VACANT
ENKELE VLUGGE VOORJAARSHOEDJES
DE DICTATOR
Eerste productie van
de Toepïitz
UEANETTE VERTELT
Op bezoek bij Cissy
Elissa Landi en de mode
MELOPEE
LETTERKUNDIGE KRONIEK
ROGISTERIJ „DE GAPER"
FILMN1EUWS
Historisch drama met twee
beroemde sterren
TE Parijs vond deze maand de wereld
première plaats van de film The dic
tator, liet eerste product der Toepïitz
Productions Ltd., welke film in Nederland
door de Filma uitgebracht zal worden. De
Italiaan Toepïitz, die voor eenigen tijd nog
geïnteresseerd was bij de London Film Pro
ductions cn ook de eerste pogingen van Kor-
da op filmgebied mogelijk maakte, heeft zijn
eigen productie-maatschappij gevormd en
zich. om in den geest van don laatsten tijd
te blijven, toegelegd op het vervaardigen
van een historische film, waarvoor hij een
keur van medewerkers contracteerde.
De dictator is Struonsee, de lijfarts van
Koning Christiaan VII van Denemarken,
.vroeger dokter in Altona.
De Koning is een slappeling, die geheel
onder invloed staat van zijn moeder, doch
met de komst van Struensee gaat dit er-
anderen. Struensec wordt de machthebber
en haalt zich daardoor de vijandschap van
de koningin-weduwe op den hals. Zij wil
.wraak nemen en ziet haar kans schoon,
als zij ontdekt dat er ccn liefdesverhouding
is tusschcn de jonge koningin en den lijf
arts.
De dictator wordt gevangen genomen en
ter dood veroordeeld, doch alvorens zich in
handen der vijanden te geven, wordt er
voor gezorgd dat de koningin naar Enge
land, haar vaderland, kan terugkeeren.
De film is niet geheel waarheidsgetrouw,
doch dit doet bij een verfilming van een
grootsch opgezet historisch drama ook niet
ter zake. Het is een uitstekende rolprent,
die tal van fraaie en cnerveerende scènes
bevat, doch die helaas het attractieve van
„iets oparts" mist. Zij ligt geheel in het
genre dat ons thans bekend is uit tal van
andere historische films en noch de werke
lijk imponccrende massa-tooneelen, noch
de keuze der artisten brengt ons iets
nieuws.
Cllve Broolc geeft uitmuntend spel te zien
als dictator, waarvan hij een krachtige
hoofdfiguur maakte. Madeleine Carroll ver
vult de vrouwelijke hoofdrol; zij is een
becldschoone Koningin die prachtige toilet-
Hen draagt en een sterk doorvoeld spel geeft.
De regie was in handen van Victor Savil-
3e, die vooral met de slottooneclen zeer veel
succes mocht boeken, doch overigens op het
normale plan bleef. Hij heeft indertijd ook
de regie gevoerd over Madeleine Corroll in
ide uitmuntende film I was a spy,
Franz Planzer verzorgde het camera
werk, dat in tal van scènes de aantrekke
lijkheid der film verhoogt. Zijn faain be
haalde hij met zijn work in The infinis
hed sym p h o n y. Maskerade L i e-
b e 1 e i en eenigc van de eerste Lilian Ilar-
tvey-films.
Do muziek is van dr. Karol Rathaus, die
Jcvij kennen door Amok en De gebroe
id c r s Karamasoff.
„Het jolige weeuwtje" gaat voor»
loopig nog niet trouwen
Wij vroegen Jcanettc MacDonald ons wat
ïe vertellen van H e t J o 1 i g c Weeuw
tje, waarin zij met Maurice Chevalier de
hoofdrol speelt en welke film binnenkort in
ons land komt
„Wij gingen allemaal geheel in de film
op, Maurice Chevalier, Ernst Lubitsch, ik
zelf. Hoewel er hard, erg harcl werd ge
werkt was het voor ons een voortdurend ge
noegen. Natuurlijk liet Lubitsch ons bijna
voortdurend lachen; eiken dag opnieuw
wilde hij weer ccn nieuwe aardigheid of
mop hebben, en ook Maurice, maakte altijd
gekheid. Ernst nam voordurend in net
ootje; eens heeft hit weten te bereiken, nat
Bela Loblov, de violist, ervan overtuigd
werd, dat hij valsoh bad gespeeld. Bela,
een van de beste mucici, was er erg onder
den indruk van, totdat hij bemerkte, dat hij
erin geloopen was".
Jeanctle houdt van de muziek van Franz
Lehar, en zingt die verrukkelijk.
„Er is iets in die muziek", merkt zij op,
„dat je fascineert. Daarom konden de be
kende Vilia-wals cn de andere songs uit
Het Joligo Weeuwtje gedurende zoo'n lan
gen tijd populair blijven."
Natuurlijk zou een interview met Jennct-
tc MacDonald niet compleet zijn, zonder
dat wij zouden informoeren naar haar ro
mance met Bob Ritchie, cn dus brachten
wij het gesprek op dit onderwerp.
„Trouwen?" Voorloopig nog niet", ant
woordde zij on de onvermijdelijke vraag.
„Bob en ik zijn geënga >erd en heel geluk
kig. Ik aarzel om 1e trouwen, terwijl ik nog
voor de film speel. Ik heb zooveel huwe
lijken zien mislukken, waarvan dc ochlge-
poot of de echtgcnoote filmde, dat ik hier
aan niet begin. En ik wil ons geluk niet in
de waagschaal leggen. Wanneer ik af
scheid neem van het witte doek en ik kan
mijn leven eraan wijden om een echtgc
noote te zijn, dat is een andere kwestie. Ik
wil echter niet trouwen in hot, vooruitzicht,
dat dc harmonie verstoord zou kunnen
worden."
Zij vervult wederom een rol in
een Nederlnndsche film
Als men een filmster gaat bezoeken cn
nog vol is van de enorme verhalen, die
men gelezen heeft van de rijke palcuen,
Waarin de Amcrikaansche artisten huizen,
is het een eigenaardige gewaarwording te
conslaleeren, dat de woning van onze llol-
landsche filmster Cissy van Bennckom be
staat uit één grootc kamer, zeer opvallend
geïnstalleerd met voor een groot gedeelte
eigen ontworpen meubelen. Wat het meest
opvalt is een groot aantal speelgoed-bees
ten, waarvan Cissy een zeer uitgebreide col
lectie heeft, welke hij alle mogelijke gele
genheden voortdurend wordt aangevuld.
Deze beesten cn goede hoeken zijn haar,
grootste schallen. Bovendien is zij dol op j
huisdieren, hoewel zij die zelf niet heeft.
Cissv van Bennckom is een bewegelijk,
vroolijk type, zeer sportief, doet veel aan
kamergymnastiek en heeft een bijzondere
voorliefde voor acrobatiek. Ook van zwem
men en schaatsen is zij ccn enthousiast be
oefenaarster.
Reeds als meisje van 1(5 jaar debuteerde
zij bij Saalborn in de Midzomernachts-
droom. Ze had haar ouderlijke woning in
Haarlem verlaten en moest met haar gage
van 50 per maand rondkomen. Het begin
van haar loophaan was voor haar een tijd
van hard werken en veel ontberingen, doch
het is haar gelukt een plaats in de Neder-
landsche tooneelwereld te bereiken.
Velen zullen zich de voornaamste van
haar uitbeeldingen op de planken herinne
ren,, waarvan wij in het kort memorecrcn:
Manuela in „Meisjes in Uniform", Rita in
„Allerzielen", Anneke in „De martelgang
van Kromme Leciuloit", Lammchen in
„Kleine man, wat nu?". Ook in enkele films
vcrvuldo zij belangrijke rollen en spoedig
zal men haar zien als Mienlje, het dienst
meisje, dat mede dc oorzaak van vele ver
gissingen en verwikkelingen is in de film
van Loet C. Barnstijn's Filrn Productie De
familie van m ij n vrouw.
Cissy van Bennekom heeft vertrouwen in
de toekomst en weet zich vroolijk door de
moeilijke tijden heen te slaan. Bij haar
voelt dc bezoeker in gezelschap te zijn van
Cissy van Bennekom in „De
familie van mijn vrouw".
ccn ras-artiste, die op haar hecle omgeving
het cachet van haar vroolijke cn optimis
tische persoonlijkheid drukt.
liet costuum dat Elissa Landi draagt op
deze afbeelding, is te Hollywood ontworpen
door Travis Banton cn wordt door haar ge
dragen in dc komende Paramount-film En
ter Madame, in Nederland uit te bren
gen onder den titel Prima Donna. Dc
afbeelding toont Elissa in een gekleed toi
let, vervaardigd uit zwarte celanese wol.
Zoowel rok als tuniek zijn rijk bcstikt met
een fijn bewerkelijk oostersch motief in zil
verdraad. De tuniek is van onderen afgezet
mot een rand zilvervosbont, terwijl een col
lier cn ccn mof van hetzelfde materiaal,
dat in den laatsten tijd steeds meer aange
wend wordt, het geheel voltooien.
MARLENE DIETRICH
Twee nieuwe films op komst
De laatste film. die Mariene Dietrich
onder regie van Joseph von Sternberg zal
spelen, is Caprice Espagnol. waarin
een onbekend Cubaanseh acteur, Cesar Ro
mero gehcctcn, de mannelijke hoofdrol ver
vuld. De Paramount heeft van dit produet
zeer veel werk gemaakt, zoodat men er
grootc verwachtingon van heeft. Mariene
zingt er drie, speciaal voor haar geschre-
ven, songs in. Haar tegenspelers zijn Joel
Mc Crea, die do mannelijke hoofdrol ver-
("A XDER de maan schuift de lange
rivier
Over de lange rivier schuift moede dc
maan
Onder de maan op de lange rivier
schuift dc kano naar zee.
Langs liet lioogrict
Langs de laag wei
Schuift dc kano naar zee
Schuift met dc schuivende maan de
kano naar zee
Zoo zijn ze gezellen naar zee dc kano
dc maan en de man
Waarom schuiven dc maan en dc man
getweeën gedwee naar zee.
liet Sicnjaal PAUL VAN OSTAYEN
vuld, Lionel Atwill. Edward Everett Horton
cn Alison Skipworth.
Na von Sternberg komt Ernst Lubitsch
om een film van Mariene Dietrich te regis-
seeren cn, zooals wij elders meldden, von
iMarlene Dietrich
Sternberg gaat het met Mao West probeo-
ren. De titel van de film onder Lubitsch's
leiding is Shoe the wild mare.
Het Kind in de Poëzie, samen
gesteld door Dirk Coster. (Van
Loghem Slaterus U.M., Arnhem,
1955).
NOG zijn de hloemcntrossen van dc
najaarsuitgave niet verdord, of het
allereerste crocusje van de lentelijke
literatuur steokt al zijn kopje omhoog.
Het is toevallig ook het kind, voor
wien onze aandacht word gevraagd,
cn het is Dirk Coster, die het kind
aan de hand voert. Dirk Costcr schreef
een merkwaardig essay over ,.het kind in
de Poëzie", cn hij voegde daaraan toe een
met zorg gekozen bloemlezing, waaruit de
aandachtige beschouwer kan zien, hoe het
motief van het kind zich in den loop der
eeuwen in de dichtkunst ontwikkeld heeft.
Ik zou gaarne aan mijne lezers een over
zicht geven van Coster's gedachtengang, cn
ik zou gaarne ocnige kritische opmerkingen
de wereld in blazen over het gehalte en de
samenstolling der bloemlezing. Maar ik
hoop, dat de goedgunstige lezer eerst van
eene kleine voorbeschouwing w il kennis ne
men omtrent den auteur cn zijn onderwerp.
Dirk Coster is geen veelschrijver. Ilij
heeft, wederom lang gezwegen, ajvorens hij
tusschen het marktgetier van de literatuur
van het oogenblik bedaard naar voren trad,
en nu hij daar opeens weer voor ons staat,
met zijn bescheiden gave, nu maakt hij in
druk, omdat hij een der uiterst zeldzame
Nedcrlandsehe schrijvers is, die dc voorna
me houding, welke den lilerator past. ver
toont. Want. laten wij elkaar niets wijs
maken, de literatuur is ver-commerciali-
sccrd cn ver-proletariseerd in crisis-lijdend
Nederland; de auteur is gedegradeerd tot
copie-leverancier- van spannende verhalen,
waarmee het lozend publiek den tijd wil
verdrijven, en die derhalve den verkoop
van grootc oplagen verzekeren. Vele au
teurs zijn anncxen geworden van het uit
geversbedrijf. Niet aldus Dirk Coster. Dirk
Cosier heeft, gelijk ieder auteur, zijn be
lachelijke eigenaardigheden. Dc eene auteur
draagt ccn bi zonder grootc bril, de ander
rijdt paard, en Dirk Coster heeft de won
derlijke kwaal, zich de misplaatste grappen
makerij aan tc trekken, die collega-auteurs,
welke niet in zijn schaduw kunnen slaan,
zich veroorloven over zijn werk en zijn per
soonlijkheid.
Dat is dan misschien het zwakke, in Dirk
Costcr. Maar liet sterke in hem is de hard
nekkigheid waarmee hij, in leven cn werken,
vasthoudt aan het literair beginsel. Ilij wei
gert het, zich te laten exploiteeren, hij wei
gert prutsbockcn te leveren. Wie weet on
der welke moeilijke omstandigheden do tot
een klein taalgebied veroordeelde auteur
moet leven, hij neemt voor de, met veel
lijden betaalde literaire tucht van dezen
schrijver, eerbiedig zijn hoed af.
En nu, zijn onderwerp; hel kind in Ue
De hoedjes van de a.s. voorjaarsmode wil
len vooral door kokette vormen pogen te be
koren. Hierboven drie typische modellen.
Links een Biedermeverkapjc, dat vermoede
lijk snel populair zal worden. De advocaten-
muis in het midden is hupsch en vlot en
poëzie. Dirk Costcr heeft, dooi* den aard
van zijn keuze, reeds dc aanduiding gege
ven van een centraal probleem, dat do men-
schon van onzen lijd foltert. Ik weet niet,
of door dit boekje van Costcr, dc vurige
belangstelling in dc literaire verbeelding
van liet kinderleven, die Merijntje Gijzen
het bekende succes verzekerde, weer zal
oplaaien. Maar dat het in dc natuur van
dozen lijd ligt, voor literatuur over kinderen
bizondere aandacht te hebben, het is ccn
onomstootelijk feit. En dat feit heeft een
oorzaak. Men heeft allerlei fraaie termen
uitgevonden, oni onze eeuw tc kenschetsen.
Men noemt haar tic eeuw van het ontwa
kend gemeenschapsgevoel, of, als men min
der goed over Ima'r te spreken is, dan ge
waagt men van" groeiend collectivisme. Maar
men geeft er zich te weinig rekenschap
van, dat er weinig .tijdperken in dc ge
schiedenis zijn te vindon, waarin de col-
leclicf-golieeten menschheid zoo zeer met
zichzelf bezig was als thans. Dc-.historicus
van dc toekomst die onzen tijd retrospec
tief zal moeten bekijken, is een benijdens
waardig en een beklagenswaardig man.
Want hij zal, door alles wat wij over onze
eigen periode in woord en beeld hebben
vastgelegd, in staat zijn onzen tijd volkomen
te reconstrueeren, maar hij zal ook zoodanig
overstelpt worden door documentalie-mate-
riaal, dat een menschenleven onvoldoende
zal blijken om eene geschiedenis der jaren,
waar wij ons thans in bevinden, (e vol
tooien.
Dc vlucht van onze generatie naar liet
kind-motief in de literatuur, is de vlucht
naar het eenvoudige. Nu wij als volwas
senen zoo weinig werkelijken eenvoud heb
ben behouden, nu grijpen wij naar dc reser
ve van eenvoud, die iederg tijd in zijne
jeugd natuurlijk voorhanden heeft. Het
is gevaarlijk, maar het is begrijpelijk.
Ik kom thans tot een kort overzicht van
Coster's Gedachtengang. Coster noemt zijn
bloemlezing een groepeeringswerk, geen ex
ploratiepoging. Waarmee hij zeggen wil,
dat hij niet ccn ontdekkingsreis heeft on
dernomen, om nog niet bekende gedichten
over kinderen onder dc aandacht te bren
gen van zijne lezers, maar dat hij ook veel
overbekende godichten heeft opgenomen,
daar hij alleen beoogde do ontwikkeling van
liet motief zijner voorkeur tc doen aan
schouwen.
Dc verzamelaar begint vast tc stellen dat,
hoezeer de menschheid zijn kinderen altijd
liefhad, tot aan den nieuwen tijd toe, zij
toch weinig behoefte had om zich „in alle
finessen" van het kind rekenschap ie geven.
„Wanneer men zegt," aldus Dirk Cosier
„dat het kind eerst aan het einde van
de 18de eeuw word ontdekt, gelijk niet dc
natuur en (zeer gedeeltelijk) het dier,
dan sluit dit anderzijds niet uit, dat ook
de mcnsch van vroegere tijden hel kind
wel heeft ontmoet cn weten tc zien. Maat
er was dan altijd aanleiding, een brug non-
dig om het tc ontmoeten. In de Middeleeu
wen was dat het dogma, in dc zeven
tiende eeuw was het dc dood. In de Middel
eeuwen n.l. was hot de behoefte, om zich in
volle vcrteedcring liet wonder van Chris
tus' geboorte voor oogen to stellen, cn aan
gezien Christus een vrijwel lichaamloozc
voorstelling was, gebruikte dc vrome Mid
deleeuwer al wat hij aan zijn eigen kinde
ren of aan de kinderen van zijn verwanten
had gezien, om van dit Christuskind in zijn
schoone cn schamele lieflijkheid te kun
nen spreken. En clan blijkt hij de verschij
ning van het kind zeer scherp in zich 1c
bobben opgenomen, en ontstaan de tallooze
Kerstliederen die telkens, met Middeleeuw-
sche kortheid, als in de verrukking van
een zoeten droom, het dwalende gebaartje
van het zeer jonge kind vertolken: hoe het
handje dod aan dc moederborst, hoe het
mondje om de tepel sluit, hoe de oogjes
staren, hoe het slaapt."
In dc daarop volgende Renaissance
literatuur komt dan het kindergedicht met
een opmerkelijke schaarschhcid voor. Met
het Katholicisme viel de grootc aanleiding,
om hot zeer jonge, pasgeboren kind te zien
en te beschrijven weg. Maar de Renaissance
had een andere aanleiding; dc levensvolle
Renaissance had de vrees vóór den dood.
Daarom werden de kindergedichten van de
Renaissance, kindei doodenzangen. Schrik cn
zal vooral bij regelmatige gelaatstrekken
goed staan, liet wandelhoedje rechts uit
nieuw donkergeel stroo valt op door een
speciale bandgarnecring, die eventjes aan
oen hanokain doet denken.
JULIANAPLEIN 3. Amersfoort.
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Oriëut Henna Shampooing.
Verlt door gewoon wasschen elk haar
in olke gewenschte tint.
Onschadelijk i 0.60.
verbazing om den dood doden den nienseh
der Renaissance plotseling cn smartelijk het
kind gedenken, en liet eensklaps schrijnend
innig zien: hoe het gespeeld had, gejuicht
en gekust, hoe het opzien stond aan moe
ders schoot en hoc hot toen als een welkend
bloemetje in hecto ziekten verging. Zoo
Vondel, zoo Poot.
Dan, in de 18do eeuw werd ,in Engeland*
in Frankrijk, door Wordsworth, door Rous
seau, het kind mot dc natuur ontdekt*
dat wil zeggen :hct werd in het loven
een aangelegenheid om aandachtig aange
schouwd to worden, overdacht, hot werd in
dc kunst een erkende stof. Er waren geen
toevallige aanleidingen, geen dood of dog
ma meer noodig, om liet te zien cn te be
schrijven. Het kind wordt voortaan om
zichzelf gezien. Van dozo grootc gebeurtenis
in het geestelijke leven kwam aanvankelijk
naar Nederland maar weinig over. Ook do
19de eeuw bleef ten onzent arm aan wer
kelijk doorleefde kinderpoëzie. Eerst om
streeks 1880 doen wij de Éuropccsche ontdek
king van 1780 op onze beurt over. Wij heb
ben echter aanvankelijk de neiging, het ui
terlijk leven, de uiterlijke verschijning aan
het innerlijk cn dc problemen van het in
nerlijk vooraf tc laten gaan. Tusschen 1890
en 1900 zetten wij deze revolutionnairc ont
dekking voort en comploteeren haar naar
de hoogten cn de diepten, nu dus meer
naar liet innerlijk cn zijn raadselen. Zoo
ten opzichte van liet gansche leven, zoo dus
ook ten opzichte van het kind. Wat zeggen
wil, dat van dat oogenblik af, het kind niet
alleen als verschijning, maar ook als on
doorgrondelijk wonder, voorgoed zijn intrede
in de poëzie maakt."
Ziet liicr de kern van Costor's gedachten
gang. In dc laatste pagina's zijner inleiden
de essay geeft de verzamelaar een vergelij
kende beschouwing van de gezichtspunten,
waaruit verschillende moderne dichters het
kind hebben beschouwd. Ik heb, hoezeer ik
die vcrgclijkcndo beschouwing op zichzelf
interessant, vind, togen Coster's methode
bezwaar. Want hij laat ons wel zien hoe
»lc algcmccnc ontwikkelingslijn loopt van de
poëzie, over het kind, in het verleden, maar
hij gaut, zoodra hij dc poort van het mo
derne leven doorschreden heeft, zich verlie
zen in psychologische bcschouwingon om
trent do poëzie van do individueele dich
ters. Hetgeen wij verlangden was, dat de
schrijver zijn historische ontwikkelings-
schcts door een al ge me one typologie
van liet moderne vers over hot kind zou
hebben vervolledigd. Want dan had het niet
kunnen uil blijven, of hij had dat verlangen
naar het kind in onzen tijd als dc hunke
ring naar liet simpele van een door zclf-
hcspicgcling verzadigde gemeenschap onder
kend.
Een ander bezwaar moet ik koesteren te
gen het stelsel van indeeling van den bun
del. Wij vinden hier oudere en nieuwere
dichters door elkaar heengemengd cn de
verschillende onderdeden zoowel door ge-
zichtspuntcn ten aanzien van het kinder
leven als door den inhoud van het kinder
loven bepaald. De eerste afdeoling is geti
teld: „Verlangen en Geboorte", dc tweede
„Het Kind" zonder meer, dc derde: „Het
Kind en zijn snel", de vierde „Het Kind en
God", en de vijfde: „Requiem". Het systeem
der indeeling ontgaat mij en 't wordt in de in
leiding onvoldoende verklaard. Het zou m.i.
voor do hand hebben gelogen, de indeeling,
in overeenstemming met de inleidonde es-
sav, een historisch schema tc geven.
Intusschcn blijft, ondanks deze kritische
opmerkingen, mijn bewondering gehand
haafd voor de in al haar soberheid belang
wekkende inleiding en voor het meester
schap. waarmede de keuze der verzen is
verricht
I\ II. RITTER Jr.
