4000
DE EEMLANDEü
L. J. LUYCX ZOON
Dinsdag 5 Maart 1935
Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhsmschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 209
ECONOMISCHE POLITIEK ALS KUNST
Grondslag in gevoel
Aandeel voor wederopbouw
NIEUWE MINISTER
VAN WATERSTAAT
Man van groote bekwaamheden
TeL 1788
Tel. 1788
HET BEZUINIGINGSPLAN
DER REGEERING
Geruchten met een grond van
waarheid
op aodere pagina's
Laatste berichten
Eerste bïacl pag. 3
WEERVERWACHTING
6 uur 12 min.
HET ADRES
VOOR UW
AMERSFOORTSCfi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week (met gratis veraekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25 Liefdadighcids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra 0.05
Rede van Dr. Schacht over
Duitschland in de wc»
rcldhuishouding
LEIPZIG, -i Maart. Dc met de leiding
van dc zaken van het rijksministerie \an
economische zaken belaste rijksbankpresi
dent dr. Schacht, heeft hedenavond op dc
Lcipzigcr voorjaarsbeurs een rede gehouden
over het thema „Duitschland in de wereld-
huishouding."
Spr. zette o.m. uiteen, dat economische
politiek geen wetenschap is maar con kunst.
De middelen cn methodes kan men leeren,
het kunnen in dc kunst moet men hebben
cn kan niet geleerd worden. liet vindt zijn
grondslag in do wereldopvatting, die geen
aangelegenheid van intellect maar van ge
voel is. Daarom bestaat een nat.-soc. econo
mische politiek, zoo goed als er een inercan-
lilislischc, een physiocratischc of een libe
ralistische economische politiek bestaat.
Men kan niet spreken van onveranderlijke
economische wetten. De economische politi
cus moet ook bet schijnbaar onmogelijke
mogelijk kunnen maken. Het lijdt geen twij
fel, dat Duitschland thans tegenover econo
misch politieke taken staat, die den norma
len staathuishoudkundigen bijna onoplos
baar schijnen. Daarbij komt, dat een groot
deel van liet buitenland vijandig staat, tegen
over ons geestelijk worstelen. Want de nat.-
soc. revolutie betcekent een geestelijke om
wenteling.
De pogingen voortdurend tegenstellingen
1c willen zien tusschcn dc verschillende lei
ders dor beweging is vólkomen onjuist. Even
onjuist is bet als men mij in tegenstelling
tracht te stellen tot de z.g. onmogelijke nat.-
soc. theorieën en mij in zekeren zin voor
stelt als een behoeder van liet economische
verstand. Ik kan dc verzekering geven, dat
alles wat ik doe en zeg d absolute goedkeu-
jing van don leider heeft cn dat ik niets
zou zeggen of doen, wat zijn goedkeuring
niet zou hebben.
Behoeder van het economische verstand
ben ik dan ook niet, maar is Ilitler.
Oorzaak der crisis
Dc economische wereldcrisis duurt nu
reeds het zesde jaar. Van dag tot dag ver
scherpt zij. De oorzaak ligt in dc politiek,
vooral in de politieke reacties van den we
reldoorlog. Voor den oorlog had Duitschland
25 milliard vorderingen, 1T> jaar later 25
milliard cn meer schuld aan hol buitenland.
Duitschland heeft alles gedaan om zijn
schulden te betalen. liet buitenland heeft
hier tegenover handclsbepcrkingen en va
lutadumping gesteld. Bovendien heeft men
met het clearingsyslccm den wereldhandel
ccn nieuwen slag toegebracht.
De oplossing van het Duitsche schuldcn-
transferprobleem is alleen langs twee we
gen mogelijk: of door verlaging van rente
en amortisatie van onze lccningcn tezamen
met een lijdelijke surseance, of door voldoen
de verhooging van het Duitsche exportover
schot. Tijdens zoon eventucclc surseance
zou dan het normale internationale handels
verkeer weer kunnen worden opgebouwd.
Menigeen is thans reeds genezen van hot
valuta-experiment. Het Nalionaal-Socialisme
is in Duitschland een anderen weg gegaan.
Wij willen ons lot zelf in handen houden
en hebben derhalve een „nieuw plan" inge
voerd, gelijk ik zes maanden geleden bij de
herfstmesse heb kunnen aankondigen, liet
principe daarvan luidt: niet meer koopen
dan betaald kan worden cn in de eerste
plaats dat koopen, wat noodzakelijk is. Met
deze beide eischen raakt men het dev iezen-
probleem en het grondstoffen probleem. De
voorspellingen omtrent onuitvoerbaarheid en
Dr. Schacht
economische ineenstorting zijn niet uitgeko
men. Wij hebben een plan uitgevoerd en zijn
niet ineen gestort. Het zou echter onjuist
zijn tc zoggen dat hot gemakkelijk is ge
gaan. Het is zelfs zeer moeilijk geweest. De
voornaamste hinderpaal van het nieuwe
plan bhjlt gelegen m do clcariugsvcrdra-
gen.
Bezit van koloniën
De toestand van onzen uitvoer is zeker
slecht, maar hij is niet essentieel slechter
dan ook ui de overige landen. Wel is waar
is het Duitsche aandeel aan den wereldhan
del in de twee laatste jaren lichtelijk ach (er»
uit gegaan. Maar dat wordt voor een groot
deel verklaard door den toestand binnen dc
groote koloniale machten, waar geen trans-
fcrprobleem bestaat en die een gesloten eco
nomisch gebied vormen.
Hieruit blijkt steeds duidelijker, dat voor
een industriestaat bet bezit van koloniale
grondstofgehieden als aanvulling van zijn
binnenlandsche huishouding onontbeerlijk
is. Ook bet vroegere Duitschland heeft met
zijn koloniën nooit imperialistische maar
steeds slechts economische doeleinden nage
streefd.
Het is thans duidelijk, dat wanneer
Duitschland zijn koloniën zou hebben, het
transfcrprobleem van Duitschland oneindig
veel gemakkelijker zou zijn, aangezien het
een aanzienlijk deel van zijn grondstoffen,
die het thans in buitenlandsche valuta moet
betalen, binnen het kader van zijn eigen
valutagebied zou kunnen voortbrengen.
Hiermede beantwoord ik tegelijkertijd de
vraag: Hoe verhoudt zich het nationaal-so-
cialisme tot do wereldeconomie? Kan het
en wil het een on den wederopbouw van den
wereldhandel gerichte politiek meevoeren?
Ik schuw niet voor ccn openlijk antwoord:
liet natlonaal-socialismc ziet in geregelde
economische betrekkingen tusschcn de vol
keren óndcrling een csseniicclo cn onont
beerlijke cultuurfactor en is derhalve be
reid en geneigd het zijne bij te dragen tot
den wederopbouw van den wereldhandel.
Internationaal crcdict houdt ook het na-
tionaal-socialisnie voor een onontbeerlijk
middel van oen wereldhandel maar het
verzet zich togen liet misbruiken van oen
zoodanig crcdict alleen ter versluiering van
den aanwezigen spnnningstoesland cn dus
tegen een herhaling van dc fouten van het
hcrstelbctalingssystociu.
Nationale economie
Bekend is ons streven Ier vergrooting van
de Duiischo productie van binnenlandsche
grondstoffen. Dit doen wij niet om dcrvville
van een autarkisch ideaal, maar uit zelfbe
houd. Aan den anderen kant gelooven wij
door onze politiek van zakenverlcvendiging
in liet l>innenland ook don wederopbouw
der wereldeconomie voor le bereiden volgens
het nntionaal-socialistisehe devies, dat eerst
geordende nationale economie een geregel
de economie der wereld kan brengen.
Zoo zoekt bet nationaal-socialistisclie
Duitschland temidden van ccn op een dwaal
spoor geleide en heen ou weer wankelende
economische wereld oen vast punt, van
waaruit het bereid cn geneigd is zijn aan
deel te leveren voor den vvedeiopbouw van
den wereldhandel.
Dc Leipziger Messe is van oudsher een
ontmoetingspunt der internationale kooplie
den geweest. Dc gce^t der Leipziger Messe
is volkeren verbinden, liet imponecrcnde
deel dat de Messe ook dit jaar biedt, moet
tooncn, dat Duitsche economische kracht,
koopmansgeest, soliditeit en prestatie nog
niet verlamd zijn, maar in de bescherming
van het nationaal-socialistisclie regime dc
oude. activiteit behoudt.
Neemt gij allen van hier mede, of gij Duit-
sclier ol buitenlander zijt het gevoel, dat in
het economische scheppen van den mcnsch
een der sterkste vredeswaarborgen is gele
gen en helpt gij allen mede dat ongestoorde
economische arbeid weer intrekt in de we
reld lot zegen der volkeren!
NEUTRALE ZONE BIJ OEAL OEAL
LONDEN, 1 Maart. (Y.D.) Naar gemeld
wordt, heelt dc Italiaansche regccring dc
Britschc regccring medegedeeld, dat een
overeenkomst tusschcn ltaiic en Abessinie
gesloten is inzake instelling van ccn neu
trale zone in dc streek van Oeal Ocal, ten
einde nieuwe schermutselingen aan dc
grenzen tc voorkomen.
VREESELIJK DRAMA BIJ DE NEDER-
LANDSCHE GRENS
GROXAU, i Maait (V.D.l llicr heeft zich
Zaterdag een vrcesclijk dania afgespeeld.
De 50-jarigo directeur dor Gronauer Volks
bank, Zetsching, is in zijn woning neerge
schoten, evenals zijn vrouw cn zijn zoon.
De vader cn de zoon waren op slag dood.
terwijl de vrouw zwaargewond werd. Men
vermoedt, dal de misdaad gepleegd is door
een jongeman, die korten lijd na dc schiet
partij de hand aan zichzelf had geslagen.
Jhr. Ir. O. C. A. van Lidth
dc Jeude voorgedragen
's»GRAVENHAGE, 4 Maart.
Naar vernomen wordt heeft dc
ministerpresident, dr. H. Colijn,
aan H. M de Koningin ter bc»
noeming als minister van Water»
staat in dc vacature, ontstaan
door het overlijden van ir. J. A.
Kalff, voorgedragen jhr. ir. O. C.
A. van Lidth dc Jeude, technisch
directeur van de Ned. Mij. voor
havenwerken, wonende tc Baarn
Jhr. Ir. Olio Cornells Adiiuan van LiUth
do Jcndo werd in 1881 tc Tie) ecborén. Hij
hczocht daar ter plaatse de II.U.S.. deed in
ISfiS eindexamen cn studeerde vervolgens
van 1898 tot 1903 aan do toenmalige Polv-
technische Srltool te De) ft. In liet iaar 1903
behaalde lui den titel van civiel ingenieur
ei: zag hij zich benoemd tot adjunct ïugc-
Binnen- en
buitenland
6 ct. per K.K.
Vraagt prijs vau onze 6 7 pers. wagens.
Passagiers verzekerd.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Kantoor: Leusdcrweg 212.
inwoning zeer geposteerd was voor liet ka
naal door -ie Gcldcrschc Vallei. Dc volle
kracht van zijn persoonlijkheid, en het
volle gewicht van zijn deskundigheid wierp
hij in de schaal ten gunsto van het kanaal-
project langs Utrecht en zoo was hij ook
een van do sprekers op dc bekende massa-
vergadering in Tivoli, waar dc Utrechlsclic
burgerij opkwam voor dc belangen van
haar stad bij een goede scheep vaart-verbin
ding.
De regccring koos liet tracé langs Utrecht
cn het zal voor den heer Van Lidth de. Jeu
de een groote voldoening zijn geweest, dat
hij als lid van do Provinciale Staten van
Utrecht mede beeft gewerkt aan de tot
stand koming van een Statenbesluit tot ge
deeltelijke financiering van dc plannen. En
hoezeer deze /.aken den nieuwen minister
ter harte gaan moge nog blijken uit bet
feit. dat bij nog kort geleden in het Utr.
Dagblad een hoofdartikel schreef naar
aanleiding van de berichten over liet niet
gunnen van rie aanbesteding van werken
voor den ziitak van het kanaal naar Wijk
'>ii Duurstede
Het moge iammcr zijn, dat een dergelijke
figuur nu aan den gemeentelijken cn pro
vincialen arbeid zal worden onf(rokken,
maar anderzijds stemt het tot verheuging
dal deze zeer bekwame cn bovenal bemin-
ne'iike persoon liikhcid is geroepen, tot de
leiding van het zoo belangrijke departement
van Waterstaat.
Ir. van Lidth dc Jeude
nieur van don Rijkswaterstaat. In deze
functie viel hij dermate op. flat bil in 1909
de opdracht ontving tot liet bcstudecrcn van
ile havenloestanden op Oiracao. Hij Kreeg
daartoe verlof uit 's Rijks dienst en lui
kreeg dat ten tweeden male, toen in 1913
China hem uitrioodigdc lot het ontwerpen
van een haven te Shcfvo daar 1c lande.
Door dezen arbeid maakte de heer Vau
Lidth dc Joude als haven-ingenieur grootcn
naam in China, zoo. dat hu van 1911 tot»
191S floorloopend daar tc lande vertoefde
om leiding te geven aan tal van groote cn
belangrijke havenwerken. Na zijn terugkeer
in Nederland nam hij onlslag uit V Rijks
dienst, in verband met sriin benoeming tol
directeur van de Ncderlandschc Maatschap-
Pij voor Havenwerken, welke functie tlc heer
Van Lidth op het oogenblik nog bekleedt.
lift is nog niet /.oo heel lang geleden, dat
dc lieer Van Lidlh zim intrede deed in het
politieke leven, namelijk als lid van den
gemeenteraad der plaats van zijn inwoning:
Baarn, bij een tusschentijdscbc vacature. Al
direct bleek het nieuwe raadslid.groote kwa
liteiten te bezit ten als gcmcehtc-bestuur-
dei. Zijn stem had van den aanvang af ge
zag in den Raad. omdat bij steeds een fiis-
sche cn oorspronkelijke kijk op de verschil
lende vraagstukken had en juist liet tegen
overgestelde van een dogmaticus bleek Ie
zijii. Meerdere malen gelukte liet licm. als
er in den Raad groote verschillen waren,
om die te overbruggen met zijn bezadigd
woord en de kracht van zijn weloverwogen
argumenten, liet was dan ook geen wonder,
dat dc Vrijheidsbond hem eandidaat stelde
voor de Provinciale Staten, in welk lichaam
hl; hij de vorige verkiezingen, dus nu -i
iaar geleden, zijn intrede deed. In zijn kwa
liteit van Statenlid hadden speciaal de \va-
(ei staatszaken cic bizonderc aandacht van
den heer l)o Jeude,'waaronder liet wegen-
nlan wel een eerste plaats in nam. En het
trof het vorige iaar wol zeer bizonder. dat
lui ook ui de Statenvergadering z.ijn licht
kon laten schijnen over een project, dat
hem de laatste jaren zéér on den voorgrond
heeft geplaatst, namelijk dc verbinding van
Amsterdam met den Rijn via Utrecht.
Men zul zich ongetwijfeld nog herinneren,
dal de lieer Van Lidth dc Jcudc een van
de meest geharnaste voorvechters is ge
weest van liet Amsterdam-—Rijnkanaal via
UtrcclH. niettegenstaande do streek zijner
Men schrijft ons:
Telkens wanneer de regccring bezuini
gingsplannen aankondigt, duiken er weer
geruchten op over objecten, wüurop dezo
bezuiniging betrekking zal hebben. Zoo
ook thans weer nu geheel Nederland in
spanning verkeert over het aangekondigde
groote bezuinigingsplan der regccring,
waardoor dc rijksbegrooting niet ongeveer
vijftig milliocn gulden per jaar zal worden
verlicht.
Er werd gesproken over dc opheffing
van ecu der rijksuniversiteiten. In dien
vorm was dit zeker niet juist en liet be
licht is dan ook al weer tegengesproken.
Besnoeiing vtn enkele faculteiten en con
centratie van liet academisch onderwijs
ligt echter wel in dc bedoeling. Er is hier
over al ccnigcn tijd overleg gaande, waar
in ook het gemeentebestuur van Amster
dam is betrokken met liet oog op dc hoofd
stedelijke universiteit. Een dergelijke con
centratie ligt in de rede: beziet men b.v.
dc „dure" faculteit der wis- cn natuurkun
de, dan bestaat dc mogelijkheid wan
neer men nog de. opleiding tot mijn-inge
nieur tc Delft buiten beschouwing laat
om geologie te studcercn tc Amsterdam,
tc Leiden cn le Utrecht. Voor het handje
vol geologen, dat hier tc lande is inge
schreven, is dit waarlijk in jaren van
sfchaarsclilc „des Gutcn zu \iel".
Een ander onderwerp is de w ijziging der
rechtsgebieden van gerechtshoven, recht
banken on kantongerechten. Ook deze
kwestie is cr niet ccn van den laatstcn
tijd. Men sproekt thans over de opheffing
van dc gerechtshoven te Leeuwarden en te
Arnhem en de vestiging van een nieuw ge
rechtshof tc Zwolle. Wij hebben getracht
nadere informaties hierover in tc winnen,
maar men is in regeeringskringen over liet
bezuinigingsplan zeer gesloten. Wel staat
vast, dat het bczuiiiigingsontwcrp ook op
sommige rechterlijke colleges zal betrek
king hebben. Naast andere wijzigingen cn
opheffingen moet wel degelijk ook een
soortgelijke concentratie als bovenvermeld
op het programma staan.
Het ganséhc bezuinigingsplan is
echter thans nog niet in kannen en
kruiken. In Maart zou het, naar de
belofte der regecring, bii do Staten-
Gcncraal worden ingediend, maar
de toezending aan den Raad van
Slate moet nog geschieden. Naar
wij vernemen is deze toezending
wel spoedig tc verwachten, wel
licht nog deze weck. Thans wordt
nog do laatste hand aan liet ont
werp gelogd. Uiteraard slaat dus
nog niet volledig vast, hoe het er
tenslotte uil zal zien en het is min
DIT BLAD HLEt'I EEN DAGELIJ KSCH9
GECONTROt.ERRDB OPIA AG VAK
EXEMEL AU EN
l —WH H Uil" ■■■■.uilf' "J
TAXI TEL. 1830
Eetrouwbare
onderneming
TEL. 1093 TAXI
Naar buiten
W»/, 8 ct per K.M.
Standplaats W.
Stationsplein WJt'
Hotel „Monopole"
BUITENLAND
Ilongaarsch kabinet gevormd.
(Eerste Blad pag. 2).
lil MNh NL/) ND
Kerk te Leerbroek verbrand.
(Tweede Blad, pag. 2).
Medegedeeld door het 1\. N. M. I.
tc Dc Bilt.
Verwachting: Zwakke tot matige
wind uit Z. richtingen, nevelig tot
licht bewolkt, droog wocr, lichte vorst
des nuchts .overdag weinig verande
ring in temperatuur.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Wij brengen niet alleen een mooie collectie
STOFFEN.
Wij brengen in overgrote sortering ock
de Nieuwst© Garneringen, KNOPEN, KRA
GEN, GESPEN, SLIPS, CEINTUURS, PLIS-
SEES, KANTEN enz.
VLUG.. VEILIG.. GOEDKOOP..
of meer voorbarig om nu reeds tot
bepaalde conclusies te komen.
Bij de samenstelling is o. m. gebruik ge
maakt van de rapporten van de cornmis-
sie-WeJlcr cn dc commissie-van Bercsleyn,
al wil dit niet zeggen, dat. alle aanbevelin
gen van deze rapporten blindelings gevolgd
zijn. De regccring wcnschfc het plan als een
geheel beschouwd tc zien, vandaar dan ook,
dat zij zich over onderdeden ervan niet
wil uitlaten.
sararaas!
