15
DAGBLAD
Vochtige muren?
zouzou
AMERSF09RTSCH
„Llyrolinefaisriek
Amersfoort"
THANS
CENT PER WEEK
SVBET GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
Gebruikt MUROLINE
FILMNIEUWS
JEUGD IN NOOD
DROGISTERIJ „DE GAPER"
SUCCESRIJK BE.GIN
BASIS VOOR EEN
MEEUWEN ALS LENTEBODEN
FILMGEGEVEN
VOORJAARSSTEMMING
LETTERKUNDIGE KRONIEK
'T EENIGE AFDOENDE MIDDEL
WENDT U TOT DE
Algemeene Utrcchtsche-
Verkoop straat 38
Centrale Tel. 1825
Uw huizen gaan langer mee
Josephine Baker maakt haar films
debuut in een rolprent met
bovencenoemden titel
Waar moeten de jongeren heen
na de beëindiging van
hun studie?
JULIANAPLEIN 3. Amersioorl.
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Oriënt Henna Shampooing.
Verlt door gewoon wasschen elk haar
in olke gewenschlc tint.
Onschadelijk 1 0.60.
DE naam Josephine 13akcr oefent nog
steeds op velen een fascineerencle
werking uit en het is dan ook tc begrijpen,
dat een film, waarin de Crcoolsclic de
hoofdrol vervult, een bijzondere attractie
vormt. Dat zij overgegaan is op de film was
reeds jaren lang tc voorzien, want dc rol
prent trekt alle personen tot zich, die het
tot een uitzonderlijke prestatie, op welk ge
bied dan ook, hebben weten tc brengen.
Zouzou, zoo luidt dc titel van de film.
is natuurlijk speciaal voor Josephine ver
vaardigd, want het zou moeilijk zijn voor
<Jezc kunstenaresso met haar typische be
koorlijkheden en exotische eigenschappen
een scenario te vinden, dat gebaseerd zou
zijn op een reeds voor de film vervaardigd
verhaal, zonder dat men liet oog gehad zou
hebben op deze slanke revue-ster. Haar be
gaafdheid als tragedienne wordt in deze
rolprent naar voren gebracht en dit werk
bezit, dan ook groote verdiensten. Op de
Amerikaansche revue-films heeft het voor,
dat het zich verheugen mag in oen schit
terend gekozen achtergrond van het Parij-
sehe leven, waarin zich een ontroerende ge
schiedenis afspeelt.
Zouzou en Jcan, een Cccoolsch meisje
'en een Fransch jongetje, zijn de grootste
attracties van liet circus van Papa -Méló,
die zijn bcido pleegkinderen op den han
den draagt. Als Jean echter oud genoeg'is,
gaat hij als matroos naar zee, doch spoe
dig bemerkt hij, dat do zee niet zijn ideaal
is en hij keert terug naar huis. Met zijn
pleegvader en met Zouzou trekt hij naar
Parijs, waar zij werk vinden. Zouzou komt
in dienst als strijkstertje en moet wasch-
goed brengen naar een' ster der „Folies de
Paris", een befaamde music-hall, waar
Jean als electricien werkzaam is.
ITier is het ook, dat dc kunst van Zouzou
ontdekt wordt door den theaterdirecteur,
die haar toevallig ziet dansen in een loo-
neclcostuum, dat de koonncisjes haar aan
getrokken hebben. Naast do kunst heeft zij
nog oen liefde, n.l. die voor Jcan, die ech
ter ook door dc dochter van Zouzou's werk
geefster bemind wordt. Claire, deze doch
ter, ziet den penibelcn toestand, waarin
het drietal verkeert, doch noch Jcan, noch
Zouzou hebben het in de gaten.
Op een avond sterft Papa Méló plotseling
en radeloos snelt de Crcoolsclic naar Claire,
waar zij verneemt dat liaar vriendin niet
Jean is gaan dansen. Zij gaat naar de
dancing en nabij dc inrichting gekomen,
ziet zij hoe bij een twist een man wordt
gedood. Op hetzelfde moment komt Jean
buiten en hij raapt den op den grond lig-
genden revolver van den moordenaar op.
Dit wordt zijn ongeluk, want toegeschoten
gendarmen verdenken licm van den moord
cn liet is tc begrijpen dat de beweringen
van Zouzou, als zou een ander den moord
bedreven hebben, niet geloofd worden.
Zouzou wil nu Jcan helpen in zijn benar
de positie, maar daarvoor is veel geld noo-
dig en zij bezit dat niet. Er gaat liaar een
licht op als zij aan liet tooneel denkt, want
daar voelt zij dat haar roeping ligt. Zij
krijgt een engagement cn tijdens de pre
mière, ziet zij in een krant dc beeltenis
van den moordenaar. Onverwijld deelt zij
dit de politic mee en zoo weet zij Jean's on
schuld te bewijzen, terwijl zij tegelijkertijd
do ovaties van het publiek in onvangst
kan nemen, daar men opgetogen is over
liaar optreden.
Den volgenden morgen wil zij Jcan afha
len bij do gevangenis, doch als zij arriveert,
ziet zij twee mcnschen juist weggaan:
Claire en Jcan, stevig gearmd... Zouzou
begrijpt cn berust. Dc twee mcnschcn die
zij liefheeft zijn gelukkig cn dien avond
zingt zij niet des tc meer gloed haar chan
son „Pour moi il n'y a qu'un homilie dans
Paris; C'est lui..."
Deze filmliecft soms bijzonder ontroe
rende momenten en is-oen merkwaardige
mengeling van vreugde cn grappigheid uict
dc harcle werkelijkheid van het leven van
strijders om het bestaan. De tragiek van
de Crcoolsclic wordt in deze rolprent scherp
getoond; tegenover liet uiterlijke succes
van deze ster zien wij de innerlijke fijn
heid cn beschaving, liaar menschelijklicid
onder alle omstandigheden en dit is vooral
hetgeen, dat veler sympathie voor deze
film zal doen winnen,
Josephine's spel is goed, terwijl do regie
van Mare Allcgret alleszins te roemen valt.
Naast Zouzou, staan Jcan cn Claire, uitge
heeld door Jcan Gabin en Yveltc Lebon, die
beiden eveneens op den voorgrond treden,
doch hoven alles stijgt ook hier de ster Ba
ker, voor wie do film zonder twijfel be
stemd was. Het filmdebuut van Baker zal
echter door tal looien met vreugde begroet
worden, daar een gevoelig wérk tot stand
Jew am.
JEUGD in nood is een sterk realis
tisch filmwerk \an dezen tijd, dat spoedig
liicr verschijnt. Warner Bros, die ons met
Ik ben een vluchteling, 2 0.0 0 0
jaar Sing Sing, cn W a a r z ij n
onze kinderen tendenzfilm brachten
met dramatische accenten en van sociale
strekking, laten ons thans kennis maken
met den tragisch cn levensloop van jonge
mannen, die, nadat zij dc deuren van dc
universiteiten voorgoed achter zich dicht
trokken, voor dc moeilijkheid kwamen tc
staan om zich een plaats in dc maatschappij
te veroveren.
De film geeft een droevig beeld te zien
van liet schrijnend leed, waartegen deze jon
ge mannen tc kampen hebben, bun idealen
veranderden in desillusie. Wij zien hen ge
plaatst temidden van een maatschappij,
waarin het niet gehikt zich een mensch-
waardig bestaan tc verzekeren voor de jon
genen.
Ilct gegeven is van dc hand van Robert
Leo Johnson en behandelt de lotgevallen
van vier afgestudeerde studenten, die ieder
voor zich overtuigd zijn, dat zij het vór
zullen brengen in de wereld. Do een voelt
zich aangetrokken tot de journalistiek, de
andere zal als architect eon bestaan vinden,
de derde, die als voetbalkampioen onder de
studenten n?iani maakte^ ,wcnscht., zich als
trainer in 'tic: spórt te» dóen gelden, terwijl
dc vierde in de voetsporen wil treden van
zijn rijken vader, die een groot zakenman is.
Hot noodlot schijnt echter anders te be
schikken. Een van hen sterft wegéns een
vergrijp tegen de wet, de ander, was licha
melijk en geestelijk gebroken, nadat zijn
vader stierf en hij niet in slaat bleek het
financieele evenwicht tc herstellen, (jat <Joor
zijn vader in labiclcn toestand werd achter
gelaten, terwijl nummer drie, de journalist;
niet handig genoeg blijkt om zijn courant
van aciueclc- cn sensationeel e copie tc voor
zien.
De film is echter niet geheel cn al drama
tisch. De romantiek kan men zich indenken,
die door Franschot Tone en Margaret Lind
say eenerzijds, Ross Alexander en. Jean Muir
anderzijds, in deze film naar voren wordt
gebracht. Ook treffen wij in deze film liule-
lenden humor'aan, prettige tafrceltjes en
voortreffelijke songs, die door Sainmy. Fan
en Irving Kahal zijn getoonzet.
Franchot Tone, die de hoofdrol in deze
filrn vertolkt, is de journalist.* Hij is verliefd
Robert Light cn Margaret Lindsay in
„Jeugd in nood"
op Joan (Margaret Lindsay), liet rijke meis
je, wier vader zich het leven beneemt, na
dat hij -zich financieel geruïneerd zag. Tone
speelt zijn rol meesterlijk en gevoelig, even
als Margaret Lindsay, die een actrice is van
de eerste grootte. Behalve Jcan Dvorak, Ross
Alexander on Nick Foran, die allen in
hoofdrollen verdienstelijk spel tc zien geven
van verliefde jonge meitsclien, vinden wij
nog aan de. bezetting toegevoegd, Charles
Starrctt, Russell Ilicks, Robert Light, Ar
thur AyleswoiTh, Henry O'Neill, Addison
Richards, Marjorie Gateson cn Bradley Page.
Do film werd meesterlijk geregisseerd door
Alfred E. Green.
Bij den aanvang der boekenweek
DE.Ne.dorlaiidschc Boekpropagandaheeft
zooals men weel, de gewoonte, in het
voorjaar een week le bestemmen voor
dc vereering van liet hoek. liet boek wordt
in die week op sierlijke wijze tentoonge
steld, en de boekverkoopers laten niets on
gedaan, dat strekken: kan, om de nieuwste
uitgaven onder dc aandacht tc brengen van
bet lezend publiek, cn om aan de Jccsbc
geerigen oen overzicht tc geven ook van de
boeken, die de laatste jaren tc genieten
schonken. Om deze vaste kern van boeken
propaganda heen, wórdt er dan een "krans
van lezingen en voordrachten gevlochten,
waarin letterkundigen cn kritici de bcteckc-
nis van het boek voor onze beschaving cn
ontwikkeling en de waarde der afzonder
lijke boeken uiteenzetten.
Deze boekenweek beeft tweeërlei bedoe
ling. Allereerst wil zij. de Jezcis in Neder
land stijven in hunne liefde voor het boek.
Maar bovendien heeft de boekenweek nog een
apologetische strekking. Zij wil do bctcekc-
nis vaa het boek verdedigen, en do hóeken-
heidenen, dat zijn de mcnschen, die niet
lezen, tot de lectuur van het bock. bckee-
rch.
Onder de vele goede dingen," die de boe
kenweek tot stand brengt, is dit een der
winsten, dat men gelegenheid krijgt tot een
letterkundig gewetensonderzoek. Evenals
bij de verschijning van de troonrede cn bij
de indiening van dc milliocnen-nota dc pen
nen van alle hoofdredacteuren in het land
op hetzelfde oogenblik in beweging komen,
evenzoo komen de pennen van alle. letter
kundige kritici in beweging bij den aan
vang der boekenweek. En wat hebben al
deze dames en hoeren ons tc vertellen? Zij
moeten zich vóór alles bezighouden met
eenc beschouwing omtrent den stand der li
teratuur, maar, daarnevens (en het een
hangt met het andere samen), met eenc
beschouwing omtrent den aard van het
geen men leest.
Het „geschenk", een boekwerk, dat op
aanstichting der commissie voor dc collec
tieve reclame van het bock, tegen de ope
ning der boekenweek wordt uitgegeven, cn
dat ditmaal op voortreffelijke wijze door
mr. Roel Houw ink is verzorgd, licht ons om
trent den aard der lccsbelangstclling in. Ik
gaf u in mijn vorige letterkundige kroniek
een algêmeencn indruk van wat liet Ge
schenk van dit jaar ons biedt, en ook in
deze kroniek wil-ik dat „Geschenk" als
aanleiding cn uitgangspunt kiezen voor de
openbaring mijner persoonlijke inzichten.
Laat ons eens aanvangen ons te bemoeien
met de vraag, wat onze jongeren lezen, een
vraag, die in het verzamelwerk, dat onder
Houw ink's redaclic verscheen, op zeer ge
documenteerde manier beantwoord is door
den lieer D. L. Daalder. De heer Daalder
stelde een onderzoek in bij de leerlingen
van verschillende onzer middelbare scho
len, cn hij ontving een verrassend aantal
antwoorden. Dc 'hoofdstad van Nederland
spande, do kroon, want het aantal antwoor
den, dat den onderzoeker van het Amsten-
damsch Lyceum bereikte, bedroeg 163, dan
komt Harderwijk met 14-1 antwoorden, daji
Eindhoven met 96, de andere plaatsen blij
ven daarbeneden, Znodat wij kunnen vast
stellen: van de onderzochte plaatsen is er
in Amsterdam, in Harderwijk en in Eindho
ven onder onze jongeren liet meest aan
dacht voor lectuur.
Een tweede vraag, welke den onderzoeker
belang inboezemde was: wélke boeken leest
onze rijpere jeugd? Van de romans, novellen
en drama's door vrouwen geschréven, be
halen lira Boudier-Bakker, Sc'hartcn-An-
link, Jo van Ammcrs Kuiler cn Szckcly-
Lulofs in de hier weergegeven volgorde)
bet hoogste aantal punten; van dc romans,
novellen en drama's door mannen geschre
ven: Van Schendel, Schartcn-Antink, A. M.
de Jong cn Fabricius (eveneens in de hier
aangegeven volgorde). Maar dc boeken over
luchtvaart cn sport behalen verreweg het
record (332 tegen 135 boeken van dc meest
gelezen literaire auteur lila BoudicrBak
ker).
Er wordt op dc scholen, waarover liet on
derzoek zich uitstrekte veel gelezen. Soms
is een ware leeshonger te constatcSrcn. In
dc hoogste klassen (voorwel'p van het on
derzoek) dwingen huiswerk en examens tot
beperking van lectuur. Niettegenstaande dit
leveren- sommige jonge mcnschen lange lijs
ten in.
Verder is dc onderzoeker tot dc. slotsom
gekomen, dat het onwikkclingspcil zeer uit
eenloopt, cn dat van de derde klas af in
bonte volgorde alles wordt gelezen, rijp en
groen, maar dat dc literatuur verrewerg de
meeste aandacht heeft.
Ik noodig mijne lezers uit, van dc meer
in bizonderheden tredende gegevens van
den Heer Daalder kennis tc nemen, maar
ik wil mijnerzijds thans een algemeen ver
schijnsel vaststellen: dat de leeslust bij on
ze rijpere jeugd, ondanks radio en sport nog
zeer groot is. Dat is voor hem die in het
bock heil ziet een verheugend verschijnsel
Maar er slaat iets tégenover. Er schijnt wei
nig stelsel te zijn in dc lectuur, en weinig
overweging bij de keuze van bet bock, in
bet algemeen: weinig persoonlijke voor
liefde.
Gegevens, die ik van den bockhandel ont
ving. bieden mij aanleiding tot liet ver
moeden, dat bef bij dc ouderen -niet vee!
anders is gesteld. Weliswaar leert ons de
kennisneming van het „geschenk", dat dc
ouderen zich Volstrekt niet beperken tot
amusementslectuur, dat er belangstelling
leeft voor psychologie, cn ook voor stichte
lijke boeken, maar er is reden om aan te
nomen, dat op het zuiver letterkundig ge
bied, de grootste vraag bij dc volwassenen,
zich ook richt op het min- of meer literair
geslaagde produet. der amusementsindus
trie. De eigenlijke letterkundige waarde
van een boek ontmoet oneindig minder be
langstelling dan het dramatische, het
spannende van een verhaal.
Dit hoeft zijn lichtzijde en zijn schaduw
zijde. Zijn liclitzijde, omdat onze goede
schrijvers zich inspannen op dc schemv"
van boeken, die aan de wcnschcn van liet
publiek tegemoetkomen, hetgeen tot gevolg
heeft, dat dc spannende boeken goed zijn
geschreven. Maar bet heeft deze schaduw
zijde, dat de literaire bezieling zich gaa'
veranderen in een literaire industrie, en dat
het bock dus op den duur nan oorspronke
lijkheid en .schoonheid zal inboeten, wat
het aan algemeene leesbaarheid en ver
koopbaarheid wint. Er- ligt ook iets be
denkelijks in de algemeenleesbclayigstel-
Iing gedurende een un-lilcrair tijdperk.
Lciiteteekens aan den haven
kant. Dc metamorphose der
kapmecuwcn.
Een felle, buiige Maurtwind over dc ha
ven en de zee. Bewogen wateren met wit
beschuiinclc golfkoppen. Fleurig, kleurig
verlier van visschorsschcpen cn Engclscho
booten. De altijd wocr boeiende en schilder
achtige entourage, steeds wisselend, nooit
eender van den havenbant.
Vandaag let ik speciaal op dc meeuwen,
liet zijn op dezen pittigen Maartsclien mor
gen meest zilvermeeuwen, die bcgecrig
naar buit van weggeworpen baring die be
neden dc maat is, om do, visscbcrsschuit
zwieren en zwenken in stage onrust, in
harmonieuse elegante vliegbewegingen. Por
sche dieren, incest jonge vogels van liet
eerste, tweede of derde jaar. Hoe ik dat
weet? Omdat ze meest niet het blanke wit
en zuivere grijsblauw v.ertoonen van do
oudere vogels, maar liet bruin cn grauw
gcvcktc kleed \an dc jonge dieren, dat pas
in bet vierde jaar 'in bet grijs-witte der
volwassen exemplaren verandert.
Maar eigenlijk is het me vandaag, op
een der eerste lentedagen, niet om deze
zilvermeeuwen te doen, hoezeer ik ook hun
gedaanten, die oen* mengeling van forsch-
hcid en gratie zijn, bewondera Mijn aan
dacht is meer op de kapméquwen .gericht,
op Larus ridibundus, de lachmeouw naar
den Latijnschcn naam, dc zwartkopmecuw
of kokmeeuw zooals hij ook wel wordt ge
noemd.
Want tóen ik zoopas van. huis ging was
het mc'cÊchgckYVinkcl .cn het uitbollend
hecstergroóen me welkom als lenietcckcn cn
do bloeiende croeu§sen in buunpaiTs tuin
cn der primula's bij ons zelf en al bet bot
ten cn bloeien en roepen, langs den buiten
weg in struiken cn 'bloemen. Maar hiér aan
do haven, waar dc zee deint en schuimt
onder den bewogen wolkenhemel,, bier-zou
ik dc meeuwen als lenteboden willen be
groeten.
Dc meeste kapmecuwcn zijn zeker al
naar de broedplaatsen vertrokken nu April
nadert. In 't lage hooiland, op dc eilanden,
aan dc plassen zullen ze kolonicgcwijze
hun nesten weer gaan houwen. Maar er
zijn er loeli nog wel enkele achtergeble
ven cn ook al hebben zc den vooirj aars reis
naar 't broedgebied nog niet aanvaard en
dc stad cn dc zeekant nog niet' verlaten,
dat liet lento wordt toónen ook zij. Want
hun witte kop, waarmee zc zich Iióel den
winter vertoonden, minder dicht bij do hui
zen ditmaal dan in strengere seizoenen is
verdwenen of hoe langer hoe meer, bij het
voortgaan der v oor jaars weken, aan het ver
dwijnen. Langzamerhand heeft zich het
proces van alle jaren weer voltrokken, in
Januari is hel begonnen, in Maart gaat het
eindigen in liet keinc zwarte plekje aan
den verder volmaakt zwarten kop, dc groo-
tere grijze vlok achter liet oog, zc hebben
zich uitgebreid al meer, liet wit is verdwe
nen, dc donkere zwartbruine kap waaraan
dc meeuw zijn naam ontleent cn die kop
en nek in lento cn zomer omkleedt is stil
aan voltooid. En daarmee is zich ook dio
wondere drang van ieder voorjaar weer
gaan roeren, dc bruine kop in bruiloftstooi,
dc meeuwen ,gaan huil winterverblijven
verlaten en zoeken do plaatsen van hun
broedgebied weer op. Rustig is liet daar niet,
integendeel bet is er vol leven, actie, afweer
tegen vijanden, geroep cn geschreeuw. Maar
interessant is het er wel in en rondom zoo'n
meeuwenkolonie, zooals heel de vogel, in zo
mer of wintorklecd, in voorjaarsvcrblijf of
winterdomeinen een der belangwekkendste
Vertegenwoordigers is van liet Veelzijdig vo
gel heir.
Hier aan den havenkant. past hij wel in
heel bijzondere mate: le midden van liet
kleurig bont tafereel van huizen, schepen,
wolken, wateren, in het spel van wind cn
golven als de lenige, elegante doorklievcr
der luchten, als dc „duif vuil dc zee", zooals
Vosmacr liem noemde. A. L. B.
Deze kritische notitie moge mijne bijdra
ge vormen in de menigte der voor en tij
dens dc boekenweek in de wereldgezonden
beschouwingen. Ik hoop zoo, dat men niet
alleen zal voortgaan met het lezen van boe
ken, maar dat eindelijk de neiging herbo
ren zal worden, van het boek kennis te
nemen om zijn literaire waarde. De. uitge
vers en boekliandelercn doen wat zij kun
nen. Zij beijveren zich om dc werken van
onze jonge dichters e.n prosatoren op zeer
verzorgde wijze in liet. licht te zenden, en
tevens gaan zij boe langer zoo meer over
tot goedkoopc herdrukken van dc beste
werken onzer oudere auteurs.
Tenslotte nog één opmerking. Lezen is
nog geen koopen. Kerst, een boek dat men
gekocht beeft bezit men, ook in geeste
lijken zin. Lezen van een bock is nog geen
Iven met bet bock. Tot leven met bet boek
maant de boekenweek.
En ik mijnerzijds heb in dit opstel do
h«rT<y»Hr.g gekoesterd, tot literair beleven
tc belezen.
P. H. BITTER Jr.
