagnic van de rijks-
weer, alsmede delegaties van de landpo-
litie, de vel dj age rs, de luchtvaart, den ar
beidsdienst en den S.A.-storm opgesteld.
Ondanks den regen had zich op de Königs-
platz eeu groote menigte verzameld, om
de plechtigneden zooveel mogelijk te kun
nen volgen met behulp van de luidspre
kers, waardoor het in de Kroll-Opera ge
sproken woord ook op het plein was te
volgen.
Achtereenvolgens arriveerden de rijks
dagleden, de leden van het corps diplo
matique, de leden der rijks- en landregee-
ringen, de militaire autoriteiten cn de ver
tegenwoordigers der verschillende standen
en organisaties.
Tijdens "de plechtige rouwzilting heeft de
Führer de volgende rede gehouden:
.Sedert maanden maakten wij ons ern-
Btig bezorgd. Do bekendheid van de ziekte
van den hoog-geëerden ouden heer vervul
de millioenen Duitsche harten rnet angst
voor het leven van den grijsaard, dio ons
meer was dan slechts het staatshoofd,
want deze man was voor ons allen de
6ymbolischo uitdrukking van de onver
woestbare, zich steeds vernieuwende le
venskracht van ons volk geworden. De wil
der voorzienigheid heeft hem zichtbaar
verheven boven de maat van het alledaag-
sche. Toen de natie de hoogste waardig
heid in zijn handen legde, werd deze post
pas tot hoogste waardigheid gebracht.
Onverbrekelijk is voor ons allen de Duite-chs
rijkspresident verbonden met den geëer-
den naam van den thans overledene. Nu
wij ons opmaken, om den dierbaren doodc
do laatste eer te bewijzen, zien wij pas
goed den omvang en de grootheid van dit
weergalooze leven en wij buigen ons dee
moedig voor den onnaspeurlijken wil, die
net schijnbaar toevallige of onbelangrijke
dingen beschikkingen treft, die de zoe
kende mensch pas later kan zien in de
jeheele wonderlijke noodzakelijkheid van
het kader, waarbinnen zij geplaatst wor
den.
Generaal-vcldmaar6chalk Von Hinden
burg is dood; al6 wij trachten de gevoelens
te vertolken, die het gehcele volk bewegen,
willen wij in de eerste plaats met steeds
nieuwe dankbaarheid de herinnering, aan
den grooten overledene bewaren. Wanneer
wij echter, bezield door den vurigen
^ensch, de historie reoht te doen weder
varen, naar de bcteekenis van deze ver
schijning willen speuren, zien wij pas den
vellen omvang en den inhoud van een
menschenleven, dat in zulk een grootheid
m eeuwen slechts zelden voorkomt. Hoe-
pc is het aanzien van de wereld veran
derd 6edert dien 2en October 1S47, toen
Paul von Hindenburg geboren werd. Dit
leven begon temidden van een revolutie;
do geest van het politieke .Tacobinisme liet
Europa niet tot rust korrien. De ideeën van
eon nieuwe, vermeende menschelijkheid
worstelden tegen de elementen en vormen
van een verouderde orde. Toen het jaar
1848 ten einde kwam, schenen de helle
vlarnmcn wel verstikt, doch de inwendige
beroering was gebleven De wereld kende
|°on nog geen Duitsch Rijk. geen Italië
ia Pimissen regeerde Frederik Wilhelm IV.
D® dynastie der Habsburgers beheerechte
n'et elechts den Dnitschen bond, doch ook
Lornbardije. De Balkan bestond echter uit
schatplichtige provincies van het Turksche
ïljk.
Dan wordt Prins Wilhelm Koning van
Pruisen; de knaap Hindenburg maakte nu
het grootste triumviraat der politieke en
militaire reorganisatie van ons volk mee.
Bismarck Moltke cn von Roon doen hun
intrede in de geschiedenis. Paul von Hin
denburg marcheert dan in een der regi
menten dapper en geestdriftig mee. Vier
jaar later heeft het lot hem uitverkoren,
getuige te zijn in het uur der geboorte van
het. Duitsche rijk. Een leven van arbeid
voor dit nieuwe Rijk begint dan. De we
reld krijgt een nieuw aanzien; op alle ge
bieden volgt de ecne ingrijpende uitvin
ding de andere op. Na een ononderbroken
dienst nam do commandeerende generaal
von Hindenburg op 18 Maart 1911 als 64-
jarige ontslag uit den dienst, een naam-
looze officier onder de andere tienduizen
denMaar als de wereldoorlog uit
breekt. krijgt op 22 Augustus 1914 Hinden
burg de opdracht, het opperbevel over een
leger in Oost-Pruisen op zich te nemen.
Acht dagen later leert de wereld den
naam Hindenburg kennpn, n.l. na den slag
van Tanncnberg. Van nu af is de grootste
worsteling der wereldgeschiedenis onaf
scheidelijk verbonden met dezen naam. Ilij
heeft de crisis van 1916 gekeerd en de na
tie dikwijls van vernietiging gered. Zou de
politieke leiding van ons volk in dien tijd
gelijkwaardig aan do militaire zijn ge
weest. dan zouden Duitschland de zwaar
ste vernederingen zijn bespaard gebleven.
Toen de Noveihber-revolutie uilbrak, ging
von'Hindenburg voor de tweede maal rust
nemen, maar weer werd hij geroepen, op
26 April 1925 koos het Duitsche volk hem
tot rijkspresident, zonder dat men toen
vermoedde, in hem den beschermer der
nieuwe nationale evolutie !o kiezen. En
hier vervul ik slechts den plicht van naar
waarheid een feit te constateercn, wanneer
ik hot Duitsche volk met errootc dank
baarheid wijs op da onmetelijke verdien
sten. die von Hindenburg zich voor de ge
schiedenis verworven heeft door de in zijn
naam tot stand gekomen verzoening van
het beste Duitsche verleden met een vurig
nagestreefde betere Duitsche toekomst. Wij
zullen als dankbare kindéren zijn herin
nering in ons hart sluiten en overleveren
san degenen, die na ons komen Laat ons
in ons hart de overtuiging doen wortel
schieten: Hindenburg is niet dood, hij
leef 1. want hoêwèl hij stierf, is hij nog
steeds boven en te midden van de onsler-
felijken van ons volk. omgeven door de
groote geesten van het verleden als een
eeuwige beschermer van het Duitsche rijk
cn de Duitsche natie.
Goering sprak daarna een slotwoord. Hij
wendde zich tot den zoon van den overle
dene, tegenover wien hij namens den rijks
dag uiting guf van dc deelneming met het
smartelijk verlies. Vervolgens sloot hij de
zitting, waarna de leden der regeering en
ook vele anderen zich naar dén zoon, over
ste von Hindenburg, begaven om hem per
soonlijk te condoleeien.
Nader wordt gemeld:
Toen Hitler voor de Kroll-opcra ver
scheen- begroette de menigte hem zwij
gend met opgeheven arm, waarna de te
genover het gebouw opgestelde troepen
voorbij marcheerden. Te kwart voor 12
was de zaal reeds dicht bezet. De afge
vaardigden waren bijna uitsluitend in hun
bruine en zwarte partij-uniformen versche
nen, terwijl op de tribunes de zwarte klee
ding in de meerderheid was. Te 12 uur
precies verscheen Hitler, eveneens in
bruin uniform. Naast hem nam von Pa
pen plaats en verder de rijksminister van
buitenlandsche zaken, von Neurath, de
plaatsvervanger van den leidér Hess en de
overige leden vnn het kabinet.
Goering opendo de zitting en begroette
in het bijzónder do buitcnlandscho verte
genwoordigers en de nabestaanden, waar
na allen zich van hun plaats verhieven en
in plechtig zwijgen den doode herdachten.
Een staatsorkest onder leiding van prof.
Heger voerde do ouverture Coreolanus van
Beethoven uit, waarna Goering het woord
gaf aan Hitier.
Het is of de natuur meetreurt
om het verlies dat Duitscln
land leed
(Van een spocialen verslaggever.)
Berlijn, 6 Aug. (Per telefoon.) Het is,
alsof hedenmorgen ook de hemel weent,
over het verlies, dat Duitschland heeft ge
leden cn uit den troosteloos grauwen he
mel stroomt do regen, nu jn de Kroll-Opera
Hitier als rijkspresident en rijkskanselier
zijn. treur-rede zal houden. Reeds uren
lang van te voren is het in de wijk, waar
de rcgeerlngsgebouwoii staan, stampvol
wachtende menschen. Er is bijna geen
doorkomen aan. Het hoofd van den Staat
zal vanuit zijn hier gelegen dienstwoning
den weg door don Brandenburger Tor ne
men cn S.A.- en S.S.-politio hebben de toe
gangswegen afgezet.
Vóór de Kroll-Opera is het al lang op de
bekende wijze afgezet en het publiek, dat
in dichte drommen staat te wachten, wordt
op eerbiedigen afstand gehouden. Het is
een oogen-bekorend beeld van uniformen,
Zijn stoffelijk overschot in den afge=
loopen nacht van Neudeck
naar Tannenberg over
gebracht
Het stoffelijk overschot van Rijkspresi
dent von Hindenburg is hedennacht te half
een (Amsterdamschc tijd) van het landgoed
Neudeck overgebracht naar het nationale
gedenkleeken Tannenberg, alwaar vandaag
de bijzetting plaats zal vinden.
Dczo plechtigheid is door alle Duitsche
zenders uitgezonden, zoodal ieder in de ge
legenheid was haar te volgen. Zelden zal
een dergelijke tocht in den duisteren nacht
hebben plaats gevonden cn ieder, die ge
tuige was van do overbenging, moet diep
onder den indruk van dezen laatslen gang
gekomen zijn. De klanken die men dank zij de
uitzending per radio op kon vangen, ga
ven een beeld van liet imponeerende
schouwspel, dat zich op het buiten van den
overleden president vertoonde cn reeds
daarvan ging een wondere ontroering, die
een dergelijke grootschc plechtigheid op
roept, uit.
Sedert uren voordat het uur van over
brenging aangebroken was, bewogen zich
reeds duizenden bewoners van de omlig
gende dorpen op dc wegen naar het ge-
denkteeken, teneinde dezen tocht gade te
kunnen slaan.
In het park van het landgoed worden de
troepen opgesteld. Zij bestaan uit een ba
taljon Reichswehrmanschappen, drie batal
jons cavalerio en de drie regimenten van
Hindenburg, namelijk dat waarin hij voor
het eerst ih diénst trad, dat waarvan hij
commandeur was cn het overwinnaarsregi-
raent. uit den slag van Tannenberg, allen
met hun vaandels.
Ondcrtusschen spreekt bisschop Dohr-
manntle lijkrede uit; (leze dienst wordt bij
gewoond door den zoon van den overle
dene, overste Hindenburg, met zijn vrouw
en kinderen, dc twee dochters van Hinden
burg met bunne gezinsleden, bet huisper
soneel en vele bekende persoonlijkheden
en vrienden van den president.
Een geweldige blocmcnschal is rond de
kist, die op een katafalk geplaats was, uit
gespreid. De kransen liggen op de baar, ln
de hal en bedekken het terras.
Buiten hoort men paardenhoeven klinken
en worden bevelen gegeven. Afwisselend
speelt de muziek cn:hoort men tromgerof
fel met fluitmuziek. De bewoners van Neu
deck en Langenau scharen i•ondom, terwijl
de cavalerie-reveille wordt geblazen.
Bisschop Dohrmann beëindigt zijn rede,
die als uitgangspunt had psalm 62 vers 2:
„Mijn ziel is stil lot God" en neemt af
scheid van den vader en heer van het huis,
terwijl hij voor een laatste maal het hooge-
priesterlijke gebed uitspreekt.
De met zes paarden bespannen affuit
rijdt voor, de geweren worden gepresen
teerd en langzaam dragen acht officieren
de kist, die slechts met één bloemstuk ge
dekt is, naar huiten, tusschen een eere-
wacht, die gevormd wordt door twee zee
officieren en twee officieren van de land
macht. Als dc kist op de affuit geplaatst
is wordt de Duitsche vlag er over gelegd
en hierop plaatst men de helm en den de
gen van den veldmaarschalk. Dc eerecom
pagnie, die al dien tijd nabij de uitgang op
gesteld heeft gestaan, marcheert zeer lang
zaam af. Vrienden sluiten zich achter het
stoffelijk hulsel aan cn ook de bewoners
van Neudeck stellen zich in den stoet op.
Aan het hoofd gaan de Reichsvvehr-com-
pagnie en de drie bataljons cavalerie.
Uit het-park klinken de tonen van ,.Jesus
meine Zuversicht" en langzaam zet de
stoet zich in beweging. Langs den weg
staan velen geschaard om den overwin
naar van Tannenberg uitgeleide te doen
op zijn laatsten tocht.
Tromgeroffel weerklinkt, de muziek
speelt „O blijft met Uw genade, Heer Jezus
ons nabij" en een slang van lichtende fak
kels beweegt zich op den weg naar het ge-
denkteeken, waarlangs honderden Duitsche
mannen ën vrouwen staan om hun grooten
doode te ceren.
Passagiers
verzekerd
6 ct. per K.M.
Vraagt prijs van onze 8 k 7 pers. wagens.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Wellicht komt Von Blomberg
in aanmerking
Praag, 6 Aug. (V.D.) Volgens de Prager
Pressc zou men in welingelichte kringen
te Berlijn verwachten, dat Hitler van zijn
bevoegdheid als rijKspresident, om zelf zijn
plaatsvervanger to benoemen, gebruik zal
maken, om niet, zooals men aanvankelijk
aannam, Goering te benoemen, doch den
rijksweerminister Von Blomberg.
vele uit tijden dio reeds lang achter ons
liggen. Wanneer de zon over dit alles baar
vriendelijk licht had doen schijnen, zou het
schouwspel een nog imponeerender indruk
hebben gemaakt.
Tegen 12 uur komen de partijhoofden
voor de Opera aan; om den linkerarm prijkt
een rouwband. Zwijgend zien de duizen
den toeschouwers de vele dragers van be
roemde namen het gebouw binnenschrij
den.
Do Kroll-Opera heeft het rouwkleed aam
getrokken en het beeld, dat bet gebouw van
binnen biedt, wordt overheerscht door het
eeuwige groen der dennen, het smettelooze
wit van chrysanten cn het van smart ge
tuigende rouwkleed.
In de diplomaten-logo zien wij den pau
selijken nuntius cn naast hem den Fran-
schen ambassadeur. De militaire attaché's
zijn in uniform verschenen en de gewezen
kroonprins draagt het uniform der vroe
gere Doodskop-huzaren. Verreweg de
meeste Rijksdagleden zijn gekleed in het
eenvoudige bruin der S.A. Men zou zich
als in een legerkamp kunnen wanen, zoo
overheerscht hier het militaire kleed.
Ilitler verschijnt in gezelschap van Von
Papen en zijn plaatsvervanger Rudolf Hess.
Zwijgend groet de stampvolle zaal, waarin
wij ook vele veteranen, Ilindenburg's tijd-
jenooten, ontdekken.
Plechtig cn gedragen klinkt de muziek
van Reger. Dan bestijgt Hitier het spreek
gestoelte en ademloos luistert de zaal naar
de met groote innigheid en warmte uitge
sproken rede; met innigheid cn warmte,
maar ook met kracht en klem.
Treffend doet de zinsnede aan, dat eigen
lijk eerst met Hindenburg het rijksprnsi:
dcntschap zijn wijding heeft gekregen. On
willekeurig denkt men even aan Fbert
terug.
Ilindenburg's leven passeert de revue,
Duitschland's keizers en Pruisen's konin
gen worden gememoreerd. Hoe moet dit al
les den ex-kroonprins getroffen hebben!
Hitier spreekt over den datum, waarop
de grijze Rijkspresident den Nationaal-So-
cialisten gelegenheid bood voor het Rijk
een nieuw tijdperk in te luiden en hij ver
zekert, dat Hindenburg niet is gestorven,
maar eeuwig met de andere groote hei 1 jn-
figuren der Duitsche geschiedenis zal blij
ven waken over het lot der Duitschers.
Hitler's stem verraadt zijn grooto ont
roering en als hij zijn rede geëindigd heeft,
brengt de zaal hem den Duitschen groet.
Ilct hoofd van staat begeeft zien dan
naar de familieleden en drukt hun, diep
het hoofd gebogen, de hand.
Treurmuziek van Reger en Wagner volgt;
dan spreekt Goering namens den Rijksdag
en het Duitsche volk den zoon van den
overledene toe cn ook andere hooge per
soonlijkheden condolecren de familie met
het geleden verlies.
Buiten slaat de nieuwe president het
voorbij marcheer en der eere-compignie gade
en dan verlaten dc aanwezigen het ge
bouw. diep onder den indruk van de onge
meen imponeerende plechtigheid.
VLOER VAN FEESTZAAL
INGESTORT.
Madrid. 6 Aug. (Reuter). In een oud
paleis te Oza. 30 kilometer ten zuid-oosten
van La Coruna, stortte tijdens een feest
maaltijd van deelnemers aan een congres
te Santiago de Compostela de vloer van de
feestzaal in. Alle gasten vielen in een die
pen kelder, waaruit zij pas na geruimen
tijd geborgen konden worden. Een dam'
werd op slag gedood en clo overige gast^
werden gewond, waarvan sommigen levens
gevaarlijk.
Het congres was Zondagochtend te San
tiago door den staatssecretaris van het
departement van onderwijs geopend.
GROOTE BRAND IN AUTOGARAGE.
New-York, 6 Augustus. (V.D) Een
groote autogarage te Buffalo is door brand
verwoest. 500 auto's zijn vernield De schade
bedraagt een half miltioen dollar.
IDIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHM
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Vraagt prijs voor toerritten
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT OOK PRIJS VOOR DE
LUXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker züde
van hotel Monopole.
BUITENLAND.
Het stoffelijk overschot van Von Hinden
burg naar Tannenberg overgebracht.
(Eerste Blad, pag, 1.)' f
Ilitler herdenkt Hindenburg in do Kroll-
Op<?ra.
(Eerste blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De vermiste kanovaarders terecht.
(Tweede Blad, pag. 2).
Verbindende kracht van ondernemers
overeenkomsten.
(Tweede Blad, pag. 2.}
Boerderijbrand bij Halfweg.
(Tweede Blad, pag. 1).
Mgr. Jansen wijdt do St. Bonifacius ka/
pel bij Dokkum.
(Tweede Blad» pag.. 1..)
Medegedeeld door het K. N. M. I. te De
Bilt:
Hoogste barometerstand: 766.8 te Karl-
sladt.
Laagste barometerstand: 752.8 te Parijs-
Verwachting: Zwakke tot matige wind
uit O. tot Z. richting, zwaar bewolkt of be
trokken, waarschijnlijk regenbuien met
kans op onweer, aanvankelijk weinig ver
andering in temperatuur, later koeler.
Kans op onweer en regen.
De depressie over Frankrijk blijft statio
nair met verschillende kernen, dio vooral
in de berglanden van het Zuiden en Mid
den zeer zware regens gaven. De depressie
in het Oosten vulde geheel op. Do hooge
druk in het N.O. breidde zich Westwaarts
uit over de Noorsche zee cn vertoont nei
ging om zich aan te sluiten bij die op den
Oceaan bij de Azoren. Ook over Spanje
werd de luchtdruk hoogcr, zoodat de de
pressie van alle tijden door gebieden van
hoogeren luchtdruk omringd is. In het sta-
tionnaire depressiegebied heeft het weer
een onbestendig karakter en blijft dc kans
op omveerstoringen met plaatselijk zware
regens ook voor ons land groot.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
De Opruiming van
ZOMERSTOFJES en COUPONS
wordt nog eenige dagen voortgezet.
Nog zeer mooie koopjes ook ln wollen
stollen.
EEN HINDENBURG-PLATZ TE
BERLIJN.
B e r 1 ij n. G Augustus. (V.D.) De politie-
presidant van Berlijn, v. Levetzow, heeft
met toestemming van het Pruisische minis
terie van Binnenlaridsche Zaken en op in
stigatie van den eersten burgemeester van
Berlijn het, plein „Vor den Brandenburger
Tor" in Hindenburgplatz omgeloopt
DE VOLKSSTEMMING OP
19 AUGUSTUS.
Berlijn, 6 Aug, De njkspropagan'da-
leiding maakt bekend dat zij belast is mot
de volksstemming op 19 Augustus.
