LEESLAMPEN
DREIN DRENTEL en
PIET PRIKKEL.
FEUILLETON
am:rsfoortsche
kunsthandel
ONZE KOLENMIJNBOUW
IN DE PUT
Geen overcapaciteit
OPENSTELLING RIJNBRUG
TE ARNHEM
DE RAMP VAN DE
ORANIA
WEEROMSLAG EN LAWINES §p
UIVERRAPPORT NIE1
GEPUBLICEERD
JEUGDIGE DIEVEN IN
ARREST
OVERSTE SAXON
Prijsdaling en inkrimping van
het afzetgebied door bui*
tenlandsche maat»
regelen
HEERLEN. Februari. De Nc-
derlandsehe kolenmijnen behooren
tot de beste van Europa, eensdeels
door hun gunstige geografische lig
ging. anderdeels door dc kwaliteit
van het product, maar vooral door
den zeer modernen hcdrijfsopzet
van do ontginning en de bekwame
bedrijfsvoering. De staatsmijn Mau-
rits geldt als de meest moderne en
best geoutilleerde kolenmijn ter
wereld. Deze nationale industrie
verkeert thans buiten haar schuld
in groote moeilijkheden, uitsluitend
veroorzaakt door maatregelen van
het buitenland.
Onze kolcnmijnindustrie is nog jong.
Haar opkomst dateert eigenlijk van om
streeks 1000, daar pas in het einde dei-
vorige eeuw geconstateerd word, dat in
Zuid-Limburg belangrijke kolenlagen voor
komen huiten het gebied, dat reeds dooi
de Dornaniale mijn werd geëxploiteerd. In
1000 waren drie mijnen in bedrijf, die samen
320.000 ton steenkolen voortbrachten; dertig
jaar later waren het twaalf mijnen (vier
staatsbedrijven en acht particuliere), die
te zamen rond 12.211.000 ton produceerden.
Deze productie steeg nog het iaar daarop
tot rond 12.001.000 ton. Sindsdien is het
met onze mijnindustrie hergaf gegaan.
Normale ontwikkeling
Dc snelle groei van ons mijnbedrijf was
geenszins abnormaal. Het zeer beperkte
Ncderlandschc mijngchicd is op regelma
tige wijze in ontginning gebracht, geheel
binnen dc grenzen van een natuurlijke af
zetmarkt. Roofbouw werd niet gedreven,
alle neven- cn afvalproducten werden
doelmatig verwerkt en benut, dc loonen en
de. sociale voorzieningen slaken gunstig hij
het buitenland af en de veiligheid in de
mijnen was ver boven het gemiddelde.
Van een werkelijke overcapaciteit kan
niet worden gesproken. Dc Nedorlandsche
miinindustrie kan aan onze nationale be
hoefte voor vrijwel alle kolensoorten mot
uitmuntende producten tegen redelijke prij
zen voldoen. Wanneer het mogelijk zou
zijn het hinnenlandsch verbruik voor onze
eigen mijnen te reserveeren. zouden we
nan uitvoer geen behoefte hebben, daar na-
lionale vraag en nationale productie elkaar
zoo ongeveer dekken. In den wereldoorlog
is gebleken, wat een eigen mijnindustrie
waard is; van een tekort aan brandstoffen
behoeft in zulk een geval thans geen
sprake te zijn.
Rationalisatie
Do. bedrijfsleiding heeft ernaar gestreefd,
de productie te vermeerderen, door een ver
doorgevoerde mechanisatie. In abstraclo i«
dat zeer toe te juichen: elke maatregel, die
genomen wordt om in dit gevaarlijke heroën,
waarin de arbeider bovendien spoedig verslijt
handenarbeid door machines te vervangen,
is een weldaad voor dc samenleving. Ook
economisch gesproken is een dereeliik stre
ven te verdedigen: hij den kolcnmijnbouw
bedraagt het loon 70 pet. der productiekos
ten. dat is veel meer dan hij de meeste
IN ALLE PRIJZEN
UTRECHTSCHEWEG 36 - TEL. 1758
andere bedrijven, zoodat het voor de hand
ligt dat. een mechaniseering de bijzondere
aandacht heeft. Daarbij werd de nog over
gebleven handenaroeid zooveel mogelijk
verlicht en gesaneerd.
In dc goede jaren hebben de mijnarbei
ders er dan ook alleen voordeel van gehad.
Vóór de crisis werd de arbeidsgelegenheid
der bevolking er niet door geschaad en had
de rationalisatie niet de minste werkloos
heid ten gevolge. Aan den eenen kant ver
meerderde de prestatie per man en wel ge
middeld van 278 'on per arbeider in 192G
tot 393 ton in 1933, dat is met 42 pet. Aan
den andoren kant konden tot 1931 door den
nóg sneller stijgenden afzet steeds meer
mijnwerkers in dienst worden genornon.
De sindsdien voortdurend slechter worden
de prijzen maakten een versnelde rationa
lisatie noodig, doch tenslotte kon een ver
meerderde afzet zelfs de economische resul
taten niet op peil houden, zoodat verzuim-
diensten en massa-ontslagen moesten vol
gen. Toen ook nog de afzet verminderde
door allerlei maatregelen van het buiten
land, verergerde nog dc toestand.
Buitenlandsche maatregelen
Het zijn deze maatregelen van net bui
tenland. die ons Ncderlandschc mijnbedrijf
in den tegemvoordigen toestand hebben ge
bracht. De lage prijzen en dc vermindering
van het afzetgebied van onzen mijnbouw
zijn niet hot gevolg van eigen overproduc
tie of eerljjke buitenlandsche concurrentie.
ITet natuurlijke afzetgebied van
onze. mijnindustrie verbruikt niet
meer kolen dan hier worden gepro
duceerd, zoodat een overproductie
niet bestaat. De afzet wordt even
wel in het buitenland kunstmatig
belet, zoodat de industrie meer en
meer op de binnenlandsche markt
is aangewezen. Deze wordt echter
bastróken door aanbiedingen uit
het buitenland teeen kunstmatig
verlaagde prijzen, die vaak beneden
dc productiekosten zijn gelegen. In
het eigen land vindt men daarvoor
compensatie in beschermde hooge
prijzen.
Niet alleen dc openlijke of bedekte con-
tingenleerincen in het buitenland beletten
voor don Ncderlandschcn mijnbouw den
export van kolen c*n cokes, ook de uitvoer
premies, dc goedkoope spoorwegvrachten'
en de rechts!reeksche dumningsmaalrege
len van sommige staten maken do concur
rentie in het buitenland moeilijk, zoo niet
veelal onmogelijk. De vernieuwing van het
handelsverdrag met Duitschland heeft voor
de mijnindustrie niet het gehoonte resul
taat opgeleverd. Duitschland zal 200.000 ton
minder invoeren, waar tegenover Neder
land 100 000 ton minder mag uitvoeren. De
toestond voor de Nederlandsclio kolen op
de Duitschc markt was echter zóó slecht,
dst deze luttele 100.000 ton winst do pro
ductie van ruim twee werkdagen op alle
mijnen gezamenlijk nauwelijks verlich
ting beteokonon. Misschien zal do contin-
«renteering ten aanzien van Polen en Rus
land een gunstige uitwerking hebben. Met
België is de regeering nog steeds aan het
onderhandelen. In zekere arbeiderskringen
vraagt men nu om uitvoernremies. die
onze regeering nog steeds van de hand
heeft gewezen.
Wanneer het mogelijk zou zijn. dc gren
zen voor buitenlandsche kolen te sluiten,
zouden de moeilijkheden van do haan ziin
Voor een klein land in de eigenaardige
nositie van Nerlerlanl moet zoo iets echter
uilgesloten worden geacht. Wat evenwel de
gevolgen van den lmidigen toestand zijn
voor de mijnarbeiders en de geheele mijn
streek, hebben we gisteren gezien.
Als dc schipbrug in verband
met het hooije water wordt
weggenomen
Naar wij vernemen, zal de nieuwe brug
over den Rijn hij Arnhem zoo noodig voor
de officieele in gebruikneming voor het ver
keer worden opengesteld. Wanneer de was
van den Rijn blijft aanhouden en het noo
dig mor Ti t worden de schipbrug bij Am-
hem weg te nemen, dan zal het mogelijk
zijn het verkeer over de nieuwe brug, wel
ker voltooiing binnenkort zal plaats hebben,
te leiden.
Wanneer de officieele opening cn dc in
gebruikstelling voor het openhaar verkeer
zal geschieden, is nog niet bekend.
Het vertrek van den gezags
voerder uit Leixoes
AMSTERDAM, G Fcbr. In verhand met
den terugkeer van den gezagvoerder van
het in dc Portugecschc haven Lcixocs ge
zonken mailschip ^Orania" deelt de direc
tie van den Koninklijken Hollandschen
Lloyd ons mede. dat déze terugkeer op
haar verzoek is geschied. Hoewel te Leixoes
dc mogelijkheid kan zijn besproken, dat
men zou trachten den commandant van
het gezonken stoomschip aldaar vast te
houden totdat de kwestie van dc berging
definitief is geregeld, is van een bedreiging
in dezen geest van do zijde der Portugeesche
autoriteiten geen sprake geweest. Ook is de
terugroeping van den kapitein cn de offi
cieren door den K.H.L. niet om deze reden
geschied.
Dc commandant cn dc officieren van dc
..Orania". die te Leixoes verblijf hielden,
zijn teruggekomen naar Nederland omdat
de besprekingen met dc havenautoriteiten 1
en de bergingsmaatschappijen geen nieuwe
gezichtspunten meer opleverden. Daar de
.Orania" door den Koninklijken Holland-j
schen Llovd reeds is geabandonneerd, was j
de tegenwoordigheid van den kapitein tc
Leixoes niet langer noodzakelijk. Boven-11
dien bood de terugkeer van de „Zeelandia"
naar Amsterdam voorloopig een laatste
goede gelegenheid voor een gemakkelijke
overtocht naar Amsterdam, zoodat het ge-
wenschl was don kapitein cn de officieren
van de „Orania" met dc „Zeelandia" te 11
doen terugkeoren.
Wij vernemen verder, dat ook de verte-
gen woord igcr van de Londcnsche assura- j
deuren thans naar Engeland is teruggc-
koerd.
De kwestie van de berging van dc
..Orania" is echter nog niet geregeld.
MR. A. DUDOK VAN HEEL v
DEN IIAAG, 6 Febr. Gisteren is mr. A.
Dudok van Heel overleden. Hij is gedurende
drie jaar in dienst van dc K.L.M. geweest,
eerst als jurist, later als chef van dc afdee-
ling binnenland. Gedurende den tijd, dat hij
deze laatste functie waarnam, is het binnen
landschc luchtnet uitgebreid cn werd de
dienst op Groningen, Twente cn Eindhoven
lot stand gebracht.
Mr. Dudok Nan Heel was ruim 27 jaar
oud.
1S5. 'i Was dan ook geen wonder, dat 't 2tal dc eerste de
beste gelegenheid tc baat nam, om dc been en tc nemen,
's Middags deed juffrouw Rila een dutje, en nauwelijks was
ze ingeslapen of Piot en Drein slopen dc deur uit.
De groote weersomslag in Europa nu het
voorbijtrekkken der zeer diepe depressie -
van 2 Februari heeft tot verschillende
merkwaardige gebeurtenissen aanleiding
gegeven. Zooals uit verschillende berich
ten blijkt, zijn in het Oosten rij kschc Alpen
gebied buitengewoon \col lawines naar
beneden gekomen, waarbij vele mensehen
zijn verongelukt. Sedert tal van jaren
kwamen niet zooveel lawines voor.
De naaste oorzaak is dc sterke stijging
van dc temperatuur van 1 op 2 Februari.
Zooals reeds eerder hier is gemeld, trok
van 1 op 2 dezer een zeer diepe storm-
depressie van IJsland naar Midden-Skan-
dinavië cn verder naar Finland, waarbij
een warme luchtstroom van ongeveer 1500
K.M. breedte uit 'hel Westen komende met
stormsnelheid over Europa trok. Dienten
gevolge trad ook in hot Alpengebied een
sterke stijging van de temperatuur in. Bij
dezen weersomslag viel bovendien regen
en natte sneeuw cn daar reeds tevoren heel
veel sneeuw was gevallen, die in verhand
met de terugkeer van een vorstgebied over
Ccntraal-Europa was blijven liggen, waren
de opgehoopte sneeuwmassa's ongewoon
groot. Alles bij elkaar was daardoor de
toestand buitengewoon gunstig geworden
voor het neerstorten van sneeuw lawines.
Het vrij plotseling, hoewel niet onver
wacht verschijnen van de „vvarmtegolf"
over Europa was dus voldoende om het
verschijnsel van lawincnval te doen be
ginnen nadat dc algemeene toestand door
de voorafgaande meteorologische gebeurte
nissen bijzonder gunstig daarvoor was ge
worden.
Hoewel hel verschijnsel snel is opgeno
men, rijst toch de vraag of geen waarschu
wingen hadden kunnen worden gegeven
voor het groote gevaar, dat door de nade
rende weersomslag zou worden veroor
zaakt. waarschuwingen, die bii de tegen
woordige drukke beoefening der ski-snort
zeker veel onheil zouden kunnen voor
komen.
(Nadruk verboden). CHR. NELL.
iN'.i. Buiten wisten ze niet goed wat te beginnen. Ze bo
grepen, dat ze hun reddingse/.eltje wel nooit meer zouden t«*
mg zien; dat had.lcn ze aan die aap te danken Maar ze
wisten niet eens meer welke kant ze uit zouden gaan.
Commissie van onderzoek
tc wachten
Naar de Maasbode verneemt, is liet rap
port van dr. ir. van der Maas thans bij dc
Regeering ingediend.
Het eigenlijke rapport omvat ongeveer 35
bladzijden, terwijl er ruim honderd bladzij
den bijlage zijn. In de bijlagen zijn de ge
gevens van tal van personen weergegeven,
die geacht worden iels van belang voor het
onderzoek naar dc oorzaak van bet l'ivcr-
ongeluk te kunnen mededeeicn.
Dc Telegraaf verneem' in dit verhand,
dat het ranporl van dr. v. 11. Maas niet zal
worden gepubliceerd. Op grond van dit rap
port is de instelling van een commissie van
onderzoek te wachten vvclko het rapport
van dr Van der Maas als leidraad zal ge
bruiken Het rauporl dat door deze com
missie, /al worden uitgebracht zal zeer waar
schijnlijk wel openbaar worden gemaakt.
IN ROTTERDAM 565 PINDAMANNETJES
ROTTERDAM, G Fcbr. In den afgeloo-
pen nacht zijn ie Rotterdam, evenals in het
geheele land, het aantal aanwezige Ounce-
zen geleld. Op Katendrecht de Rottcrdam-
sche China town lelde men er vannacht
565. In 1925 was het aantal 1100.
ROTTERDAM. G Febr. - Zondagavond is
dank zij dc activiteit van oen 13-jarige jon
gen een tweetal jongens betrapt op liet stelen
van een rijwielelastingmci'k van °cu
onbeheerd staande fiets. Do politic bleek
met deze knapen een zeer goede vangst ie
hebben gedaan, want men kwam er 'n com
plot van jeugdige diefjes door op het spoor.
De tweede aangehoudene bekende ver
schillende diefstallen van hclastingmcrken tc
hebben gepleegd cn wezen drie medeplich
tigen aan.
Bij voortgezet onderzoek bleet: er och groot
aantal knapen Ie zijn, die zich schuldig
maakten aan heling van dc door de vijf jon
gens, wier leeftijd varieerden van 13 tot 1.»
jaar, gestolen belastingmerken.
Er werden in totaal nog 7 jongelui aan
gehouden.
ONDERHANDELINGEN MET ROEMENIË
'S GRA\ ENHAGE, 0 Febr. Naar ons ter
ooic komt. hebben dc onderhandelingen be
treffende het goederen- en betalingsverkeer
tussehen Nederland en Roemenië, welke
naar men weet de laatste dagen hier ter
stede gevoerd worden, een niet zoo gunstig
verloop als men aanvankelijk had gehoopt.
De moeilijkheden welke gerezen zijn, betref
fen voornamelijk dc clearing. Men hoopt
echter, dat deze besprekingen binnen niet
te langen tijd tot een bevredigende oplos
sing zullen leiden.
Zelfboheersching berust op willen.
door G. P. BAKKER
„Neen ik geloof niet dat er meer men-
schon in de buurt zijn. Bovendien, hoe meer
zielen, hoe meer vreugd".
Do speelman knikte goedkeurend.
„Vooruit dan maar", besloot hij, greep in
de snaren en begon de opwekkende marsch
der Mansfelders te spelen. Vroolijk klon
ken de tonen door het bosch cn rondom be
gon het vogelkoor luid mede tc zingen en tc
kvvinkelceren.
Toen dc marsch uit was zei hij:
„Zal ik nu itit dankbaarheid een dansje
spelen, dan kunt u samen dansen. Dc
boschnimf endc 'zwerver aarzelde
even: „En de satyr", vulde de dokter aap.
„O peen. dat bedoelde ik niet. Ik zocht
een vriendelijk woord, maar vond het niet
op tijd".
„Do fee cn dc groene dwerg Oberon", zei
het meisje.
„Past ook niet", zei de zwerver en keek
hoofdschuddend naar den dokter.
„Ik ben bijgcloovig. Dansen met een fee
neemt altijd een droevig eind. Maar zing
ons eens een liedje voor".
„O, .ia", zei het meisje. „Doe dat".
De zanger greep in de snaren en begon
met een eens zeer mooie stem, maar die nu
liier en daar door den ouderdom geleden
had, zijn lied:
Een oude, grijze speelman zwoerft
Steeds vroolijk langs den weg.
Ilij leidt een leven zonder leed
Vindt altijd heg of steg.
Hij leeft tevreden vrij en blij
Geen zorgen in 't verschiet.
Dat kent de boer
Dat kent de boer
En oók de burger niet.
Hij volgt de vogels op hun trek
Naar Zuid of weer naar Noord,
En altijd vindt hij. waar hij gaat,
Een heerlijk, zonnig oord.
Dc winter met zijn storm en sneeuw
Baart nimmer hem verdriet
Dat kent de boer
Dat kent dc boer
En ook de burger niet.
„En nu verzoek ik het geacht pu et
keerrijm mede in te zetten. Ook u, /.angers
daarboven in de boomen. en jij makker"
zei hij tegen den hond, „moogt voor deze
buitengewone gelegenheid meezingen maar
vooral niet te forscii cn alleen het refrein.
Begrepen. Daar gaat ie".
Samen zongen ze vroolijk het refreintje.
En inderdaad was de hond op do achter-
pooten gaan zitten met gestrekte voorpoo-
ten, de kop hoog opgericht, de open bek in
dc lucht jankte hij zacht mee.
Dos morgens als de zwaluw tjilpt
Vangt hij zijn vvand'ling aan,
En als de zon ter kimme neigt
Is 't dagwerk afgedaan.
Dan keert hij bij een herberg in
En zingt een vroolijk lied.
Dat kent de hoer
Dat kent de boer
En ook de burger niet
Zoo zwerft hij heel de wei old door,
Een ieder is zijn vriend.
De een biedt hem een heerlijk maal
Met goedheid opgediend.
Een ander schenkt hem wijn of bier,
Ilij dankt slechts met een lied.
Dat kent de boer
Dat kent de boer
En ook dc burger niet.
Het keerrijm werd door allen weer lustig
meegezongen.
En is de zomeravond mooi
Dan zit hij op een bank.
Ilii speelt de luit en jong en oud
Komt luistren naar den klank.
Ze dansen vroolijk om hem heen.
Vergeten hun verdriet.
Dat kent de boer
Dat kent de boer
En ook de burger niet
Dc roemer gaat dan lustig rond
Het wordt een blijde dag
En onder "t dansen klinkt dan wel
Een zachte meisjeslach.
Dan denkt hij aan het volgend jaar
En speelt een bruilofslied.
Dat kent de boer
Dat kent de boer
En ook de burger niet.
_.i zijn do gasten heengegaan
Dan zit soms aan zijn zij
Een mooie vrouw die fluistrend raagt:
Toe zanger, blijft hij mij.
En toch, Waarom'? Hij weet niel meer
Waarom hij haar verliet.
Dat kent de boer
Dat kent de boer
En ook de burger niet.
En als liii maag're Hein ontmoet
Aan 't cindo van zijn weg,
Dan legt hij rustig 't moede hoofd
Onder een groene heg.
Zoo reist hij naar de overzij
Geen angst voor het verschiet.
Dat kent dc boer
Dat kent de boer
En ook dc burger niet.
„Uit", zei dc zanger. Dc toehoorders klap
ten in de handen.
„Geen wonder", zei de jonge vrouw en zc
keek den zanger met haar schitterende
oogen aan, „dat u de mcnschcii tot u trekt
als de rattenvanger van Hameien".
Toen stond dc dokter op. „Vrienden',
klonk zijn besluit, ,,'t was een prettige mid
dag, maar het is mijn tijd. Ik heb nog een
stevige wandeling voor dc borst. Ik ga".
„Ik ook", sprak dc mooie vrouw. „Ik ben
reeds veel te laat".
„En ik", zei dc zwerver. „Ik ben weer dc
gelukkigste van ons drieën. Ik vlei me neer
op het zachte mos, blijl liggen en rust uit".
Dc dokier nam afscheid. „Dank u, beste
vriend", klonk dc wensch van den zanger,
dat ik u spoedig weer mag ontmoeten en
in dezelfde gelukkige omstandigheden".
„Hoe durft u zich alleen zoover van de
mcnschcn ie wagen in dit eenzame woud?'
vroeg de zanger, toen zc met hun heiden
waren achter gebleven.
Zc lachte minachtend. „Ik kan best op
me zelf passen. Ik woon in een huisje bij
den Zwarten Arend".
„Dat is toch een heel eind van hier".
„Ja, maar ik ken het geheele woud. Over
al zijn schuilplaatsen. Nooit is mij iets
ernstigs overkomen. Dit is nujn eerste groo
te avontuur cn het zal ook goed afloopen".
„Daarop kunt u vertrouwen. Maar waar
om zou u weggaan. Dc zon schijnt heet op
dc landen, hier is het koel. Zacht ritselt de-
wind door de bladeren. De vogels zingen
en fluiten hoven onze hoofden. Anders is
alles stil en niemand zal ons storen. Alleen
in het woud. Wij heiden alleen".
„Neen", zei ze „Tk moet gaan. Ik heb an
dere plichten. Al is u oud, uw hart schijnt
jong.
„Is dat geen groot geluk?" antwoordde
hij. „Oudere mannen zijn beter tc vertrou
wen, heeft u zelf gezegd
Ze bloosde. „Ja. En toch. Waarom? IIi]
weet het niet. Waarom hij haar verliet".
„Vrouwen zijn veranderlijk. Een oude
waarheid", zuchtte de zwerver.
„Vaarwel".
„Vaarwel of tot weerziens". Hij keerde
haar den rug toe, strekte zich uit op het
mos, het hoofd op den arm en sliep.
De hond ging naast zijn meester liggen.
Eenige minuten later keek hij spiedend
om zich heen en begaf zich eveneens op
pad.
HOOFDSTUK VI.
Dc avond begon te vallen. Op den top van
ccn hoogen heuvel, te midden van wild
struikgewas, lag een man op den rug naar
den hemel te staren.
Langzamerhand verflauwden de omtrek
ken der hoornen en dc groen begroeide stuk
ken van ccn brokstuk bouwvalligen muur.
Boven hem begonnen dc sterren tc fonke
len.
Venus, de Groote Beer, de Kleine Beer,
cn van het zuidwesten naar het noordoos
ten de sterrenbeelden de Schutter, de
Zwaan, Cassiopeia, Perseus en de Wagen
man, waar doorheen tal van lichtende ster
ren. groot en klein, de Melkweg. Dan ziet
hij Mars ver in het Oosten. Mars: en zijn
gedachten koeren terug tot den koning van
Zweden. Gustaaf Adolf was werkelijk met
zijn geheele krijgsmacht opgetrokken naar
Berlijn. Ilij stelde het leger in slagorde en
liet de stukken zoo plaatsen, dat ze de stad
bestreken. Door ccn trompetter liet hij mel
den dat men dc poorten moest openen. Ge
beurde dit niet, dan zou er een rochtmatigo
verontschuldiging zijn voor bestorming,
plundering cn bloedvergieten 1).
Rikskari5?lejr*n Axel Oxensticrna's
Skriftcr. i
{Wordt vervolgd^, j