J. A. SCHOTERMAN Zn.
ST. EMILI
1929 per flesch fl.45, per anker f 58.—
MAGGIS
OSSENSTAART
SOEP
WIJNHANDEL
GEVESTIGD 1878 - UTR. STR. 17
TEL 14S
TOESTANDEN IN DEN
KLEINHANDEL
De maritieme strijdmiddelen
in Ned.-Indie
DE ONDERGANG DER
ORANIA
ONZE FILM INDUSTRIE
MARINIER S-DEFILE
Instemming bij ons volk
EEN BEDENKELIJKE
METHODE
ONTOELAATBARE
UITLATING?
HUMOHHOEKJE
Onderzoek bij kruideniers, sla=
gers, melkhandclarcn en
groentenhandelaren
Op verzoek van den minister van econo
mische zaken stelde liet economisch insti
tuut voor den middenstand een onderzoek
in naar kosten en winsten hij een aantal
kruideniers, slagers, möikhandelaren en
groentenhandelaren, en wel over de jaren
192S en 1930.
Het onderzoek werd ingesteld in de ge
meenten 's-Gravenhage, Amsterdam, Gro
ningen. Maastricht, Tilburg, Enschede en
Nijmegen. Uit een aantal van 635 onder
zochte zaken bleek het boekhoudkundig
materiaal van slechts 152 bruikbaar, welke
152 over het algemeen tot de flinke zaken
gerekend mogen worden.
Omtrent het verloop der omzetten, be
drijfskosten en netto winsten kwam het, vol
gende aan liet licht (percentuecle verande
ring t.o.v. '28).
O IA P
Kruideniers 24.1% 10.0% 1.6% 43.4%
Slagers 34.1% 13.2% 0.4% 33.2%
Melkhandelaren 39.3% 17.7% S.9% 26.8%
Groentenhandelaren 34.5% 25.2% 6.0% 56.1%
Duidelijk blijkt uit deze cijfers, hoe de
kleinhandelaren als gevolg van de econo
mische crisis in de klem geraakten tusschen
dalende bruto-vvinsten en starre kosten.
Vooral op huren en loonen, welke tezamen
gemiddeld 60 der bedrijfskosten uitma
ken, viel blijkbaar in totaal maar weinig te
bezuinigen.
Ondanks den verminderden omzet in geld
en de sterk gedaalde inkomsten der betrok
ken kleinhandelaren was het aantal in de
onderzochte zaken werkzame personen in
1933 hooger dan in 1928; van een vervan
ging van volwassen mannelijke werkkrach-
ton door mannen beneden 18 jaar of door
vrouwen was geen sprake.
Mede in verband met de gestegen bczor-
gingskosten (toenemende cischen van het
publiek) ligt de conclusie voor de hand,
dat de betrokken middenstanders niette
genstaande hun netto winsten sterk daal
den meer diensten aan het publiek bewezen.
Intusschen daalde de bciooning der ar
beidsprestatie van eigenaars en huisgenoo
ten bij de kruideniers van ISiS in 1925
1ot 993 in 1933; bij de slagers van 2701
lot 1761; bij de melkhandelaren van
2275 tot 1571; en bij de groentenhande
laren van f 1874 tot 882.
Bij de beschouwing van deze cijfers be
denke men, als gezegd, dat liet over liet al
gemeen flinke winkels betreft.
De belooning van eigenaar en huisgenoo-
ten daalde bij de groentenhandelaren bene
den die van de betaalde krachten; bij de
kruideniers kwam zij voor beide groepen
op het zelfde niveau, terwijl bet verschil
bij slagers en melkhandelaren respectieve
lijk tot ongeveer 500 en ong. 600 werd
teruggebracht.
Dc commissie tot herziening
geïnstalleerd
's-G ravenhagc, 20 Dcc. Naar wij ver
nemen had hedenmiddag op het Departe
ment van Defensie namens den Minister
van Defensie de installatie plaats van dc
commissie tot herziening van de maritieme
itrijdmiddelcn in Ncd.-Indic.
De commissie bestaat uit den oud-minis
ter en Staatsraad mr. J. D. Kan als voor
zitter en de leden M. Boerstra, generaal-
inajoor hoofd van den Gcneraicn Staf van
het Kon. Ned. Ind. leger, II. G. de Bruyne.
luitenant ter zee der 1ste klasse, II. For-
vverda, kapitein ter zee .T. T. Kilrstner, ka
pitein ter zee J. II. Ilardcnbcrg, gep. luite
nant-generaal iit. Kon. Landmacht, L. G. L.
van der Kun, kapitein-luitenant ter zee W.
Schilling, majoor van den Gcneialen Staf
van het Kon. Ned. Ind. Leger, J. G. W. Ze-
gers, kapitein der infanterie Kon. Land
macht. Als secretarissen zijn toegevoegd dc
luitenant ter zee der lc klasse F. S. W. de
Ronde en J. Schraver.
De commissie heeft de opdracht om met
behoud van de doelstelling van dc weer
macht in Ned.-Indie en van dc taak van dc
Zeemacht en die van hel Leger als aange
geven in de eerste, tweede en derde der
bij Kon. kabinetsrescript van 18 Maart
1924, No. 49, vastgestelde grondslagen van
de Defensie van N.-I.
a. te onderzoeken of door wijziging in dc
Onderlinge verhouding der strijdmiddelen
van de Zeemacht met name door een uit
breiding van de maritieme luchtmacht te
gen gelijktijdige vermindering van het
bovenwater-materieel een besparing van
beteekenis op de militaire uitgaven kan
worden verkregen.
b. een berekening te maken van de kos
ten van aanbouw, instandhouding en ex
ploitatie van een vloot volgens een sterkte
als aangegeven in den vijfden grondslag
met ex-n matcrieel-reservc als genoemd in
bet aanliouwplan 1930 en van de kosten
van aanbouw, instandhouding en exploita
tie van een vloot als waartoe de_.commis
sie mocht adviseerem
Terugkeer van bemanning en
passagiers per trein
A ni s t e r il a m, 20 Deeè Dc directie van
de Koninklijke Hollandsche Lloyd ontving
hedenmiddag het volgende telegram uit
Leixoes:
Alle passagiers en alle leden van de be
manning van de „Orania" zijn gered. Geen
van hen is gewond.
Het schip is gezonken in het midden van
de doorvaart met den voorsteven naar dc
uitgang van dc haven. De „Orania" is naar
bakboordzijde gekapseisd.
De passagiers en de leden van dc beman
ning zetten heden en morgen dc reis per
trein voort.
De passagiers verlieten liet zinkende
schip in dc sloepen, stoomboolcn en andere
schepen, die van buiten af hulp verleenden.
De „Orania" heeft aan bakboordzijde oen
gat van 8 meter boogie en 1 meter breedte.
DOODSLAG TL HOOFDDORP
Zaak wordt terugverwezen naai
den rechtercommissaris
Haarlem, 20 Dcc. Op 11 December j.l.
heeft voor de Ilaarlemschc rechtbank ic-
rcclit gestaan dc 2i-jurige W. K.. verdacht
van doodslag op zijn pleegvader-, den 40-
jarigen clcctricien J. P. van Brussel te
Hoofddorp, gepleegd in den nacht van 5 op
6 September j.l. Na een zeer langdurig ge
tuigenverhoor eischle de ufficioi van justi
tie tien jaar gevangenisstraf. De rechtbank
heeft heden dc zank terug verwezen naar
den rcchter-commissaris, teneinde door des
kundigen een nader onderzoek te doen in
stellen naar den maaginhoud van het
slachtoffer.
Dc moeilijkheden met buiten-
landsche arbeidskrachten
Dc boeren Max dc Haas, Simon Koster en
Gerard Rutten zenden ons de volgende ver
klaring:
Naai aanleiding van de onverkwikke
lijke voorvallen, die zich den laatsteh tijd
in dc Nedeiiandscbe filmindustrie hebben
voorgedaan en die in het bijzonder dc pro
ductie van Ifot meisje in et d c b 1 a u-
vvc hoed en De big van het regi
ment hebben bemoeilijkt, stellen wij er
prijs op, de volgende verklaring af te leg
gen.
1. Wij achten bot, in hot belang van dc
ontwikkeling dor Nederlandschc filmkunst
en filmproductie, ten eenonmalc verkeerd,
aan do tewerkstelling van artistieke en
technische medewerkers van buitenland-
schc nationaliteit, die voor de tot stand ko
ming van een film door pioduetieleider en
regisseur als onontbeei lijk worden be
schouwd, moeilijkheden in den weg te leg
gen.
Eveneens achten wij liet verkeerd, deze
tewerkstelling afhankelijk te maken van
liet advies van, uit den aard der zaak niet
geheel boven de partijen staande, instan
ties, zooals de Bioscoopbond in dit geval is;
bovendien geven baar werkzaamheden in
liet verleden geen waarborg voor deskun
dige voorlichting op dit zeer moeilijke ge
bied.
2. Wij achten ons standpunt geenszins in
strijd met sociale begrippen van werkver
schaffing. gezien liet feit. dal het hier
steeds om do tcwcrk-stclling van een of en
kele personen gaat en de capaciteiten van
die personen (die daarom dan ook dc bnstc
op hun gebied moeten zijn) de grondslag
vormen voor liet bestaan van honderden
Nedcrlandsehe hoofd- en handarbeiders.
3. Uit deze, onze zienswijze, vloeit dan
ook voort, dat wij ons in geen enkel op
zicht kunnen vereenigen mol, noch verunl-
vvoordelijkheid willen dragen voor de op dc
spits gedreven nationalistische actie van
„Dc Nederlandsche Vakverceniging van
Filmkunstenaars", waarbij do belangen van
filmkunst en filmindustrie ondergeschikt
worden gemaakt aan het protectionisme
van enkele bestuursleden.
Do reeds voor eeni.srou tijd afgetreden be
stuursleden Max do Haas oil Simon Koster,
hebben, naar annleiding van het thans ge
beurde. bun lidmaatschap van deze Vak
verceniging opgezegd. Dc hoeren An dor von
Barsv, Jo de Haas en Ah Keyzer hebben,
om dezelfde redenen dit voorbeeld gevolgd.
KISTJE MET SIERADEN
ONTVREEMD
Amsterdam, 19 Dcc. Gistermiddag
verschaften zich onbekende# daders vermoe
delijk door opcnsluiting toegang tot een
perceel in de Blusiusstraat en ontvreemd
den een geldkistje, dat f 1100 en 400 aan
sieraden zpn inhouden. Een belangrijk deel
van dc f 1100 bleek asieli inmiddels niet in
het geldkistje te bevinden zooals de ciee-
naar oorspronkelijk opgaf. Ongeveer 900
van dit bedrag droeg deze in portefeuille
bij zich. De sieraden zijn twee colliers met
hriljmUon bezet, een gouden ring, even
eens met briljanten bezet en een gouden
horloge met ketting en een Engclseh
pondje.
ien plechtigheid op het
Schuttersveld te
Rotterdam
Rotterdam, 20 Dec. Vanmorgen om
11.20 uur is van het Maasstalion te Rotter
dam een trein vertrokken met bagage, voor
raden munitie, keukenwagens, personen
auto's en motoren van dc troep mariniers
die Zaterdagmorgen naar het Saargebied
vertrekt. In den trein liep een personen
rijtuig nice, waarin manschappen van don
motordienst n.l. chauffeurs, onder leiding
van luitenant ter zee Broekhuizen reeds lie
den naar het. Saargebied zijn vertrokken.
Morgen vertrekt mot dc gewone trein hot
geneeskundig en verplegend personeel, in
totaal 9 man.
Morgen vertrekt met don gewonen trein
het geneeskundig en verplegend personeel,
in totaal 9 man.
MINISTER DECKERS
R o 11 c r d a m, 20 Dec. V aniniddag heeft
de troep mariniers, die Zaterdag naar liet
Saaigelued vertrekt, op liet Schuttersveld
voor Z. Exc. minister L. II. Deckers, gedefi
leerd, nadat de minister de troep eerst had
geïnspecteerd.
Hoewel liet tijdens deze militaire plechtig
heid voortdurend regende, bestond er 1och
van de zijde van het publiek, veel belang
stelling. maar men nioosl zich mpt een
plaatsje buiten de schutting van het ter
rein tevreden stellen, daar op het Schutters
veld zelf alleen een aantal autoriteiten wa
ren genoodigd. M ij zagen er den vice admi
raal J. de Graaf, chef van dc Marinestaf,
den oud-commandant van de murine, kolo
nel Oelc, den v loot|Srcdiker Ds. van der
Giosscn, den hul-aalmoezenier hij de vloot
Hongert, die heidenook naar het Saarge-
biei' zullen vertrekken. Voorts waren er Mr.
Schalkwijk eu Mr. K F O. James, beiden
voorzit tor van een stembureau ui het Saar
land. Onder commando van kapitein M. R.
de Bruyne, den ionmiumluiU van de troep,
die naar liet Saargebied gaat. stonden de
twee compagnieën in linie opgesteld, ter
zijde de pijpers en tamboers en in de tweede
linie vooraan de vaandehvacht en het korps
vaandel
De minister verscheen op het terrein, ver
gezeld door den korpscoinmandanl, kolonel
C f O. Dorren, en bovendien vergezeld dooi
zijn adjudant, de luitenant ter zee eerste
klasse I. E. A. Post l iterveer.
Nadat kapitein de Bruyne dc troep aan
den minister had gepresenteerd, inspecteer
de deze de mariniers, waarna de troep twee
maal voor den minister defileerde. In de
exoreitieloods op liet terrein heeft de minis
ter daarna een toespraak gehouden. Z. Exc.
merkte daarbij op, dat een bijzondere onder
scheiding den mariniers is lc beun geval
len.
Duidelijk aldus de minister is ge
bleken, dat de reis der mariniers de instem
ming van de grootste meerderheid van ons
volk heeft. Dit behoeft ons niet te verwon
deren, omdat hun werk in dienst van den
vrede zal zijn. Het feit, dat troepen van
verschillende landen met een Nederlandsche
troep schouder aan schouder zullen staan,
achtte de minislei een lichtstreep aan do
verder immers donkere internationale he
mel.
Dc minister vervolgde aldus'
Eer is loer en wordt licht geschonden, liet
zij dus een onwankelbaar voornemen in den
dienst en daarbuiten u straf te houden van
elke, niet passende daad.
Ontzegt u blijmoedig ook genoegens, die
op zichzelf geoorloofd zijn maar die onder
deze bijzondere omstandigheden achterwege
dienen lc blijven. Ik vvenscli u aldus ein
digde de minister een goede reis. gij kent
uw plicht. Het commando van het Saardc-
taehcincnt rust in deugdelijke handen.
Woest verzekerd van dc belangstelling van
regeoring en volk, houdt boog do vaan van
uw korps en den naam van ons land Leve
de Koningin!
Na een driewerf hoera nam de minister
afscheid van den commandant en do autori
teiten om zich per auto naar Den Harig Ie
bcgcv en.
DE OVERSTROOMING IN LIMBURG
Maastricht, 19 Dec. In den loc
stand van liet overstroomde gebied langs
bet, Juliana-kanaal is, ten gunsle noch ten
onguustc, cenigc verandering gekomen. Te
Urniond slaan de kelders cri hier en daar
ook bovengroiidsche gedeelten van do wo
ningen onder water; ook Obbicht en Steil)
hebben nog ernstig van hot water te lijden.
Dc autoriteiten stellen dc angstig gewor
den bevolking zoo voel mogelijk gerust; zii
zijn ile overtuiging toegedaan, dal cle dijk
zicli zal zetten en bet leed spoedig geleden
zal zijn.
EVENREDIGE VRACHTVERDEELING
lu verband met bet arrest van den lloo-
gen Raad in zake dc evenredige vrachtvcr-
dccjihg eu dc Rijnvaart hadden de hoeren
Dnymèer van Twist en Ch. van do Bilt,
leden der Tweede Kamér. een onderhoud
met den minister van Economische Zaken
om dc gerezen moeilijkheden te bespreken.
Aankoop van huizen
door het Rijk
Verschenen is bet verslag van dc Commis
sie voor de Rijksuitgaven over een brief
der Alg. Rekenkamer ion geleide van een
afschrift van haar briefwisseling met de
ministers van Onderwijs, K. en W. en van
Financiën betreffende bet uitgeven van gel
den, welke niet bij dc begrootirigsvvetten
zijn toegestaan.
Bij de onderhandsclic akte van 5 Octo
ber 1931 kocht de Staat van de Rott. Bank-
vereeniging voor 57.500 eenige perceclen
to Utrecht ten behoeve van de Rijksuniversi
teit. Deze koop werd aangegaan zonder
voorbehoud van de goedkeuring van den
bogrootingswetgev er en onder beding, dat
dc Staat dc betaling van dc kooppenningen
zou mogen uitstellen tot uiterlijk 31 Decem
ber 1936, waartegenover de verplichting van
den Staat werd gesteld, voor den duur van
het uitstel een rente van 3500 per jaar,
dat is dus ruim 6 pet.
Na mcdedeeling van dc correspondentie,
in verband hiermee gevoerd tusschen dc Al-
gemeene Rekenkamer en dc regeering,
merkt de Commissie vQor dc Rijksuitgaven
o.m. op;
De commissie acht hetgeen hier is ge
schied i n li o o g c mate b e d e n k e 1 ij k.
De mcdedeeling van den minister van Fi
nancien, dat 't voorbehoud van goedkeuring
door den begrootingsvvetgever door een on
willekeurig verzuim achterwege is geble
ven, aanvaardt de commissie als verkla
ring onmiddellijk en ten volle. Als ver
ontschuldiging zou zij haar niet kun
nen aanvaarden. Naar haar meening is dat
voorbehoud het eerste, waaraan men moest
hebben gedacht toen van een regeling, wel
ke liet mogelijk moest maken, liet begeer
de object in handen lc krijgen, niettegen
staande voor den aankoop daarvan geen
gelden beschikbaar waren.
Zeer ernstig acht do commissie het
feit, dat uitstel van betaling is bedongen
tot eind 1936, dat is dus ruim 5 jaar. Onder
de omstandigheden had de regcering, hoe
zeer zij de bewuste perceclen ook meende
noodig te hebben en hoe. laag do koopsom
haar op dut oogenblik ook voorkwam, de
zen koop niet mogen sluiten.
Tegen herhaling van het thans gebeurde
waarbij zoozeer te kort gedaan is aan de
rechten van den begrootingsvvetgever, dient
naar het oordeel der commissie met grootcn
ernst Ie worden gewaakt. Wat zou bezuini
ging op de begrooting baten, wanneer bui
ten dc begrooting om uitgaven worden ge
daan, waarvan de betaling naar andere ja
ren wordt verschoven? En welke waarde
kan een overzicht van 's Lands financiën
hebben wanneer de Slaat nog zwevende
schulden heeft, welke niet in dc cijfers tot
uiting komen?
Kan in den gedanen aankoop niet anders
dan worden berust, met de Rekenkamer is
de commissie van oordeel, dat de betaling
van dc koopsom thans zoo spoedig mogelijk
dient plaats te hebben. Gezien de te beta
len rente i< elk verder uitstel van die beta
ling voor den Staat nadcelig.
ROEIBOOT OMGESLAGEN
sittard, 19 Dcc. Gistermiddag is op dc
Maas onder de gemeente Sievensweerl een
roeiboot van de firma Van Ilasseh uit Nij
megen omgeslagen. De vier inzittenden raak
ten to water. Ken van hen, dc 35-jarige H.
Poperkamp uit Doornburg verdronk. De an
deren werden gered.
RIJSTVOGEL NAAR IND1E VER
TROKKEN
in ster (1 a m. Hedenmorgen om 0.33
ui11 is de Kij.stvogel naar Indie vertrokken.
Aan booid bevinden zich acht passagiers.
BOTSING TUSSCHEN TWEE AUTO'S
Ros m a I e n, 19 December. Heden
avond tegen half negen heeft op den Rijks
weg Den BoschGrave ecu hotsing plaats
gehad tusschen twee auto's. Een auto, be
stuurd door den lieer .lachman uit lilburg,
welke uit de richting Den Bosch uun kwam
rijden reed op genoemden weg tegen een
andere personenauto.
De lieer J. werd bij dc botsing ernstig
aan bet hoofd gewond en is naar liet zie
kenhuis te Den Bosch vervoerd.
De beide auto's werden vernield. Behalve
dc lieer J. werd niemand gewond.
BRAND IN SIGARENMAGAZIJN
Enkhuizen, 20 Dcc. Hedenmorgen is
brand ontstaan in het sigarenmagazijn
„Nova" van den heer II. Ramkema in de
WoMterslruat alhier. Tien minuten na het
ontdekken van den brand was do brand
weer met twee motorspuiten en een ladder
wagen aanwezig. Dc spuiten behoefden niet
te werken, het vuur werd met twee stralen
op de waterleiding aangetast en na een
kwartier was de brand gehluscht. De brand
heeft zich beperkt tot de droogkamer op dc
bovenverdieping van het perceel. Het ge-
heelc pand heeft veel waterschade beko
men. Dc gehccle voorraad sigarcr. is ver
nield. Men vermoedt, dut de brand is ont
staan door oververhitting van de kachel
pijpen.
De schade wordt door verzekering ge
dekt.
ij d v e r r ij k t met:
een overheerlijk
Nederlandsch produel
Van den burgemeester
van Weert
De heer Lingbeek heeft aan den minister
van binnenlandschc zaken dc volgende vra
gen gesteld:
1. Heeft het de aandacht van den minis
ter getrokken, dat, volgens het verslag van
dc vergadering van den Raad der gemeente
Weert van 13 dezer de burgemeester, in
finaliteit van voorzitter van dien Raad, bij
bespreking van de te geven namen aan stra
ten en wegen, daartoe beeft aanbevolen den
naam van eenen heer Lindanus, en dat Z.E.-
Achtbare als motief voor die aanbeveling
heeft gegeven, dat genoemde lieer Lindanus
„dc protestanten hier uitroeide?"
2. Acht dc minister zulk een officieelc
uitlating van een burgemeester niet grie
vend voor het protestantschc gedeelte der
bevolking en daarom voor een burgemees
ter ontoelaatbaar?
3. Is de minister voornemens om, ter
voorkoming van herhaling of navolging
van het gegeven voorbeeld, den genoemden
burgemeester liet ontoelaatbare van zijn
woorden öiulcr liet Oog t.c brengen?
HET JULIANAKANAAL
Opening nog niet mogelijk
's-G ra v e n li age, 20 Dec. In dc bladen-
verschenen berichten kunnen den indruk
wekken, dat het Julianakanaal thans geheel
voltooid zou zijn en. dus gereed om iu ge
bruik te worden genomen.
Naar aanleiding hiervan vernemen wij
van de meest bevoegde zijde, dat opening
en ingebruikneming om scheep vaartlech-
nischc redenen nog niet mogelijk is.
Aangezien van dc overlaadinriclitingen
voor steenkolen voor de Nederlandsche
Spoorwegen in de haven te Boni er nog
slechts één voltooid is en ook de overlaad
inriclitingen voor de Staatsmijnen in dc
haven lc Stein nog niet gereed zijn, kan de
tijdelijke ovcrlaadinriehting te Maasbraclit
nog niet worden gemist. liet ontmoet be
zwaar het kanaal voor het algemeen
scheepvaartverkeer open te stellen zoolang
deze inrichtingen te Maasbraclit nog in ge
bruik zijn, omdat dit ten gevolge heeft, dat
daar veelal talrijke schepen liggen tc wach
ten.
Slechts zal in beperkte mate eenige
scheepvaart op het kanaal worden toegela
ten, voorzoover de tegenwoordige stand van
het werk zulks gedoogt.
De opening en volledige ingebruikneming
kan in liet aanstaande voorjaar worden te
gemoet gezien.
DOOR EEN AUTO GEDOOD
Nijmegen. 19 Dec. Hedenmiddag is in
de Kraayenhoflaan alhier het 4-jarig zoontje
van de familie \V. bij liet oversteken van
den weg dóór een auto aangereden. IIet
knaapje was óp slag dood.
Den chauffeur treft geen schuld.
Mevrouw: Hoe komt het, Marie, dat lit gisteren
ten man in de keuken heb hooren praten'?
Dienstbode: Ik zou denken dat dat komt omdat
U aan het sleutelgat geluisterd hebt, mevrouw.
'Humorist)
