üt EEMLANDEU
staatsraad a.w.F. IDENBURGt
pbusimasms
amebsföörtsch
dagblad
4000
Belangrijkste
Nieuws
l j. luycx zoon
dirit (Daqbkud Aaêl ikanA
jcml ppJi
Donderdag28Februari 1935 I Uitgave: VALKR0FF Ce. Ba/eau: Artihemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 205
OUD-GOUVERNEUR
GENERAAL
SCHADEVERGOEDING
GEWFIGERD
15 CENT PER WEEK
F 1.95
Tel. 17 88
DE COLLECTIES VAN J. P.
MORGAN
FINANCIEEL CONFLICT
Tel 17S8
Verdeeldheid onder de
Fransche ministers
DE REIS VAN SIMON
DE RAMP TE MOSKOU
Licht
6 uur 3 min.
HET ADRES
V03R UW
AME1SF00MBCF DAGBLAD
IBOWHEMENfSPRIJS pei 3 ma"ndcn vo°' Amersfoort 2.10 per maand 0.75. per
weck (mei gum verzekering tegen ongelukken1 t 0.17'/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden 13.-. Afzonderll|ke nummers 10.05.
FOSTREKKNING 47910 TELEFOON 1N1ERC 51J
PR!JS DER ADVEHTEHTIEW -°'-3 regels I 1.03 met inbegrip van een Dewusnummef
i elke regel meet f 0 25 Liefdadigheids advcrtcntHfo voor a«
hclft van den pri|s Kleine Advertentlün ..KEITJES bl) vooruitbetaling 1—5 regelt
50 ce«t- elke regel meet 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewi)snumraei extra I 0.05
Algemeen bekend en hoogs
geacht polificus heens
gegaan
V-GRAVENHAGE, 28 Febr.
Hedenochtend in de vroegte is
in hef Roode Kruisziekenhuis te
Den Haag overleden de minister
van staat, staatsraad A. W. F.
ldenburg, t>ud gouverneur gene?
raai van Ned Iridic, oud gouver»
neur van Surname, oudsininis*
ter van koloniën.
Alexander Willem Idenburg
werd geboren le Rotterdam. 74jjn vader wns
daar officier van gezondheid »ij (j0 marine.
In 18G7 kwam hij op schooi yos to
Utrecht, waar zijn vader zich als Mmcesheer
had gevestigd. Verder Mep hij iaar de
1I.B.S. af. waarna hij op zijn 10c jaar ging
naar de Kon. Mil. Academie te Breda, w-elke
hij vier jaren bezocht. n 1882 ging hij als
ijlen oud?minister Idenburg
Aiitcrant der genie naar Indië, reeds ge-
huwL want „dat is altijd heter voor jonge
lui fie naar Indië gaan". Hij werd in Indië
gepiatst bij het korps genietroepen te Wil
len» l. In 1885 werd hij overgeplaatst naar
dciy Gew. Geniedienst in Soerahaja. Twee
jaar later werd hij adjudant van de Genie
troepen en in 1889 volgde zijn overplaatsing
bij (den Gew. Geniedienst in Atjeh. Het vol
gende jaar werd hij te Padang Padjang
plaatselijk genie-chef en in 1892 verkreeg hij
eert functie op het hoofdbureau der genie
te Batavia. In 1883 was hij gepromoveerd
tot 1ste luitenant en in 1892 lot kapitein.
Van 1894893 was hij met verlof in het va
derland. In Indië teruggekeerd werd hij ge
plaatst bij het Dep. van Oorlog te Weltevre
den. Spoedig daarna werd hij benoemd tot
adjudant van den leger-commandant.
De gezondheidstoestand van zijn vrouw
noodzaakte hem in 1901 met vervroegd ziek
teverlof naar Holland terug te keeren.Thans
zou zijn actieve politieke loopbaan een aan
vang nemen. Reeds in 1897 was hij door het
district Schiedam candidaat gesteld voor de
Tweede Kamer, maar niet gekozen. Bij zijn
aankomst in Europa in 1901 werd hem we
derom een eandidatuur aangeboden, en wel
in de districten Schiedam en Utrecht. Hij
werd echter niet gekozen, maar werd door
het district Gouda, dat mr. Th. Heemskerk
had gesteld, die echter opteerde voor Am
sterdam, toch in de Kamer gebracht.
Voor den politieleen arbeid bleek de heer
Idenburg minstens even bekwaam als voor
den arbeid in dienst van het Indische leger.
Het vertrouwen, dat het A.R. volk in hem
stelde werd niet beschaamd. Pas in de Ka
mer, viel hem in 1902 door het overlijden
van den Minister van Koloniën, mr. T. A.
J. van Asch van Wijck, in het kabinet-Kuv-
per de portefeuille voor koloniën ten deel.
Hij was door zijn jarenlange ervaring in
Indië voor dezen arbeid als aangewezen en
was het ook met zijn voorganger eens over
de te vo'gen gedragslijn. Slechts kort heeft
de heer Idenburg in deze hooge functie de
belangen van zijn geliefd Indië mogen be
hartigen.
De val van het Ministerie-Kuyper in 1905
maakte ook aan zijn werkzaamheid een
einde. Op andere wijze zou hij echter wel
dra den arbeid voor Tndië voortzetten, en
wel als opvolger van den heer Lely als
Gouverneur van onze West.
Tot 1908 heeft hij deze functie bekleed, in
welken tiid hii de bevolking aan zich had
weten te hinden en belangrijke maatregelen
had genomen, vooral met betrekking tot de
Zondagsrust.
Tn 1008 aanvaardde hii opnieuw de por-
tefeieuille van Koloniën, thans in het minis
terie-Heemskerk. Toen echter in 1909 een op
volger moest worden benoemd voor Gouver
neur-Generaal van Heulz. was tie Minister
van Koloniën de aangewezen man, en zoo
vertrok dus de heer idenburg naar Oost-
Indië. om in de hooge functie van Gouver
neur-Generaal zijn belangen te behartigen,
den arbeid van Van Heutz voortzettend en
ten einde voerend. Hij heeft ons gezag in
Indië In de buitenwesten geconsolideerd en
metterdaad van kracht doen zijn.
Voor vele moeilijkheden werd hij tijdens
zijn bestuursperiode geplaatst. We memo
reeren de beweging van den Sarikat Islam
die aanstuurde op meerdere zelfstandigheid
van den Inlander. De Gouverneur-Generaal
doorzag echter de draagwijdte van deze be
weging, en wist met de noodigc tact een
meer fel hardhandig optreden waartoe som
migen meenden te moeten aansporen, te
vermijden. Hij heeft deze actie niet verbo
den, maar haar in de juiste hanen welen te
leiden. In verband hiermee bracht onder
de Imlo-Chineczen het uitroepen der reou-
bliek in China in 1912 eenige beroering. Be
langrijker was echter de moeilijkheid die
werd veroorzaakt door het optreden der
Indische partij, cn de actie van Douwes
Dekker. Deze organisatie van Indiërs, waar
toe alle bevolkingsgroepen konden toelre
den, voerde in haar program losmaking van
Nederland en beoogde een geheel zelfstan
dig Indië. Op grond van het revolutionnair
karakter der verecniging, onthield de heer
Idenburg haar rechtspersoonlijkheid. Do lei
ders staakten echter hun actie niel. waarom
de Gouverneur-Generaal er loo moest over
gaan Douwes Dekker. Soewardi Socriani-
grat en Dr. Tjiplo te interneeren. Spoedig
viel daarop de beweging, die uit te hetero
gene elementen was opgebouwd, uiteen.
De heer Idenburg heeft als Gouverneur-
Generaal ook bevorderd de verdere ontwik
keling van het gemeentewezen in Indië. De
aanleg van spoorwegen en verdere bevorde
ring van het verkeer, alsmede de ontwikke
ling der havens en scheepvaartlijnen is door
hem mede in het bizonder behartigd. Ook
hij gedaan wat in zijn macht was om
den toestand van het onderwijs en de ver
houdingen op dat terrein le verbeteren
Gelijk gezegd heeft ilc heer Idenburg tot
19lb de functie van Gouverneur-Generaal he
kleed. Zijn beste krachten heeft hij in dlc
pcriooe aan onze Oost gegeven.
Ii het vaderland teruggekeerd, aanvaard
de hij in hot Ministerie-B'jiys in 19i8 op-
mouw de portefeuille van Koloniën. Helaas
noodzaakte zijn gezondheidstoestand hem,
het volgende jaar ontslag te vragen. De In
dische jaren hadden tengevolge gehad dat
de heer Idenburg zich niet meer met de
oude kracht aan zijn werk kon geven. Dit
behoefde echter gelukkig niet tc verhinde-
rer dat hij de A.R. Partij nog op vele wijzen
met zijn talenten diende. In 1920 brachten
de Prov. Staten van Z.-Holland hem in de
ICersle Kamer. Tot Dec. 1924 heeft hij daar
in zitting gehad, in welke periode hij ook
het presidium bekleedde van de A.R. Eerste
Kamerclub. In 1924 volgde zijn benoeming
lot lit' van den Raad van Stale, in welk col
lege hij deel uitmaakt van de afdeeling On
derwijs en Koloniën. Bovendien werd hij in
192.? bij het zilveren regeeringsjuhileum van
H. M. de Koningin benoemd tot Minister van
Staat.
De verdiensten van den heer Idenburg
vonden verder erkenning door zijn benoe
ming tot ridder van den Ned. Leeuw als ad
judant van den legercommandant; tot com
mandeur van deze orde tijdens zijn verblijf
in Suriname en door zijn begiftiging met het
groot kruis van den Ned. Leeuw bij zijn af
treden als gouverneur-generaal van Ned.-In-
dië. Daarnaast vielen den heer Idenburg
meerdere buitenlandsche onderscheidingen
ten deel.
Naast het politiek terrein nam de thans
ontslapene aan velerlei Christelijke actie in
ons land deel. Zoo was hij o. a. directeur van
de Vereen, voor Hooger Onderwijs op Geref.
grondslag, terwijl hij ook de functie van
president directeur heeft bekleed. Hij was
voorts vice-voorzitter van de Dr. Abraham
Kuyperstichting en ook eerc-voorzittcr van
het Conti aal Comité der A. R. Partij. Voorts
was hij o. m. vanwege de Generale Synode
der Geref. Kerken deputaat voor den geeste
lijken arbeid onder de verstrooide Gerefor
meerden in Ned.-Indic.
Naar aanleiding van de ramp
van „De Ooievaar" te
Bangkok
De Haagschc rechtbank heeft heden uit
spraak gedaan in een procedure tot schade
vergoeding, welke hij haar aanhangig was
gemaakt tegen de K.L.M. door de nabe
staanden van ir. Baudart, een der slacht
offers van de vliegramp met de Ooievaar
op het vliegveld te Bangkok op 6 Dec. 1932.
De rechtbank heeft eischeresse niet ont
vankelijk verklaard in haar vordering tot
schadevergoeding.
Hiern-.eöe berichten wij onzen le
zers, dat de abonnementsprijs op
het
met ingang van Maandag 4 Maart
verlaagd zal worden op:
De gratis VERZEKER ING TEGEN
ONGEVALLEN voor de
week-rbonné's blijft bestaan.
De kwartaalabonnementen zullen
met ingang van 1 April a.s.
worden ebracht op:
DIRECTIE
AMERSFCORT3CH DAGBLAD
Binnen- en
buitenland
Naar verluidt, zullen zij
worden verkocht
NEW YORK, 27 Febi\ (Y.n.L - Het bu
reau van den financier John P. Morgan
deelt mede, dat de bofvy.nde verzameling
van ongeveer 9ÖÜ ivoren miniaturen uit de
lGe lot de 19e eeuw, die eigendom van den
John Pierpont Morgan
multimillionnair is, in den loop van het
jaar zal worden verkocht.
Verschillende geruchten doen de ronde,
dat Morgan voornemens zou zijn zich in
Engeland te gaan vestigen en daarom zoo
veel mogelijk van zijn bezittingen liquide
zou willen maken.
Panama wcnscht van Amerika
geen gedeprecieerd geld te
ontvangen
PANAMA, 27 Febr. (Reuter). De repu
bliek Panama heeft aan Washington een
chëque van een kwart milliocn dollar te
ruggezonden. die de Ver. St. hadden toege
zonden voor de driomaandelijksche huur
van het Panamakanaal. Panama weigert
gedeprecieerd geld in betaling aan te ne
men en laat uitkomen, dat het contract
voor de pacht van het Panamakanaal beta
ling in goud stipuleert. Panama deelt de
Ver. St. ook nog mede. flat, indien deze be
taling niet in gonrl zou worden verricht.
Panama den dienst van de 13 millioen dollar
honds die in de Ver. St zijn geplaatst, zal
staken.
6 ct. per K.2C.
Vraagt prijs van onzo 6 7 pars. wagens.
Passagiers verzekerd.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Kantoor: Lcusdcrweg 242.
Louis Marin
Marin ten zeerste gebeten op
zijn collega van binnen*
landsche zaken
PARIJS, 27 Febr. (V.D.).. Dc Echo dc Paris
meent to weten, dat in een gisteren gehou
den ministerraad de rcehs-geoi iënteerde mi
nister zónder portefeuille. Louis Marin, felle
criliok heeft geoe
fend op het beleid
van den minister
van binnenlandsche
zaken. Régnicr. Ma
rin heeft er in de
eerste plaats bezwaar
'ogen gemaakt, dat
Ie minister van bin
nenlandsche zaken
een zoo zwakke hou
ding aanneemt te
genover het Marxis
tische eenheidsfront
en geen maatregelen
heeft genomen om de
incidenten tijdens
het bezoek van
len Oostcnrijkschcn
bondskanselier aan
Parijs te verhinderen.
Bovendien ontkent Marin, flat de minister
van binnenlandsche zaken dc bevoegdheid
had een inspectiereis naar Algiers te onder
nemen.
Verscheidene ministers zouden zich aan de
zijde van Marin hebben geschaard en slechts
aan het ingrijpen van ministerpresident
Flandin zou het tc flanken zijn, dat het
conflict werd bijgelegd en Régnicr tenslotte
loch met dc inspeel iereis word belast. Tij
dens de afwezigheid van den minister van
binnenlandsche zaken zal de minister van
staat Herriot ad interim het ministerie van
binnenlandsche zaken waarnemen.
Zoo goed als zeker begeeft hij
zich de volgende week
naar Berlijn
Naar uit Londen gemeld wordt, is het tijd
stip voor het he/.ock van sir John Simon
aan Berlijn nog niet definitief vastgesteld,
doch zal het waarschijnlijk omstreeks het
einde van de volgende week plaats vinden.
In het Lagerhuis verklaarde lordgroot-
zegelbewaarder Eden, dal hij niet kon zeg
gen of het in het voornemen ligt sir John
Simon te doen vergezellen door een twee
den minister. De sovjet-unie heeft een offi-
cicele uitnoodiging gezonden voor een be
zoek van een Britsch minister aan Moskou
ter bespreking van het Fransch-Engelsche
plan voor de organisatie van den Europee-
schen vrede. Volgens de Daily Telegraph
was te Londen reeds eenige dagen hekend.
dat een dergelijke uitnoodiging onderweg
wa§. In den Woensdag te houden kabinets
raad zal deze uitnoodiging ter sprake ko
men; de sovjet-unie schijnt verzekerd tc
kunnen zijn van een gunstig antwoord.
Men verwacht, dat intusschcn ook uilnoo-
digingen zullen binnenkomen van dc regco-
ringen van Polen en Tsjecho-Slowakije,
daar beide regecringen besprekingen willen
voeren, welke overeenkomen met die, welke
de volgende week te Brlijn zullen worden
gevoerd.
De leden van het kabinet zijn van mee
ning, dat rechtstreeksche besprekingen ef
fect zullen sorteeren, zoodat het waarschijn
lijk is. dat bezoeken zullen worden gebracht
aan de genoemde hoofdsteden.
MOSKOU, 27 Febr. De justitie heeft te
gen acht ambtenaren van de door een ont
ploffing getroffen potloodenfabriek een ar
restatiehevel uitgevaardigd.
Het onderzoek is nog niet beëindigd, doch
op grond van de reeds ontdekte resultaten
schijnt het vast te staan, dat onvoorzichtig
heid en nalatigheid van een bewaker oor
zaak van do ramp is.
Volgens de laatste berichten zijn nog vier
lijken gevonden cn geborgen.
D/7 ÜLAÜ HEK F! EEN O AtiKL IJ KSCHÊ
(JECON l UOt FERDH OPI A AC VAN
EXEMPLAREN
TAXI TEL. 1830
Betrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
Maar buiten
6 ct. per K.M.
Standplaats
Stationsplein Ofi-
Hotel „fWonopole"
op amdlere pagina's
STADSNIEUWS
Propaganda-avond van den Bond voor
Staatspensionnccring
(Eerste Blad, pag. 2).
Dc griep in liet garnizoen.
(Eerste Blad, pag. 2).
Hoogste barometerstand 756.5 te Siirna.
Laagste barometerstand 731.8 te Malinhead
LANGESTRAAT 49 51
TELEFOON 190
DAMES!
Maakt zelf uw kleding.
MET PEREBOOM's PATRONEN,
die we U gratis bij de stof bijleveren, is dit
zeer eenvoudig en U kunt zich meer
costuums aanschaffen.
MIG.. VEILIG.. GOEDKOOP..
PORTUGEESGHE OCEAANVLUCHT?
Twee Portugccsche piloten zijn voorne
mens, zoodra de weersgesteldheid gunstig is,
van Lissabon uit een Oceonnvhicht le ma
ken naar Rio de Janeiro in minder dan 48
uur. Hun vliegtuig staat gceed op het vlieg
veld Sintra hij Lissabon. Het is de beroem
de Cornet van hel echtpaar Mollison—John
son, de „Black Magie".
15
