4000 EXEMPLAREN DË EEMLANDEli Donderdag 9 Augustus 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33 e Jaargang No. 34 DUITSCHLAND WERD EEN MACHTSTAAT POLITIEKE ISOLEERING BIJNA VOLKOMEN Tel. 1783 WEGENS GODSLASTERING VERVOLGD TAXI TAXI 6 CENT PER K.M. TEL. 1830 esi 1093 GARAGE 110. BOVÉE KAtVtP 4-1 Weerbericht Licht op 9 uur 6 min. L. J. LUYGxli ZOON ABONNEMENTSPRIJS 3 ■"Ddtn voor Amenfoort 2.10, per mund i 0.75, per week (mei gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/, Binnenland franco per poat par 3 meenden f 1-, Afzonderll|ka nunmera f 0.05. rOSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511 PRIJS OER ADVERTENTIEN 1,00 W1» K05 met tob«9rtP van ccn bewijsnummer cike regel mta f0.25. Llefdadlghelds-advertentiên voor di helft vma den prijs. Kleine Advertenttên ..KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regelt 50 cent elke regel mee* 10 cent driemaal olaataen f 1.—a Bewijsnummer extra f 0.05 UIT BERLIJN „Er is in het groote MiddemEuro* peesche rijk geen recht meer geen grondwetgeen vrijheid zijner staatsburgers (Van onzen correspondent). Twee mannen, de een nog slechts herin- Ij nering, de ander actueel leven van het I oogenblik, vragen alle aandacht: Paul von 1 Hindenburg, Adolf Hitler. Wie zal durven ontkennen, dat het hier H om twee mannen van Duitschen bloede I gaat, die ten volle de aandacht hunner I tijdgenootcn verdienen? Nog slechts wei- I nige dagen geleden heeft do jongste van I beiden, jong genoeg om jongste zoon van I den oudste te zijn, aan diens ziekbed ge- I staan. Dat was één dag voor het langzaam I inslapen van Von Hindenburg, op weg I naar de eeuwigheid. Aan dat ziekbed heeft I de jongere gestaan om van den ouden, I doodmoeden man ccn laatste liaDdteekc- I ning te vragen onder het laatste staats- I stuk. X'u is Hindenburg dood; nu is Duitsch- I iand als rechtsstaat dood, nu is Duitsch- I land als machtsstaat opgestaan; de dic- I tator is Adolf Hitler. Millioenen vlaggen I hangen uit Duitsche vensters in den regen. I Hel rouwfloers huilt en druipt. Hindenburg is 87 jaar oud geworden. Hij I heeft als tweede luitenant bij Kóniggratz I legen Oostenrijk gevochten, hij heeft in I 1871 in Versailles in dc spiegelzaal in Bis- I marck's onmiddellijke omgeving de kro- I ning van een koning van Pruisen tot j Duitsch keizer bijgewoond en het tweede I njk zien geboren worden. Hij heeft in 1014 I als veldheer Duitschland gered en in 191S I als eenig overgebleven hoogste bcveljieb- I bei* dc Duitsche legers in orde huiswaarts V geleid. Hij is bijna tien jaren president I van de Duitsche republiek geweest cn als I zoodanig in den zadel gestorven. Maar dat I alles was wereldbekend en eiken Duitscher jj bewust. Er was nog iets anders, waarvan J zich de meeste Duitschers géén reken- i schap gegeven hadden: Hindenburg was de laatste Duitsche J mensch, die als enkele persoonlijkheid den I band vormde tusschen Duitschland cn het 3 buitenland. En nu hij gestorven is, komt I het geheele buitenland de communi6ti- I eche der eovjet-republiek uitgezonderd I met groote oprechtheid en hartelijkheid, en I zonder 'n zweem van de anders in zulke ge- I vallen)gcbruikelijke koele vormelijkheid, van I deze vereering voor het overleden hoofd I van staat getuigen. Juist op hetzelfde I oogenblik waarop men, de waarheid die- I nend, constateeren moet, dat de Duitsche I staat, beter gezegd het Duitsche „derde I rijk" geen enkelen anderen staat meer tot I zijn vrienden kan rekenen cn in de samen- I leving der volken ziet men van de sym- I pathieën van kleine politieke groepen in I verschillende staten af volkomen gc- I isoleerd staat. Men kan nu zeggen: de hoogachting voor I Hindenburg heeft sinds 1914 bestaan, om- I dat men in dezen veldmaarschalk een no- I bele figuur, een ridderlijken tegenstander I zag, iemand, die als groot patriot zijn I plicht bleef doen ook en juist, toen zijn I land en zijn volk in ellende gedompeld I werden; en dus heeft deze vereering geen I politieken kant hoegenaamd. En in zulk I een redeneering zit ook wel een element I van juistheid. Maar het is toch niet de af- I doende verklaring. En millioenen Duitschers voelen dat in I deze dagen óók. liet komt in de Duitsche I kranten meer of minder openlijk ook tot I uiting. Men voelt hier, dat het buitenland de gelegenheid van Hindenburg's dood I dankbaar beeft aangegrepen om het Duit- I eche volk een voor vele Duitschers ver- I lassende!) bekentenis te doen: „Wij lieb- I ben voor Duitschland cn voor het Duitsche I volk, gelijk liet in een Hindenburg be- I lichaamd was, onbeperkte hoogachting. I Maar een Duitschland en een Duitsch volk, I dat zich in „Kadavergehorsam" schikt on- I der het regime van radicalisten, die geen I andere meening dan hun eigene dulden, I begrijpen we niet en kunnen we voorals- I nog ons vertrouwen niet schenken." I Dat is, aldus voelen velen het in Duitsch land, de ondertoon in al die spontane in- I ternationale huldigingen van do nagc- I dachtenis van Duitsclilands grootcn Doode. En daarmee komen we vanzelf tot zijn I opvolger Adolf Hitler. Hitler, over wien we op deze plaats al I zoo vaak geschreven hebben, wordt stellig I in vele buitenlandsclie kringen miskend. I Waaraan dat wellicht te wijten is? We heb ben er dikwijls ernstig over nagedacht en I lueenen heden, dat misschien één der ver- I klaringen te vinden is in de omstandig heid, dat wat hij zijn „beweging" noemt, niet iets is, wat zich lot Duitsch grondge- bied cn tot de Duitsche staatsburgers be perkt, maar, gelijk hij zelf ook steeds onderstreept heeft een „wereldbeschou wing" is. Een wereldbeschouwing, die met zich brengt, dat andere, noemen we de ..marxistische," de „liberalistische" de „conservatieve" (reactionnairc), niet alleen door hem en zijn volgelingen theoretisch bestreden, maar mettertijd „te vuur en te zwaard" uitgeroeid zullen moeten wor den, wil de nieuwe profeet zijn roeping getrouw blijven. Zoolang deze Hitler-beweging nog min of meer geleek op elke andere Duitsche politieke partij, die zich in den binnen- landsch-politiekcn strijd parlementsmanda- ten veroverde en zelfs overwoog, of men zich niet tot regeeringscoalities met. ande re partijen zou laten verleiden, (inderdaad was Hitlers eerste kabinet met Hugenberg nog zoo'n coalitie volgens aloud model!) kon van een morcelè en politieke isolatiè van Duitschland ook nog niet gesproken worden. Men leeft tegenwoordig zoo snel dat men dit feit wellicht al weer verge ten was. En toch was ook in die periode de af keer van verschillende tot voor korten lijd jegens Duitschland nog „neutrale" staten en volken reeds in opkomst. En wel dank zij de omstandigheid, dat de „bewe ging" van Hitler en haar politiek met ver rassend succes buiten Duitschland aan hang begon te krijgen, hier niét, daar zon der direclen steun van de Duitsche natio- naal-socialisten; waardoor in die staten buiten Duitschland (Engeland, Ierland, Ne derland, België, Zwitserland, Zweden, De nemarken, Noorwegen zijn voorbeelden) de afkeer van liet steeds meer zich tot eenheidsstaat in nationaal-socialistischen zin ontwikkelde Duitschland zeer bewust een slrijd van binncnlandsch-politick ka rakter begon te worden. Men heeft er sedert begin 1933 in Duitschland veel te weinig over doorge dacht, dat een groot deel van de tegen Duitschland gerichte buitenlandsclie oppo sitie op rekening van zulke binncnlandsch- politieke overwegingen der andere volken geschreven moet worden. De wijze waarop zich deze Hitlerstaat ten slotte ontwikkeld heeft, de eigenaar dige karaktertrekken van den gemiddel den Duitscher, die zeer vérgaand bereid is, zich een despotische leiding te laten welgevallen, heeft vele andere staten en de regeeringen dezer staten tot alarm ge noodzaakt. En wie objectief wil blijven, kan niet ontkennen, dat wat sinds Ilinden- burgs overlijden in Duitschland geschied is cn nog verwacht kan worden, voor een groot volk van 65 millioen zielen het voor- loopig einde beteekent van alle vrijheden, waarop de mensch der twintigste eeuw gewoon was prat te gaan. Men wist er ook hier in Duitschland over, of deze Adolf Hitler, vroeger Oos- tenrijksch onderdaan en pas eenige jaren tot Duitscher genaturaliseerd, heden hoofd van staat en ministerpresident in één per soon. regeerend zonder grondwet, zonder parlement, zonder eenige contróle, chef van leger en vloot, heer^cher over een par- tijleger van millioenen geüniformeerde burgers, ten slotte een werkelijk absoluut heerscher, dan wel een gevangene van de weermacht is. Zulke vragen duiken altijd weer op, waar een staatsman zich een sterke machtspositie veroverd heeft. Ik vind zul ke problemen npg al academisch! Waarin De „paradijstoestanden" in de sovjetunie. Onthullingen van Ilja Ehrenburg. Toen vorst cn veldmaarschalk Potemkin in het jaar 1787 zijn keizerlijke meesteres en vriendin Catharina II door Taurie leidde om haar een denkbeeld te geven van de successen, die hij had bereikt met zijn kolo nisatiepolitiek, liet hij, naar de Russische kroniekschrijvers weten te berichten, langs den weg, waarover de keizerin moest rij den, van tijd tot tijd coulissen oprichten, die, wanneer men deze uit de verte bekeek, den indruk wekten, alsof overal in de dor pen welvaart heerschte. De keizerin was in de wolken, Potemkin kreeg een nieuwen vorstentitel en in do taalschat van Rusland en de overige wereld werden do „Potemkinsche dorpen" opgeno men als een onvervreemdbaar erfgoed, dat oen der meest kenmerkende karaktertrek ken van Rusland schetst, waarmee men in middels slechts zelden kennis maakt in den overdreven vorm, waaraan de uitdruk king herinnert. Desniettegenstaande zorgt de sovjetheerschappij er met grooten ijver voor, dat dit erfgoed van het verleden geenszins in de vergetelheid raakt. Daar deze ijver wel eens de spuigaten uitloopt en de sovjetregeering zich daar door belachelijk maakt, heeft een der meest vooraanstaandeschrijvers van het tegenwoordige Rusland, Ilja Ehrenburg, de stoute schoenen aangetrokken door zich bij de sovjetregeering formeel te beklagen over de wijze, waarop de buitenlandsche toeris ten worden behandeld. schuilt absolute niaclit? In de mogelijkheid persoonlijke wenschen van den despoot in de werkelijkheid om tc zetten. In dit bijzondere geval is dc dictator Hit ler nog geen gevangene van zijn eigen machtsinstrumenten gebleken. Hij heeft op 29 en 30 Juni een revolte van een deel zijner S. A.-aanvoerders en hun volgelin gen met de hem trouw gebleven S S-troe- pen bloedig onderdrukt. Hij is met bewust voorbijgaan van de nationale justitie zijn eigen hoogste rechter, procureur-generaal cn beul in één persoon geweest. En nie mand heeft zich daartegen verzet. Hij heeft zichzelf, in de zelfde minuut, waarin het hoofd van staat den geest gaf, tot hoofd van staat geproclameerd en de grondwet als „vodje papier" in een hoek geworpen. Zonder dat de weermacht, die denzclfdcn dag nog den eed van trouw op zijn persoon aflegde, op het denkbeeld gekomen 16, dat het hier om een staatsgreep ging. dien zij toch eigenlijk niet had mogen meemaken. In welk opzicht was hier dc dictator een gevangene? Hij kan 't morgen zijn. toegegeven. Om dat ook hij slechts een mensch is, wiens macht berust op gehoorzaamheid van zijn praetorianen. Maar die macht komt ons sedert eenige dagen uiterst solide voor, omdat, ze nu over het eenige werkelijk ge wapende staatsorgaan beschikt, dat wei nige dagen geleden nog aan Paul von Hindenburg gehoorzaamde. Er is voor ons reden orn aan te nemen, dat deze Adolf Hitler ondanks alles een eerlijk man, een gloeiend patriot en een nobel karakter is. Er* toch voelen we, met talloozo Duitschers, de toespitsing van het oogenblik als een obsessie, een nachtmer rie, een internationale bedreiging. Er is in dit groote Middcn-Éuropeesche rijk geen recht meer, geen grondwet, geen vrijheid zijner' staatsburgers', geen vrijheid van drukpers, geen controle op zijn allcen- heerscher. Eén enkele man Is staatshoofd, regeering, parlement, pers, leger, volk cn staat tegelijkertijd. Elke gezegende daad. die door dezen eenling wordt uitgevoerd, is ccn zegen, elke ondoordachtheid of roe keloosheid, waartoe zich deze eenling mocht laten verleiden moet een vloek wor den voor dit zijn groote rijk van 63 mil lioen. Hindenburg hoeft tot zijn dood toe ge wacht op een andere oplossing: de consti- tutioncele monarchie. ROLAND. BLIJDE GEBEURTENIS IN ITALIË TE VERWACHTEN. Afkondiging van amnestie. Rome, 8 Aug. (Reuter). Naar vernomen wordt, zal ter gelegenheid von de blijde gebeurtenis, die de volgende maand in bet gezin van den kroonprins zal plaats heb ben, in geheel Italië een algemeene am- nestio worden afgekondigd, zoowel voor gewone ale politieke veroordeelden. De kroonprinses vertoeft thans in de villa „Roéebêry" nabij Napels in gezelschap van haar moeder de koningin-moeder van Bel- gic en de koningin van Italië DE PAUS EN DE RADIO. Rome, 8 Aug. (V.D.) De radioverbinding tusschen de Pauselijke zomerresidentie, Castelgandolfo en het Vaticaan. welke on der persoonlijke leiding van Marconi tot stand is gekomen, is naar men ons meldt, thans regelmatig in gebruik. Deze radio verbinding op de ultrakorte golf functio neert dag en nacht. Passagiers ve"ekord 6 ct. per K.M. Tel. 1788 Vraagt prijs van onze 0 7 pers. wagens. Vaste standplaats naast hot Tramstation. Ottawa, 8 Aug. (V.D.) Groote belang stelling wordt in Canada gewekt door een geschil tusschen den Anglicaanschen bis schop van Montreal J. C. Earthing en den minister-president van den staat Quebec, Taschereau, wegens ccn proces inzake godslastering in deze provincie. Ecnigo we ken geleden was een voormalige katholiek, Gaston Prion, veroordeeld lot zes maanden gevangenisstraf wegens godslastering naar aanleiding van een serie lezingen, dio hij had gehouden over het leven der pausen. Een Eransche dominee, Victor Rahard, zal eveneens wegens godslastering vervolgd worden. Naar aanleiding van deze vervolgingen heeft de bisschop van Montreal in een open brief een scherpen aanval op den mi nister-president van Quebec gedaan en o.a. verklaard, dat geen der beido vervolgden ook maar één enkelo opmerking tegen het Woord Gods hadden gemaakt, doch slechts kritiek hadden geoefend op bepaalde Ka tholieke instellingen. Ministerpresident Taschcrau heeft bier- op eveneens in bet openbaar geantwoord, dat de vcroordecling in beide gevallen was geschied door ccn Engelsche, Protestant- sclie jury, die op het standpunt stond, dat het in strijd was met de Christelijke begin selen cn nadeelig voor den vrede, wanneer dc eene christelijks groep tegen de andere ageerde. WATERRESERVOIR GESPRONGEN. Parijs. 8 Aug (V.D.) Nabij de Glacier des Pélérine in de buurt van Chamonix, is een water-reservoir gesprongen, waardoor een geweldige watermassa r.aar beneden stortte, modder, steenen en blokken ijs mee het dal insleurend; bosch en eenige per- ceclen bouwland weiden verwoest. Ilct ge hucht Les Tissour kwam in ernstig ge vaar te verkeeren en met behulp van mili tairen werden walerkeeringen opgericht, om het gevaar af tc wenden. ERNSTIG SPOORWEGONGELUK. Vijf dooden, 11 gewonden. Sofia, S Augustus. (V.D.) Ten gevolge van een verkeerden wisselstand heeft op het traject Sofia Kuestendil bij het station Radomir een spoorwegongeluk plaats ge had. Vijf personen zijn gedood en 11 ge wond. BALDWIN NAAR AIX LES EAINS. Calais. 8 Augustus. (Reuter). Baldwin is hier vanmiddag om twee uur aangeko men. Per auto is hij doorgereisd naar Aix les Bains. IDJT BLAD HEEFT EEN DAGELIJ KSCBM GECONTROLEERDE OPLAAG VAN Vraagt prijs voor toerritten IN BINNEN- EN BUITENLAND VRAAGT GOK PRIJS VOOR DE LUXE S EN 7 PERS. WAGENS. OOK DES NACHTS GEOPEND Vaste standplaats ter linker zijde van hotel Monopolc. BUITENLAND. Oostenrijk cn de Habsburgers. (Derde blad, pag. 1). Von Papen over zijn missie. (Derde blad, pag. 1). Hittegolven in Japan cn Amerika. (Derde blad, pag. 1). EINNENLAND. Ministcriecle circulaire inzake de wijzi ging der Winkelsluitingswet. (Tweede Blad, pag. 2). Tc Amsterdam 41 scholen opgeheven. (Tweede Blad, pag. 1) SPORT. De internationale Alpenrit. (Tweede Blad, pag. 3). UIT DEN OMTREK. Ongeluk bij de paardensport te Wouden berg. (Tweede Blad, pag. 3). STADSNIEUWS. I)e teraardebestelling van Dr. II. E. Becht. (Eerste Blad, pag. 3.) Medegedeeld door liet K.N.M.I. te De Bilt. Hoogste barometerstand 766.4 te La Co- runlia. Laagste barometerstand 746.8 te Thors- havn. Verwachting: Meest matige wind uit Westelijke richtingen, zwaar bewolkt tot betrokken, later opklarend, waarschijnlijk ccnigc regen, iets koeler. Kans op bewolking en af en toe regen. De depressie op de Noorsche Zee over woekerde hot geheele Noord-Oosten en deed den lioogcn druk over Scandinavië geheel verdwijnen. Een secundaire drong door tot onze omgeving on smolt samen met dc zwakke minima over Frankrijk, waardoor in onze omgeving do Oostelijke winden tot Westelijke overgingen. Aanvan kelijk ging dc omslag niet gepaard met re gen of afkoeling. De afkoeling is alleen lo merken op IJsland, waar liet gisteren zo- mcrsch warm was cn, hoewel weinig, in Schotland cn Ierland. In het Oosten en Noord-Oosten blijft het zeer warm. In Oost- Frankrijk, Zwitserland en Zuid-West- Duitscliland vielen nog onweersregens; ver der bracht dc depressie zwaren regen in Thorshavn. Het weer liccft door deze ver anderingen ccn rncer onbestendig karakter gekregen, zoodat voor onze omgeving be wolkt weer met nu cn dan regen cn later eenige afkoeling moet worden verwacht. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 De Opruiming van ZOMERSTOFJES en COUPONS wordt nog eenige dagen voortgezet. Nog zeer mooie koopjes ook in wollen stoffen. DE ESKADERVLUCHT DER RUSSEN. Rome, 7 Aug. (V.D.) De drie Russische viermotorige vliegtuigen, die gisteren uit Moskou waren vertrokken, zijn heden te Rome aangekomen, waar de bemanning door velschillende Italiaanschc autoriteiten is ontvangen. Wanneer men Ilja Ehrenburg mag geloo- ven, worden deze buitenlanders wat trou wens reeds algemeen bekend was op de meest grove wijze bij den neus genomen. De bewoners van West-Europa, die zich aan de „Intourisi" toevertrouwen om rondge leid te worden door het wonderland der nieuwe bolsjewistische wereld, worden, naar Ehrenburg op zeer nadrukkelijke wijze te verstaan geeft, op een scliaamtc- looze wijze bedrogen, opdat zij, wanneer zij weer thuis zijn gekomen, kunnen mee- dcelen, dat de toestanden in de sovjetunie zeer rooskleurig zijn. Zij hebben ondertus- schcn een volkomen'avereolitsch beeld ge kregen van de situatie in het tegenwoordigo Rusland. Volgens Ehrenburg schept de „Intourist", de reisorganisatie, welke van den staat uitgaat en aan wiens greep geen buitenlander ontkomt, die de Russische grens overschrijdt, een volstrekt fictievo wereld. De rijkdom, dien de buitenlanders krij gen te zien, bestaat in werkelijkheid heele- maal niet en de vroolijkheid, waarmee zij kennis maken, is onecht en niets dan valsche schijn. Men brengt de argelooze vreemdelingen in speciaal daarvoor inge richte hotels met afzonderlijk personeel voor de gasten, die de grenzen zijn overge trokken; zij krijgen uitstekend eten en worden ook anderszins voortreffelijk ver zorgd; er ontbreekt noch muziek, noch dans en ook overigens wordt den gasten alles geboden, wat hun tot amusement kan strekken. Met koortsachtigen ijver zorgt nien er inmiddels voor, dat de vreem delingen verre worden gehouden van al het geen op hen een minder gunstigen indruk zou kunnen maken. Ehrenburg is do meening toegedaan, dat het volkomen op zijn plaats is, wanneer men deri buitenlanders de werkelijke held haftige prestaties van liet nieuwe Rus land voor oogen toovert, maar het is niet meer dan billijk, dat zij ook de keerzijde van de medaille krijgen te zien: de win kels, die. leeg zijn en de mensclicn. die ge noodzaakt zijn uren, ja: zelfs dagen lang in de rij te staan om liun dagelijksch brood te kunnen koopen. Wanneer men den vreemdeling werkelijk een idee wil geven van dc toestanden in Rusland, dan moet men hen naar Nisjni Nowgorocl brengen, naar de arbciderskazer- nes, waar geheele gezinnen, oud cn jong, kinderen en pas getrouwden, bij honderden in een ruimte bijeen worden gepakt, naar Woronesj, waar men dozijnen nieuwe ar beiderswoningen heeft gc-bouwd, die erger zijn dan de ellendigste oude kazernes, naai de stations, waar men liet kan beleven, dat heele scharen mensclicn door ambtenaren den ijskouden regen in worden gestuurd. Ehrenburg weet verder nog tc vertellen, dat hij zelf in een hotel woont, waar echter de bediening zoozeer te wenschen overlaat, dat hij wat voor Russische toestanden gewoonweg ongehoord is meermalen niet eens een glas thee kan krijgen. Maar dan gebeurt het, dat op een goeden morgen het geheele huis met planten en bloemen is ver sierd en de kellners rondloopen in piek fijne kleeren. Zij geven Ehrenburg onmid dellijk te verstaan, dat hij ditmaal niets krijgt te eten cn niet eens thee krijgt te drinken. Wat is er aan de hand? De kell ners in hun mooie pakje zijn geëmployeer den van de „Intourist", die op het huis beslag hebben gelegd ten behoeve van een karavaan vreemdelingen. Ilct is voor deze hunne beschermelingen, die extra aan hun hoede zijn toevertrouwd, dat zij het aanzijn hebben gegeven aan een sprookjeswereld, die een denkbeeld moet geven van de in Rusland heerschende welvaart... Berlijn, 5 Augustus.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1934 | | pagina 1