4000
DE EEMLANDEü
„Geef mij een Boveetje"
vfcVï**
L. J. LUYCX ZOON
Donderdag 15 November 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 118
TOEZICHT OP DE
WAPENINDUSTRIE
JASPAR KABINETS
FORMATEUR
Tel. 1788
STABILISATIE VAN
POND EN DOLLAR?
EXEMPLAREN
TAXI
TAXI
TEL. 1830 TEL. 1093
WEERVERWACHTING
4 uur 37 min.
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON ÏNTERC. 513
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25. Llefdadighcids-advertentiën voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentien „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra t 0.05
Gewijzigde politieke toestand in
Egypte. Tewiik Nessim Pasja
vormt een nieuw kabinet.
De regcering, die in Juli 1930 zich in
Egypte van dc macht meester maakte, was
in hoofdzaak een dictatuur der hofkringen.
Eén harer eerste maatregelen was do ont
binding van het parlement, waarin dc na
tionalisten, dc Wafd, dc meerderheid had
den. In den herfst \an hetzelfde jaar kwam
de premier, Sidky Pasja, met een grond
wet voor den dag, die de parlementaire
rechten aanmerkelijk besnoeide en in de
zelfde mate de machtspositie van den ko
ning versterkte.
Juist deze doorslaggevende positie van
den koning, die ccnerzijds zeker was van
den steun der hofkringen en de groep der
grootgrondbezitters, aan don anderen kant
kon rekenen op do sympathie van dc
vreemdélingenkolonics, was oorzaak, dat
de politieke toestand in Egypte do laatste
drie jaren vrij stabiel was. liet streven
van Engeland was er sinds 1930 in dc eer
ste plaats op gericht de hooge commis
sarissen traden in verband hiermee zeer di
plomatiek op dezen toestand van stabi
liteit zooveel mogelijk te .bestendigen. Zon
der zich overigens al tc zeer in de aange
legenheden der Egyptische politiek tc
mengen, droeg men niettemin van Engcl-
sche zijde zooveel mogelijk ertoe bij, dat
aan genoemde stabiliteit niet werd getornd,
aangezien dc Engelschc belangen op deze
wijze het best zouden kunnen worden ge
waarborgd.
Ondertusschen wcrcl koning Focad ziek.
Een boelen tijd lang zag hot er slecht met
hem uit cn men hield dan ooi: reeds reke
ning met zijn spocdigen dood. Ondertus-
sdicn werd de ziekte van den soeverein
maanden lang geheim gehouden en zelfs
de Engelsche hooge commissaris, sir Miles
Lampson, moet van de ziekte niets hebben
geweten. Alleen door een toeval kwam hij
er achter. Toen hij met verlof naar Enge
land wilde vertrekken en van zins was hij
den koning een afscheidsbezoek af tc leg
gen, kon dc koning hem niet ontvangen.
Desniettemin vertrok de lioogc commissa
ris, vermoedelijk om te Londen porsoonlijk
verslag uit te brengen, daar zich in Egypte
een nieuwe politieke toestand begon af te
teekenen. Tot vertegenwoordiger van sir
Miles Lampson werd echter niet, zooals de
gewoonte is, één der leidende secretarissen
dèr Britschc residentie tc Cairo benoemd;
in plaats daarvan begaf zich de leider dei-
Egyptische aangelegenheden in het Engel
sche Foreign Office, Peterson, onmiddellijk
naar Egypte. Hier nam hij tot aller verras
sing terstond na zijn aankomst alle
regeeringsdepartementen in oogcnschouw
en trad met dc voornaamste Egyptische
staatslieden in onderhandeling.
Volgens een medewerker der Frankf. Ztg.
werd hierbij geenszins alleen van gedach
ten gewisseld over 't. vraagstuk van een
eventueel regentschap, zooals aanvankelijk
werd aangenomen; ofschoon ook deze kwes
tie, gezien do politieke krachtenvcrhoudin-
gen in Egypte, van groote betcckenis is,
kwam het de Engelschc politiek voor, dat
het meer zin had de betrekkingen tusschen
de beide landen aan een herziening tc on
derwerpen voor het geval dc krachtigste
pijler der tot dusver gevoerde pro-Engel-
sche politiek op zekeren dag eens niet meer
sterk genoeg mocht blijken tc zijn.
Toen dc eerste berichten omtrent de mo
gelijkheid van constitutioneelc wijzigingen
in Egypte de ronde deden, kwam dc oppo
sitie terstond voor den dag met .cischen in
zake „herstel" van grondwet en parlement,
lerwjjl eveneens hervatting van den strijd
ter bereiking van de volledige onafhanke
lijkheid werd aangekondigd. Tot de Engel
sche politici in Egypte drong het zoodoen
de door hoe labiel in wezen Egypte's be
trekkingen tot Engeland waren gebleven.
Het vermoeden is den laatstcn tijd dan ook
meermalen uitgesproken, dat zij ervoor tc
vinden zouden zijn hun goedkeuring tc
hechten aan een binnenlandsch-politicke
heroriëntatie, waarbij de democratische
groepen, die sinds 1930 waren „uitgescha
keld", weer op den voorgrond zouden tre
den.
De eischen, die betrekking hebben op'een
politieke hervorming, schijnen zich echter
geenszins tot de Wafdkringen tc bepalen;
ook dc liberalen komen er met klem voor
op. Terstond heeft het de aandacht getrok
ken, dat de Engelschc vertegenwoordiger
Peterson zich tot woordvoerder heeft ge
maakt van de stroomingen, die de in
middels geschiede verwijdering eischten
van Ibrachi Pasja, den „almacht igen" ad
viseur aan het hof, wien een fatale invloed
op de Egyptische politiek werd tocgeschre-
Ven.
Men weet overigens, hoe zich de politieke
toestand de laatste dagen heeft ontwik
keld: koning Foead is niet gestorven, maar
ia leven gebleven. Na lang te hebben ge
treuzeld,, verstrekte hij aan Tewfik Nessim
Pasja de opdracht een kabinet samen te
stellen. Laatstgenoemde had n.l. eischen ge
steld en verlangde, dat hij in elk opzicht
de vrije hand zou verkrijgen. Dc soeverein
willigde de eischen in en niet zoodia was
dit geschied, of Tewfik Nessim Pasja legde
den koning een, reeds door dezen goedge
keurde, lijst voor van ministers, wier eerste
regeeringsdaad hierin zal bestaan, dat liet
parlement zonder verwijl wordt ontbonden
fin de tegenwoordige grondwet buiten wer
king gesteld.
Nieuwe 'Amerikaansche stappen
Washington, li Nov. (V. D.) Staats
secretaris IIull, die gisteren van een lang
durig verlof naar Washington is terugge
keerd, had onmiddellijk na zijn aankomst
een bespreking met president Roosevelt over
verschillende belangrijke kwesties der bui-
tenlandsclie politiek.
Dc beide staatslieden hielden zich daarbij
vooral bezig met de kwestie van controle
op dc internationale wapenfabricagc, erken
nende, dat een algemeene ontwapenings-
overeenkomst in de naaste toekomst tocli
niet tc verwachten is.
Naar aanleiding van deze bespreking heeft
dc Amerikaansche regcering den gezant
Wilson opdracht gegeven zich in verbinding
tc stellen met dc voornaamste mogendhe
den, die oorlogsmateriaal producccrcn, ten
einde onderhandelingen te openen over een
ver-strekkend controleplan. Hierbij is niet
gedacht aan directe internationale controle,
doch aan een verplichting van eiken staat
afzonderlijk, om binnen de eigen landsgren
zen de wapenproductic zelfstandig tc con-
trolccren.
Het Amerikaansche plan houdt in, dat in
de toekomst geen oorlogsmateriaal wordt
vervaardigd, wanneer daartoe geen door dc
landsregeering goedgekeurde opdracht is ge
geven, zoodat dc ophooping van groote wa
pen voorraden op deze wijze vermeden kan
worden. Voorts moet dc uitvoer van wape
nen en oorlogsmateriaal aan een bizondere
goedkeuring onderworpen worden, terwijl
elke verkoop van wapens en oorlogsmate
riaal moet worden medegedeeld aan liet
secretariaat van den Volkenbond, dat de
desbetreffende gegevens jaarlijks publiceert.
Behaho de Vcrccnigde Staten zullen
Duitscliland, Engeland, Frankrijk, België,
Italië, Zweden en Tsjecho-Slowakije worden
uitgenoodigd deze overeenkomst tc onder
teekenen.
Londen, li Nov. (V.D.) liet voornemen
van de regeering der Ver. St. zich uit to
spreken ten gunste van een internationale
controle der particuliere wapenfabricagc
wordt in Engelsche kringen levendig toe
gejuicht. In dit verband wordt verklaard,
dat in deze aangelegenheid Groot-Britlanië
en de Ver. St, door volkomen denzclfden
gedachtcngang worden geleid. Er bestaat
derhalve aanleiding een internationale
overeenkomst in deze kwestie volkomen
mogelijk te achten. Het te Gcnève in 1925
aangegane accoord betreft alleen den ver
koop cn den uitvoer van wapenen. De nieu
we overeenkomsten zouden daarentegen
veel verder gaan, daar zij ook de vervaar
diging van wapenen betreffen zouden.
DE WERKLOOSHEID IN DE
VERSCHILLENDE LANDEN
De cijfers voor Nederland
en Zwitserland
B e r 1 jj n, l i Nov. (V.D.) Het door het
Duitsche rijksbureau voor statistiek uitge
geven tijdschrift „Wirtscliaft und Statistik"
bevat vergelijkende cijfers over dc werk
loosheid in dc verschillende landen. Daar
uit blijkt dat N e d c r 1 a n d, waar de cijfers
als volkomen betrouwbaar kunnen worden
beschouwd, in vergelijking met vele andere
landen er niet het slechts aan loc is.
In Engeland is dc werkloosheid ondanks
de dcxalualic, zoowel van het percentage
der bevolking als dat der werkenden be
treft, grooter. Hetzelfde geldt voor Tsjecho-
Slowakije en in sterke mate voor dc Vcr
ccnigde Staten. Zelfs in Duitscliland is bet
percentage, gerekend voor dc gchcclc be
volking, hoogcr dan in N e d e r 1 a n d cn
daar deze statistiek in Duitscliland is sa
mengesteld, behoeft niet aan een ongunstige
voorstelling van zaken ten nadeele van dit
land geacht Ie worden. Het trekt dc aan
dacht, dat de toestand in de landen, van
het goudblok, met enkele uitzonderingen,
beter is, dan in do landen, waar valuta
experimenten hebben plaats ge'iad. Zwit
serland vooral verkeert in een gunstige po
sitie, waarbij een vergelijking met Zweden
belangwekkend is.
SOCIALE MAATREGELEN IN AMERIKA
Washington, 14 Nov. (V.D.)' Onder
leiding van president Roosevelt beginnen
heden Ie Washington besprekingen tot voor
bereiding van het program van sociale
maatregelen, in het bijzonder de steunmaat
regelen, dat dc president aan het nieuwe
congres wil voorleggen. Daartoe heeft hij
een aantal vooraanstaande personen uitge
noodigd op sociaal- en industrieel gebied
en uit yakvereenigingskringen.
Brussel, 14 Nov. (V.D.)
Hedenmiddag is Jaspar, minis;
ter van buitenlandsche zaken in
het thans afgetreden kabinet, bij
den Koning ontboden. Het on;
derhoud was slechts van korten
duur.
Na afloop verklaarde Jaspar,
dat hij door den Koning'belast
was met de vorming .van- het
nieuwe kabinet.
JASPAR
HET GEHEIMZINNIGE „SPOOKVLIEG-
TUIG" IN NOORD-ZWEDEN
Stockholm, li Nov. (V.D.) Etcnals
verleden jaar, komen uit het Noorden van
Scandinavië wederom, berichten over een
geheimzinnig vliegtuig, dat door dc bevol
king aldaar is gehooid, doch omtrent welks
aard en herkomst men nog, altijd ijl het
duister verkeert.
Gisteren werd te Oslo reeds _gemcld, dat
het „spookvliegtuig" weer was waargeno
men en thans schrijft dc Vesterboltenkurier
te Umca, dat de redactie een blief heeft ont
vangen, waarin verklaard werd, dat in den
nacht van G November boven Niistünsjo
een vliegtuig werd gehoord.
S vend ska Dagbladet zoekt verband lus-
schcn dit bericht cn een Engclsch bericht,
dat Scotland Yard te Londen ontcijfcrbaro
code-signalen van een schip in de Noord
zee heeft opgevangen, die verband zouden
houden met do verdwijning van een aantal
personen uit Huil, terwijl tegelijkertijd een
in den internationalen wapenhandel voor
aanstaand persoon met onbekende bestem
ming uit Londen verdween.
OP Z'N AMERIKAANSCH
Roofoverval te Zürich
Z rich, li Nov. Toen gisteren de inge
nieur Duerler Toblcr, die een der verrno-
gendste bewoners van Zürich is, \an zijn
villa tc Zürichberg naar zijn kantoor in de
stad wilde gaan, wierp een onbekende hem
van achteren een doek over het hoofd en
naderde een auto, waarin men hem met ge
weld wilde duwen. Ilij slaagde er echter 111
zich te verzetten, zoodat de overvallers hun
poging moesten staken cn cr vandoor gin
gen. De politie neemt aan dat de onbeken
den den ingenieur hadden willen ontvoe
ren, teneinde'een losgeld af tc persen. Vol
gens mededeelingen van den ingenieur
werd dc auto bestuurd door een vrouw van
dertig a ■\ecrtig jaar oud, terwijl haar
medeplichtige naar schatting ongeveer 35
jaar was.
CHINEESCHE BANDIETEN IN ACTIE
Dagbladmagnaat vermoord
Sjanghai, li Nov. (V.D.) Groote op
winding is veroorzaakt door den moord op
den Chinccschen dagbladmagnaat Sze
Liang Tsai. De auto van Sze Liang Tsai
werd luSsclien Ilaiigtsjau en Haimin, aan
dc kust ten zuiden van Sjanghai, door een
auto, waarin zeven bandieten zaten, aan
gehouden.
Dc bandieten scholen den chauffeur en
een schoolvriend van den zoon van den
dagblad-magnaat, die hem vergezelde, neer
cn achtervolgden Sze Liang Tsai, die in een
naburige hut was gevlucht, waar hij door
zeven scholen werd neerge\eld.
Dc zoon cn do vrouw van het slachtoffer
konden ongedeerd ontkomen, terwijl een
nicht werd gewond.
WERK VOOR TIEN MILLIOEN MENSCHEN
Londen, li Nov. (Reuter). De Daily Te
legraph bericht uit Washington, dat dc Na
tional Recovery Administration een plan
ontwerpt, waarbij aan tien millioen werk
lieden werk zal worden verschaft. Het hccle
plan verkeert evenwel nog in een begin
stadium, zoodat geen bizonderheden kunnen
w orden medegedeeld,
Binnen- cn
buitenland
6 ct. per K.M, Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 a 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Kantoor: Leusderweg 242.
NewsYork, 14 Nov. (V.D.) In ï\-
nanciccle kringen gelooft men, dat
dc opheffing van de beperkende
maatregelen voor den uitvoer van
Amerikaansche deviezen cn kapitaal
een aanwijzing zijn, dat tusschen Lon
den en Washington spoedig overeen?
stemming te verwachten is, inzake
een uiteindelijke stabilisatie van den
dollar cn het pond.
Meu meent, dat deze kwestie veel aclu-
eeler is dan lot nog toe weid veronder
steld. liet vooruitzicht van een spoedig ver
lagen van het Engelsche bankdisconto cn
de sterke positie der Britschc cffcctcn-
markt zou, naar men aanncomt, niet
vreemd zijn aan liet besluit van het Ame
rikaansche Departement van dc schatkist.
VERVALSCHING OP GROOTE SCHAAL
De leden der bende weten te
ontsnappen
Parijs, 14 Nov. (Reuter), liet parket van
de Seine behandelt thans een vcrvalsching
van assuranliczegels, welke sedert 1932 aan
den gang is. Dc staat is hierdoor voor min
stens twintig millioen benadeeld. De zegels
werden in liet buitenland vervaardigd en
over dc grens gesmokkeld, waarna zij naai
Frankrijk tegen dc helft van dc aangegc
ven waarde werden verkocht. Een uitgebrei
de bende hield zich hiermede bezig, doch zij
scheen door een „lek" bij dc politie te
hebben vernomen, dat de politie haar op liet
spoor was, zoodat niemand kon worden ge
arresteerd.
ANTI-ITALIAANSCHE BETOOGINGEN
IN ZUID-SLAVIË
Belgrado, 13 Nov. (V. D.) Naar thans
bekend is geworden, hadden de nationale
organisaties cn vcrecnigingen tc Agram
Maandag het voornemen voor het Italiaan-
sclic consulaat groote betoogingen te houden
tegen liet verdrag van Rapallo, dat op 12
November 1920 tusschen Italië cn Zuid-
Slavië gesloten is en waarbij Zuid-Slavië
Fiume als vrijstaat erkende. Do politic was
echter op de hoogte cn onderdrukte dc be
toogingen in den aanvang. Dc demonstran
ten trokken daarop naar liet Fransche cn
Duitsche consulaat, waar zij met hoerage
roep voor Frankrijk en Duitscliland betoog
den cn zich smadelijke uitroepen jegens
Italië veroorloofden.
RAZZIA ONDER VREEMDELINGEN
Boekarest, 11 Nov. (V.D.) Een groolo
politieactie is hedenmiddag in Boekarest
cn geheel Roemenië ten uitvoer gelegd ter
controleering van dc papieren der buiten
landers. In Boekarest stelden zich groote
afdeelingen politie op dc belangrijkste ver
keerspunten op, om. dil onderzoek ten uit-
\ocr te leggen. Het ging er hoofdzakelijk
om na te gaan of dc vreemdelingen ver
blijfsvergunningen bezaten. Ongeveer 400
personen, welker papieren niet in orde wa
ren, werden naar dc prefectuur overge
bracht, waar de nict-verdachten onmiddel
lijk weer in vrijheid werden gesteld.
VLIEGTUIGMOTOREN VOOR
ZWARE OLIE
Parijs, 13 Nov. (Reuter). Teneinde dc
productie van vliegtuigmotoren voor zware
olie in Frankrijk tol ontwikkeling te bren
gen. heeft de minister van luchtvaart be
sloten een premie uit te loven van tien mil
lioen francs voor liet eerste toestel, dat met
dergelijke motoren het snelheidsrecord over
10.000 K.M. verbetert. Indien de motor van
buitenlandsch maaksel is, zat de premie tot
vijf millioen worden teruggebracht.
VIER EN EEN HALF JAAR GEVANGENIS
STRAF VOOR HARRIMAN
New-York, 14 Nov. (Reuter). Het liof
\an appèl heeft liet beroep van Ilarriman,
die tot -P/s jaar gevangenisstraf was veroor
deeld wegens fraude, verworpen. Harriman
zal dus zijn ;straf moeten uitzitten.
DIT BLAD HEEFT EEN DACELIJKSCH
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Betrouwbare Onderneming
WAGENS GOEDGEKEURD DOOR
GEMEENTE-POLITIE.
PASSAGIERS VERZEKERD
Naar buiten 6 cent p. K.M.
STANDPLAATS STATIONSPLEIN
(Rechterzijde Hotel Monopole)
Hoofdkantoor KAMP 41.
BUITENLAND
Jaspar dc nieuwe kabinetsformateur in
België. (Eerste Blad, pag. 1.)
Het Oliemonopolie in Mandsjoekwo.
(Derde Blad, pag. 1).
Nederlaag der roode troepen in China.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND
Prof. Aalbcrso hoopt, dat dc R.K. Staats
partij het kabinet zal kunnen blijven steu
nen. (Tweede Blad, pag. 1).
Het vertrek van de K XVIII uit den Hel
der. (Tweede Blad, pag. 1).
Minister Oud over de devaluatie,
(Tweede Blad, pag. 1.)
Der Nederlanders tc Kleef op vrije voeten
gesteld. (Tweede Blad, pag. 2),
ITet aantal wcrkloozen blijft stijgen.
(Tweede Blad, pag. 1).:
SPORT
Engeland slaat Italië met 3—2.
(Derde blad, pag. 2),
OMTREK
Het uitbreidingsplan van Baurn.
(Eerste Blad, pag. 3.)
STADSNIEUWS
Algemeene ledenvergadering „Handel cn
Nijverheid"
(Eerste blad, pag. 2).
De gcmcenterekening voor 1933.
(Eerste Blad, pag. 2).
i
Hoogste barometerstand 770.S te
Libau.
Laagste barometerstand 750.3 le
Oporto.
Verwachting: Zwakke tot matige
wind uit Oostelijke richtingen, nevelig
tot lialf of zwaar bewolkt, weinig of
geen regen, iets zachter.
Zoowel in liet Oosten als in het Noord
westen bleef dc luchtdruk stijgen, zoodat
zich een rug van hoogen luchtdruk vormde
van ver in het Westen op den Oceaan lot
aan de Oostzeostatcn.
Do depressie in het Westen ligt thans
over Portugal en Noord-West Spanje.
In het lioogc Noorden trekken depressiqs
van West naar OoOst, aan hun Zuidzijde
begrensd door luclitmassa's van hooge tem
peratuur.
Over centraal en Oost-Europa waait over
het gebied van nevel cn koude aan den
grond een warme föhnstrooming rnct groote
droogte, storm cn hooge temperaturen op dc
toppen van de middelgebergten.
In Oost-Europa en in Oost-Duitschland
komt dc warmto aan den grond. Daar de
luchtdruk ten Noorden en Noord-Oosten van
ons land nog regelmatig stijgt, is aanhouden
van den Ooslelijken wind te wachten met
voorloopig kans op mist en in den nacht
plaatselijke temperatuur om het vriespunt.
LANGESTRAAT 49-51 - TELEFOON 190
ZANDCREPE
Het grote artikel van dit sciroen.
In wol ol Zljdo.
Allerlei kwaliteiten.
