HET BELEID DER REGEERING
TWEEDE KAMER EN DE RIJKSBEGROOTING
ECONOMISCHE BESCHOU
WINGEN OVERHEERSCHEND
Regeering en N.S.B.
MeJ. H. VAN ES
Lerares Duits M. O.
TOLLENSLAAN 7
FELLE BRAND TE
VLAARDINGEN
Wat is aanpassingspolitiekMen
waarschuwt o.a. tegen het aan;
sturen op een wijziging van
het productiestelsel en
tegen devaluatie
Het voorloopig verslag tier Tweede Kamer
over Hoofdstuk I der Rijksbegroötlng 1035 is
verschenen. Hieraan wordt het volgende
ontleend:
Terwijl con aantal leden verklaarden me*
den toon van de Troonrede volkomen in lo
stemmen, waren anderen van gevoelen, dat
die toon te somber was. Het had de aan
dacht getrokken, dot in die rede geen enkele
wettelijke maatregel was aangekondigd. ïn
verband daarmede spraken verscheidene
leden de vrees uit dat als de Troonrede zich
van het aangeven van de voornaamste toe
komstige RögcerlngShandclingcn gaat ont
houden, zij weldra een volkomen zinledig en
overbodig staatsstuk zal worden.
Reeds deferentie jegens de Kroon zal daar
van moeten afhouden.
Verscheidene leden had het getroffen, dat
geen woord van medegevoel werd uitgespro
ken met de honderdduizenden, die in nood
en zorg vcrkecrcn.
Beleid vaa het Kabinet.
Gaven vele leden uiting aan hun instem
ming in liet algemeen met het beleid van
het Kabinet, zooals dat tot heden werd ge
voerd, bij verschillende groepen van leden
bestond tegen dat beleid een aantal bczwa
j;en van uitcenloopcnden aard.
Wat een belangrijk aantal leden in liet be
leid van het Kabinet hadden gemist, is con
structieve arbeid, die juist thans zoo bitter
noodig is. Velen in den lande gevoelen zich
daardoor teleurgesteld. Men heeft van dit
Kabinet groote verwachtingen gekoesterd
welke vooral haar grond vonden in do om
standigheid, dat het onder leiding stond van
den lieer Colijn, in wien men den sterken
man zag, die in staat zou zijn het economisch
leven te herstellen. Tharts ontwaart men.
dat die verwachtingen in geenen deelc zijn
vervuld.
Enkele andere leden verklaarden togen 't
Kabinet ernstige princlpiecle bezwaren to
hebben, wijl het handelt in strijd met Gods
Woord.
Extra-parlementair Kabinet.
Verscheidene andere leden stelden er prijs
op te verklaren, dat zij dit Kabinet onveran
derd als een extra-parlementair Kabinet ble
ven beschouwen dat zoo spoedig de moge
lijkheid daartoe aanwezig zal blijken te zijn.
door een normaal parlementair Kabinet
dient te worden vervangen.
In dit verband werd er de aandacht op ge
vestigd. dat op verschillende punten in het
Kabinet geen homogeniteit schijnt te be
staan. Van scherpe tegenstelling is reeds ge
bleken bij de behandeling van de herziening
der Winkelsluitingswet. Ook over de toela
ting van Rusland tot het lidmaatschap van
den Volkenbond kunnen de ministers niet
eensgezind govveest zijn. Dat er omtrent de
defensiepolitiek eenheid in het Kabinet be
staat, is minder dan ooit aan te nemen.
De economische toestand. De
„aanpassingspolitiek."
Algemeen was men doordrongen van het
feit, dat dc economische toestand zeer zorg
wekkend is.
Verscheidene leden gevoelden 'n groeiend
bezwaar togen dc aanpassingspolitiek, zoo-
als het Kabinet die voorstaat en tot uitvoe
ring brengt.
Waaraan wil de Regeering aanpassen?
Aan een lager levenspeil. Hoe laag dat peil
zal moeten zijn, wordt echter niet gezegd.
Deze aanpassingspolitiek opent geen enkel
gunstig perspectief. Hoe meer men aanpast
3ioc lager het levenspeil daalt. De Regeering
noemt als een der oorzaken van den slech
ten économische» toestand de steeds ver
minderende koopkracht der volksmassa's en
erkent, dat daardoor de welvaart van ons
volk geknakt wordt. Ra Regecring heeft
echter zelf zeer veel tot de vermindering
van de koopkracht hijgedragen.
Naar de mecning dezer leden behooil het
economisch beleid thans bovenal op stijging
Aan dc inkomsten der bevolking gericht to
zijn. Vermeerdering van werkgelegenheid
is daarom als een primaire eisch te be
schouwen. Dc door het geslremde ruilver
keer geleden verliezen kunnen slechts ge
compenseerd worden door in ons land zelf
een welvaartsplan te ontwerpen en uit te.
voeren.
Ook hij devaluatie zullen uitgebreide en
act van eenvoudige aanpassingsmaatrege
len noodig zijn om den welstand van zeer
grootc volksgroepen voor inzinking te he
boeden. Als dc regecring voor die moeilijk-
beden terugdeinst en ook om andere rede
nen deflatie boven devaluatie verkiest, mag
zij ook niet terugschrikken voor bet nemen
van de ingrijpende maatregelen, met behulp
waarvan in het defluticproces do vaste las
ten moeten worden verminderd en het loven
goedkooper moet worden gemaakt. De O.ri
sispachtwct. is niet afdoende. Daarom is
een blijvende Avet noodig. Hot ontwerp van
zulk con wot laat nog steeds op zich Avach-
tcn. Gok is het dringend noodig dat do
hypotheeklasten verlicht worden. Daarvoor
7..-1 een hvpothcekopzcggingswet noodig zijn
en zullen verschillende regelingen van
financieelen aard moeten worden lot stand
gebracht. Van groot belang is ook de ver
laging dor h u i s li u r c n. Wat daarvoor
tot dusver door dc regeering is gedaan, is
zeer onvoldoende.
Voorts zullen ook do lasten uit lecningon,
drukkende op Rijk, provincie en gemeenten,
moeten Avordcn verminderd, in vele gevallen
door verlaging van de rente, in andere go-
vallen door vertraging van de aflossing.
De hypotheekrente.
Naar aanleiding Aan de boschouwingcn
inzake de .verlaging van dc vaste lasten,
meenden verschoidene leden tegen een wet
telijke verlaging van hypothcokrento ern
stig te moeten waarschuwen.
De leden, die moenden dat het economisch
beleid thans niet. in aanpassing aart een
lager loonpeil, doch in een positieve bevor
dering van do avcIvaart behoort te bestaan,
beschouwen het als een tekortkoming van
do regecring, dat zij zich zoo goed als in het
geheel niet met den economische» opbouw
bezig houdt.
De industrie.
Ook op liet gebied van dc industrie acht
ten verscheidene leden een moer construc
tieve politiek noodig. Do regecring behoort
behulpzaam te zijn hij liet zoeken van moge
lijkheden voor nieuwe industrieën, welke
voor haar producten afzet op do binnen
landse! ie markt kunnen vinden en welke wij
ook zullen kunnen exportecrcn, wanneer du
internationale handel wodcr opleeft. Een
van do voornaamste middelen, welke toi het
bevorderen van de tot standkoming van
zoodanige nieuwe industrieën kan strek
ken. is een goede zorg voor het nijverheids-
crochet. Ook aan de bevordering van den
export zouden de hierbedoelde leden groot e
zorg willen zien gewijd. Voor de uitbreiding
van den industricclen export bestaan meer
kansen dan men soms aanneemt en ook
moer dan helaas in den landbouw.
Het productiestelsel.
Verscheidene andere leden achtten het
een grootc fout van de regeering thans wel
bewust op een wijziging van het productie
stelsel te willen aansturen waarvan niemand
dc gevolgen kan overzien.
Verscheidene leden wezen er op, dat do
zinsnede in dc Troonrede, dat dc aandacht
der Regeering onophoudelijk gevestigd blijft
op verlaging van heffing uit de crisisrege
liügcn voortgekomen, grooto ongerustheid
in landbouwkringen heeft gewekt.
Door andere leden werd hiertegenover
aangevoerd, dat de steunmaatregelen voor
land- en tuinbouw, uiteraard tot het strikt
noodzakelijke beperkt moeten blijven.
De Kon. Hollandsche X.loyd.
Gevraagd werd, of hot juist is, dat de re
gecring aan do Kon. Hollandsche Lloyd
reeds steun voor den bouw van nieuwe
schepen heeft toegezegd. Indien zulks in
derdaad het geval is, zou men gaarne ver
nemen, op grond van welke regeling de
Regecring gemeend heeft daartoe te kun
nen overgaan.
Dc handelspolitiek.
Sommige leden gaven als hun meening
te kennen, dat ook de handelspolitiek van
Nederland behoort te worden aangepast aan
do veranderende structuur van hot ccono
mische leven en aan de bij alle volken ver
andenlo mentaliteit.
De vroegere opvattingen over vrijen ban
del zijn alom verdwenen, om plaats te ma
ken voor een doelbewust streven naar natio
nale afsluiting.
Dc aanpassing van do Ncdcrlandsche
volkshuishouding aan die nieuwe structuur
is gcwenscht en dient met kracht ter hand
te worden genomen.
Uiteraard dient dan ook dc handelspoli
tiek met deze gedachte in overeenstemming
Ic worden gebracht.
Voor vele andere leden was de hierbe
doelde aanpassing allerminst een begeerlijk
goed. Naar hun oordeel moet zoo spoedig
dat eenigszins mogelijk is, tot een volledige
toepassing tot het beginsel van don vrijen
handel worden teruggekeerd. Alleen op die
wijze is naar hun overtuiging een werkelijk
economisch herstel bereikbaar.
Het goudblok.
Do totstandkoming van het goudblok zal
misschien cenigo verzachting van de han
delsbelemmeringen teweeg kunnen brengen
en zou dan in elk geval in zooverre toege
juicht kunnen worden. Het afsluiten \an
clearingverdragen opent weliswaar in theo
rie de mogelijkheid om tot een verruiming
van liet handelsverkeer te komen. Het
voorschrijven van compensatie in hot han
delsverkeer met de oostelijke landen van
Europa leidt echter telkens tot oen volsla
gen lam liggen van het handelsverkeer mot
die landen. De ervaring leert telkens, dat
de handel zich slechts in volle vrijheid kun
ontplooien. De hier aan het woord zijnde
loden meenden daarom te moeten waar
schuwen tegen het nemen van maatregelen
op dit gebied welke men later wellicht zou
moetcis betreuren.
Van andere zijdo werd hiertegenover go
sleld» dat bij een verstandige toepassing van
het denkbeeld de hinnonlandsche markt zoo
veel mogelijk voor do producten van de
eigen industrie to reserveeren, de gfi&uc.hlo
bczAvaren in Averkelijkhcid niet zoo bijzonder
ernstig zullen blijken te zijn. Naar het oor
deel der hiovbovenbodoeldc leden is zelfs do
mogelijkheid niet uitgesloten, dat door zulk
oen maatregel dc export juist worttt bevor
derd.
Het 60-millioenplan.
Van verschillende zijden sprak men zijn
teleurstelling uit over den tragen gang van
zaken met het z.g. GO-milioenplan. Men vroeg
Avat er geloofAvaardigs is in de beschuldi
ging aan liet adres van liet Dep. van Water
staat, dat dit Departement zou trachten via
het Werkfonds to geraken tot de uitvoering
van waterstaatswerken buiten de bcgroo
ting om
Tenslotte werd dc vraag gesteld, onder
welke voorwaarden de nieuwe voorzitter
van hot Ronds is opgetreden, en of thans
voor de toekomst een vlottere gang van
zaken verzekerd is.
Van andere zijde werd hiertegenover aan
gevoerd dat verschillende der aanbevolen
maatregelen zeer belangrijke offers van do
schatkist zouden vergen en reeds daarom
niet voor verwezenlijking vatbaar zijn.
Verscheidene leden merkten op, dat do
regecring zich inderdaad in dc gevolgen van
haar besluiten wat betreft dc wijziging in
do tarieven dor Averkloozenondersteuning
van Juni 1934 heeft vergist. De nood der
werkloozcn is thans tot ongekendo hoogte
gestegen. Het is daarom niet alleen ge-
wenscht, dat do toegepaste verlagingen on
gedaan worden gemaakt, doch ook dat dooi
extra-uitkceringen tegemoet worde gekomen
aan de behoefte aan brandstoffen, kleeding
en dekking 111 den a.s. winter.
liet Werklooshcidssubsidiefonds.
Met ingenomenheid hadden verscheidene
leden het initiatief der regecring tot de in
stelling van een Werkloosheidssubsidicfonds
begroet. Dat aan het fonds een tijdelijk
karakter wordt gegeven, achtten zij te be
treuren. Naar hun mecning behoorde daar
van een blijvende instelling te Avorden ge
maakt Deze leden waren van oordeel, dat
nieuwe bronnen moesten worden aangc
boord, waaruit het fonds zich gelden ziet
toevloeien. Naar het gevoelen dezer leden
is aan een noodoffer, te vragen van do meer
welgestelde», thans niet meer to ontkomen.
Zij Avenschtcn ten behoeve van het Werk
looshcidssubsidiefonds een heffing in eens
te doen plaats hebben ten bedrage van 1
procent van dc vermogens waarbij de beta
lingstermijn op 3 of 4 jaar zou kunnen wor
den vastgesteld. Daarnaast zouden zij mede
ten behoeve van liet fonds het recht van
successie, dat ccnigc jaren geledon aanzien
lijk verlaagd Averd, tot de vroegere hoogte
teruggebracht willen zien.
Ook werd tot sterking van de middelen
van het fonds nog een verhooging van de
omzetbelasting bepleit. Zulk een verhoo
ging zou een aanzienlijk bedrag kunnen
opleveren.
Andere leden, die niet ontkenden dat
steun thans zeer laag is, meenden toch, dat
dc financieel© toestand het herstellen van
dc vuur l Juli 1934 gegolden hebbende nor
men onmogelijk maakt. Men moet er reko-
ning mede houden dat nog Jaren lang een
omvangrijke werkloosheid zal heorschon.
Wel drongen dc hierbedoelde leden er
intusschen op aan, dat een zeker bedrag,
bijv. 3 milliocn, zal worden uitgetrokken
om aan dc gesteunclcn een extra-uitkeering
van kloeding, dekking én huisbrand te kun
nen doen.
De successiebelasting.
Dc gedachte de successiebelasting op het
vroegere peil te herstellen en de daaruit te
verkrijgen bate to bestemmen, vond bij vele
leden tegenkanting. Mede tegen een ver
hooging der omzetbelasting meenden deze
leden krachtig te moeten waarschuwen.
Dc gouden standaard.
Verscheidene leden die er do aandacht
op vestigden, dat de Regeering in de Milli-
oenennota opnieuAV verzekert, dat zij niet
denkt aan het loslaten van den gouden
standaard, zouden gaarne zien, dat de
regcering eens duidelijk en uitvoerig do
motieven voor het in dezen door haar inge
nomen siandpunt zou aangeven. F.r is een
tijd geweest, dat de wenschelijkhcid van
het vasthouden aan den gouden standaard
een axioma Avas, hetwelk geen nader be-
Avijs behoefde. Die tijd is voorhij. Nu liet al
of niet handhavon van den gouden stan
daard een vraagstuk is.geworden, dat een
steeds grooter deel van het vok bezig houdt,
en nu tal \an vooraanstaande economen,
ook hier te lande, devaluatie aanbevelen,
mag van do regeering een uiteenzetting van
haar standpunt, welke niet op de oude stel
lingen, maar op de omstandigheden van dit
oogenblik berust, worden verwacht. Bij die
uiteenzetting zou zij niet alleen rekenschap
hebben te geven van do gronden waarop dat
siandpunt berust, doch ook hebben aan to
tooncn, dat zij tot doorvoering van haar
blijkbaar vastberaden Avil in staat is.
Gevraagd werd of de leden van het goud
blok zich tcgenocer elkaar zullen verbinden,
of wellicht reeds hebben verbonden, om in
geen geval tot devaluatie over te gaan.
Deze leden waren van oordeel, dat met be
trokking tot deze materie de regeering haar
vrijheid van handelen niet mag prijs geven
en dat het tegemvoordige Kabinet zeker op
dit punt geen afspraken mag maken, welke
volgende kabinetten zouden binden. Immers
de omstandigheden kunnen zoodanig ver
anderen. dat ook de Ncdcrlandsche regec
ring op een gegeven oogenblik zou meelicn
tot devaluatie to moeten overgaan.
Do couiorcntic van het goudblok.
Sommige leden brachten het ter conferen
tie van het goudblok gevormde voornemen
ter sprake een economische aaneensluiting
te bevorderen tusscricn Frankrijk, België,
Luxemburg, Italië en Nederland. Is dan,
zoo werd gevraagd, hel denkbeeld voor
Nederland economische aansluiting aan do
Scandinavische landen te bevorderen, los
gelaten Zoo niet, zal hot dan mogelijk zijn,
Nederland zich tegelijkertijd naar het Noor
den en naar het Zuiden te doen oriënteoven?
En moet aan orienteering naar het Noorden
niet de voorkeur gegeven worden?
De plannen met betrekking tot hot goud- j
blok hadden bij verscheidene leden ook de
vrees gewekt, dat uit de economische aan
sluiting bij landen als Frankrijk en Italië
een politieke toenadering zal voortvloeien
Deze leden zouden bet hoogst, bedenkelijk
achten, als Nederland vroeg of laat zou
worden medegesleept in de banen, waarin
zich meermalen de politiek der groote
mogendheden, die van liet goudblok deel
uitmaken, beweegt.
Van andere 2ijdo werd de VenneJdo toe
nadering warm toegejuicht Natuurlijk zul
len politieke verbintenissen uitgesloten
moeten zijn. Maar overigens is in dezen
tijd niets noodiger dan internationaal over
leg en daardoor te verkrijgen economische
samenwerking tusschen do volken. Nu
voorshands deze samenwerking op groote
schaal mislukt is, moet hij op kleinere
schaal aangovat worden.
Sommige leden zagen in dezo toenadering
ook daarom zulk een goed perspectief wijl,
als Frankrijk, België, Nederland en Italië
in het economisch te vereenigen gebied ook
hun ovcrzeesche gebicdsdeelen zouden be
grijpen, men een belangrijk economisch
complex zou kunnen krijgen, waarbinnen
men geleidelijk tot vrijeren handel zou kun
nen geraken.
Tegenover deze beschouwingen stelden
cenigo andere leden dat zij van do samen
werking in het goudblok totaal geen ver-
wachting hadden voor de economische posi-
tio van Nederland.
Bezwaren tegen devaluatie.
In afwachting van do door de Regcering
te leveren beschouwing wenschten verschei
deno loden reeds thans als hun meening te
kennen te geven dat de bezwaren tegen
devaluatie overwegend zijn.
Devaluatie zal hier te lande ongetwijfeld
door aanzienlijke prijsverhooging worden
gevolgd. Do ervaring in vele atidoi'o landen
lokt trouwens niet tot navolging. In Enge
land zijn er nog steds meer dan 2 mill toen
werkloozen, d.i. bijna 7 nmal zooveel als hier
te lande, hoowcl de bevolking er niet zóó
veel malen grooter is.
Naar sommige leden nog opmerkten, be
rust liet op misverstand, als gemeend wordt,
dat dc gouden standaard onder alle omstan
digheden Kan worden gehandhaafd, als cr
maar een sluitende begrooting is. Een slui
tende begroot ing is slechts één der voor
waarden, welke daarvoor vervuld moeten
zijn. Op de mogelijkheid van dc handha
ving van den gouden standaard heeft de
gehecle gang van zaken in het economisch
leven van ons volk een grooten invloed
Ook daarom is het fout, als dc aandacht
van de Regeering to uitsluitend op do finan-
cieele politiek is gevestigd. Een sluitend
budget geeft voor do handhaving van den
gaven gulden niets als niet tevens gezorgd
wordt voor een behoorlijk evenwicht in
onzen betalingsbalans.
Hot linancieele beleid der
regeering.
De Regcering is er in geslaagd vrijwel het
gehecle tekort voor 1935 te dekken. Het
resultaat lijkt echter schooner dan het is,
in dc eerste plaats wijl verschuiving van
lasten naar de toekomst plaats heeft en in
dc tweede plaats wijl in het dekkingsplan
bezuinigingen voorkomen door den minis
ter van Financiën als bosparingon in pers
pectief aangeduid, waarvan het zeer do
vraag is, of zij inderdaad zullen Avordcn
bereikt.
Voorts werd er op gewezen, dat uit1 de
Millioenennota blijkt, dat dc jongste verla
ging van de salarissen van het Rijksper
soneel een besparing op dc uitgaven heeft
gegeven van rond 10 milliocn. Verleden
jaar was deze besparing aanvankelijk gc
raamd op 15J4 miilioen. Ganrine zou men
nader omtrent de oorzaken van dit zoo be
langrijke verschil worden ingelicht.
Dat van bezuiniging door versoboring van
den staatsdienst uit de ingediende bcproo-
ting Aveinig of niets blijkt had vele leden
zeer teleurgesteld. Naar men meende had
op dit gebied meer kunnen zijn bereikt.
Grooto kapitalen naar hot
buitenland
Sommige leden stelden dc vraag of do
geruchten dat ten gevolge van den zwaren
belastingdruk hier te lande groote kapitalen
naar het buitenland worden overgebracht,
op waarheid berusten. Indien werkelijk
van een kapitaalvlucht van betcekcnis
sprake zou zijn, zouden zij er op willen
aandringen, dat do regooring maatrogelon
berame om dat euvel zooveel mogelijk to
bestrijden.
De bezuiniging op onderwijs.
Verscheidene leden vestigden er do aan
dacht op, dat van het openbare ondenvijs
veel grootere offers dan van het bijzondere
worden geëiseht. Naar hun meaning kan
men van afbraak van het openbaar onder
wijs spreken, terwijl het bijzondere onder
wijs zich handhaaft en zich zelfs nog kan
uitbreiden.
Defensie.
Het verslag gewaagt voorts van ontstem
ming over de medcdcelingen der regcering,
waaruit blijkt dat de voornemens tot bezui
niging op de defensie-uitgaven niet ten
volle worden gehandhaafd.
Verscheidene leden achtten het daaren
tegen in de tegcnAVOordige zeer angstwek
kende omstandigheden noodzakelijk, dat
maatregelen worden getroffen, welke het
volk en inzonderheid dc Zuidelijke provin
ciën gerust kunnen si ellen.
Regeering en N.S.B.
Sommige leden, die het overigens in geen
enkel opzicht voor do actie van dc N.S.B.
wilden opnemen, meenden toch als hun
meening to kennen te moeten geven., dat
het optreden van deregeering tegenover de
N.S.B. niet onberispelijk is. Behalve op hel
feit, dat voorzitter van den ministerraad
in de Eerste Kamer zijn maatregelen tegen
de N.S.B. verdedigde met behulp van cita
ten. welke later blokon geen werkelijke aan
halingen, doch samenvattingen te zijn, be
riepen zij zich op do omstandigheid, dat,
terwijl niet wordt tegengegaan, dat in com
munistische» kring stelselmatig tot mishan
deling van aanhangers dor N.S B wordt op
geruid, bij herhaling de laatstgonoemdcn
aansprakelijk worden gesteld voor vecht
partijen, welke van die opruiing hot gevolg
zijn. Naar zij voorts opmorkten, kan som
mige gemeentelijke gezagsdragers een zelfde
verwijt treffen. Op 2-S April j.l. werd te
Amsterdam aan de N.S.B. verboden te de
monstreeren met nationalo vlaggen en on
der het zingen van nationale liederen, ter
wijl aan de S.D.A.P. het houden van een
optocht met vlaggen en banieren werd toe
gestaan.
Een der leden stelde dc positiovo vraag
„Is or voor dc regeering gen aanleiding om
de lijst van vereenigingen, waarvan hei lid
maatschap voor ambtenaren verboden is
verklaard, te herzien en meer in het bijzón-
dor de Nat.-Soc. Beweging, die zich van
geen enkel onwettig middel bedient bij het
voeren van haar propaganda en het nastre
ven van haar doeleinden, van deze lijst af
te voeren
Van verschillende zijden Averd dc vraag
gesteld of thans binnenkort dc indiening
kan worden verwacht van een wetsontwerp,
houdende regelen ter beteugeling van de
cumulatie van inkomens uit overheids
kassen.
Rapport Commissie-Kooien.
Met belangstelling hadden vele leden
kennis genomen van het rapport der com
missie-Kooien. Men schijnt nu wel te mo
gen aannemen, dat zonder Grondwetsher
ziening het. treffen van afdoende maatrege
len niet mogelijk is. Gaarne zou men ver
nemen, welk standpunt dc regcering inet
betrekking tot don inhoud van het genoem
de rapport inneemt.
Gepleit werd voor de opneming van een.
bepaling in liet reglement van orde van de
Vercenigdo Vergadering der Statcn-Geno-
raal, welke aan don voorzitter do bevoegd
heid verleent een lid dat zich misdraagt, uit
de vergadering te verwijderen. De leden,
dio zulks deden, zagen niet voorbij, dot liet
tot. stand brengen van zulk een bepaling
buiten de bemoeienissen der regeering valt.
Zij meenden niettemin dit punt bij deze ge
legenheid ter sprake te moeten brengen.
Herziening Staatsinstellingen.
Verscheidene leden waren er van over
tuigd, dat onze staatsinstellingen met be
houd van haar democratische grondslagen
en handhaving van haar democratisch ka
rakter een belangrijke herziening behoeven.
Door de openming in dc Grondwet van hot
nieuwo artikel 194 is een weg geopend,
waarlangs onze staatsinrichting kun Avor
den hervormd naar do behoeften van het
economisch en'staatkundig leven van dezen
tijd. Naar dc mcening dezer leden dienen
thans met toepassing van dit GrondAvcts-
artikel nieuwo organen in het leven to wor
den geroepen, waaraan een gedeelte van de
tegenwoordige taak van wetgevende en uit
voerende machten kan worden overgedra
gen.
Andere loden maanden in dit opzicht tot
voorzichtigheid.
Gemeentelijke autonomie in het
gedrang.
Geklaagd werd over dc ernstige aantas
ting van de autonomie der lagere publick-
rechtelijke lichamen, in het bijzonder van
de gemeenten welke herhaaldelijk moet
worden geconstateerd. Reeds dc onttrek
king van geldmiddelen aan de gemeenten
aldus de leden, die dezo klachten uitten
is fnuikend voor de autonomie. Zij slaat
de gemeentebesturen lam. Thans is het zoo
ver gekomen, dat de regcering vrijwel over
het geheele land den lagere» organen als
het ware haar wil oplegt. De richtlijnen
van het rapport-Schouten worden zolfs niet
moer gevolgd.
Men drong cr met klem op aan dal de
regeering niet zal voortgaan met op deze
wijze aan het kostelijke goed der locale
autonomie ernstig afbreuk te doen.
Rusland en wil.
Dc houding, door dc regeering aangeno
men ten opzichte van de toelating van Rus
land tot den Volkenbond gaf verschelde tien
leden aanleiding tot critiek.
Het verkeerswezen.
Verscheidene leden waren geenszins te
vreden over de bemoeiingen van dc regee
ring met hot verkeerswezen. Dat dit oneco
nomisch moet en zelfs misschien chaotisch
kan Avorden genoemd aldus deze leden
ontkent niemand. De regeering heeft
meer dan eens blijk gegeven, dat ook zelf
in ie zien. Coördinatie Van het verkeer is
door haar herhaaldelijk in uitzicht gesteld.
Tot dusver is echter in die richting niets
van bcteckenis gedaan. Bij do behandeling
van het wetsontwerp tot. instelling van het
Verkeersfonds is wel de indruk gewekt dol
thans in dit opzicht iets belangrijks ge
schiedde. Dc concentratie van verse!»Hon
do financiecle bemoeiingen niet betrekking
tol het verkeer heteekent echter nog vol
strekt niet dat de onderlinge verhouding
der verkeersmiddelen geregeld is. Daaraan
ontbreekt nog alles. Met klem drongen de
leden hier aan het woord, er op aan, dat in
dit opzicht spoedig doeltreffende maatrege
len zullen worden genomen.
V laardingo n, 22 Oct. Hedenavond om
r.alf twaalf is een felle brand ontstaan in
de banket fabriek „de Valk" alhier. Het vuur
ontstond op de eerste verdieping, Avaar do
deegm&kerij en de omballago-ufdcoling zijn
ondergebracht, en groep zeer snol om zicli
heen. Do brandweer tastte het vuur met 7
stralen aan.
S. C. J. HEERMA VAN VOS
Te Breda is, bijna 03 jaar oud, overleden
de heer S. C. J. Heerma van Vos, Bra-
bantsch suiker-industieel.
