ALS DE ZEE EEN MEER WORDT FOKKER OVER DE MELBOURNE-RACE Waaghalzige onderneming UIT DE STAATSCOURANT HUMORhoekje EEN VERNIETIGEND OORDEEL Er is er maar één die de vruchten ervan plukten dat is de Austras lische chocoladeskoningdie de prijzen uitloofde Amsterdam, 16 Aug. Een verslagge ver van het Persbureau Vaz DLae heeft he denmiddag in het Carlton Hotel een inter view gehad met den heer Anthony Fokker over de Melbourne-race. Op de kernachtige wijze, dezen grootcn vliegtuigbouwer eigen, formuleerde de heer Fokker zijn meening over deze race aldus: „De vliegtuigindustrie, noch de handels- luchtvaart, is gebaat met wedstrijden, zoo als die van Londen naar Melbourne. Er is maar één, die daarvan de vruchten plukt en dat is de Australische chocolade-fabri kant, die de prijzen beschikbaar stelde. De Londen—Melbourne Race, aldus ver volgde de heer Fokker, interesseert mij niet bijzonder van het standpunt van den vliegtuigfabrikant en ik ben ervan over tuigd, dat de meeste andere fabrikanten deze meening deelcn ondanks het feit, dat de K.L.M. met de F. XXXVI en de Douglas voor deze race heeft ingeschre ven. Zooals bekend heeft de Nederland6che Fokkerfabriek de Europeesche bouw- en verkoopsrechtcn van dit laatste type ver worven. Als vliegtuigfabrikant heb ik steeds het principe gehuldigd, niet financieel of op andere wijze aan soortgelijke stunts of re cordvluchten deel te nemen. Weliswaar hebben vluchten, zooals die van Colonel Lindbergh en Admiraal Byrd er toe bijge dragen het groote publiek de oogen te ope nen voor de luchtvaart en zijn blijvende belangstelling daarvoor te wekken, maar overigens zijn deze prestaties van weinig direct belang, aangezien hun propagandis tische waarde niet in verhouding staat tot de daarmede verbonden onkosten en de ri sico's. Zes en zestig millioen kilometer, alleen al met Fokkervliegtuigen gevlogen door de Europeesche luchtvaartmaatschappijen, jaar in, jaar uit, met de regelmaat van een klok, zeggen meer dan het winnen van een enkelen wedstrijd. Hiermede wordt een duurzame reputatie van het product en den naam opgebouwd, het eenige waarop een gezonde cn succesvolle luchtvaart-on derneming kan worden gefundeerd. Ik ben zoo vrij te beweren, dat een lucht vaartonderneming nooit een enkel vliegtuig heeft gekocht, alleen omdat het naam ge maakt had in een of andere op zichzelf 6taande sensationeele recordvlucht of wed strijd, doch de reputatie, die menige lucht lijn heeft, is gebaseerd op de veiligheid en de economie der vliegtuigen en motoren, welke zij voor haar doel koos. Daarom hebben wij principieel aldus de heer Fokker lot dusver ieder verzoek om financieelen 6teun of deelname aan de Melbourne-race met een Fokker of een Douglas-vliegtuig van de hand gewezen. „Hoe denkt U over de deelname van de K.L.M. vroegen wij. „De K.L.M., over wier geregelde route het grootste gedeelte van den wedstrijd zal worden gevlogen, verkeert natuurlijk in een bijzonder gunstige positie, dank zij de groote ervaring van haar personeel en haar uitmuntende grondorganisatie. Het kan natuurlijk zijn, dat de K.L.M. uit een commercieel oogmerk of om de geregelde Indié-lljn te propageeren, voor de race heeft ingeschreven. Misschien is het ook een pre6tige-kwestie. Het 'w echter nog 6teeds twijfelachtig, of zij inderdaad aan den wedstrijd zal deelnemen. „Welke kans geeft U de Douglas?'* „Technisch gesproken, maakt de Douglas een zeer goede kans met het oog op de buitengewone snelheid van dit bij uitstek commercieel vliegtuig, dat echter in geen geval een racemachine is. Men heeft beweerd, dat de vertraging in aflevering van de Douglas voor de K.L.M. haar oorzaak vond in technische moeilijk heden. Het tegendeel is waar; de vertra ging is eenvoudig te wijten aan het feit, dat de Douglas-fabriek meer dan negentig machines van dit type in bestelling heeft, waarvan een groot aantal bestemd is voor Amerikaansche luchtlijnen, die vóór de K.L.M. aan de beurt komen. Geen van deze Amerikaansche maatschappijen heeft met een van deze machines ingeschreven, daar zij ze veel te hard noodig hebben op den geregelden dien6t tusschen New York- Chicago en Los Angeles, waar zij er geld mee verdienen in continu dag- en nacht- bedrijf, in plaats van deze machines te rlskeeren in een onderneming, waarvoor het benoodigde kapitaal en de onkosten in geen enkele verhouding staan tot het fi- nancieele resultaat van den wedstrijd. De eerste Fokker F. XXXVI zou waar schijnlijk op tijd klaar kunnen zijn voor de race, aangezien de proefvluchten en de verdere afwerking van de technische in stallatie een zeer bevredigend verloop heb ben. De ervaring over de geheele wereld FOKKER. heeft echter geleerd, dat voor het au point brengen van een nieuw type vliegtuig, spe ciaal van een toestel van zulke groote af metingen, zoodat het in alle opzichten aan de hocgste technische eischen beantwoordt, steeds vele maanden noodig zijn. Dit werk is noodzakelijk voor de veiligheid der lucht- diensten op langen afstand, waarvoor zij tenslotte gebouwd zijn. De ontwikkeling van nieuwe types, zelfs als er reeds een tocste' daarvan gebouwd is, neemt meestal een jaar of nog meer in beslag. Iedere snelheidswedstrijd van deze soort is een groot risico; de mcestcn der deel nemers zijn waaghalzen, die het geld van anderen en hun eigen nek op het spel zet ten. Voor den vliegtuigfabrikant bctcekent het winnen van de race maar zeer weinig. De tocht van de „Pelikaan" heeft bewe zen, dat ook een commercieelc machine een enkele maal een recordvlucht kan ma ken in de helL van den tijd van den rcgel- matigen dienst. Evenals een Douglas-machine onlangs in twaalf uur van Los Angeles naar New York vloog, inplaals van in den normalen diensttijd van 24 uren, welke intusschen door het gebruik van deze snelle toestellen tot 18 uren kon worden teruggebracht. Het is bij een vlucht als de Melbourne- race onvermijdelijk dat er risico's genomen worden of bij zeer slechte weersomstandig heden gevlogen wordt, hetgeen in het nor male luchtlijn-bedrijf vermeden wordt. Zulk6 kan ongelukken veroorzaken, die de reputatie van het vliegtuig en van de luchtvaart in de oogen \an het publiek ernstige schade kunnen berokkenen. De eenige, die beslist zijde 6pint bij het h^ele zaakje is Sir Mac Pherson Robertson te Melbourne, die de prijzen uitloofde als reclame voor zijn stad, zijn zaak of voor zijn naam. Hij weet wat het hem kost en hij kent de waarde aan propaganda, die hij ervoor terug ontvangt. Is het wel de moeite waard om zoo veel materiaal en zooveel menschenlevens voor zulk een doel op het spel te zetten? Ik heb dikwijls gehoord zoo besloot Anthony Fokker het onderhoud dat Mr. Dolan, de ananaskoning van. Hawaii, die een prijs uitloofde voer een wedstrijd over den STillen Oceaan van San Francisco naar Hawaii, achteraf deze ongelukzalige onder neming, waarbij zooveel menschenlevens verloren gingen, betreurd heeft. Bij K. B. is benoemd tot gewoon hoog leeraar in de afdeeling der werktuigbouw kunde en scheepsbouwkunde aan de Tech nische Hoogeschool te Delft, orn onderwijs te geven in de mechanische technologie dr. Ir. W. F. Brandsma te Eindhoven. Bij K. B. zijn aan de R. H. B. S. te Utrecht benoemd tot leeraar dr. F. W. Bonnet, dr. C. F. Hofker en A. Teppema, en tot leerares mej. M. A. Bekkering, allen thans tijdelijk en is wederom lijdelijk be noemd lot leeraar P. W R. M Lange. Bij K. B. is benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau W. .T. Schille- mans, hoofd van de uitgeversfirma W. J. Thieme en Co. te Zutphen. Bij K. B. is aan mr. G. B. J. M. van Zinnicq Bergmann op zijn verzoek eervol ontslag verleend uit zijn betrekking van kantonrechter-plaatsvervanger In het kan ton 's-TIertogenbosch. onder dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen diensten. —Bij K. B. is benoemd tot lid van het college van regenten over de Rijkswerkin richtingen te Veenhuizen mr. C. M. F. Kneepkcns, officier bij de rechtbank te Assen. Bij beschikking van den Minister van Economische Zaken is benoemd tot tijdelijk leeraar aan de Rijkslandbouwwinterschool te Leeuwarden Ir. R. H. Visser te Gronin gen. DE KONINGINNEDAG. Uitzending naar Indië. Op uitnoodiging van de directie der Phohi zal de heer D. Hans op 31 Augustus a.s een toespraak houden tot de Indische luisteraars, naar aanleiding van den ver jaardag van II.M. de Koningin. DOODELIJK VERKEERSONGEVAL. Den Bosch, 16 Aug. Hedenmiddag te omstreeks een uur is een doodelijk ongeval geschied op den Graafsohen weg te Den Bosch. De ongeveer zestig-jarige koopman Hui6- kens uit de Beurdschestraat die op een hittekar gezeten was, viel van de kar, toen hij over een steen reed, waar het wegdek in herstelling is. Juist passeerde een tractor met een drietal kermiswagens, welke den man overreden. Met e«h politiebrancard is het lijk naar het ziekenhuis overgebracht. HET HOOGE VELUWE-PLAN. Op verwezenlijking nog kans Arnhem, 15 Aug. Naar wij vernemen, aldus het Handelsblad, zet do regeerings- commissie, waarvan voorzitter is jhr. van Tets, voorzitter van de Nederl. Maat schappij van Tuinbouw en Plantkunde, haar bemoeiingen inzake het landgoed Hooge Veluwe voort. De mogelijkheid van aankoop van het uitgestrekte natuurpark zou nog steeds onder het oog worden ge zien. Hoewel een bedrag van 250.000 be schikbaar is gesteld voor aankoop van plantsoen voor openbare parken en bezit tingen van publiekrechtelijke lichamen (Geldcrsch Landschap, Natuurmonumenten enz.), schijnt men in Boskoop er toch meer te gevoelen, om aanplantingen te leveren voor „De Hooge Veluwe." Do commissie wil de voorraden bij de kweekers opnemen, waarvan dan een deel zou worden bestemd voor parken als Warnsborn en de rest voor de Hooge Veluwe. Uitvoering van dit plan zal afhankelijk zijn van de prijzen, welke worden gevraagd. Voorts gaat de commis sie na, of het mogelijk is, door een andere wijze van financieren de lasten, welke aan koop van het landgoed zou meebrengen, te verminderen. Zij wil voorts bezuiniging op de kosten van het Rijk vinden, door af te zien van de stichting van een Arboretum in een gedeelte van het natuurpark. Men zou in het Oostelijk parkgedeelte terreinen voor de Landbouwhoogeschool willen reservee ren voor studiedoeleinden. VOETBAL NIET OP STRAAT! Ernstige gevolgen voor voorbij gangers. 'sGravenhage, Woensdagavond wa ren in de Hardervijkstraat eenige jongens op den rijweg aan het voetballen en weken daarbij niet uit voor een passeerenden per sonenauto. Op het laatste moment wilde een der jongens nog vlak voor de auto den rijweg oversteken. Teneinde een aanrijding m«t den roekeloozen knaap te voorkomen, moest de autobestuurder zijn stuur plotse ling wenden, waardoor de auto het trot toir opreed. Hier liepen een tweetal dames van wie de cene een kinderwagen, waarin haar baby van drie maanden lag, voort duwde. Dames en kinderwagen werden aangereden waardoor de kinderwagen kan telde en het kindje over het trottoir rolde. Oogcnschijnlijk bekwam het geen leteel. De moeder, de 26-jarige J. J., wonende op de Loosduinsche kade, klaagde over pijn in den rug, terwijl de andere voetgangster, de 26-jarige mej. a. T. uit de Heemraadstraat, een pijnlijken linkerarm bekwam De auto bestuurder, de 33-jarige Th. uit de Kock- straat, treft geen 6chuld. Dan worden de omliggende visschersdorpen met den om dergang bedreigdHet vinden van een nieuw middel van bestaan is dan geboden. Hoe Bunschoten hierover denkt. Bunschote n, 16 Aug. Heden heeft al hier de eerste steenlegging plaats gevonden van de fabriek der N.V. IJssehnecr. Daar na de drooglegging der Zuiderzee voor tal van visschers het middel van bestaan ver dwenen was, heeft men omgezien naar een compensatie, waardoor men deze men6Chen weer aan den arbeid zou kunnen zetten. Met behulp van steun van het Rijk cn de gemeente worden nieuwe industrieën in het leven geroepen, die een flink kwantum werkloozcn op kunnen nernen. Eenige ja ren geleden is een knoopenfabriek ge bouwd, die best gaat. Thans is de tweede industrie hier aan het bouwen Het wordt een fabriek voor het vervaardigen van huis schoenen. Het is begrijpelijk dat er van de zijde der bevolking een groote belangstelling bestond voor de eerste steenlegging. Ieder wilde gaarne getuige zijn van dit zoo heugelijk gebeuren en tal van personen waren dan ook aanwezig hedenmorgen, alsmede de raadsleden, wethouders en de gemeente se cretaris. Alvorens tot de eigenlijke handeling werd overgegaan, nam de directeur der N.V., de heer II. W. T. Hoorneman, het woord, die zeide zich verheugd te gevoelen hier het welkomstwoord te mogen spreken. Er was toch ook allb reden, zoo vervolgde hij, om verheugd te zijn, want op den te leggen steen zou een fabrieksgebouw vèrrijzen, dat nieuw leven zou moeten brengen in deze gemeente. De oude Zuiderzee, die allen zoo dierbaar was en waar allen van geleefd hadden, was veranderd in het IJselmeer en een woord van hulde voor deze prestatie mocht zeker niet achterwege blijven Helaas bracht dit feit mede, dat vele menschen in Bunschoten gedupeerd werden, docb dank zij het werken van den burgemeester kon men thans de toekomst met wat meer hoop tegemoet zien, daar nieuwe welvaart zou komen dank zij de industrieën die in de gemeente gesticht werden. De burgemeester, de heer Jac. de Vries St., nam vervolgens het woord en dankte den gemeenteraad voor zijn flinke houding bij de beslissinig over dit onderwerp, ter wijl verder ook woorden van dank gericht werden aan den rijksdienst der Zuidcrzee- steunwet, die het zijne heeft bijgedragen tot do uitvoering dezer plannen. De werkzaamheden, aldus spreker, begin nen met zoo'n steenlegging en op die basis kan verder gebouwd worden. Veel moeilijk heden moesten overwonnen worden vóór dat alles in kruiken en kannen was, doch dank zij veler mee ewerking, vooral van de directie, was het mogelijk. Haar komt een woord van hulde toe voor den durf, in een tijd als den tegenwoordige een nieuwe in dustrie te durven scheppen, en de gemeente wil haar dat gaarne brengen. Willen de plannen 6lagen, dan Is echter aller medewerking en toewijding in den vervolge gewenscht en met Gods zegen zal er dan zeker iets goeds bereikt kunnen worden. Vervolgens ging de burgemeester over tot de eigenlijke pleohtigheid waarbij een in woonster in haar typisiche kleederdraoht hem assisteerde. Nadat nog bloemen aangeboden waren aan mevr. de Vries, gebruikte men eenige ververschingen. Te Bunschoten is gisteren de eerste steen gelegd voor een nieuwe schoenfabriek. Wij hebben van dit feit reeds in ons laatste avondblad verslag uitgebracht, doch wil den nog eens op de aanleiding van dezen bouw terugkomen. Sedert eenigen tijd is de Zuiderzee ver dwenen en heeft plaats moeten maken voor het IJselmeer, dat door een dijk van de vrije zee afgesloten is. Voor do talrijke visschersdorpen rond de Zuiderzee brak daarmede een moeilijke tijd aan en de ge- meente Bunschoten ontkwam evenmin aan de gevolgen van dit voor de vi6schers zoo noodlottig gebeuren, De gemeente telt 52-00 inwoners, waar van er ongeveer 3000 in Spakenburg wo nen Deze laatsten waren vrijwel allen bij de zee betrokken; men verdiende er zijn dagelijksche brood als visscher, nettenboe- tcr, op de scheepstimmerwerf, in den visch- handel enz. Door de voltooiing der afsluit dijk waren zij dus allen ten zeerste gedu- peer.1 en zagen zich in de uitoefening van hun bc-rocp belemmerd. Het IJselmeer bood nog wel gelegenheid tot visschen, en men kon ook wel verder de zee op, doch dit laatste was te omslachtig en de vang6t op net meer zou mettertijd wel sterk afne men. Door de belanghebbenden moest dus om gezien worden naar een andere werkgele genheid en voortdurend was en werd hier ook op gewezen door de overheid. Inder daad waren er jonge krachten, die een ambacht gingen leeren en een bezigheid vonden op een of andere fabriek in een nabij gelegen plaats. De meesten werden echter werkloos cn moesten gesteund worden middels den Rijksdienst der Zuidorzeewet. leder, die op 25 Juli 1918 visscher was, kon rechten als belanghebbende laten gelden. Natuurlijk werden ook de jonge visschers mannon, wier vaders op dien datum visschers wa ren, als belanghebbenden beschouwd, daar zij in het bedrijf over waren gegaan en du6 konden ook zij recht op uitkeering van een toeslag laten gelden. Deze onder steuning varieert van 5.— tot 20.—, maar het is begrijpelijk, dat dit niet altijd voort kan blijven duren. De menschen, die een toeslag genoten, moesten weer aan het werk gesteld wor den op een of andere manier. Het oude beroep van visscher zou nooit meer uitge oefend kunnen worden, dus moest men zich op een gansch ander ambacht toe gaan leggen. Voor de jongeren is dit geen bezwaar, voor de oudere menschen echter wel. Iemand die zijn gansche leven op de zee doorgebracht heeft, kan zich niet meer aan een nieuwe taak gaan wijden en voor die personen zal dus voortdurend een toeslag uitgekeerd moeten worden. Zij vormen een categorie van gedupeerden, die moeten uit sterven om het Rijk te ontheffen van zijn plicht tot steunverleening. De gezinnen in deze gemeente tellen over het algemeen nog al veel kinderen en juist voor dit opkomend geslacht moest gezorgd worden. De fmancieele draagkracht der ouders was, doordat hun bedrijf stopgezet was, niet bijster groot, dU6 gelden om de kinderen zich voor een bepaald beroep te laten bekwamen, bestonden niet. Ook hier moesten het Rijk en de gemeente dus bij-, springen. Te Harderwijk werd oa. oen ambachts school gesticht voor dit doel en le Amers foort werd de school uitgebreid. Hier wer den eenige jongens naar toegestuurd, waar bij dan het Rijk een geldelijke bijdrage ver leende, die varieerde in verband met den financieelen toestand van de ouders. Ook de Normaalschool voor opleiding tot onderwijzer te Amersfoort kreeg eenige leerlingen extra uit Bunschoten. Verder konden er van de bovengenoemde belang hebbenden geplaatst worden bij de politie, als brug- of sluiswachter en bij de spoor wegen. In Amersfoort bijvoorbeeld zijn mo menteel 12 personen uit de kleine gemeen te Bunschoten werkzaam bij de spoorwe gen, als gevolg van deze bemiddeling. Het is te begrijpen dat deze laatste men schen niet tot de allereerste loonklasscn doorgedrongen zijn. Zij zijn toch over het algemeen ongeschoold of hebben alleen een speciale snelle vakopleiding achter den rug. Op den duur echter hebben zij even gunstige perspectieven als ieder ander, en hoofdzaak is dat zij thans aan den arbeid hebben kunnen gaan. Nieuwe industrieën verrijzen. Voortdurend was men bezig met de moei lijke kwestie: de vrijgekomen arbeids krachten weer in het productieproces in te schakelen. De jeugd stond bij dit 6lreven cp het eerste plan en dank zij de plaatsing van tal van jongelui op scholen is voor vrijwel allen een min of meer gunstige toe komst te verwachten. Er hieven echter nog mannen en vrou wen, die tot werkloosheid gedoemd waren cn ook voor hen moest iets gevonden wor den. Door het onvermoeid werken van den burgemeester, den heer Jac. de Vries, kwam met behulp van de Gemeente en het Rijk een oplossing. De gemeente fourneerde gelden, waarvan een knoopenfabriek gebouwd werd, die overgedragen werd aan de N.V. Holland sen e Knoopenfabriek, onder directie van den heer S. Frankfort. De Rijksdienst der Zuiderzeewet heeft toen met de gemeente een overeenkomst gesloten, waarbij hij zich verplichte per arbeidskracht een toeslag te geven, hetwelk de directie na vijf jaren ook zou doen. Na 20 jaar zou de fabriek dan het eigendom der N.V. worden. Vier jaar geleden werd do fabriek ge sticht, cn begonnen werd met ongeveer 70 krachten uit do gemeente Bunschoten en eenige voorwerkers uit andere plaateen. Momenteel werken er 200 personen, waar-: van 150 mannelijke en 20 vrouwelijke uit Bunschoten. Men ziet dus, dat in de afge- loopen paar jaren het bedrijf flink uitge breid is. Er waren echter nog meer gedupeerden, die om plaatsing vroegen en daarvoor wordt thans de schoenfabriek der N.V. IJs- eelmeer, onder directie van den heer IJ. W. T. Hoorneman, gebouwd. Hierbij zullen 50 arbeidskrachten geplaatst worden, ter wijl de fabriek direct zóó groot wordt, dat er zonder uitbreiding 100 personen zullen kunnen werken. Ongeveer half October zal men klaar zijn met den bouw, waarna het bedrijf zoo spoedig mogelijk in werking zal worden gesteld. Deze bouw geschiedt eveneens met steun van Rijk en Gemeente. De Rijksdienst geeft n.l. een toeslag op de loonen gedurende een bepaald aantal jaren, welk bedrag voortdurend zal verminderen. De gemeente heeft in dit geval zich garant gesteld, zoo dat mocht de zaak misloopen, de gemeente mede zal betalen. Het loon, dat momenteel door stukwerk verkregen wordt rp de knoopenfabriek va rieert van 8.— tot 25.—. Men ziet hier dus uit, dat een behoorlijk middel van bestaan verkregen kan worden. Rijk en ge meente hebben dan geen lasten meer aan do betreffende personen en verleenen dus gaarne hun medewerking bij het stichten der bedrijven. Do bevolking heeft zich thans geschikt in de noodzaak en trekt naar de fabriek, zooals zij vroeger naar de zee getrokken zou zijn. In de eerste bestaansperiode van de knoopenfabriek deden zich wel eens moeilijkheden voor rnet de arbeiders. De vischvangst was zeer goed cn de arbeider ging liever naar de zee, dan in de fabriek, zoodat de directie vreemde krachten aan moest nemen. Thans is de vangst cchfw niet voldoende meer en hebben de menschen zich geschikt in hun lot en kernen uit eigen beweging naar de fabriek. Toch is men er nog niet. Alle gedupeer den zijn nog niet tewerkgesteld en het op richten van andere industrieën is voortdu rend in bespreking. Veel is er echter al bereikt, met taaie wil hooft men een vis- schersdorp gedeeltelijk omgezet, in een in dustrieplaats, en wij hopen dat de arbeid niet vergeefs geweest is. O, agent, het Is vreeselijk. De kinderen zeggen, dat ze hem ln het zand begraven hebben, maar we kunnen hem nergens vinden. (Inzet: Vader), .(Humorist),

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1934 | | pagina 6