DË ËE.MLANDER
Fabrieksbrand te Culemborg
4000
Woensdag 30 Januari 1935 Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 180
COMPLEX GEHEEL
VERNIELD
Vele arbeiders werkloos
LUCHTBESCHERMING
BEROEMDE KATHEDRAAL
AFGEBRAND
DE STAKING DREIGT
Tel. 1788
Internationale troepen
in 't Saargebied
TAXI TEL. 1830
Eetrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
6 ct- Per K-R/'-
RUMOER IN 'T LAGERHUIS
op andere pagina's
Laatste 'berichten
Eerste Iblad pag
3
5 uur 0 min.
¥LUG - VEILIG - GOEBK00P
RTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maaodco voor Amersfoort 2.10 per maand 0.73. per
wet;k gr ar Is verzekering tegen ongelukken! f 0.l7*/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nommera I 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
pol 10 nPH AIIVPRTFMTIPN «ml-lrcgdjf 1.05 met inbegrip van een DewilsnummM
uth flUftnlCHIItW dke re9c| mK, (0 25 Ljcfdadlgheids-advertcntien voor da
helft van den pri|s. - Kleine Advertentlïn „KEITJES bij vooruitbetaling 1-5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra I O.Oo
Gebouwen der v. d. Tak's
sigarenfabrieken in
vlammen
CULEMBORG, 29 Jan. - Heden*
avond te half acht woedde een felle
brand in Van der Tak cn Go's siga*
renfabriek Binnenmolcnstraat alhier
Hoog sloegen de vlammen op, waar»
door zelfs de kerktorens in een hel
schijnsel werden gezet. De brand*
weer was spoedig ter plaatse en men
toog direct met man en macht aan
het blusschen.
De fabriek staat Ihans, zoo seinde men
ons te 9 uur, scheel in vlammen; men is
liet vuur nog lans niet meester, doch
men vertrouwt er op, dat men het vuur tot
de fabriek zal kunnen beperken.
Vermoedelijk zullen ongeveer 50 arbei
ders hierdoor werkloos worden. Een grootc
voorraad sigaren is verloren gegaan. Ver
zekering dekt de schade.
Het geheele gebouw ver
loren
Nader vernemen wij omtrent den brand in
de sigarenfabriek van de N.V. v. d. Tak en
Co., dat het vuur is ontslaan in dut gedeelte
\an het gebouwencomplex, waarin de maga
zijnen en (hoogkamers zijn gelegen.
De fabriek bestaat uit een aantal aaneenge-
houwde onderdeden, waarvan dc moeste
drie verdiepingen boog zijn. liet goheele
complex heeft een lengte van ongeveer 200
meter en een diepte van circa 100 nieter.
In liet midden van «lil grootc complex nu
liggen bovengenoemde lokaliteiten, waaruit
reeds onmiddellijk blijkt, boe gevaarlijk een
daar ontstaande brand noodzakelijkerwijze
moet zijn, aangezien naa; alle kanten uit
breiding Min liet vuur mogelijk is, zoowel
in de vier zijwaartsche richtingen als naar
boven, dc magazijnen en (hoogkamers
liggen gclijk\locrs terwijl dc bestrijding
van het vuur voor dc brandweer buitenge
wone moeilijkheden oplevert, doordat de
vuurhaard niet gemakkelijk te bereiken
valt.
Toen dc brand dan ook omstreeks half
acht uitbrak, stond de brandweer voor een
zeer zware taak. De vlammen grepen snel
om zich heen en dc brandweer, die met acht
stralen het vuur aantastte, kon niet verhin
deren, dat het vernielende element over een
steeds grooterc oppervlakte woedde. Nadat
een uur lang met inspanning van alle
krachten tegen bet vuur gestreden was,
stortte het dak boven de droogkamers en
magazijnen met donderend geweld in, ter
wijl dc vlammen, die nlolseling versche
lucht toegevoerd kregen, hoog oplaaiden en
een regen van vonken over de omgeving
joegen.
Intusschcn drong het vuur met niet te
stuiten kracht steeds verder door in de rond
dit gedeelte, dat toen reeds als verloren kon
worden beschouwd, gelegen sigarenmakeis-
werkplaatsen, het belangrijkste gedeelte
van de fabriek. Uiteraard kon dc brandweer,
nu de vlammen zich over een zoo groote op
pervlakte hadden uitgebreid, tegen de
laaiende vuurzee maar weinig uitrichten.
Men beschikte slechts over dc reeds genoem
de acht stralen water, die geleverd werden
door de gemeentelijke molorsnuit en de
motorspuit van dc firma Gcbr. Kronenburg.
De locstand was omstreeks 9 uur van dien
aard, dat gezegd kon worden, dat het go
heele fabriekscomplex in vlammen gehuld
was cn dat van deze grootc fabriek naar
alle waarschijnlijkheid niet veel zou kun
nen worden gered.
De brandweer moest bovendien een deel
van haar krachten afstaan voor dc bescher
ming van dc belendende perceelen, een dia
coniehofje voor ouden van dagen, dat vlak
naast de fabriek gelegen is cn dat reeds on
middellijk bij het uitbreken van den brand
op bevel der politie was ontruimd. De zeer
Ontstelde inwoners van dit hofje werden on
dergebracht bij omwonenden. Het hofje
werd door de brandweer voortdurend nat ge
houden, maar omstreeks negen uur waren
de lammen reeds doorgedrongen tot dat
gedeelte der fabriek, dat naast het hofje ge
legen is, zoodat het gevaar hier groot was,
en dc ontruiming alleszins gerechtvaardigd
bleek.
Aan de achterzijde van dc fabriek ligt de
stalhouderij „Dc Klok" van den heer Mcr-
kens. Ook dit perceel werd ontruimd cn
voortdurend nat gehouden.
Omstreeks tien uur had het vuur zich zoo
danig ontwikkeld, dat ook dc kantoren in
lichterlaaie stonden. Het hevigst was het
vuur toen echter in dc sigarenmakerswerk-
plaatsen. Nog échter was het einde van den
brand bij lange na niet in zicht. Boven de
kantoren bevonden zich namelijk de tabaks-
zolders, die reeds begonnen aangetast to
raken, waarbij dc smeulende tabak dc lucht
vervulde met oen scherpe, prikkelende
Walm. die de ademhaling bemoeilijkte en
het werk van de brandweer, die toch reeds
tegenover een bijna hovcnmenschelijkc taak
stond, nog meer verzwaarde.
Van do droogkamors cn magazijnen ston
den toen alleen nog de zwartgeblakerde mu
ren rond een smeulende puinhoop overeind,
terwijl rondom in alle hevigheid het vuur
zijn vernielend werk voortzette.
Het ligt voor dc hand, dat vrijwel het ge-
hccle stadje op de been was. De politie zorg
de voor een behoorlijke afzetting. Op het ter
rein van den brand waren onder meer aan
wezig dc burgemeester en dc commissaris
van politie.
Door dezen brand zullen waarschijnlijk
een honderdtal arbeiders, die in de fabriek
werkzaam waren, op straat komen te slaan.
Omtrent de oorzaak tast men vooralsnog
in het duister. Het is reeds wel bekend
waar de brand ontstaan is, doch een nader
onderzoek zal nog moeten doen blijken, of
het mogelijk zal zijn, de directe oorzaak vast
te stellen.
De schade, die begrijpelijkerwijze zeer
groot is, wordt door verzekering op beurs-
polist gedekt.
Te ongeveer 1 uur kon men zeggen dat dc
brandweer het vuur vrijwel geheel meester
was cn bad men het kunnen beperken tot
de fabrieksgebouwen. De vlammen laaiden
hier en daar nog wel fel op, doch de brand
weer kon inrukken en liet nog slechts een
paar stralen als wacht achter.
Een vleugel van dc fabriek is behouden
gebleven; in dit gedeelte was de opslag
plaats voor verpakkingsartikelen cn de
expositie gevestigd.
Brandstichting?
In dezen vleugel deed men een
eigenaardige ontdekking op den z.g.
fu^tzo'der. Naar wij vernemen heeft
de politie bij haar onderzoek toch op
dezen zolder een stapel karton aan*
getroffen, waarop zich een hoeveels
heid houtwol bevond, waarin een
kaars stond te branden.
De politie heeft deze voorwerpen
in beslag genomen Zij zullen nader*
hand nader worden onderzocht,
waarbij aangezien aanwijzingen
van kwaadwilligheid gevonden zijn
mogelijk dingen aan het licht zul*
!en komen, welke arrestaties ten ge*
volge zullen kunnen hebben.
Omtrent de oorzaak van den brand in liet
overige gedeelte van de fabriek, welke ont
dekt werd door den portier, verkeert men
nog in bet onzekere, doch liet is niet uitge
sloten, dat het onderzoek dat door de ont
dekking op den fustzolder kan worden inge
steld. een licht zal werncn op dc oorzaak
van dezen brand, waarbij, zooals wij reeds
schreven, voorloopig tenminste 100 man op
straat zullen komen.
Bij de blussching zijn geen ongelukken
voorgekomen. Het verkeer op do route
Utrecht—den Bosch moest worden omge
legd, daar slangen uitgelegd waren over den
weg en zoo den doorgang belemmerden.
Omtrent dc totale schade kan nog niets
positiefs medegedeeld worden. Men is er in
geslaagd e.cn hoeveelheid tabak ter waarde
van ongeveer 40.000.te redden.
Een arrestatie
Nader meldt men ons, dat door de
po'itie na de ontdekking op den fust*
zolder reeds een arresatic heeft
plaats gehad.
Een inwoner van Culemborg is n.l.
kort nadat geconstateerd was dat
waarschijnlijk kwaadwilligheid in
het spel is. door de politie van zijn
bed gelicht cn naar het bureau van
politie overgebracht. In verband
met het onderzoek kon men ons nog
geen nadrc inlichtingen verstrekken
omtrent de identiteit van den gear*
resteerde.
EEN NIEUWE ZEPPELIN
De L.Z. 130
FBIEDIUCHSHAFEN, 29 Jan. (V.D
In October a.s. zal men beginnen niet den
bouw van een derde Zeppelin, de L.Z 130,
die zusterschip zal worden van dc L.Z. 129,
welke thans zoo goed als voltooid is en in
Mei zijn eerste proefvluchten zal houden. Dc
L.Z. 130 zal ongeveer dezelfde afmetingen
krijgen en beide schepen zullen bestemd
worden voor den regclmatigcn dienst op
Zuid-Amerika, terwijl de Graf Zeppelin, die
thans dezen dienst onderhoudt, voor andere
doeleinden gebruikt zal worden.
ELK KWARTIER EEN DOOÜE
Iloe buitengewoon \ccl verkeersongeluk
ken in dc Vcrecnigdc Staten voorkomen,
blijkt wel uit een zoo juist gepubliceerde
statistiek van de Amerikaansche reisverze-
kcringsmaatschappij. In 1934 kwamen in
Amerika 36.000 auto-ongelukken voor. Elk
kwartier werd een persoon gedood en om
de 31 seconden werd iemand gewond. De
lijst van doodclijkc verkeersongevallen is
10 gestogen vergeleken bij 1933.
PRINSES JULIANA LICHT
ONGESTELD
Naar men ons meldt moet
Prinses Juliana in verband met
een lichte ongesteldheid enkele
dagen het bed houden op het
naleis Huis ten Bosch
Oefeningen op grootc schaal
te Berlijn
BERLIjN, 29 Jan. (V.D.). Van 19
tot 22 Maart vinden te Berlijn civiele
luchtbcschermingsocfcningen plaats yan
een omvang, zooals zij in het Duitschc
11 ijk nog niet gehouden zijn. Het gaat
daarbij om oefeningen, waaraan dc gc-
heele bevolking, benevens alle verkeers
middelen zullen deelnemen.
MILWAUKEE, 29 Jan. (Router). Door
tot nog toe onbekende oorzaak brak gisteren
in dc St. Johns kathedraal te Milwaukee een
brand uit, difc snel om zich heen greep. Dc
beroemde kathedraal, die sedert 1S53 zetel
van don aartsbisschop is, werd geheel dooi
de vlammen vernield. Alleen do architecto
nisch zeer mooie klokketorcn bleef gespaard
Do materieelc schade wordt geschat op ver
scheidene honderdduizenden dollars.
Van Belgische mijnwerkers
BRUSSEL, 29 Jan. (V.D.). Dc Centrale
Commissie van Mijnwerkers is heden al
hier bijeengekomen. Besloten werd een bui
tengewoon mijriVe?kérs<*>ffg$^s bijeen tc
roepen in begin Fcbruaii, teneinde te be
raadslagen over den toestand cn zoo noodig
alle schikkingen te treffen met het oog op
een algemeenc mijnwerkerstaking per 4
Februari a.s.
MIJNGASONTPLOFFING
CHARLEROI, 29 Jan. "(V.D.). Heden
morgen beeft zich een mijngasontploffing
voorgedaan in den mijn van Marcienne-
Docherie. Een mijnwerker werd gedood,
twee anderen werden zwaar gewond.
BOTSINGEN TUSSCHEN COMMUNISTEN
EN SOCIALISTEN
BRUSSEL, 29 Jan. (V.D.). Na afloop
van een vergadering van socialisten in de
Madelcinezaal alhier, waar gedemonstreerd
werd voor uitvoering van het bekende plan
de Man, hchhcn zich ernstige hotsingen
voorgedaan lusschen communisten en socia
listen. De politic zag zich gedwongen ter
handhaving van de orde krachtdadig op te
treden. Daarbij werd een der bctoogers zoo
ernstig gewond, dat hij naar een zieken
huis moest worden overgebracht. Een vrouw
werd gearresteerd.
DE V. S. NIET IN HST PERMANENTE HOF
WASHINGTON, 29 Jan. Gemeld wordt,
dat dc Senaat niet heeft geratificeerd de re
solutie waarin de toetreding van de Ver.
Staten tot het Permanente hof van Inter
nationale Justitie werd aanbevolen.
POLITIE CONTRA COMMUNISTEN
SOFIA, 29 Jan. (Reuter). Bij een vuurge
vecht tusschen communisten en politie
werden twee communisten en een politie
beambte gedood. Drie agenten werden ern
stig gewond. Twee communisten ontkwa
men.
Binnen- en
buitenland
6 cl. per K.M. TeS. 1788
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Passagiers verzekerd.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Kantoor: Lcusderweg 212.
Omtrent hun vertrekdatum is
nog niets definitiefs
bepaald
De uittocht der emigranten
Op een desbetreffende vraag in het lager
huis deelde sir John Simon, dc minister
vun buitenlandsche zaken, mede, dat dc juis
te datum, waarop dc internationale troepen
uit hot Saargebied zullen vertrekken, nog
niet is vastgesteld. Sir John Simon zeide,
dat men verwachtte, dat de verschillende
contingenten tczclfdcr tijd zouden vertrek
ken als de regceringscommissie, wanneer
deze het gezag over het Saargebied aan de
Duitsche autoriteiten zou overhandigen. De
regel mg zou, naar verluidt, besproken wor
den tusschen den opperbevelhebber, de re
gceringscommissie cn de commissie voor
het Saargebied van den Volkenbond.
In het lagerhuis werd eveneens door een
lid van Labour gevraagd, welke maatrege
len getroffen zijn met betrekking tot den
vrijen uittocht van dc personen, die het
Saargebied in verband met het plebisciet
willen verlaten. De minister van buiten
landsche zaken antwoordde daarop:
Mij is medegedeeld, dat deze lieden bij
hun vertrek geen hinderpalen in den weg
worden gelegd. Eenigcii van hen verlaten
natuurlijk reeds thans het. Saargebied. Zoo-
als bekend is, heeft dc Duitschc regeering
ccnigc beloften gegeven en wij kunnen met
alle recht verwachten, dat deze beloften ge
houden zullen worden.
Üe conservatieve afgevaardigde Hamnon
vroeg daarnp of ilch officieren en manschap
pen tijdens liet verloop van het plebisciet
voldoende respect betoond was.
Simon antwoordde» dat dit punt niet ovcr
liet hoofd was gezien. Men moest echter
liever afwachten tot de Engclsche troepen
hun taak inderdaad zouden hebben vol
bracht. Het lagerhuis zal zeker met genoe
gen zijn lof uitspreken voor het feit, dat dc
Engelschc soldaten hun taak „tót bewonde
ring van allen" hebben verricht.
De finnncieelc secretaris van het minislc
rie van oorlog heeft voorts op een andere
vraag nog geantwoord, dat de houding van
de Britschc troepen aan de Saar voorbeeldig
was en nog is. Ofschoon zij op den adder-
grond gehouden zijn, is hun aanwezigheid
een belangrijke factor in den onrustigen toe
stand geweest.
Naar bekend wordt gemaakt, mogen nog
slechts die emigranten uit het Saargebied
Frankrijk binnentrekken, die aldaar bloed
verwanten hebben, over voldoende middelen
beschikken om geruimen tijd on eigen kos
ten in Frankrijk te leven, bij Fransrhc on
dernemingen werkzaam zijn geweest, wer
kei ijk gevaar Joopcn in het Saargebied, wiet
kinderen dc Fransrhc school in het Saarge
bied hebben bezocht of die vroeger in het
vreemdelingenlegioen hebben gediend.
Gelijkschakeling
Dc Chr. metaalbewcrkorSbond, welke on
der leiding van Otto Pieck tegenover dc
nationale honden in hel Saargebied kwam
tc staan, heeft zich thans aangesloten bij
denDuitschcn metaalbewerk.ersbónd om later
in het Duitschc arbeidsfront tc worden op
genomen.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHB
GECONTROLEERDE OPIj\AG VAN
EXEMPLAREN
Naar buiten
Kantoor
Standplaats @1/
Stationsplein W/^
Hotel „Monopo'e" -
Tijdens dc Maandag gehouden zitting van
het Lagerhuis, waarbij aan de orde was de
behandeling van een suppletoir crediet van
5 milliocn voor dc nieuwe wcrkloo/.cn-
steunplanncn, is liet nog al wanordelijk ge
weest. Dc linksgeoriënteerde afgevaardigde
Buchanan verklaarde, dat de getroffen hulp
maatregelen niet in overeenstemming zijn
met do eischcn van dit oogenblik. Vervol
gens keerde spr. zich tegen MacDonald per
soonlijk, dien hij hclecdigde.
Ook een ander parlementslid oefende he
vige critiék on de regeering. Er ontstond
toen op de tribune eenig rumoer, terwijl
kreten werden gehoord als „weg met dc hon-
gerregeering".
De grootste belhamels werden verwijderd.
Dc zitting werd vervolgens verdaagd tot
Dinsdag.
SCHADELIJKE ALCOHOL
UTJCA, 29 Jan. (Reuter). Zestien perso
nen zijn overleden tengevolge van het ge
bruik van gedenatureerden alcohol. Drie
anderen, die eveneens van dit schadelijk
vocht gebruikt hebben, zijn stenende.
LAH2ESTRAAT 49 51
TELEFOON 130
UIT DEN OMTREK
Vergadering van houders van schuldbrie
ven van do Ncd. Buurtspooi wegmaatschap-
pij. (Tweede Blad, pag.. 4).
Gemeenteraad van Soest.
(Tweede Blad, pag. i).
sTAns\'ir.ij]rs
Vergadering van den Gemeenteraad.
(Tweede Blad, pag. 1).
De Oudjes bij „Op Iloog van Zccen." i
(Tweede Blad, pag. 2).
.Feestavond van Z. U. T.
(Tweede Blad, pag. 1),
Een familieruzie.
(Tweede Blad, pag. 2).
De Decnsche kroonprins Frederik, die,
naar verluidt, zich eerstdaags zal ver
loven met prinses Ingrid, dochter van den
Zwecdschcn kroonprins.
STOFFEN AFDELING
COUPONS
Mantelstoffen, Flnwesïes, Wollen Stolfrn.
Zijden Stoffen.
Heel Goedkoop.
Hoogste barometerstand: 770.3 te Yr.lon'.'.a.
Laagste barometerstand: tc Isafjord.
Buitenlandsch weerovcrzicht
Dc depressie, die zich gistermorgen
bij IJsland aankondigde, trok tusschen dit
eiland en Groenland cn nadert thans Jan
May en. Een secundair daalgebiod volgt iu
een Zuidelijker baan cn deed den barome
ter sterk dalen in dc Noordelijke omgeving.
Dit had tengevolge, dat op de Noordzee
de Noord-Oosteinvind naar West omging,
waardoor langs dc kust dc dooi inviel.
Op liet vasic land en in midden-Zweden'
nam echter bij helderheid cn windstilte de
vorst toe.
In liet Noord-Westen cn op de Britschc.
eilanden steeg de temperatuur cu komt
geen vorst meer voor. In Duitschland i-.
dc gchcclc atmosfeer nog onder liet vries
punt.
In ons land wijst alles op indringen van
warme en vochtige lucht in de hoogerc at-
m os Teerlogen. Het gevolg van deze veran
dering zal zijn; langzaam voortgaan van
dc dooi van de kust naar hel binnenland,
niet kans op lichten regen cn ijzel langs
de vorst lijn.
maroKB5T3E7i72S3IDT!CZr:ZrZZi737L-az,'3r!
