DE SNELTAX
leder pak HONIG's VERMICELLI K.ï
GRATIS
FEUILLETON
DE FREGATVOGEL
Woensdag 26 September 1934 AMERSFOORTSCH DAGBLAD
33 e Jaargang No. 75
NIEUWE DIESELMOTOREN
IN AANBOUW
WERKLOOSHEID STIJGT
STEEDS
DE LANDEN VAN HET
GOUDBLOK BIJEEN
Internationaal ruilverkeer
moet verruimd
PROF. Ir. J. W. DIEPERINKT
Tei. 1354 Tel. 743
AMSTERDAM GAAT
LEENEN
Mooie opdracht voor de
Ned. industrie
Amsterdam, 26 Sept. In het algemeen
weet het groote publiek nog te weinig wat
in ons vaderland op het gebied van handel
en industrie, ondanks belemmerende cri
sisomstandigheden wordt gepresteerd. Hoe
in velerlei industrieën op het oogenblik de
bakens verzet worden, hoe zij zich aanpas
sen aan de veranderde tijden en hoe het
keurcorps van Nederlandsche technici dag
in dag uit bezig zijn door perfectie en nieu
we vindingen de voorsprong op lipt buiten
land te verkrijgen of te vergrooten. En hoe
toch ondanks alle mogelijke maatregelen
huitcnlandsche orders hier geplaatst wor
den.
v De Anglo-Saxon Petroleum Co.
dochtermaatschappij van de Ko*
ninklijke Shell, tenslotte, ons
danks haar Britsche, naam, in de
eerste plaats een wereldfirma
daarnaast een Hollandsche om
derneming; vrucht van Hollands
sche energie en Hollandsche om
dernemmgsgeest, laat 12 tanks
schepen van 12000 ton draagvers
mogen bouwen. Zes hiervan zuL
len voorzien worden van een
3600 P.K. Werkspoor motor met
drukvulling. Vier van deze mos
toren worden in Holland ges
bouwd, twee in Engeland bij de
firma Hawthorn Leslie, licenties
houdster van Werkspoor, die
tevens 3 gelijke motoren in aam
bouw heeft voor de Eagle Oil
Comp. voor tankschepen van
pl.m. 11.300 ton draagvermogen.
De eerste dezer serie motoren is thans
Sn do werkplaatsen van Werkspoor gereed
gekomen. Naar aanleiding hiervan brach
ten wij een bezoek aan de fabriek, waar
wij onder leiding van directie en hoofdin
genieurs dit monster exemplaar bezichtig
den.
Het varen met stoomschepen wordt on
der .de tegenwoordige economische omstan
digheden minder gemakkelijk. Typeerend
bijvoorbeeld "is, dat alle stoomschepen van
de Mij. Nederland zijn opgelegd, terwijl die
welke met Dieselmotoren zijn uitgerust,
nog steeds in de vaart zijn. Met de eerste
Diesel-scheepsmotor is de triomftocht bo-
gonnen. Het is de eenvoud dezer machine,
die haar het pleit doet winnen en wel spe
ciaal voor tankreederijen, voor welke het
aan liet grootste belang is, dat de schepen
voortdurend in vaart blijven,, en de machi
nes zoo weinig mogelijk behoeven te wor
den gerepareerd. In de eersto plaats is re-
pareeren in de haven absoluut verboden
in verband met hot groole brandgevaar.
Herstellen is feitelijk alleen mogelijk tij
dens het dokken en het dokken moet tot
een minimumduur beperkt blijven. De die
selmotor, zooals Werkspoor die aflevert, be
antwoordt aan dezen eiscli. Wij willen onze
lezers niet lastig vallen met uitvoerige
technische détails. Hieronder de meest
simpele beschrijving:
Vermogen 0600 AsPK.; Aantal cylinders
S; Boring 650 mjn.; Slag 1400 m.m.; Aantal
omw. /min. 120; Gewicht motor met vlieg
wiel, bordessen en trappen 300 ton.
Als een kolossaal, trillende kolos verheit
zich do machine in de geweldige hall. Drie
handgrepen en zij beeft en trilt van ener
gie. Tot de meest kinderlijke eenvoudigheid
is de primaire bediening teruggebracht.
Door ingenieuze uitvindingen is de hoogste
veiligheid betracht, misgrepen zijn uitge
sloten. De machine werkt niet, wanneer de
mensch zich mocht vergissen.
Om een indruk te geven van de bouw-
werkzaamheid van de Anglo-Saxon Petro
leum Co., in de laatste tien jaren, zij ver
meld, dat door deze maatschappij 62
motortankschepen in opdracht werden ge
geven, waarvan niet minder dan 50 van
Werkspoor motoren zijn voorzien. Het to
tale aantal iri deze schepen geinstalleerde
motoren is 80; zij zijn alle van het vier-
tactsysteem cn 45 motoren zijn uitgevoerd
met drukvulling volgens liet Werkspoor-
systeem. De laatste 6 tevens met directie
brandstofinspuiting, dus zonder luchtin-
blaascompressor. Het totale vermogen is
circa 1G0.000 AsPK.
A.s. Zondag kunnen belangstellenden
an 10 tot 4 uur toegang krijgen tot de
fabriek van Werkspoor aan de Oosterbur
gerstraat, om dit nieuwe product der Hol
landsche industrie te bezichtigen.
Op 15 November wordt deze motor te
Odcnse, Denemarken, afgeleverd, tot plaat
sing in het schip.
De Directeur van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling deelt mede, dat in de week 3
t.m. 8 September 1934 het aantal leden
van ingevolge het Werkloosheidsbesluit
1917 gesubsidieerde vercenigingen bedroeg
573.500, waarvan 82.600 landarbeiders. In de
maanden Mei t.m. November worden geen
;cgevens ontvangen aangaande de werk
loosheid van de vereenigingen van land
arbeiders.
De werkoosheid onder de overige 490.900
verzekerden bedroeg in genoemde periode
26,4%, tegen 26,2% in de weck 20 t.m. 25
Augustus.
In de overeenkomstige verslagperiode
van het vorige jaar bedroeg de werkloos
heid 24,5%.
Bij 10G2 organen der openbare arbeids
bemiddeling stonden op 8 September 1934
in totaal 329,754 werkzoekenden ingeschrc-
en, waaronder 310.929 mannen. Hiervan
waren werkloos 292.S37 mannen. Op 25
Augustus 1934 bedroeg het totaal aantal
ingeschrevenen bij een gelijk aantal orga
nen 324.574. Hiervan waren werkloos 301.288
personen, waaronder 288,521 mannen. Het
aantal ingeschreven werkzoekenden is se
dert 25 Augustus 1934 gestegen met 5.180,
het aantal werkloozen met 4.813.
DE VIERING VAN LEIDENS ONZET.
Evenals voorgaande jaren zal bij de vie
ring van Leidens Ontzet op Woensdag
October de toegang tot. de binnenstad vooi
rijpaarden, door paarden getrokken voer
tuigen en motorrijtuigen op meer dan twee
ielen worden afgesloten van des morgens
uur tot des nachts 1 uur.
De afsluiting geschiedt door het aanbren
gen van afsluitboomen voor de verschillen
de toegangswegen tot de binnenstad
Voorts zal het verboden zijn met een rij
of voertuig of automobiel in de binnenstad
op den openbaren weg een plaats in te
nemen.
ONTVANGER VEROORDEELD.
Roermond, 25 Sept. De Rechtbank te
Roermond heeft heden den 49-jarigen ont
vanger der Directe Belastingen P. W. S. te
Horst wegens verduistering, o.m. van een
bedrag van 10.000 toebehoorende aan den
Staat, tot een gevangenisstraf van ander
half jaar met aftrek van preventieve hech
tenis veroordeeld.
De eisch was 21/: jaar.
Besloten om den gouden standaard
integraal te handhaven
's-Gravenhagc, 25 Sept. De gedele
geerden van België, Frankrijk, Italië, Lu
xemburg, Nederland en Zwitserland hebben
op 24 en 25 September te Genóve vergaderd
ten einde gemeenschappelijk te onderzoe
ken hoe hun respectieve landen het meest
doeltreffend een internationale samenwer
king op economisch en financieel gebied
zouden kunnen bevorderen, welke samen
werking eenstemmig als noodzakelijk
wordt beschouwd.
Zij hebben in de eerste plaats
vastgesteld, dat de landen, die
de vrije werking van den gouden
standaard gehandhaafd hebben,
meer dan ooit besloten blijven,
zooals de verklaring, geteckend
te Londen op 3 Juli 1933 bevcs*
tigt, om deze integraal te hands
haven op de huidige goudkoer*
sen, daar deze handhaving hun
één der essenticcle voorwaarden
schijnt voor het economisch en
financieel herstel.
Anderzijds zijn zij de overtuis
ging toegedaan, dat zij, om zoo*
veel mogelijk bij te dragen tot
het algemeen herstel, als voor*
naamste doel moesten aannemen
de verruiming van het internatios
nnal ruilverkeer.
Zij zijn van meening, dat een dergelijke
poging met uitzicht op welslagen zou kun
nen worden ondernomen, allereerst tus-
schen de staten, die wegens hun nabuur
schap en hun economische oriëntatie even
zeer als wegens de identiteit van hun mo
netair stelsel, onderling bijzonder belang
rijke betrekkingen onderhouden.
Zij stellen er prijs op vast te stellen, dat
hun initiatief niet gericht is tegen welk an
der land ook en zich op hot plan van een
algemeen pogen tot bestrijding van de cri
sis handhaaft; zij hebben verklaard, dat
het hun voornemen is in contact te blijven
met de andere regccringcn, er zorg voor
dragend, dat de genoemde regeeringen zoo
poedig mogelijk zullen gaan samenwerken
aan dezen hcrstelarbeid.
Ernstig voornemens om spoedig tot con
crete resultaten tc koinen, hebben zij bet
wenschelijk geoordeeld aan een commissie,
samengesteld uit vertegenwoordigers van
de onderscheidene regecringen, de taak toe
te vertrouwen om de voornaamste proble
men onder het oog tc zien, welke gesteld
worden door de ontwikkeling van de econo
mische en financiëele relaties tusschcn de
landen, zonder de belangen van derden
of de noodzakelijkheid %an een uitgebrei
der samenwerking op internationaal gebied
uit het oog tc verliezen.
Deze commissie zal het allereerst haar
aandacht wijden aan twee onderwerpen: dc
verruiming van den goederenhandel cn do
bevordering van het toerisme cn verkeer
aangezien het monetaire vraagstuk onder
werp heeft uitgemaakt van een overeen
komst te Parijs op 8 Juli 1932 ondertce-
kend door dc leiders der Emissiebankcil
van dc deelnemende stalen.
Maatregelen zullen worden genomen ten
einde haar onverwijld ,te kunnen samen
stellen, en het der commissie mogelijk te
maken zonder uitstel liaar arbeid tc begin
nen. Den heer Jaspar is opgedragen, on
middellijk dc noodzakelijke maatregelen te
treffen.
Hoogleer aar te Wageningen
Wagen in gen, 25 Sept. In dc Ma-
jcllastichting tc Bussum is hedennacht na
langdurig lijden op 5G-jarigcn leeftijd over
leden Prof. Ingï J. W. Dioperink, hoog-
leeraar in het landmeten, het waterpassen
cn de geodesie aan de landbouwhoogcschool
alhier. De overledene was sinds geruimen
tijd ongesteld cn gaf geen colleges meer.
Hij werd 19 Febr. 1878 tc Amsterdam ge
boren. Na dc IÏ.B.S. bezocht hij dc Polytech
nische school te Delft, van 1896—1900. In
laatstgenoemd jaar promoveerde hij tot ci
viel ingenieur. Van 1900—1002 was hij werk
zaam op het Technisch Bureau Ter Hall te
Amsterdam. Van 1902—1917 was hij inge
nieur bij de rijkscommissie voor graadme-
tcn cn waterpassen te Delft. In 1917 werd
hij docent aan de toenmalige rijks hoogere
land-, tuin- cn boschbouwschool tc Wage-
ningen, welke school in 191S verheven werd
tot Landbouwhoogcschool
De Goedkoopste cn Ruimste taxi to dezer
stede. Naar Uw vacantieoord, maakt dan
gebruik van onze speciale Rcisauto's met
koiierrekken.
Zeer lage tarieven. Naar buitenland vraagt
prijs.
Luxe 4 cn 7 pers. auto's te huur.
Betrouwbaar personeel bekend in binnen-
cn buitenland
G. LEN SINK.
De ondernemer
30 millioen voor converleering
van verschillende lecningen
Wij vernemen, dat dezer dagen dooi
Burgemeester cn Wethouders van Amster
dam uitgegeven zal worden een 4 serie-
lccning ter grootte van ongeveer 30 mil
lioen gulden, ter convertecring van een deel
der uitstaande lecningen van het 5 en 4Va
rcntetypc.
Prof. J. V/. DIEPERINK.
Sedert het jaar 1925 was dc overledene
voorzitter van de triangulatie-commissie en
sedert 1929 lid van dc rijkscommissie \oor
graadmetcn en waterpassen.
In 1932 word hij bij dc ontbinding der
commissie inzake reorganisatie van de mili
taire verkenningen, en topografie als \oor-
zilter dier commissie benoemd tot Ridder
in de Orde van den Ncderlandschcn Leeuw.
Van zijn hand zijn enkele publicaties ver
schenen, o.a. in de Kon. Bond \an Weten
schappen en in de Zcitschrift fur allgcmcine
Vormessungsnachrichten.
Als toeken van rouw is aan dc Landbouw
hoogcschool en aan het gebouw der studen-
tcn-societcit Ceres de \lag halfstok gc-
hcschen.
bevat ter kennismaking een
BOUILLONBLOKJE
VERVAARDIGER VAN VALSCHE
MUNTEN VEROORDEELD.
A1 m e 1 o, 25 Sept. Voor de rechtbank al
hier heeft terecht gestaan de vroegere ge
vangenbewaarder L. W. uit Rotterdam, dio
naar Twente verhuisd is cn in Enschede,
een werkplaats had waar hij valschc rijks
daalders heeft vervaardigd.
Deze munten die goed waren nagemaak'
heeft hij laten circuleeren in Twente en
den Achterhoek.
Wegens het vervaardigen van deze val
schc munten werd tegen W. twee en een
half jaar gevangenisstraf gcëischt.
Dc rechtbank heeft W. heden tot drie
jaar gevangenisstraf veroordeeld met aftrek
van het voorarrest.
VERDUISTERING DOOR EEN
ONTVANGERSKLERK.
II cc ren veen, 25 Sept. Dc politic hcctt
aangehouden als verdacht van verduiste
ring in dienstbetrekking II. W. v. d V.,
klerk bij den gemeento-ontvangcr tc Hcc-
renvccn. Hij wordt er van beschuldigd, dat
hij eenigen tijd geleden van een bank gel
den tot een bedrag van 3000.— had ont
vangen cn niet afgedragen. Toen hij direct
daarna met vacantie ging cn niet op tijd
terugkeerde, ging men argwaan koesteren.
Verdachte, die vroeger ook tijdelijk ontvan
ger van de voormalige gemeente Schoter-
land is geweest, zal ter beschikking van do
justitie gesteld worden.
TE WATER GERAAKT EN VERDRONKEN.
A11 en ke rk, 25 Sept. Hedenmorgen is
het tweejarige kind van de familio J. de
Ruytcr in een onbewaakt oogenblik in het
water achter de ouderlijke woning geraakt
en verdronken. Het lijkje is opgehaald.
DE ZAAK-ONNES IN HOOGER BEROEP.
Weldra behandeling voor het Hof.
Amsterdam, 24 September. Volgens
de Telegraaf heeft liet Gerechtshof dezer
dagen dc stukken in behandeling genomen,
betrekking hebbende op de Onnes van
Nycn rode-zaak.
Naar verwacht wordt zal deze zaak reeds
einde October in hooger beroep behandeld
worden. Naar alle waarschijnlijkheid zal
deze affaire, welke tijdens de behandeling
in eerste instantie zoovele maanden ge
duurd heeft, slechts ongeveer vijf zes zit
tingen van het Hof in beslag nemen, liet
ligt in ieder geval in do bedoeling om de
duizend en-een détails, die door de recht
bank bij de zaak betrokken zijn, in hooger
beroep buiten beschouwing tc laten.
Zoek niet altijd geluk in de verte; het ligt
«dikwijls zoo nabij.
LAVATER.
door
GEORGE OWEN BAXTER
naar den Amerikaanschen roman
bewerkt door J. M. P.
De rijzige gestalte en het bleeke, knappe
gelaat van den gouverneur van den staat
vertoond-; zich plotseling aan het drietal.
Edgar Asprcy \va6 al opgestaan, de andere
twee schenen van plan als twee ineenge
doken honden op hem af te springen, toen
Asprey kalm zeide: „Heeren, zijne excel
lentie, gouverneur Thomas Fuller!" En hij
boog voor den gouverneur!
Renney wierp een blik over zijn schou
der en kreunde. Lachende Joe wendde zich
langzaam om en pakte de leuning van zijn
stoel beet Ilij zwaaide als een riet in den
wind op zijn stoel heen cn weer, want op
dat oogenblik zag hij geheel zijn blijde toe
komst vernietigd, zijn levenswerk opge
daan gemaakt en de gevangenis voor hem
geopend. Hij trachtte te spreken, het bloed
steeg hem vuurrood naar het hoofd en hij
viel bewusteloos op den vloer.
„Til hem op", zeide de gouverneur, ter
wijl Renney cn Edgar Asprey door de an
dere deur \erdwenen. „De schurk was eens
mijn vriend. O, Geraldi, dit is een droevige
dog van vernedering voor mij. maar met
God's bulp zullen wij niet te laat zijn om
gerechtigheid te laten gelden'.
Geraldi had zich voorover gebogen en de
schouders van den gevallen man gegrepen,
toeri twee revolverschoten in de kamer er
naast weerklonken.
Geraldi en Thomas Fuller haastten zich
naar de deur cn openden die; op den grond
vonden zij Renney in doodsstrijd liggen. Hij
had nog de kracht om hijgend uit te bren
gen: „Asprey die duivel is een sluip
moordenaar. God vergeve mij. Adieu, Ge
raldi!"
HOOFDSTUK XXXVIII.
In het huis van Robert Asprey zat die
lang verbannen man in persoon, naast hem
zat zijn dochter, aan zijn andere zijde lag
zijn vrouw op een 6ofa, haar hand gedurig
voor het gelaat houdend, terwijl zij van
tijd tot tijd rilde, telkens als schaamtevolle
herinneringen bij haar opkwamen. En aan
den anderen kant van de kamer zat de
gouverneur van den staat, wiens tegen
woordigheid aan dit tafereel beteckenis en
duurzaamheid verleende.
„Geraldi is een half uur te laat", zeide
Robert Asprey eindelijk. „Het is niets voor
hem om te laat te zijn."
„Ik hoop niet, dat hem iets overkomen
is", zeide Thomas Fuller. „Hij heeft veel
vijanden."
„Dat is zoo", zeide Asprey. „maar ik ken
er geen enkelen, die in staat zou zijn hem
vijf minuten op (o houden, laat staan een
half uur. U hebt hem nooit aan het werk
gezien."
„Integendeel", glimlachte de gouverneur.
„Ik reed eens van de hoofdstad hierheen
met dat wonderlijke jongmensch".
Toen zeide Louise langzaam: „Hij zal
niet komen".
„1-Ioe weet je dat, kind?" vroeg haar va
der.
„Vanmiddag zeide hij mij goeden dag",
antwoordde zij langzaam. „Hij zal van
avond niet hier zijn".
Daarna was er een pauzo.
„Zal hij niet terugkomen?" vroeg Robert
Asprey ernstig.
„Ik weet het niet", zeide het meisje. Zij
hief de oogen op en keek droomerig in het
vuur. „Ik weet het niet, en James ook niet."
De gouverneur cn Robert Asprey wissel
den veelbeteekencnde blikken, maar het
meisje zat, verdiept in het vuur te staren cn
in de toekomst, die zij daarin scheen te
zien.
„Waar hij ook is en waar hij ook heen
gaat", zeide Thomas Fuller tenslotte, „God
geve hem geluk, zooals hij ons allen dat
gegeven heeft".
„Amen", zeide Robert Asprey.
„Amen amen", snikte mevrouw Asprey
Maar Louise zeide niets.
Intu6schen was Geraldi ver weg in de
woestijn; met zonsondergang was hij ver
trokken, na zijn paard flink te hebben af
gewreven. Hij had Loronz de hand gedrukt,
had een bundel proviand klaar gemaakt
een geweer cn ammunitie genomen. Indi-
aansche nipccasslns aangetrokken en was
stil de stad uitgeslopen. Hij bereed het
paard niet, liet was tamelijk friscll, zelfs na
het .zware werk van dien dag, maar Ge
raldi wi'.de het niet meer belasten; hij nam
te voet den weg naar liet Zuiden op een
sukkeldraf, zooals de Indianen doen, wan
neer zij een langen tocht in het vocru;i-
ziclit hebben.
Hij liep zonder ophouden voort, zonder
verandering van pas; het had geregend cn
tiet zand was hard onder zijn voelen maar
zacht genoeg om het geluid van zijn voet
stap te dempen. Als twee geesten liepen hij
.en zijn paard tot de maan op ging, toen
kwamen zij over den heuvel cn daalden af
in een vlakke vallei, waardoor een kleine
rivier liep, door wilgen omzoomd.
Hier hield Geraldi halt om zijn paar! te
drenken cn terwijl zij een oogenblik tus
6chcn deze boomen uitrustten, hoorden zij
een krachtige mannenstem over dc val'ci
zingen! Geraldi ging naar den zoom vm
het hout en keek uit. Daarop zag lu.j een
man op een muilezel, die te onderkennen
was aan het knikken can den kop, terwijl
het dier langzaam voortliep, daarna aan den
schuifelcndcn pas en eindelijk aan hot
klappen van de ooren.
Zij kwamen nader cn Geraldi hoor Ie
glimlachend de woorden aan van een oud
Mexieaanseh lied, lang geleden gezongen,
toen de Conquistadores voor het eerst -'.et
keizerrijk van Montezuma tot hun prooi
verklaarden. Dichter en dichterbij kwamen
zij; de maan 6tond nu hoog boven de oos
telijke helling van de kleine vallei en haar
licht viel in een broeden vloed over it'i
ruiter en zijn muilezel. En Geraldi zag ecu
zwaren man, behaaglijk dik, het hoofd
vroolijk achterover geworpen en een gitaar
in de handen, vaardig bespeeld door ge
oefende vingers.
Edgar Asprey!
Een revolver gleed in de baud van den
fregatvogel. Hij was op bet punt met een
uitroep bet pad op tc loopen, klaar om tc
vuren, maar toen hield hem iets terug, een
gevoel van ontzag misschien voor het brein
en do onverschokkcn handigheid en moed
van dezen hartoloozcn schurk. In elk gevat,
de zanger vervolgde zijn weg door de val
lei; hij werd tot een groot, zwart silhouet,
dat op en neer wipte en ook dit verdoezel
de in het schijnsel van de maan, maar de
stem vlood vol terug naar waar GeraMi
stond, soms luid cn sterk, krachtig, dan
dalende tot gefluister, totdat het gezang
zelf vervaagde cn de zwerver alleen bleof
met de woestijn cn de groote, zilveren ka'cu-
te van de maan.
Toen lloot ln'j zijn paard en Zuleikhi
kwam naar den oever, geruischloos als esn
hert door het kreupelhout tredend Zij
kwam bij hem en legde het hoofd op ziju
schouder terwijl hij de vallpi afzag in d*
richting, waarin Edgar Asprey verdwenen
wa6.
Toen ging hij verder in h9tzc"Jde spoor.
EINDE.
