Zaterdag 22 September 1934 AMERSFOORTSCH DAGBLAD
33 e Jaargang No. 72
DERDE BLAD
JAPAN DOOR TYPHOON
GETEISTERD
Een vloedgolf vergrootte
bovendien de ellende
DE PRAKTIJKEN DER
WAPENINDUSTRIE
MISLUKTE ZELFMOORD
SVEN HEDIN KEERT
TERUG
DE BESCHERMING DER
MINDERHEDEN
ONTDEKKING VAN RIJKE
GOUDVELDEN
HEVIGE SPANNINGEN
IN SPANJE
Kerkelijke kwesties in
Duitschland
DE ONDERGANG VAN DE
MORRO CASTLE
ZWARE STRAFFEN IN
OOSTENRIJK
Thans reeds meer dan
600 dooden
T o k i o, 21 Sept. (V.D.) Een
lyphoon, die de ernstigste is, welke
in de laatste 30 jaar is voorgeko
men en die een gemiddelde snel
beid bereikte van 60 M. en gepaarc
ging met zwaren regenval, heeft
hedenmorgen in midden-Japan ge
woed. De typhoon bestreek het ge
bied van Osaka tot Kioto en verwij
derde zich vervolgens over zee, na
dood en vernieling te hebben ge
zaaid op zijn weg. Boomen werden
ontworteld, telegraafpalen geknakt
en huizen stortten ineen. Het aan
tal dooden is nog niet bekend,
doch alles wijst er op, dat zeer veel
slachtoffers zijn gevallen.
In Osaka zijn een groot aantal
huizen ingestort, w.o. ruim 40
lagere schoolgebouwen, een mid
delbare school en een meisjes-
H.B.S., in welk laatste gebouw de
meeste leerlingen onder de puinen
werden bedolven.
Oogcnblikkclijk werden troepen opgeroe
pen om bij het reddingswerk hulp te ver-
leenon. Om 12 uur was het aantal dooden
dat bekend was geworden, reeds gestegen
tot 400. In Kioto zijn een gemeentegebouw
en ruim 10 schoolgebouwen vernield, zoodat
in totaal ruim 1000 kinderen onder de puin-
hoopen werden bedolven; 500 hunner kon
den spoedig worden bevrijd. Verscheidene
steden langs de binnenzee zijn geteisterd
door vloedgolven, die onmiddellijk op de
typhoon volgden en niet minder dan 50.000
huizen overstroomden.
De spoorwegdiensten tusschen Tokio—
Osaka en Sjimonoseki werden verbroken,
terwijl meer dan 10 treinen ontspoorden en
omgeworpen werden, waardoor de lijst van
slachtoffers wederom met ongeveer 100 doo
den steeg. Do aan de scheepvaart toege
brachte schade was betrekkelijk gering, het
geen te danken is aan de waarschuwing,
die tijdig door bet meteorologisch instituut
werd uitgezonden. De staart van de typhoon
6loeg nog over Tokio, waar echter slechts
geringe schade werd aangericht, daar de
gemiddelde snelheid hier nog slechts 20
Meter bedroeg.
Osaka, 21 Sept. (V.D.) Er
worden thans meer bijzonderhe?
den bekend omtrent de ontzet?
tende taifoenramp, waardoor uit?
gestrekte oppervlakten van Mid?
den?Japan verwoest zijn.
Er zijn 47 scholen ingestort, waar?
bij 225 kinderen zijn gedood, 820
min of meer ernstig gewond, ter?
wijl nog drie kinderen vermist
worden.
In 188 volkomen vernielde en 200 sterk
beschadigde huizon heeft incn 96 dooden
en 298 gewonden gevonden. Twintig huizen
zijn geheel door den springvloed meege
sleurd. In totaal staan 160.000 huizen onder
water. Te Osaka is liet krankzinnigenge
sticht door den vloedgolf vernield; meer
dan 60 verpleegden worden vermist. Bij de
tien treinen, die door den taifoen uit de
rails zijn geworpen, bevond zich ook de uit
10 wagons bestaande express Tokio-Sjimo-
nosiki, die met 250 reizigers bezet was.
Volgens het rapport der politic zijn alleen
'te Osaka 100 personon gedood. Vijftigdui
zend huizen staan hier or.dcr water.
Te Kioto zijn volgens do politic 103 per
sonen gedood en 352 ernstig gewond.
Volgens de laatste berichten bedraagt liet
aantal dooden in bet geheelc land 662, het
aantal gewonden 2395, terwijl talloozen ver
mist worden.
Vliegtuigen te hulp geroepen.
Op aanwijzing van de regeering is een
aantal vliegtuigen opgestegen om tezamen
met pioniïierstroepen het reddingswerk, aan
te vatten. De vliegtuigen zullen ook levens
middelen medevoeren, daar sommige steden
zeer moeilijk langs de gevvone wegen te be
reiken zijn.
Alle krachten zullen worden ingespannen
om het leed, dat de catastrofe veroorzaakt
heeft, cenigermate te verzachten.
Op bevel van den minister van oorlog
zijn troepen gerequireerd om de berging
der nog onder de puinhoopen bedolvfnen
te bespoedigen. Bij Osaka heeft men een
gebouw voor kraamvrouwenverpleging kun
nen uitgravon, waarbij een deel der ver
pleegden gered is. De radioverbinding tus
schen Osaka en Tokio, die verbroken was,
is hersteld.
In geheel Japan licerscht rouw over deze
ontzettende ramp.
De Mikado heeft van den bekenden pu
blicist Wolo een rapport over de catastrofe
verzocht.
Volgens de laatste berichten zijn in het
geheel 943 personen gedood cn ruim 3700
gewond. Meer dan vijfhonderd personen
worden nog vermist.
Vier schepen vergaan?
Tokio. Nader wordt uit Shi?
monoc gemeld dat vier stoom?
schepen met 500 personen aan
boord, die op 20 September hun
haven hebben verlaten nog steeds
niet terugkomen. Men vreest dat
de schepen vergaan zijn.
Een trein met werklieden is
door het bezwijken van een brug
in een rivier gestort. Vele arbei?
ders zijn verdronken.
Washington, 21 Sept. (Reuter). Bij
hot gisteren door de senaats-commissic van
onderzoek naar de Amerikaansche wapen
industrie voortgezette verhoor, verklaarde
de president van de Federal Laboratories
Comp. Young, dat do Japanners in de Ver.
Staten van Amerika ccn actieve handels
informatiedienst onderhouden, teneinde
zich op de hoogte te stellen van de nieuwe
Amerikaansche uitvindingen.
Via de Japanscho handelsfirma's krijgen
do Japanners hun gegevens, waarvan zij
dan gebruik maken om patenten te co-
pieeren.
Uit de briefwisseling tusschen Young en
do makolaarsfirma Okura Comp. bleek, dat
deze firma de patentnummers van de pro
ducten der Federal Laboratories Comp. ge
vraagd had onder voorwendsel, dat de Ja-
pansche firma ecnige producten wenschte
te koopen.
Bij zijn verhoor verklaarde Young ver
der, dat hij de makelaarsfirma de ge-
wenschtc nummers niet had medegedeeld,
maar een accoord had voorgesteld over den
verkoop van de productie-rechten aan de
Japanners..
Ook bleek, dat Young in Dec. 1932 stap
pen heeft ondernomen om het voorgestelde
verbod tot uitvoer van wapenen in het
Congres te bestrijden, dat de Federal La
boratories in liet eerste halfjaar van 1934
aan de Amerikaansche regeering traangas
andere materialen heeft verkocht ter
waarde van ruim 400.000 dollar en dat de
broer van Young, Paul, die missionaris is
in Ecuador, den minister van oorlog en
den generaal van het leger van Ecuador de
uitwerking van traangas heeft getoond.
La Paz, 21 Sept. (Reuter). De president
van de Boliviaansche republiek heeft het
ontslag van den minister van financiën
Lopez aanvaard, aangezien Lopez genoemd
is bij de onthullingen van de Amerikaan
sche senaloriale commissie tot onderzoek
naar den wapenhandel.
Tokio, 20 Sept. (Reuter). Een 19-jarige
stoker op liet Japansche stoomschip „Nagato
Maru" kreeg liet op zeker oogenblik in zijn
lioofd zelfmoord te plegen.
Toen de boot zich midden in zee bevond,
sclireef hij een briofje, waarin hij zijn voor
nemen mededeelde, legde liet in het stokers-
crblijf en sprong overboord. Toen men hem
ocnigen tijd later miste en het briefje vond,
liet de kapitein het schip (crugkceren, hoe
wel hij natuurlijk niet veel hoop had den
jongen nog te zullen vinden.
Toen de „Nagato Maru'' na geniimen tijd
weder op dezelfde plek arriveerde, mocht
men het genoegen smaken den stoker op te
ikken. Deze had, naar hij later verklaarde,
zoodra hij in het water lag, zijn daad be
treurd cn was direct instinctmatig begonnen
te zwemmen.
NIEUW SCHANDAAL IN FRANKRIJK.
Parijs, 20 September (V.D.). Men is een
bende cocaïnesmokkelaars op het spoor ge
komen, waarbij veel sensatie is verwekt
door de bijzonderheid, dat de inspecteur
an politie van een provinciestad het hoofd
der bende is. Met behulp van een aantal
ienden had hij een bende samengesteld,
die in hoofdzaak aan cocaïnesmokkelarij
deed en die zich ook op verdachte wijze op
de renbanen bewoog. Het is niet onmoge
lijk dat door deze ontdekking in Noord-
Frankrijk nog meer bekende persoonlijkhe
den gecompromitteerd zullen worden. Ook
de zoon van een bekend industrieel, wiens
naam nog niet genoemd wordt, zou lid t an
an deze bende zijn geweest.
Een avontuurlijke expeditie
in Mongolië
Stockholm, 21 Sept. (V.D.) Do beken
de Zweedsche ontdekkingsreiziger, dr.
Svcn Hedin, heeft een van de gevaarlijk
ste en inspannendste expedities van zijn le
ven met succes volbracht cn zal naar
Stockholm terugkceren om Kerstmis in
familiekring door te brengen.
Deze mededccling werd gedaan door
Folkc Bergman cn David Hummel, twee
van Hedin's voornaamste assistenten
metgezellen, die nu te Stockholm zijn te
ruggekeerd. Het dool van de expeditie was
hot in kaart brengen van een autöinobiel-
wog dwars door de Mongoolsche woestijn
naar Oerocmsji op verzoek van de regee
ring te Nanking. Deze opdracht werd uit
gevoerd ondanks vele ontberingen cn ge
vaarlijke avonturen. De expeditie had te
hjden van de ernstige koude in de Mon
goolsche hooglanden, waar in Januari van
dit. jaar de temperatuur tot 33.2 graden
Celsius onder het vriespunt daalde. In de
zandwoestijnen moesten do automobielen
worden beschermd door hot uitleggen van
lange rubber-matten op den weg. De ka
ravaan had liet ongeluk bekneld te raken
tusschen het leger van de Nan king-regee
ring cn de onwettige troepen van den op-
standigen jongen generaal Ma-Sjoeng-Yiu
cn de leden van de expeditie werden nu
eens door de eene, dan weer door de an
dere troepen govangen genomen, wolke
troopen hun automobielen voor militaire
transporten gebruikten. Eens, toen dr. Ilo-
din weigerde een auto af te staan ten be
hoeve van de rebellen, trokken de solda
len hun schoenen uit en troffen voorberei
dingen voor de executie van de geheelc
expeditie. Deze procedure is in overeen
stemming met den ritus van het
volk, welks godsdienst verbiedt te
dooden met do schoenen aan. Begrijponde,
dat hun levens op het spel stonden, moes
ten de leden der expeditie de auto afstaan
om zichzelf te redden. Een ander maal
werd de expeditie omsingeld door roovers
en gedurende tien minuten beschoten. De
leden van de expeditie moesten zich plat
op den grond werpen en door de bescher
ming der automobielen bleven zij ge
spaard voor de kogels.
Polen trekt het voorstel, tot
aller verrassing, in
Genéve, 21 Sept. In de zitting van
de politieko commissie liceft bij de verdere
besprekingen over het minderhedenvraag
stuk dc Poolschc gedelegeerde Baczynski
het voorstel van I'olcn tot generalisccring
van do verdragen ter bescherming van min
derheden tot ulgomcenc verrassing inge
trokken. Dc voorzitter Madariaga had den
Poolschcn gedelegeerde verzocht nogmaals
het woord over de gehcele kwestie te voe
ren, daar men rnet de debatten niet verder
kwam.
Do Poolschc gedclcgccrdo verklaarde
daarop, dat Polen bij zijn mecning in deze
kwesties blijft. Het Poolscho voorstol heeft
bij ecnige staten instemming gevonden en
bij andcro is het op twijfel gestooten. Het
zou hein niet moeilijk vallen, do doelmatig
heid van het voorstel overtuigend te bcwij
zon. Hij verklaarde echter daarvan af te
zien, daar het op het oogenblik niet noodig
is. en daar er geen kans bestaat op ccn
sluit in den zin van het Poolschc voorstel
Op dezen grond zal Polen het voorstel niet
in stemming brengen.
Polen behoudt zich echter voor, de kwes
tie, die haar actualiteit behouden heeft, ter
gelegener tijd op andere wijze naar voron
tc brengen.
Overigens behoudt de verklaring van mi
nistcr Beek voor dc Yolkcnbondsvergade-
ring haar volledige geldigheid, derhalve
ook de aankondiging, dat Polen zijn mede
werking bij de controle op dc verdragen
betreffende de minderhedenbescherming
zal intrekken, wanneer ccn goneraliseering
der verdragen niet tc bereiken is.
SVEN HEDIN
De expeditie hoeft vele belangwekkende
ontdekkingen gedaan. Dr. Bergman vond
een begraafplaats met meer dan 2000 jaar
oude graven, die doodkisten bevatten, af
gedekt met koehuiden, waarin zich goed
geconserveerde lijken van een onbekend
Indisch volk bevonden. Een collectie vo
gels, omvattende ongeveer 90 nieuwe soor
ten, werd medegebracht voor het Zweed
sche Biologische Museum. Ook andere
vondsten zijn aan dit museum afgestaan.
De Chineesche regeering is als resultaat
van het werk der expeditie in staat een
belangrijken aulomobielweg door de tevo
ren onbegaanbare woestijn aan tc leggen.
Ottawa, 21 Sept. (V.D.) In bet Little.
Long Lac-gebied aan den Noordoever \an
Lake Superior, aan de westelijke zijde, is
iets in den geest van een ouderwetsche
goldrush ontslaan door de ontdekking van
een paar rijke goudvelden. De jacht naar
goud wordt koortsachtig voortgezet in een
gebied van 56 lengte bij 16 mijl brdedte.
In dit gebied zijn sedert Januari j.l. dui
zenden claims geregistreerd. In September
zijn 450 nieuwe claims aangevraagd. Goud
zoekers, geologen en anderen trekken
zoo snel mogelijk naar de goudstreek. Er
zijn zelfs personen, die per vliegmachine
zich derwaarts begeven, doch dc meeston
reizen per kano de Sturgeonrivier op. Men
kan thans nog niet de juiste waarde schat
ten van dc goudontdekking, doch de re
geering van Ontario heeft haar geologen
opdracht gegeven een onderzoek in te stel
len cn verslag uit te brengen. Een direct
resultaat van den goldrush is, dat er in
de stad Port Arthur vrijwel geen werkloo-
zen meer zijn, daar ieder, die zonder werk
s, zich naar de nieuwe mijnstreek heeft
hegeven of werk gevonden heeft bij han
delsfirma's, die handel drijven met deze
oud zoekers.
Revolutiegeruchten
und kein Ende
Madrid, 21 Sept. (V. D.) Met betrekking
tot de verschillende revolutieberichtcn ver
klaarde men in welingelichte kringen, dat
het voor de hand ligt, dat zoowel de recht-
sche als de linksche partijen trachten el
kaar te overbluffen, maar dat toch de
ernst van den toestand niet mag worden on
derschat, aangezien elk der beide partijen
hoopt, dat de ander den eersten slag zal
slaan. Dezelfde kringen leggen er den na
druk op, dat de opzienbarende opstandige
plannen der socialisten in feito niets nieuws
zijn, daar men reeds maanden lang door de
socialisten zelf, die daar geenszins een ge
heim van maakten, wist, dat in die kringen
na de laatste verkiozingen, toen het samen
gaan van do links-republikeinen en de
socialisten werd beëindigd, vooral onder dc
aanhangers van Largo Cabal lero meer
meer de overtuiging post vatte, dat den
proletariërs thans geen andere dan de
revolutionnaire weg opon bleef voor het
borelken van de gestelde doeleinden. Gelijk
door de regeering dan ook reeds is ver
klaard, is men in regecringskringen in het
minst niet verrast door do ontdekking van
wapenvoorraden enz. Intusschcn heeft het
sluiten van het volkshuis te Madrid tot
groote moeilijkheden aanleiding gegeven,
aangezien hierdoor niet minder dan 125 ar
beidersorganisaties worden getroffen, het
geen mede tengevolge heeft, dat ook stag
natie is ontstaan in dc workloozenondcr-
steuning. Dc openbare gebouwen staan nog
steeds onder scherpe bewaking. Een arbei
der van het monarchistische dagblad A.B.C.
is door ccn paar onbekende personen, toen
hij van zijn werk kwam, met vier kogels
neergelegd. De daders ontkwamen met een
speciaal gereed gehouden auto. Incidenten
\an groot eren omvang hebben zich echter
nog steeds niet voorgedaan.
VALSCHE MUNTERS LOOPEN
IN DE VAL.
Parijs, 20 Sept. (Reuter). In de nabij
heid van het plaatsjo Drcux heeft de politio
een valschc-munterswerkplaats ontdekt.
Reeds eenigen tijd was to Rouaan en Havre
een merkwaardig groot aantal 10- en 20-
francsti^kken in omloop. In verband hier
mede wekte het de achterdocht van de po
litie, dat een zekere Noel regelmatig ccn
leegstaand huis in het gehucht Bois le Roi
bezocht; er werd daarom besloten daar een
inval te doen. In het huis vonden zij een
complete valsche-munters-installatie. Nool cn
zijn vermoedelijke medeplichtigen zijn daar
op gearresteerd.
INDISCH PRINS ALS VLIEGER.
K u a l a Lu m p u r, 20 Sept. (Reuter). Een
zoon van den sultan van Selangor, de twin
tigjarige prins Tungku Ahmad Shah, is het
eerste lid der koninklijke familie van Ma-
lakka, dat vliegen heeft geleerd. De prins
heeft zijn eerste vlicgersopleiding genoten
bij Kuala Lumpur Aero Club en zijn eerste
solovlucht heeft hij reeds gemaakt.
Selangor is een rijk, dat dertig jaar gele
den nog vrijwel een wildernis was. Thans
vindt men er echter spoorwegen, moderne
wegen, automobielen en vliegtuigen.
Berlijn, 20 Sept. (V.D.) Rijksbisschop
dr. Müller publiceert een verklaring, waar
in hij cr op wijst, dat in cenigc bladen
wordt beweerd, dat hij te Ilannovcr het
Katholicisme den strijd had aungokonrligd.
Dr. Muller deelt mede, dat het niet do be
doeling is tegen dc Katholieke kerk op to
treden. Integendeel. „Wij staan op het
standpunt, dat dc kerken niet tegen el
kander in moeten werken, doch dat zij
een gemeenschappelijke taak hebben, n.l.
dc opvoeding van den Duilschcn mcnsch."
Dc vroegere vicc-kansclicr von Papen pu
bliceert een vorklaring, waarin o.m. staat,
dat het hom in verband met zijn bizondcrc
missio tc Wccnen niet meer mogelijk is
de werkgemeenschap van Katholieken tc
leiden.
Hitier heeft Von Papen bij beschikking
van 9 September toegestaan als leider «Ier
Katholieke Duitschers af tc treden.
Von Papen wijst er op, dat do houding
van den nationaalrsocialistischen su.a' 'c-
genover de Christelijke en do Kathoheko
kerk bij monde van den Führer ondubbel
zinnig is uiteengezet.
Kort geleden nog hebben onderhandelin
gen plaats gevonden om de dubbelzinnig
heden ter zijde tc stellen; Von Papen ver
klaart te weten, hoe zeer Hitler de pacifi
catie tusschen kerk en staac ter harte
gaat.
Sprekende over dc hctcokenis van het
rijkscongres der Duitsche Christenen, dat
op 21 en 22 September zal worden gehou
den, verklaarde ministerialdircctor dr. Ja
ger, dat dezo bijeenkomsten „in het tecken
van verzoening zullen staan". Dr. Jager
zcide voorts, dat do staat niet do bedoeling
heeft zich in kerkelijke aangelegenheden
tc mengen. Er heerscht volkomen vrijheid
van geloof cn de verkondiging ervan.
Inbeslagneming van 't bezit
cencr Katholieke vcreenl-
glng.
De minister van binncnlandsche zaken
van Baden heeft bevel gegeven tot confis
catie van de gelden en eigendommon van
den „Volksvercin für das katholischc
Deutschland" in geheol Baden op grond
van liet feit, dat de afdeeling Baden der
vcreeniging haar gelden besteed heeft voor
tegen den staat gerichte doeleinden.
De scheepsofficieren hadden het
hoofd verloren
New-York, 19 Sopt. (Reuter). Bij het
verhoor voor de commissie van onderzoek
naar de ramp van de Morro Castle legdo
do leerling-machinist Tripp op het departe
ment van handel de verklaring af, dat hot
laatste 6ein van dc commandobrug aan do
machinekamer was geweest: „Stuurboord
volle kracht vooruit, bakboord volle kracht
achteruit". De uitvoering van dit bevel zou
dc Morro Castle als dol in een kring hebben
doen ronddraaien. De ordor kon niet opge
volgd wordon, omdat de hitte en de rook
ontwikkeling in de machinekamer ondraag
lijk waren.
N e w-Y o r k, 20 September. (V. D.) Tijdens
het onderzoek word vandaag do radiotele
grafist George Alagna golioord. Deze botoog-
de, dat de plaatsvervangende kapitein
Warms pas bevel gaf do reddingsbootcn
neer te laten, nadat hij, Alagna, zich vijf
malen naar dc commandobrug had begeven
en cr dringend om had verzocht. Volgens
Alagna waren alle officieren op dc com
mandobrug verrast en besluiteloos.
Warms liep slechts op en neer. Een offi
cier zou wanhopig hebben uitgeroepen:
,,Wat moeten wij doen? Wat moeten wij
doen?"
Ten slotte zou Warms hebben uitgeroepen:
,Laat het schip op het strand loopen!"
De deskundigo van een ziekenhuis heeft
medegedeeld, dat het chemisch onderzoek
heeft uitgewezen, dat het lijk van kapitein
Wilmott, die kort voor de ramp was over
leden, geen sporen van vorgiftiging heeft
vertoond.
Een reeks terdoodveroordeelingen
W e e n c 11, 20 Sept. (V. D.) Het militaire
gerechtshof heeft de beambten Gresaka en
Nieksch, dio hij de bezetting van het Ravag-
gebouw op 25 Juli voor de opstandelingen
np den uitkijk hadden gestaan, tot levens
lange zware kerkerstraf veroordeeld.
We enen, 20 Sept. In Leoben zijn heden
do beide beklaagden Strombergor en Kal-
cher wegens overtreding van de wet op de
ontplofbare stoffen ter dood veroordeeld. Zij
werden ervan beschuldigd de daders te zijn
van den dynamictaanslag op kapelaan Eibe
in Katzenberg. Do kapelaan was daarbij
doodclijk gewond.
Ween en, 21 Sept. (V. D.) De jury ie
Salzburg heeft drie arbeiders uit Tauris
wegens liet zonder vergunning bezitten r an
ontplofbare stoffen ter dood veroordeeld.
