Waar de „wolken van genot" vandaan komen
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
HET NEDERL. HUIS TE PARIJS
Dinsdag 2 October 1934
33 e Jaargang No. 80
VEILIGHEID WAS NIET BETRACHT
HET HILVERSUMSCHE
DRAMA
NA DE RELLETJES TE
BUSSUM
Burgemeester Lambooy beantwoordt
de door raadsleden ge
stelde vragen
H i 1 v c rs u in, 1 October. Zooals eerder
gemeld, hebben dc raadsleden Meijer en
Van der llceg dertien vragen gesteld aan
den burgemeester van Hilversum betref
fende de controle en het toezicht op de
voorwaarden voor vergunningen van film
voorstellingen te Hilversum, naar aanlei
ding van den brand in het Verenigings
gebouw.
De burgemeester heeft het volgende ge
antwoord:
„Alvorens tot beantwoording van dc ge
stelde vragen over te gaan, meen ik uit
drukking to moeten geven aan een gevoel
van diep medelijden bij het gemeentebe
stuur en de gansche burgerij, zoowel met
do slachtoffers, welke door den noodlottigen
brand op 2i September werden getroffen,
als met de zwaar beproefde ouders, in het
bijzonder met hen, wier kinderen aan de
bekomen verwondingen inmiddels zijn be
zweken.
„Het is diep te betreuren, dat door een
complex van omstandigheden een zóó
rampzalige gebeurtenis is voorgekomen, een
gebeurtenis, welke in deze gemeente en
ver daarbuiten de bevolking met ontzet
ting heeft vervuld. Groot is mijn eerbied
voor, en mijn dank aan hen, die, gedreven
door edele naastenliefde, met groot gevaar
voor eigen lijf op waarlijk heldhaftige wijze
aan het reddingswerk hebben deelgenomen
cn daardoor tal van jongo levens hebben
helpen behouden.
„Het is verklaarbaar, dat onder den in
druk van dit betreurenswaardig feit vra
gen rijzen over het toezicht op vertoonin
gen als die, welke zoo noodlottige gevolgen
heeft gehad, cn over de maatregelen,
welke zullen worden getroffen om herha
ling zooveel mogelijk te voorkomen. In dit
licht meen ik de door de heeren Meijer en
Van der Heeg gestelde vragen te moeten
beschouwen en beantwoorden, zonder
nochtans ook maar het minst vooruit te
willen loopen op het justitieel onderzoek.
„Het antwoord op de vragen luidt als
volgt:
„Ad 1. Bij dc oprichting van een ge
bouw, waarin voor het publick toeganke
lijke ruimten voorkomen, worden in de
bouwvergunning door den commandant van
de brandweer, met het oog op brandgevaar
samengestelde voorwaarden opgenomen. Is
het gebouw niet voor filmvoorstellingen
bestemd, dan worden geen bijzondere, met
zoodanige voorstellingen verband houdende,
op voorkoming van brandgevaar gerichte,
.voorwaarden gesteld.
Ad 2. Het geven van een filmvoorstelling,
wagrbij liet publiek toegang heeft, is een
vertooning in den zin van art. 101 der al-
gemeene politieverordening. Zoodanige voor
stelling mag niet worden gegeven, dan met
daartoe bekomen vergunning. Filmvoor
stellingen in bioscopen, mogen niet plaats
hebben dan met in achtneming van zeer
uitvoerige voorwaarden, welke desgevraagd
voor dc leden van den raad ter inzage zijn.
Filmvoorstellingen in andere voor het pu
bliek toegankelijke gebouwen mogen niet
anders worden gegeven, dan met in acht
neming van dc veiligheidsvoorwaarden aan
de vergunning verbonden te weten: het aan
wezig zijn van een emmer water cn een
natten dweil in de onmiddellijke nabijheid
van het filmapparaat cn het opgeborgen
zijn van de rolprenten, zoowel voor als r>a
de vertooning, in den daarvoor bestemde
filmkoffer.
Ad 3. Voor enkele jaren werd de nale
ving der voorwaarden regelmatig gecontro
leerd in den laatsten tijd geschiedde dit
slechts af cn toe.
Ad 'i. Deze controle wordt uitgeoefend
door dc politic op haar verzoek (met het
oog op mogelijk brandgevaar) zoo noodig
bijgestaan door do brandweer.
Ad 5. Dc aanvragen ter bekoming van
een vergunning tot het geven van filmvoor
stellingen worden als regel ingediend bij
de politie, door deze onderzocht cn na be
vind van zaken afgedaan.
„Dc vergunningen werden van nu afge
geven door den burgemeester, doch „voor
gezien" door den commissaris van politie
of diens plaatsvervanger mede ondertee
kend. Alvorens tot de afgifte werd overge
gaan, werd tot 1929, in verhand met mo
gelijk brandgevaar, overleg gepleegd met
dc brandweer over de te stellen voor
waarden.
Van dezen regel is daarna afgeweken,
nadat van de zijde van den tocninaligen
brandmeester was te kennen gegeven, dat
dit overleg niet noodig was, mits dc in het
slot van het antwoord op vraag 2 bedoelde
reeds genoemde voorwaarden aan dc ver
gunning werden verbonden.
„Dc commandant van de brandweer was
van do gemaakte afspraak onkundig. Dc
commissaris van politic verkeerde in dc
meening, dat do brandweer ook thans nog
regelmatig werd ingelicht.
„Ad 6. In formcelen zin berust de hier
bedoel do verantwoordelijkheid bij den bur
gemeester; echter moet hierbij worden op
gemerkt, dat dc bevoegdheid tot het afge
ven van vergunningen, verband houdende
met art. 101 der algemecne politieverorde
ning, sedert jaren door den burgemeester
is overgedragen aan den commissaris van
politie; de daarop betrekking hebbende
machtiging werd het laatst in 1926 ver
nieuwd. Voor wat de onderteekening der
vergunningen betreft, wordt verwezen naar
het antwoord op vraag 5.
Ad 7. In verband met den onder 5 cn 6
uiteengezetten gang van zaken is het dui
delijk, dat dc burgemeester niet van alle
vergunningen kennis droeg cn in het on
derhavige geval, was het den commissaris
van politie bij hooge uitzondering niet be
kend, dat do vergunning was verleend.
Ad S. Er is vergunning verleend voor
gebouw.
Ad 9. Onder dc hier boven bedoelde voor
waarden is zij verleend; de waarnemend
hoofdinspecteur heeft op de aanvraag zijn
fiat gegeven. Echter is niet na Ie gaan wie
dc vergunning zelf in dit geval heeft me-
dconderteekend.
Ad 10. In verband met liet slot van het
antwoord op vraag 5 moet vraag tien: „Is
van een cventueelo toestemming en dc
voorwaarden waarop, kennis gegeven aan
de brandweer?" ontkennend worden be
antwoord.
Ad 11. In liet onderhavige geval is voor
den aanvang der voorstelling niet gecon
troleerd of de voorwaarden werden nage
leefd. De brandweer kon dit niet doen, daar
zij van dc verleende vergunning geen ken
nis had genomen.
Ad 12. De in dc vergunning voorgeschre
ven voorzorgsmaatregelen waren niet ge
troffen, terwijl eveneens was afgeweken
van dc bij de bouwvergunning gestelde
eischen.
„Er waren meer dan liet aantal toege
stane stoelen aanwezig, een deur, die met
een handgreep moest kunnen worden geo
pend, was met een sleutel afgesloten, ter
wijl de sleutel niet op do deur zat. In den
doorloop stond een buffet, liet voorgeschre
ven brandbluschapparaat was niet aan
wezig.
Ad 13. Het is mij bekend, dat ook dc
Kon. Ned. Brandweervereeniging ter zake
diligent is en op korten termijn algemecne
voorschriften wil ontwerpen.
In afwachting daarvan is reeds thans be
paald, dat elke aanvraag door den com
mandant der brandweer zal worden beoor
deeld; geen vergunning voor het afdraaien
van brandbare films zal worden gegeven,
indien zulks zou plaats vinden buiten de
aan alle eischen voldoende cn deswege
goedgekeurde cabines.
B u s s u m. Daar het coiporteeren van
N.S.B.-ers in de zoogenaamde Bolsjewieken-
buurt, een wijk, die hoofdzakelijk bewoond
wordt door marxisten, aanleiding was tot
bloedige relletjes tusschen N.S.B.-ers eener
zijds en marxisten anderszijds, had burge
meester de Bordes een colportageverbod uit
gevaardigd. Dc S.D.A.P. had echter een ver
zoek gericht tot den burgemeester om het
verbod voor deze wijk te wijzigen. In een
schrijven heeft burgemeester de Bordes af
wijzend op dit verzoek beschikt. Hij schrijft
o.m. dat hij noode tot het uitvaardigen van
bedoeld verbod is overgegaan, omdat hij
groote beteekenis hecht aan de vrijheid»
door de drukpers gevoelens en gedachten te
openbaren.
Het is echter aan de overheid te bepalen,
met welke geschriften en in welke buurt zal
mogen worden gcolporteerd, zoodat de ver
spreiding niet afhangt van dc vraag of de
inhoud den bewoners wel welgevallig is, en
dat dc beslissing op de vraag of, en zoo ja
welke stukken zullen worden verspreid,
niet in handen zal worden gclegJ van het
„straatpubliek", welke toestand toch onduld
baar zou zijn.
De burgemeester is echter bereid het ver
bod in te trekken mits hij waarborgen zou
ontvangen, dat de verspreiding van ge
schriften niet bemoeilijkt zou worden. De
leiders der politieke partijen moeten hun
geestverwanten bijbrengen, dat dc vrijheid
van drukpers niet gedoogt het gewelddadig
beletten van het te koop aanbieden of ver
spreiden van drukwerken van voor hun
partij onwel geval ligen inhoud.. De beste be
strijding is in zoon geval niet geweld, maar
een kloeke verdediging van eigen begin
selen.
In bovenstaande vindt de burgemeester
dan ook aanleiding het verzoek niet in te
willigen, omdat bovendien nimmer van te
voren vaststaat, dat de bewoners van een
wijk waarin wordt gecolporteerd, tegen
het desbetreffende geschrift al dan niet be
waar zullen hebben.
Geen ontvangst van deputatie.
'Vervolgens heeft de heer de Bordes ge
antwoord op een brief van het comité van
actie beslaande uit dc Kath. Jongeren Vre-
desactie ,de O.S.P., de Kath. Democr. Partij,
het P.A.S., dc R.S.P., den C.J.B. de Com
munistische partij Holland, het Soc. Jeugd-
verbond en den Strijdhond tegen fascisme
die in een protesvergadering tegen het col-
portageverbod een motie hadden verzonden
en den burgemeester hadden verzocht een
deputatie te ontvangen om deze motie nader
toe te lichten.
Dc Burgemeester is echter niet bereid
deze deputatie te ontvangen cn schrijft ver
volgens, dat hij altijd bereid is, geuite be
zwaren tegen een overheidsbesluit aan te
hooren en dan dit besluit uitvoerig toe te
lichten. Daar zij echter gemeend hebben in
openbare vergadering actie te voeren tegen
een overheidsmaatregel, blijkbaar afgaande
op bewust of onbewust gegeven onjuiste in
lichtingen, zonder kennis van zaken protes
ten te uiten en die protesten in een onbe
hoorlijke termen gesteld stuk aan hem toe
te zenden, is de weg afgesneden, waarop
een aangelegenheid als deze behoort te wor
den behandeld.
Weinig pijprookers zullen weten hoe groot en hoe modern de fabrieken zijn, waar
Douwe Egberts Echte Friesche Heeren-Baai en Baai-Tabak vandaan komen. Ziehier
een mooie K.LM.-LUCHTFOTO van het omvangrijke D. E.-bedrijf te Joure (Friesland).
Het is steeds cn vooral in dezen tijd
een verheugend verschijnsel, wanneer een
fabrikant zich genoodzaakt ziet om zijn
fabriek uit tc breiden. Opwekkend, moed
gevend nieuws, in een tijd, dat menige
zaak met groote moeilijkheden tc kampen
heeft, in een tijd dat men eerder aan in
krimpen denkt dan aan vergrooting, aan
uitbreiding!
Het is dan ook teekenend voor de „ge
zondheid" van een bedrijf als dat van de
N.V. Douwe Egberts (Tabaksfabriek, Koffie
branderijen- en Theehandel) tc Joure (Fr.)
cn Utrecht, dat dc gestadige groei, welke
deze oude Friesche firma in haar ruim
180-jarig bestaan mocht doormaken, zelfs
niet door een lijd als dc huidige belemmerd
kon worden.
Sedert 1753 toen dc zaak „Douwe Eg
berts" te Joure werd begonnen cn de
grondslag word gelegd voor het omvangrij
ke bedrijf van 193-i zijn er méér donkere
jaren geweest! Tóch groeide de vroegere be
scheiden zaak uit tot één van Nederlands
grootsto bedrijven op het gebied van tabak,
koffie cn thee.
Thans, midden in een tijd dat iedereen
klaagt over malaise en moeilijke afzetmoge
lijkheden, heeft Douwe Egberts tc Joure een
nieuwe tabaksfabriek gebouwd, waarin do
tabakken, welke later den Nederlandschen
pijprooker zijn „Wolken van Genot" zullen
geven, worden verwerkt.
De hierbij afgebeelde K.L.M. luchtfoto
geeft een goed overzicht van liet omvang
rijke D.E. bedrijf tc Joure. Van hieruit vin
den eiken dag tienduizenden pakjes Douwe
Egberts Echte Friesche Heeren-Baai en
Baai-Tabak hun weg naar pijprookend
Nederland.
Hier vindl de D.E.-kwalifeif zijn oorsprong: Het lokaal, waarin ervaren
tabakskenners de tabakssoorten keuren, waarvan Douwe Egberts Echte
Friesche Heeren-Baai en Baai-Tabak worden gefabriceerd.
Tc Parijs aan den linkerkant der Seine
staat sinds korten tijd een Nederlandsch
Huis, gebouwd door den architect D u d o k,
den schepper van het Raadhuis tc Hilver
sum: het Juliana-Huis.
Dit Huis maakt deel uit van een giootc
internationale studiestad de Cite Universi
taire, een uitgestrekt complex van ongc
veer 50 H.A., waar een groot aanlal studen
tenhuizen en andere universiteilsinstituten
zijn verrezen te midden van een park met
uitgestrekte sportterreinen.
In deze Cité Universitaire hebben nu
eeds een 25-tal Staten voor hunne intellec-
lueclcn een tehuis. Het is een eclit interna
tionaal geheel, waar jongelieden van alle
landen elkaar dagelijks ontmoeten in het
spel of aan dc maaltijden, welke in ge
meenschappelijke restaurants worden ge
bruikt.
Wie dc Nederlandscho Slichting ziet zal
daarin terugvinden dc besle kenmerken van
de hedendaagschc Nederlandsclic architec
tuur. Zij zal eenmaal plaats bicden voor 100
landgenooten van beider kunne, ongeacht
leeftijd of maatschappelijke positie.
II. M.'s gezant te Parijs, jhr. dr. J. Loudon,
heeft in de goede jaren zeven Ion weten
bijeen te brengen voor den bouw, maar dat
is niet genoeg; want voor de uiteindelijke
oltooiïng is elf ton noodig. Van de laatste
vier ton ligt het in de bedoeling der regee
ring, twee ton voor hare rekening tc ne
men, mits de rest door particulieren worde
bijeengebracht. Daarvoor is nu een Natio
naai Comité werkzaam onder de leiding van
den oud-gouvemcur-generaal inr. D. Fo'ck.
Alle krachten worden ingespannen om het
ontbrekende bedrag Ie vinden cn bij het
comité bestaat het vaste vertrouwen dat het
daarin ook zal slagen. Het gebouw zooals
het daar staat is \an binnen nog. geheel on
afgewerkt; zoo goed als alles ontbreekt om
het bewoonbaar tc maken, zelfs dc trappen
cn de scheidingswanden tusschen de ver
trekken zijn nog niet kunnen worden ge
bouwd. Een toestand welke ons land on
waardig is cn waaraan zoo spoedig mogelijk
een einde moet komen, te meer omdat an
dere staten, kleiner en armer dan dc onze,
hun gebouw geheel hebben kunnen vol
tooien en in gebruik nemen.
Daarenboven is het Juliana-Huis niet al
leen bestemd een onderkomen tc zijn voor
alle Nederlanders die voor geestelijke doel
einden naar Parijs gaan: doch ook als Ne
derlandsch Instituut, waar voordrachten en
tentoonstellingen zullen plaats hebben ten
einde Nederland en zijne koloniën, en hun
ne voortbrengselen op cultureel en econo
misch gebied, meer hekend te maken. Het
is een echte nationale onderneming cn de
nationale eer laat niet toe het gebouw on-
afgebouwd te laten. Dat kan niet en dat
mag niet.
Uit het nationaal comité werd een werk
comité gekozen, waarvoor dr. A. R. /immer-
man bereid werd gevonden zich aan het
hoofd tc plaatsen. Bovendien werden in dc
drie groote steden en in dc diverse provin
ciën plaatselijke cn provinciale comilc's ge
vormd, met liet doel van het voeren van
zelfstandige adios naast het steunen van
dc acties \an het werk-comitc.
Tusschen half September cn 1 October
a.s. nu zal het werk-comitc naar builen tre
den met twee groote acties, cn wol het
doen toekomen van een gedocumenteerd
verzoek aan zooveel mogelijk allen degenen
van wicn eene bijdrage mag worden ver
wacht, naast een ongeveer gelijkluidend
verzoek aan alle degenen die aan cene Ne
derlandsclic Hoogeschool hebben gestudeerd.
Het werk-comitc hoopt dat allen, tot wicn
die verzoeken zullen worden gericht, deze
in ernstige overweging zullen willen nemen
en daarbij goede nota zullen nemen van den
interessanten inhoud van dc brochure, wel
ke in den brief is ingesloten.
Mede hoopt het comité dat allen degenen,
wicn dit artikel onder de oogen komt, het
nationaal belang hetwelk wordt nagestreefd,
krachtdadig zullen willen steunen.
Dan zal met vereende krachten kunnen
worden bereikt wat zoo dringend noodig is:
dc opheffing van den blaam welke de toe
stand van het Nederlandsche gebouw in dc
Cité Universitaire tc Parijs op den goeden
Nederlandschen naam werpt.
Het desbetreffende gironummer is: 1841
ten name van dc firma Heldring cn Picr-
son tc 's-Gravcnhage: Rekening, „Cité Uni
versitaire".
Ilct Comité van aanbeveling:
Provinciaal comité Utrecht
Ecro-voorzittcr: de Commissaris der Ko
ningin.
Voorzitter: mr. dr. G. A. W. ter Pelkwijk,
Ulrechf.
Secretaris: jhr. mr. L. M. Rutgers van
Rozenburg Jr., Zeist.
Leden:
Prof. dr. J. A. Barrau, M. II. Trompstraat 10.
Prof. dr. L. F. de Beaufort, „Dc Hooge Klei'
Amersfoort.
Dr. E. C. van Bellen, Buys Ballotstraat 51.
S. P. baron Bentinck, rector van het
Utrechtsch Studentencorps.
Prof. dr. L. de Blicck, Soestdijkschcstraat-
weg 203, Bilthoven.
Prof. dr. II. Bolkestein.
Mcj. mr. Bollcman, tc Amersfoort
Prof. dr. A. J. P. v. d. Broek, Biltstraat 109.
II. Elzas, \icc-consul van Frankrijk, Wil-
helminapark 17.
Dr. B. J. L. baron dc Geer van Jutphaas,
secretaris van curatoren.
Baron van der Goes van Dirxland, Erica-
weg 3, Iluis ter Ilcidc.
\V. Graadt van Roggen, secretaris-generaal
Kon. Ver. tot het houden van Jaarbeurzen
in. Nederland, Juliana van Stolberglaan 1.
Prof. dr. J. M. F. A. Roels, Maliesingel 40.
P. M. J. Schweitzer, praeses van dc R.-K.
Stud. Vcrccniging „Veritas".
Mcj. J. A. Sirag, praeses van de Utr. Vrou
welijke Stud. Vcrccniging.
Prof. Star Busman.
Prof. dr. A. G. v. Hamel, Pr. Hendriklaan 19.
Mevr. W. MarkusPoels, Nederland-Frank
rijk, Stadhouderslaan 23.
Prof. dr. A. Noordtzij, Arnhcmschebovcn-
weg 30, Driebergen.
Prof. dr. A. K. M. Noyons, Wilhelminap&rk
59.
F. J. Ormelinp, rector van Unitas Studioso-
rum Rhcno-Trajectina.
D. W. II. Patijn, Baarn.
P. J. Platteel, praeses van Societas Studio-
sorum Reformatorum.
Mcj. rnr. Prins, te Amersfoort.
Mevr. C. Quix, baronesse van Wassenaar,
voorz. Alliance Francaise, Heérenstraai 28.
Mr. J. C. Graaf van Randwijck, Burgemees
ter van Amersfoort.
Jhr. dr. G. C. J. van Rccncn, burgemeester
van Baarn.
Dr. P. II. Ril ler, Adm. v. Gentstraat 23.
W. A. P. L. Storm van 's Gravesande, prae
ses van dc Tandhcelk. Slud. Ver. „John
Tomes".
Prof. dr. W. Vogelsang, Adm. v. Gentstr. 35.
Prof. dr. C. W. Vollgraff, Emmalaan 33.
VOORLOOPIG OVERZICHT VAN HET
WEER IN SEPTEMBER 193J.
Medcdccling van het Kon. Ncd. Met. Insti
tuut te de Bilt.
Gemiddeld over do vijf hoofdstations was
in September de ochtcndtemperatuur 2 gra
den bovennormaal, in dc drie decaden resp.
1, 3 cn 2 graden. Dc grootste afwijkingen
kwamen voor op den 8eri cn den len Sep
tember, resp. 6 graden boven cn i graden
beneden normaal.
Dc gemiddelde dagelijkschc maximum
temperatuur was 3 graden, het gemiddelde
minimum 2 graden boven normaal. Te de
Bilt kwamen negen dagen voor met een ma
ximum-temperatuur boven 25 graden tegen
2 normaal.
De neerslag was beneden normaal, in het
Noorden en midden van het land en in
Zuid-Limburg 10 tot 30 procent, overigens in
het Zuiden cn Zuidoosten 30 tot 40 be
neden normaal.
Tc dc Bilt, werden 197 uren zonneschijn
waargenomen tegen 151 normaal»
