AMERSFOORTSCH DAGBLAD
De huldiging van Van Deyssel
FORTMANN 8 HEHENKAMP
Maandag 24 September 1934
33e Jaargang No. 73
Isaac Israels zal zijn
portret schilderen
Een hooge onderscheiding
DE N.S.B. EN DE VER
KIEZINGEN
PRINSES JULIANA
VOOR DE RADIO
CLEARINGVERDRAG IN
WERKING
GOUDLANDEN SLUITEN
ZICH AANEEN
MARKIEZEN
ZONSCHERMEN
Ook Belgische sprekers, o.a.
minister Louis Franck,
voeren het woord
Ter gelegenheid van zijn
TOstcn verjaardag is K. J. L. Als
berdingk Thvm (Lodewijk van
Deyssel) Zaterdagmiddag in hos
tel „Fünckler" te Haarlem op
hartelijke wijze gehuldigd in tes
genwoordigheid van vele letters
kundigcn. Verscheidene sprekers
hebben het woord gevoerd.
Rede dr. P. C. Boutens.
Eerst sprak dr. P. C. Boutens, voorzit
te:r van het liuldigingsromité. Hij zeide in
zijn inleiding, sedert den morgen te pein
zen naar een synthese, om dezen feestdag
samen te vatten. Dat zal wel niet gelukken
Spr. voerde ir verschillende kwaliteiten
het woord en wel eerst als voorzitter van de
Vereeniging van letterkundigen. Deze ver
eeniging arhftc het zich als een plicht een
huldiging voor te bereiden, doch het bleek,
dat er te Haarlem reeds een commissie ge
vormd was. "Daarbij heeft de vereeniging
zich aangesloten. Namens do vereenigino
hood spr. een krans aan. Vervolgons sprak
hij als voorzitter van het hiilriinrinoscnmifé
en deelde mede, dat hesloten was een door
Isaac. Israels geschilderd portret van den
jarige aan te bieden. Na de aanbieding ver
volgde spr., dat het hem thans moeilijk
viel zich persoonlijk te uiten, maar hii
hoopte, dat des avonds hii het diner zijn
gevoelens on stoot waren. Met den wensrh
dat de jubilaris nog vele jaren met en on
der allen moge leven, besloot dr. Boutens
zijn toesprank.
Dr. J. F. M. Store.k, te Aerdenhout.
bood een herdenkingsalhum aan, namens
de vele vereerders.
Vervolgens was het woord aan don bur
gemeester van Haarlem, den heer C.
Maarschalk. Hij gewaagde van den ze
keren trots, die de stad Haarlem geboeid
houdt, sinds de grootmeester van het Ne-
derlandsche proza 20 jaar geleden Haar
lem als zijn woonplaats koos. De burge
meester deelde mede, dot de gemeenteraad
een besluit genomen heeft, waarhij de be
roemde schrijversnaam aan een van de
straten of pleinen blijvend verhonden zal
"worden (applaus). Spr. acht het voor
Haarlem van het eekenis, dat inist T. odewijk
van Deyssel de sfeer van deze oude stad
on wel bijzondere wijze heeft aangevoeld
Zijn causerie over Haarlem, aan spr.'s
ambtsvoorganger ongedragen, zal zeker
ook in latere geslachten beschouwd blijven
als een waardevolle bijdrage tot de locale
historie van het eerste kwart der 20ste
eeuw.
Buitenlandsche sprekers.
De heer Louis Franck, minister van
Staaf van België, zeide lodewijk van Deys
sel al vele jaren te kennen en hem altijd
te hebben bewonderd. In zijn werken vond
men alles. Spr. heeft wvoor de
kunst, doch speciaal voor die van Van
Deyssel, wiens taal zoo heerlijk is, als do
verf van Vermeer, Rubens, Rembrandt en
Frans Hals. Verder hoonte hij. dat de be
wondering door zijn tiidgonootpn en de
waardeering van het tegenwoordige go-
slacht moge blijven en dat do jarige nog
een geslacht van groote kunstenaars ziet
ontstaan.
Senator F. V. Tons sa int. van Boe-
ïaere tc Brussel, het woord voerende na
mens de Vlaamsche letterkundigen en de
P. E. N.-cluh daarin vereenigd. bracht den
tijd van 40 jaar geleden in herinnering.
Na gememoreerd te hebben, dat. de iarige
op zijn fiOsten verjaardag te Brussel ge
weest is, vervolgde spr., dat do bewonde
ring sindsdien niet verflauwd is en betuig
de tenslotte Vlaanderen* dankha ikheid.
Emanuel do Bom te C.nlrnnthout
(België) herinnerde aan een bezoek van
Lodewijk van Deyssel, een kwart eeuw ge
leden aan Antwerpen gebracht.
Mr. J. Enschedé, directeur der N.V
Grafische inrichting Joh. Enschedé en Zo
pen, hoopte dat het bij deze firma verscho
nen herdenkingswerk den jubilaris en zijn
vercordors vreugde mocht bezorgen tot in
lengte van dagen.
Paul Huf zette in zijn rede uiteen de
betrekking tnsschen de jongeren en den ju
bilaris. Zij vinden in zijn taal een zuiver
essentieel bezit van de moedertaal. Van
spr. zijn enkele proza-stukken op een gra-
ïT-ofoonplant vastgelegd. De platen hood
aan, henevens een apparaat, geschon
ken door de Columbia. Vervolgens werd ten
gehoore gebracht: „O, vader ga niet dood",
van Van Deyssel, waarmee spr tevens een
eerbiedige hulde wilde betuigen aan den
groofen onvergetelijken vader.
De schilder Albert Verwey zeide het
te betreuren, dat geen schilders in het hui
digi ngs-comité hebben zitting gehad, omdat
de 6chrijver in verschillende werken spe-
LOD. VAN DEYSSEL.
ciaal voor de schilders heeft geschreven.
Daarvoor zegde spr. hem dr.nk en bracht
hem namens de schilders een eerbiedige
hulde.
De heer K. J. Rensburg bood een door
hem samengesteld boek aan, waarin hij
een uiteenzetting der evolutie van de talen
heeft gegeven.
Nadat de heer Schuurman „Ik houd
van het proza" had voorgedragen, richtte
de heer Al berdingk Thijm zich tot do spre
kers, om hun dank te zeggen.
Daarna bestond er gelegenheid den jari
ge geluk te wenschen.
Des avonds is in lief Carlton hotel te Am
sterdam een feestmaaltijd gehouden.
Bij deze maaltijd bevonden zich onder do
eeregasten o. m. 7. lixc. minister Marchant.
Z.Exc. Louis Franck, minister van Staat in
België, dr. P. C. Boutens, dr. J. F. M.
Storck, Frans Mijnsson, do wethouder der
gemeente Amsterdam. Wet rave Roïssevain;
jhr. dr. Nico van Suehtclen, de Duitscho
schrijver C.eorg Hermann, prof. dr. August
Vermeijlon, mevr. M. H. Székelv—Lnlofs,
do schilder Is. Israels, prof. dr. J. H. Schol-
te, namens de universiteit van Amsterdam;
de tooneelspelcr Paul Huff. De meeste gas
ten waren vergezeld van hun dames. Om
acht uur des avonds verscheen T odewijk
van Deyssel, versierd met de ridderorden
van den Nederlnndselien T.eeuw en Oranje-
Nassau en het lint van het commandeurs
kruis dor Belgische Leopoldsorde.
Aan deze eereteekens zou de»
zen avond een zeer hooge onder»
scheiding worden toegevoegd.
Toen n.I. de gasten gezeten wa»
ren en de tooneelkunstcnaar
Paul Huff ecnige strophen uit het
Wilhelmus had gedeclameerd,
welke staande werden aange»
hoord, stond Zijne Excellentie
minister Marchant op, om aan
het slot van een geestige rede
over de nieuwe spelling mee te
deelen, dat het H. M. had be
haagd Lodcwiik van Deyssel te
bevorderen tot Commandeur in
de Orde van Oranje-Nassau,
welk eereteeken hem door me»
vrouw Frans Mijnsscn werd om
gehangen.
De rede over de spelling werd op char
manie wijze beantwoord door dr. P. C. Bou
lens en later door Lonewijlt van Deyssel
zelf. Aug. Vermeijlon prees In enthousiaste
bewoordingen do beteolienis sinds wel
haast een halve eeuw van Lodewijk van
Deyssel voor Vlaanderen. Weihouder Bois
sevain legde het verhand tnsschen Van
Deyssel en de stad Amsterdam. Tot laai
in den nacht voerden nog vele sprekers hol
woord.
Amsterdam, 21 September. Heden-
kond heeft de N.S.B. in do nieuwe tennis-
hal aan do Appollolaan een openbare ver
gadering gehouden. De groote ha! was goed
bezet. Ècn drietal sprekers voerde het
woord, t.vv. de heeren Geelkerken en Vlekke
voor de pauze en Ir. Mussert na do pauze.
De laatste spreker legde een verklaring af
van zijn houding ten opzichte van de re
peering. Do partij zou gaan meedoen aan
de verkiezingen, niet aan die van den ge
meenteraad maar wel aan die van de. Pn>
vincialc Staten en voor de Tweede Kamer.
Men gaat meedoen aan de verkiezingen
voor de Provinciale Staten omdat dit de
weg is naar de Eerste Kamer. Spr. hoopt
dat men «lan z.nl zien, dat de N.S.B. behoort
tot de groote partijen.
Ter aanbeveling van de nationale
inzameling van het N.C.C.
Naar wij vernemen zal ook dit
jaar een nationale inzameling
worden gehouden ten bate van
het nationaal crisis=comitc. Deze
inzameling zal geschieden van
3 tot 10 October.
H.K.H. Prinses Juliana heeft zich
bereid verklaard ter inleiding
van deze week in den avond van
2 Oct. ecnige woorden tot het
Nederlandsche volk tc spreken.
Deze toespraak zal door de beide
zenders worden uitgezonden.
ONDER EEN MUUR BEDOLVEN
EN GEDOOD
Twee zusjes te Alkmaar het
slachtoffer
Alkmaar, 22 September.
Vanmiddag om 4 uur heeft in de
Perronstraat te Alkmaar een zeer
ernstig ongeluk plaats gehad, dat
aan twee meisjes, zusjes, het lc»
ven heeft gekost.
De vierjarige Laurentia en de 9-jarlge
Johanna Buren waren in do Perronstraat
tegenover hun woning aan het spelen,
toen plotseling oen blinde halfsteensmuur,
die tnsschen een perceel en den spoordijk
was gebouwd bezweek en op de spclendo
kinderen terecht kwam. Het jongste kind
wns onmiddellijk dood, het oudere zusje
werd zoo ernstig gewond, dat het een
kwartier later overleed.
Achter de S M. lango muur, die het vo
rige jaar was gebouwd, was overdag een
grooto hoeveelheid grint gestort, waardoor
do muur bezweken is.
De lijkjes zijn door den G.G.D. naar hot
Sl Elisahethsziekcnhuis gebracht. Do ver
slagenheid in de huurt is zeer groot.
De justitie stelde onmiddellijk een on
derzoek naar het gebeurde in.
Duitsch'Nederlandsche oven
eenkomst geteekend
De onderhandelingen tusschen de verte
genwoordigers van do Duitsche en de Ne
derlandsche regeering ter bevordering van
het w ederzijdschc betalingsverkeer hebben
tot onderteekening van een Duitsch-Neder-
landsch clearingsverdrag geleid. Het ver
drag, dat eerst na uitwisseling van de ra
tificatie-oorkonden definitief in werking
treedt, zal ingevolge een overeenkomst tus
schen de beide regeeringen reeds van 24
September 1934 af voorloopig in werking
worden gesteld; voor de Nederlandsche
overzeesche gebieden alleen wat den uit
voer betreft.
Onder de bepalingen van het verdrag val
len alle bedragen, welke van 24 September
af ve;vallen, ook dus die bedragen, waar
voor de betreffende invoer of dienstpresta-
lie reeds vóór dien datum heeft plaats ge
vonden.
Op grond van het verdrag zal het beta
lingsverkeer tusschen Duitschland en Ne
derland met inbegrip van de Nederland
sche overzeesche gebieden in de toekomst
uitsluitend plaats vinden over clearingsre-
keningen. Over deze rekeningen zullen niet
slechts betalingen uit hoofde van kosten,
welke in verband met liet Duitsch-Ncder
landsche goederenverkeer ontstaan, worden
verrekend. Voor de bescherming van de be
langen van den Nederlandschen doorvoer
handel is zorg gedragen. Ten aanzien van
de zeescheepvaart is een bijzondere rege
ling buiten het clcoringverdrag om getrof
fen. Betaalingen uit hoofde van het kleine
grensverkeer zijn van de clearing uitge
zonderd.
Bij het verdrag worden bijzondere regec-
rings commissies ingesteld, die tot taak
hebben in onderling overleg de met de uit
voering van het verdrag samenhangende
kwesties te behandelen.
Van de betalingen van de Nederlandsche
importeurs bij de Nederlandsche Bank
wordt een bepaald percentage gereserveerd
waarover de Reichsbank te allen tijde de
vrije beschikking heeft.
Overeenstemming is voorts bereikt over
de afwikkeling van het Sonderkonto van
de Nederlandsche Bank bij de Reichsbank,
de Zwischenkonten en de verdere achter
stallige betalingen.
PRINSES JULIANA NAAR
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Naar wij vernemen zal Prinses Juliana
Maandag a.s. een onofficieel bezoek bren
gen aan de landbouwtentoonstelling te
Zuidzande in Zeeuwsch Vlaarderen.
Besprekingen ie Genève, waartoe
ook ons land is uitgenoodigd
De Nederlandsche delega*
tie ter Volkenbondsvergade*
ring heeft van de Belgische
delegatie de uitnoodiging
ontvangen deel te nemen aan
te Genève te voeren bespre*
kingen tusschen vertegen*
woordigers van de landen
van het z.g. goudblok over
het bevorderen van de eco*
nomische betrekkingen tus*
schen die landen.
GEEN KAMPEN VOOR JEUGDIGE
WERKLOOZEN.
Een positieve tegenspraak.
Ecnigo dagen geleden bracht „Het Volk"
het bericht, dat de minister van Sociale
Zaken overwoog op hot landgoed „Do Hooge
Veluwe" kampen voor jcugdigo werkloozon
in te richten. In aansluiting aan dit bericht
deelde do N. 11. C. mede, dat do minister
van Sociale Zaken aan een inspecteur van
de werkverschaffing zou hebben opgedragen
een geschikt terrein op te zoeken voor dc
stichting van kampen voor jeugdige werk-
loozen cn dat hiervoor ook „De Hooge Ve
luwe" was bezichtigd cn voor het beoogdo
doel geschikt bevonden. Dc inspecteur zou
den minister in overweging hebben gegeven
aldaar kampen te bouwen. Wij zijn van do
meest bevoegde zijde gemachtigd deze beide
berichten zoo positief mogelijk tegen te
spreken. De minister van Sociale Zaken
heeft ter zake geen enkele opdracht gege
ven noch ccnig rapport ontvangen.
AUTO SLAAT OM IN TRAMB.vAN.
Den Bosch, 22 Sept. Gistermiddag
kwain op het Maaskuntjc onder de gemeen
te Den Dungen een taxi, bestuurd door E.
uit Den Bosch, in botsing met een boeren
kar. Door do aanrijuing geraakte de auto
in de trambaan en sloeg om. Dc chauffeur
kreeg ernstige inwendige kneuzingen bene
vens verwondingen aan dc borst, terwijl hij
twee ribben brak. Do passagier, de heer A.
uit St. Michielsgestel bekwam slechts ecni
ge onbeduidende verwondingen aan do pols.
De auto is ernstig beschadigd.
VALSCHE STEMPELS VOOR
STEUNVERLEENING.
Enschede, 22 Sept. De politie alhier
heeft aangehouden den 25-jarigen colpor
teur H. die het stempel van een orgaan van
stcuuverleening op handige wijze had na
gemaakt cn daarmede de kaarten der steun-
trekkenden afstempelde tegen een belooning
van 0.25 per keer. Tal van personen heb
ben van dit stempel gebruik gemaakt, waar
door zij, hoowel zij werkten, toch steunuit-
keering konden genieten.
H. is ter beschikking van de Justitie ge
stold. Het onderzoek der politie duurt voort
REEDS 13000 WONINGEN IN
HUUR VERLAAGD.
Ingevolge een besluit van do Regecring,
waarvan 14 Mei 1934 mcdedeeling is ge
daan aan de gemeentebesturen, is dc rente
van woning-wet-voorschottcn, welke tot
dusver méér dan 4bedroeg, tot dit per
centage teruggebracht. Deze renteverlaging
heeft ten doel verlaging van huren van
woningwetwoningen mogelijk te maken,
waartoe voorstellen door de Gemeentebe
sturen moeten worden ingediend. In het
tijdvak, eindigende 15 Sept. j.l., zijn voor
stellen tot verlaging van huren van 1G2
gemeenten goedgekeurd. Deze huurverla-
gingen, tot een totaal-bedrag van
ƒ343.899.09, omvatten 13.158 woningen.
PASSAGIERSLIJST VAN HET M.S.
„K07A NOPAN"
21 September 1934 van Rotterdam ver
trokken.
To Rotterdam embakeeren: J. II. G. Krc-
mer, Mevrouw Kremer, W. J. Oliemans,
Mevrouw Oliemans cn 2 kinderen, F. M.
Staüdt, Mevrouw Slaüdt cn 2 kinderen.
Te Napels embakeeren: G. W. ter Beest,
Mevrouw ter Beest, B. A. van Gulik, Me
vrouw van Gulik, Dr. O. L. de Raadt, Me
vrouw de Raadt, J. Regter.
BOLLENSCHUUR AFGEBRAND.
Noord wij kerhout, 23 September.
Hedenavond brak brand uit in een groote
bollenschuur, behoorende aan dc firma
Guldemond, welke verhuurd was aan de
firma Verdcgaal te Sassenheim. De grooto
schuur brandde geheel af. De schade, die
4050.000 gulden bedraagt, wordt door ver
zekering gedekt.
ROBINSON's SCHOENFABRIEKEN.
Door Robinson's Schoenfabrieken tc Nij
megen wordt ons medegedeeld dat met den
herbouw der op 21 Juni J.l. afgebrande fa
briek buitengewoon voorspoedig gaat.
De muren zijn reeds geheel omhoog de
ijzeren kapconstructie ligt er al op en is
zelfs reeds bijna geheel dicht. Ook het leg
gen der betonnen vloer komt met enkele
dagen lflaar. Met de binnenafwerking is
men cU4.ik doende en reeds werd met het
opstellen der machines begonnen.
De nieuwe fabriek zal 17|4X 63 Mctei
grooter worden dan de oude. Het nieuwe
schoenenmagazijn wordt brandvrij cn de
kantoorlokalen krijgen een belangrijke uit
breiding.
GROOTE COLLECTIE
-> NIEUWE DESSINS.
Vraagt prijsopgave.
LANGESTRAAT 63.
TEL. 88.
POLITIEMAN MET MOEDWIL
OVERREDEN.
Agent gowond langs den
weg gevonden.
Zaterdagochtend werd op den Bijleveld-
singel te Nijmegen een politieman, die daar
nachtdienst gehad heeft, kreunend op hot
trottoir gevonden.
Do gemeente-geneesheer dr. Woltering, dio
den man onderzocht en oogcnblikkelijk naar
huis deed vervoeren, constateerdo ernstige
verwondingen aan been en rug. De politie
man verklaarde met moedwil door een
chauffeur te zijn overreden. Deze bestuurde
een auto, waarin ecnige luidruchtige passa
giers zaten, terwijl dc auto niet verlicht was
Do politicman, die In dienst was, pos
teerde zich midden op den weg en sommeer
de den chauffeur halt te houden. Deze reed
evenwel pardoes door, zoodat do agent on
der de auto geraakte en gewond midden op
straat bleef liggen. Do politieman kon nog
van het rijvlak naar het trottoir kruipen,
waar hij in ernst igen toestand word go-
vonden. De chauffeur was doorgereden met
zijn gezelschap, alsof er niets gebeurd was.
Do politie verzoekt opsporing van do
daders.
(Msb.)
DE NIEUWE SPELLING.
Met ingang van het volgend nummer zaï
ook het maandblad De Jonge Liberaal in
do nieuwe spelling verschijnen.
Naar wij vernemen /al op de Binnen-
vaartschoicn van het Onderwijsfonds voor
do Scheepvaart, die de volgende maand
weer zullen worden geopend, do nicuwo
spelling worden ingevoerd. Tevens wordt
in de radiolessen van het Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart do nieuwo spelling
onderwezen.
VEREENIGING TOT VERBETERING VAN
DEN VOLKSZANG ONTBONDEN
Amsterdam, 22 Sept. Naar wij ver
nemen is de op 1 November 1872 opge
richte Vereeniging tot Verbetering van den
Volkszang te Amsterdam in de gisteravond
bij besluit van haar Algemceno Vergade
ring op voorstel van haar bestuur opgc-<
heven.
KAMERLID ALS VERDACHTE.
Arnhem, 22 Sept. Naar wij vernemen
is do officier van justitie to Arnhem in hoo-
ger beroep gegaan tegen de uitspraak van
dc rechtbank in de strafzaak IJ., zoodat
deze zaak binnenkort voor het Arnhcmscho
gerechtshof zal worden behandeld.
HET VREDESPALEIS.
Het Vredespaleis, voorzoover niet in ge
bruik, is tot nadere aankondiging voor pu
blieke bezichtiging opengesteld allo werk
dagen en den eersten en derden Zondag
van de maand, telkens van 24 uur nam.
GEEN VERRUIMING VAN ZONDAGS
VERKOOP TE AMSTERDAM?
Amsterdam, 22 Sept. Verschenen is
een voordracht van B en W. aan den Raad
betreffende de cvcntueele wijziging der
winkelsluitingsverordening met betrekking
tot verruiming van den Zondagsverkoop.
B. en W. stellen den Raad voor te ver
klaren, niet van ooi deel te zijn, dat do te-
genwoordigo buitengewone omstandigheden
aanleiding geven, het bepaalde in art. 4,
eerste lid, onder D. der wet, van 27 Juli
J934, Staatsblad no. 450, toepassing te doen
vinden, m.a.w. voor de betreffende catego
rieën van winkels niet het aantal verkoops
uren op Zondag te verruimen of bepaalde
winkels, welke nu gesloten moeten zijn op
Zondag, op den Zondag geen verkoopsuren
te geven.
MR. H. P. VAN BERKUM. f
Rechter te Amsterdam.
Amsterdam, 22 Sept. Gisteravond 13
hier ter stede op 58 jarigen leeftijd plotse
ling overleden, Mr. H. P. van Berkum, rech
ter in do arrondissements-rechthank alhier.
De overledene studeerde to Groningen in de
rechten en werd op 3 Jan. 1904 benoemd tot
commies-redacteur in deze stad, waarna hij
in Maart 1908 werd benoemd tot hoofdcom
mies van het departement van landbouw,
nijverheid en handel. Op 2 Juni 1926 werd
Mr. vun Berkum aangesteld als rechter-
plaatsvervanger te Amsterdam om op 23
April 1928 tot rechter te worden benoemd.
STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit is benoemd tot leeraar
aan de Rijks H.B.S. te Venlo H. J. J. Prëp-
per, thans tijdelijk benoemd tot leeraar
R.H.B.S. tc Hoorn; C M. Edel van Twisk,
leeraar aan de R.H.B.S. te Enkhuizen;
toegekend de gouden eeremedaille der
Oranje-Nassau-orde aan F. Warnders, deur
waarder bij de rechihank to Groningen te?
standplaats Winschoten.
