SCHERPE DEBATTEN OVER WONINGBOUW
GEEN VOORSCHOT AAN
GOED WONEN
Principes kwamen naar voren
H. J. DE VRIES d
BOUWSTOFFENHANDEL
„AMERSFOORT"
2s BLAD PAG. 2.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 13 APRIL 193S
GEMEENTERAAD
Werd particulieren de gelegens
heid tot bouwen ontnomen
door hun geen grond
te verkoopcn?
Openbare vergadering van den Raad der
Gemeen to Amersfoort op Vrijdag 12 April
des avonds 7 uur.
Voorzitter dc Burgemeester.
Afwezig de hoeren: Ruitenberg, Eggink
en Zwart.
Na opening der vergadering worden de
notulen der vorige vergaderingen vastge
steld, zooals ze ter visie hebben gelegen.
Agenda
I Ingekomen zijn o.a. dc volgende stuk
ken en mededeelingen.
Verschillende besluiten van God. Staten
tot goedkeuring van Raadsbesluiten of tot
verdaging hunner beslissing.
Adres, ingekomen 22 Maan 1935 van het
bestuur van den Bond van Ned. Brouwe
rijen betreffende net maximum aantal voor
verloven A.
B. en W. om advies.
Schrijven d.d. 2 April 1933 van Burge
meester en Wethouders van Amersfoort
naar aanleiding van de vraag van den lieer
C. Ruitenberg betreffende werken die in
uitvoering zijn bij wijze van werkverschaf
fing en het aantal tewerkgcsteldcn.
Wordt aangehouden.
Adres d.d. 24 Maart 1935 van J. Brand-
sen, houdende verzoek om vergunning voor
het geven van gelegenheid van gemengd
zonnebaden op een tcirein bij zijn zwem
inrichting aan den Randenbroekcrweg.
R. en W. om advies.
Voorstel van Burgemeester en Wethou
ders van Amersfoort d.d. 8 April 1935, om
Chr. van der Linden te berichten, dat niet
lot verhuur van het perceel Blocnvcndal-
schestraat 1 wordt overgegaan cn goed te
keuren, dat de opstal van dit perceel voor
afbraak wordt verkocht.
Verzoek van .T. M. Ilustrich d.d. 6 April
1933 om ontheffing van bepalingen van do
verordening, houdende cischen voor drank
lokaliteiten voor hot perceel Stationsstr. 36.
B. en W. om advies.
Voorstel van Burgemeester cn Wethou
ders van Amersfoort d.d. 8 April V935 be
treffende dc conversie lecrüng 10281.
Aangenomen.
Adres d.d. 11 April 1933 van C. Blocm-
heuvel, houdende verzoek hem toestem
ming te vcrleenen tot aanlog van wegen
op zijn terrein aan den Licndcrtschen weg.
B. en W. om advies.
Adres d.d. 5 April 1935 van M. L. Jorrits-
ina, houdende verzoek verlaging van zijn
vergunningsrecht cn van dc hypotheek
rente.
B. en W. om advies.
2. Voorstel van Curatoren van het Gym
nasium tot aanstelling van mej. dra. N.
Schepp tot tijdelijk leerares aan het Gym
nasium.
Aangenomen.
3. Voorstel van B. on W. tot. regeling der
pensioengrondslagen van cenige onderwij
zers bij hot openbaar lager ondorwijs alhier.
Aangenomen.
4. Voorstel van B. en W. tot toekenning
der vergoeding ex art. 100 der Lager Onder
wijswet 1920 (boventallige onderwijzers)
over het jaar 1933 ten behoeve van eenigc
bijzondere scholen alhier.
Aangenomen.
5. Voorstel van B. on W. tot vaststelling
xan het verslag betreffende de besteding der
gelden ten behoeve van dc schoolvoeding
over 1934.
De lieer Butselaar (O.S.P.) wijst er
op, dat de subsidie met 400 is overschre
den. Spr. meent, dat het bedrag te weinig
Ss gebleken. Als op ruimer schaal was ge
werkt, zou men zeker wel aan het bij do
begrooting door hem genoemde bedrag zijn
gekomen.
Het voorstel wordt z.h.s. aangenomen.
6. Voorstel van B. en W. tot het verstrek
ken van een leening aan do Slichting „St.
Ansfridus" tot dekking van het kapitaal-
tekort der middenstandswoningen.
De heer van Gent (V.B.) zegt, dat het
hem niet duidelijk is, hoe het eigenlijk met
St. Ansfridus staat. Aandere bouwvereeni-
gingen zenden nog eens een jaarverslag. Is
het een kastekort of ccn exploitatietekort?
In het laatste geval vindt hij het niet goed
een leening te verstrekken.
Wethouder Thien (R.K.) merkt op, dat
het geen exploitatietekort is; het is ontstaan
door gebrek aan kapitaal. Tot nog toe is
het door de Centrale Boekhouding ver
strekt, maar beter is het het op den kapi-
taaldienst te brengen om een zuiveren toe
stand te krijgen. Met de exploitatie heeft
het niets te maken. B. en W. hebben geen
bezwaar om te zijner tijd het verslag van
St. Ansfridus ter inzago te leggen.
De heer Noordman (R.K.) vindt dc
zaak zoo eenvoudig, dat hij niet begrijpt
dat er over gesproken wordt. Het tekort is
ontstaan door conversie van een leening.
De heer van Gent (V.B.) begrijpt niet
hoe een dergelijk kapitaaltekort kan ont
staan.
Wethouder Thicn (R.K.): Er zijn som
men terug betaald, omdat liet niet moge
lijk was ze te handhaven.
De heer Noord man (R.K.) deelt mede,
'dat bij opzegging der leening 3 maanden
rente extra moest worden betaald.
De heer van Gent (V.B.) gaat met het
voorstel accoord, maar als deze toelichting
was gegeven
Wethouder Stadig (A.R.): Het staat
hier precies in.
De Voorzitter: Tot een volgend maal
dus maar weer, mijnheer van Gent.
Het voorstel wordt z.h.st. aangenomen.
De huurverlaging
7. Voorstel van B. en W. inzake huurver
laging van gemeente-woningen.
De heer x. d. Linden (R.K.) gelooft, dat
wol algemeen zal zijn tegengevallen, dot
dc huurverlaging zoo weinig om het lijf
heeft. Niettemin is hij dankbaar. Misschien
is het mogelijk op do uitgaven te bezuini
gen door niet af te schrijven op den grond,
daar dezo toch zijn waarde houdt.
Do lieer Huslage (S.D.) merkt op, dat
in het Huurverlagingsfonds ook zullen wor
den gestort do winsten gemaakt op bouw
comp.exen. Hieronder vallen zeker ook dc
winsten van woningbouwvereenigingen.
De heer Butselaar (O.S.P.) meent, dat
hieraan vast zit het plan van Goed Wonen
tot bouw van 120 woningen. Hij meent, dot
do huur aanmerkelijk hoogcr moet zijn als
indertijd door dc bouwvereeniging is voor
gesteld. Er zijn hier verscheiden bouwcom
plexen verrezen in do tijden der hoogcon
junctuur. De loonen waren toen vrij hoog.
Nu zit de gemeente op zware lasten ten
aanzien dier woningen. Nu ziet spr. het zoo,
dat. de gemeente do huren hoog houdt om
niet in ccn scheovc positie te komen tegen
over de andere woningen. Dc prijzen, die
er op het oogenblik moeten zijn, worden
systematisch verhoogd, opdat do winst in
het fonds kan worden gostort. Dc nood der
lijden wordt zoo afgewenteld op de schou
ders der arbeiders. Deze huurverlaging is
een .wassen neus en heeft geen belcekenis.
Wat nu gebeurt heeft niet de beteekenis,
welke het moet hebben.
Wethouder Noordewier (S.D.) gelooft,
dat dc Raad en B. cn W. met den heer
v. d. Linden betreuren, dat do huurverla
ging niet verder kan gaan. Bekend is,
dat Ged. Staten bezwaar hebben tegen een
verlenging van den leeningsduur tot 75
jaar. B. cn W. hadden gedacht, dat de ver
laging 10 zou kunnen bedragen, maar
nu is het 3 geworden door dat stand
punt van Ged. Staten.
Het niet afschrijven op den grond is niot
zoo gek, het wordt meer verdedigd. Maar
Ged. Staten en ook dc Regeering doelen
dat standpunt niet.
Ook de winst door woningbouwvereenigin
gen gemaakt moet gestort worden in liet
fonds.
De heer Butselaar vergeet een belangrijk
ding. De gemeento vreest niet, dat de duur-
dero woningen leeg zullen komen. Wonin
gen in abnormale omstandigheden gebouwd
moesten niet de huren volgens dien tijd op
brengen. Ook nu zijn liet abnormale tijden,
cr wordt al goedkooper gebouwd dan voor
den oorlog. En wc moeten don gulden mid
denweg houden en het billijkst is dan ook
liet voorstel van B. en W., dat in geen ge
val kan aangemerkt worden als niet in het
belang der arbeidersklasse.
Mej. v a n Hamcrsvcl d (R.K.) vraagt
of bij dc begrooting voor 1930 niet een ver
dere verlaging mogelijk is.
Wethouder Noordewier (S.D.) moot
daarop ontkennend antwoorden.
De heer v. d. L i n d e. n (R.K.) vraagt of
niot middels de Vcreeniging van Ned. Ge
meenten bij hoogero instanties kan worden
aangedrongen, want cr moet iets gedaan
worden.
Do lieer Butselaar (O.S.P.) heeft met
instemming het adres der Ver. van Ned.
Gemeenten gelezen. Ilij vraagt of er van do
Rogeering al iets is ingekomen, dat wijst
op een soepeler houding.
l)e voorzitter: Op het adres van 20
Febr. is nog niets gehoord. Wij wachten op
zoo gunstig mogelijke medewerking.
Het voorstel wordt z. h. st. goedgekeurd.
8. Voorstel van B. on W. tot wijziging der
gemeente-begrooting 1935.
Aangenomen.
9. Voorstel van B. cn W. tot wijziging van
do verordening op do heffing van opcenten
op do personeole belasting, waartoe bij do
behandeling van dc begroeting 1935 reeds
in beginsel is besloten.
Aangenomen.
Verversching van het
beekwater
10. Voorstel van B. en W. tot het verleenen
van een crediet voor hot plaatsen \an stu
wen in de Beek voor watorverversching in
de stadsgrachten.
Dc lieer Van Gent (V.B.) juicht het toe
on> de stinkende beken van versch water
te voorzien. Hij heeft echter niet gezien
waar de pompinstallatie zal kómen. Hij
vraagt zich af of die pompinstallatie ook
voor andere doeleinden kan worden ge
bruikt. Misschien is het mogelijk een cn an
der nog in dc commissie to bespreken.
De heer Spiokerman (R.K.) wijst er
op. dat de kapitaaldienst wordt belast met
f 13.000. En wat, is dc oorzaak daarvan? De
houding van Ged. Staten, die zoo angstval
lig waken, dat geen overbodige uitgaven
door de gemeenten worden gedaan. Hadden
Ged. Staten niet moeten zorgen, dat do oor
zaak der vervuiling bij Vcencndaal wordt
opgeruimd.
Do heer IIofkamp (V.D.) wijst er op,
dat dc eigenlijke schuldigen Veenendaal en
Ede niet in dc kosten bijdragen. Hij zou er
voor zijn, dat deze gemeenten worden aan
gespoord in de kosten bij to dragen.
De heer de Mots (S.D.) zegt, dat het van
zelf spreekt, dat wc dit plan toejuichen.
Toch moet niet de weg worden opgegaan,
die dc hoeren Spiekermann en Hofkamp
willen, want dan zal het nog wel een paar
jaar duren voor we zoover zijn. Wel zal het
goed zijn Geel. Staten aan te sporen een
stokje te steken voor dc vervuiling te Vee
nendaal. Daar is de rioloering niet erbar
melijk, waarom wij hier dan ook een zui
veringsinrichting moeten maken.
De heer Butselaar (O.S.P.) kan zich
juist, wel met het standpunt van den heer
Spiekermann vereenigen. Als het echter dan
nog cenige jaren zou duren, dan kan hij
zich best met het voorstel van B. cn W.
vereenigen.
11. Advies van B. en W. op het verzoek
van T. v. Hoogevcst N.V. en toestemming
tot het aanleggen van wegen in het Kruis-
kampkwartier.
De heer Van Gent (V.B.) vraagt aan
houding.
Aldus besloten.
12. Voorstel van B. en W. tot aanvulling
van de alnhabetlsche straatnamenlijst.
Aangenomen.
13. Advies van B. en W. tot het verleenon
van ontheffing aan J. Jogchem van art. 3
der Verordening houdende eischen voor
dranklokaliteiten.
De lieer .Van Tellingen (Amersf. Be-
ACCOUNTANTS- EN g
ADMINISTRATIEKANTOOR 2
WIJERSSTRAAT 25 - AMERSFOORI
lang) is bang dat men ccn precedent schopt.
Een nieuw gebouw moet aan alle voor
waarden voldoen.
Het voorstel wordt z.h.st. aangenomen.
14. Advies van B. on W. tot het verleenen
van ontheffing aan D. van Beek van art. 3
der verordening houdende eischen voor
dranklokaliteiten.
Aangenomen.
13. oorstel van B. en W. tot wijziging
van art. 7 der Verordening, regelende de
voorwaarden, waarop in de gemeente
Amersfoort water uit dc gemeente-waterlei
ding wordt verstrekt.
Aangenomen.
16. Voorstel van B. on W. tot overname
van ccn strookje grond aan den Leusderweg
boel: Edlsonstraat van J. Kluver.
Aangenomen.
17. Voorstel van B. cn W. tot overname
van strooken grond aan den Arnhemschcn
weg.
Aangenomen.
18. Voorstel van B. cn W. tot verhuring
van bouwland aan den Hoogeweg aan A.
van Beek en M. v. d. Built.
Aangenomen.
19. Voorstel van B. en W. tot verhuring
van een perceeltje boschgrond nabij de
Borgesiuslaan aan H. J. F. A. Kieckens.
Aangenomen.
20. Voorstel van B. cn W. tot verhuring
van grond op den zgn Grootcn Hoek aan
G. van Duinen c.a.
Aangenomen.
21. Voorstel van B. en W. tot verhuring
van bouwland aan den Isseltschcweg aan
A. Wiertz.
Aangenomen.
22. Voorstel van B. en W. tot verhuring
van grond op dc zgn. Rommerskamp aan
D. van Kooy e.a.
Aangenomen.
23. Voorstel van B. en W. tot verhuring
van grond nabij dc Nijverheidsstraat aan
A. H. van Ziel.
Aangenomen.
21. Voorstel van B. cn W. tot verkoop
van ccn perceel bouwterrein aan de Keu-
cheniuslaan, groot 1925 M2. voor 7000.—
aan Ir. W. J. W. C. Bakker.
Aangenomen.
25. Voorstel van B. cn W tot verkoop
van een strook grond, gelegen aan de Tulp
straat, groot ±510 M2. voor 4500.aan
J. G. Overeom.
Aangenomen.
26. Voorstel van B. en W. tot verkoop
van een perceel bouwterrein aan den Soes
terweg hoek Tulpstraat, groot 698 M2.
voor 5500.aan Th. W. Tommcl en T.
van Zoest.
Aangenomen.
27. Ontheffingen en reclames straat- cn
rioolbelasting dienstjaar 1933, 1934 en 1935.
Aangenomen.
28. Reclames schoolgeld Handelsdag-
school enz., dienstjaar 1934—1933.
Aangenomen.
29. Voorstel van B. en W. tot benoeming
van leden en plaatsvervangende leden van
de Hoofdstemburcaux voor dc verkiezing
van dc leden van den Gemeenteraad.
Kieskring I (gemeentehuis): Voorzitter: dc
burgemeester. Leden: J. Overeen, mr. D. P.
Hamers, J. Bast en S. v. Vollenhoven.
Plaatsv. leden: H. Fremouw, C. Janssen cn
mr. A. E. Th. Kooien.
Kieskring II (school Plantsoen Zuid 4):
Voorzitter: B. Noordewier. Leden: C. Ruiten-
borg, C. W. C. G. Hehenkamp, D. J. Rokkó
en H. van Galen Last. Plaatsv. leden: A. J.
Spiekerman, P. Graaf en J. do Mots.
Kieskring III (school Bisschopsweg 167):
Voorzitter: Mr. L. Stadig. Leden: J. Zwart,
G. van Tellingen, mr. Joh. H. Scheurer en
Y. Baan. Plaatsv. leden: J. W. Polder, A. C.
Beyer cn F. Boerwinkel.
Scherpe debatten over
woningbouw
30. Voorstel van B. cn W. tot het aan
vragen van een voorschot uit 's Rijks kas
voor den bouw van 120 eengezinswoningen
en 8 woningen voor ouden van dagen door
do Woningbouwvereniging „Goed Wonen"
Dc heer Butselaar (O.S.P.) vindt en
kele punten niet erg duidelijk. Hij bevjjfert,
dat de huren aanmerkelijk duurder moeten
worden dan oorspronkelijk is vastgesteld.
Het streven ls juist goedkoopere woningen tc
krijgen cn nu is het hem niet duidelijk
waarom die huren van Goed Wonen hoogcr
moeten zijn. Wat is de aanleiding dat dezo
vereeniging de oorspronkelijke huren is
gaan voorzien.
Mej. Van Hamorsvcld (R. K.) vraagt
of het niet beter is eerst het particulier
initiatief te laten voorgaan en bij niet vol
doen kan toch bij de woningbouwvereeni
gingen worden aangeklopt.
Do heer Van Gent (V. B.) is verheugd,
dat met een vroegere opmerking van hem is
rekening gehouden, n.l. dat. de zon in de
huiskamer moet kunnen binnenvallen. Hij
vraagt zich echter af of do gemeente wel
verder op dit terrein moet werkzaam zijn.
Je kunt op het oogenblik goede woningen
bouwen tegen een lage huur, en dat kunnen
wo krijgen zonder dat de gemeente eenigc
risico loopt.
Dc heer Van Tellingen (Amersf. Be
lang) is ook wat huiverig geworden voor dc
bouwvercenigingen cn zal dan ook tegen
stemmen.
De heer V a n G a 1 c n Last (C. H.) vraagt
het voorstel terug te nemen cn te zien wat
van particulieren kant gedaan wordt. Het
is niet goed nog meer kapitaal vast te leg
gen in de woningbouwvereenigingen. We
moeten voorzichtig zijn cn we hobben van
avond nog gezien, dat we niet eens met de
huurverlaging zoover konden gaan als we
wel wilden. Het, particulier initiatief moet
in deze voorgaan.
De heer De Mots (S. D.) had niet ge
dacht, dat dit voorstel zoo van verschillende
zijden zou worden bestreden. Nu er zoo
bruut over gesproken wordt....
De voorzitter vindt dit geen gelukkig
woord.
De heer De Mots (S.D.): Nu vrij dom
wordt er over gesproken en Spr. meent, dat
die heeren niet weten hoe de toestand feite
lijk is. Ook de regeering meende, dat moer
moest worden overgelaten aan het particu
lier initiatief, maar is daarop teruggekomen
en heeft de gemeenten verzocht denwoning
bouw te bevorderen. Als men de cijfers ziot
moet het zoo klaar als een klontje zijn, dat
de particulieren zich niet op een lijn kun
nen stellen met de Woningbouwvereniging.
Als een particulier dezelfde >voningen zou^
zouwen, zouden de huren hoogcr moeten
worden gesteld. Er wordt een kleine winst
gemaakt, die niet ten goede komt aan een
particulier, maar aan de hcelc gemeenschap.
Spr. is verwonderd over den heer Van
Galon Last, die altijd voor den woningbouw
is geweest. Maar nauwelijks is de wind wat
gedraaid of hij verandert van standpunt.
In het Soosterkwarticr is. heel wat grond
verkocht met de, bepaling, dat do huur niet
hoogcr mocht zijn dan f 5.50. Het is don
bouwers volkomen gelukt de bepalingen van
hei koopcontract te. ontzeilen en dc men
schep betaalden veel hoogerc huur.
De heer Hehenkamp (R. K.) is ook
tegen bet oorstel en wil het eerst eens aan
de particulieren overlaten. Spr. heeft ge
hoord dat de gemeente op al de woningen
al goed moet toeleggen en hoe wil men dan
nog dezen strop cr bij halen.
Mej. V a n H a mcrsvcld (R. K.) meent,
dat een particulier niet zoo goedkoop kan
bouwen, omdat hij den steun der gemeente
mist. En als er winst wordt gemaakt, waar
komt die dan vandaan. Toch uit de zakken
der arbeiders, die nog te duur wonen.
De heer V an L o n k h u v z en (A. R.) wil
eorst eens afwachten wat het particulier
initiatief zal doen.
Verdediging van den
wethouder
Wethouder Noordewier (S. D.) wijst
er op, dat gerekend was op een huurverla
ging van 10 maar deze zal slechts 3
zijn, waardoor dc huren iels hoogcr worden
en de in de exploitatierekening genoemde
winst van 3100 stijgt tot rond 5000. Er
is gesproken alsof de gemeente eenige risico
zou loopen. Mej. Hamersveld heeft gezegd,
dat we cr veel op toeleggen. Dat heoft Spr.
sterk gefrappeerd. Juist nu moeten wc met
den woningbouw doorgaan; niet om den gul
den maar om den socialen kant, dit cr aan
vast zit. We moeten niet vergeten, dat de
waarde in 50 en 75 jaar wordt afgeschreven
en dan is alles onbezwaard in het bezit der
gemeente. Over uiterlijk 75 jaar hebben we
een onbezwaard eigendom van 2Yx millioen
en dat berekend naar i hebben wc elk
jaar 100.000 in bet belang der volkshuis
vesting.
De heer Van Gent (V.B.): Maar nie
mand geeft er een cent voor.
Wethouder Noorde w i e r (S.D.): Dio in
terruptie is cr geheel naast. Ilct is do oude
kwestie. Nu er weer winst kan worden ge
maakt komt do particuliere bouwer naar
voren. Maar als men in duren tijd bouwt
moet men juist ook in den goedkoopen tijd
bouwen om het dure bezit veilig te stellen.
Wat de huurverlaging betref ziet spr.
voor 1936 geen enkel lichtpuntje, maar voor
1937 meent hij zal er nog wel wat tc doen
zijn. Als deze woningen cr komen zal cr
een winst worden gemaakt van 5500. De
winsten op de complexen Bonifacius, Volks
huisvesting en Goed Wonen zullen zeker
10.000 bedragen. Dio winsten zullen moe
ten worden gestort in het huurfonds. Bo
vendien krijgen wo goedkooper geld cn
daardoor komt ook 10.000 beschikbaar.
Zoodat or 25.500 in het huurfonds komt
en dat boleekcnt een huurverlaging van
4Yi Er is dus alles voor te zeggen om te
doen zooals B. en W. voorstellen. Ook in
andere gemeenten neemt men dit standpunt
m o.a. in Hilversum en Enschede en ook
do Maatschappij voor Nijverheid stolt zich
op dit standpunt.
Behalve zakelijke kant zit er aan den
woningbouw ook nog een sociale kant. Het
is niet bij benadering tc zeggen van hoeveel
invloed is geweest dc bemoeienis van dc
gemeenschap met de volkshuisvesting. Men
kan den socialen kant van dit vraagstuk
aanvaarden met daarnaast liet veilig stel
len van den gulden.
Dc winst wordt gemaakt ómdat dc bouw
kosten abnormaal laag zijn en als wo nu dc
lage huur vragen, moeten we ook de con
sequentie aanvaarden en de volle huur vra
gen van do woningen in duren tijd gebouwd
cn die consequentie durft spr. niet aan.
IIei principe in het geding
De heer van Lonkhuyzon (A.R.) heeft
met belangstelling de uiteenzetting gehoord
en meent, dat men nu dc stroppen op wil
vangen, ons bezorgd door hen die zoo voor
bouwen door de overheid waren. Er zit ook
een principieele kant aan dc zaak en dc
overheid moet pas ingrijpen als het particu
lier initiatief to kort schiet. Daarom wil spr.
eerst voorrang verleenen aan de particu
liere bouwers.
De heer Hehenkamp (R.K.) vraagt
hoeveel gemeento cn rijk in de laatste ja
ren op den woningbouw hebben moeten toe
leggen.
Wethouder Stadig (A.R.) wil zijn afwij
kend standpunt motiveeren cn is bovendien
uit zijn tent gelokt door den heer Noorde
wier. Als hij fulmineert tegen hen, die niet
voor dit voorstel zijn, dan maakt hij zich
belachelijk met to zeggen, dat de Raad niot
voelt voor sociale voorzieningen. Dat is in
strijd met het standpunt hier meermalen
aangenomen. Hij geeft den heer Noordewier
in overweging do zaak terug te brengen tot
de proporties welke zo in werkelijkheid
heeft Het is inderdaad waar, dat dc parti
culieren niet in de gelegenheid zijn gesteld
grond te koopen. Men smaalt nu op do
winst door particulieren gemaakt, maar wie
boter op zijn hoofd heeft moet niet in dc
zon gaan staan. Als het er op aankomt
dan mogen zij, die zoo fulmineeren tegen
de winst der particulieren wel eens den
ken aan het werk dier particulieren, die
gemaakt hebben, dat onze maatschappij
zoo'n hoog niveau heeft bereikt; dat is te
danken aan die gesmade particuliero win
sten. En men vergete niot dat dc ethische
waarde dier winsten van gelijken aard is
als do winsten der gemeente. Sinds 1914 is
er enorm veel veranderd en we kunnen
niet toezeggen, dat de particulieren alles
zullen brengen, maar het tegendeel mag
men ook niet zeggen. De veel strengere
eischen maken echter, dat wo het peil der
woningen zelf in do hand hebben. Bouw
en woningtoezicht stellen voldoende eischen.
Wc moeten de vrije krachten weer inscha
kelen en afwachten wat het resultaat zal
zijn. Spr. is niet tegen het voorstel, maar
hij is tegen het uitschakelen van de parti
culieren. De gemeente heeft daartoe niet
het recht, we hebben niet het recht als
overheid om de particulieren van de markt
te drijven.
Het zal tegen ons worden uitgespeeld, zegt
spr., maar dat kon hem niet scholen. De
vraag is: moeten we particulieren niet in
de gelegenheid stellen deze woningen te
bouwen. En als ze daaraan niet voldoen dan
kunnen we met dit voorstel komen.
De heer Huslage (S.D.)Ze hebben de
gelegenheid gehad.
NVethouder Stadig (A.R.)Dat is niet
Vraagt prijzen bij
Kantoor en opslag:
Hoogstraat hoek Berg en Dalstraat,
Amersfoort. Telefoon 1762.
H.H. Stucadoors.
Verkrijgb,: RibbcstrekmetaaL
Na 6 uur J. P. J. v. d. DONK,
VERMEERSTRAAT 8 TeU 1032.
waar. Sinds VA jaar heeft men stelselmatig
geweigerd aan die mcnschen grond to ver
koopcn.
En nu het zoet gefluit van den vogelaar
dat wc juist nu moeten gaan bouwen om
winst to maken.
Spreker staat sceptisch tegenover do
mogelijkheid van een gemeente om winst to
behalen. Een gemeente staat cr heel andors
tegenover dan een particulier. Als mep
zich voorstelt, dat men hier winst kan ma
ken, noemt spr. dat een illusie. Maar ook
al kon cr op winst worden gerekend, dat
zou voor hem niets veranderen; we hebben
nu gelegenheid om na te gaan of particu
lieren aan de gestelde eischen kunnen vol
doen.
Wethouder Thien (R.K.) betreurt bet,
dat hier tegenstellingen zijn gemaakt, die
absoluut niet bestaan. Als spr. stemt voor
het voorstel tot aanhouding, dan doet hij
dat om de gelegenheid te geven aan do
particulieren cn hij doot dat in overeenstem'
ming niet het programma zijner partij.
De mogelijkheid is nu weer aanwezig, dat
particulieren do bouwnijverheid weer ter
hand kunnen nemen en nu moeton we
eorst afwachten of ze dit zullen doen. Ook
in 1934 is door den Wethouder voor de
Volkshuisvesting het standpunt ingenomen
dat particulieren gelegenheid moesten krij
gen voor den woningbouw.
De schoono illusie dat dc te maken winst
zal kunnen gebruikt worden om het ont
takelde woningbezit der gemeento tc stou-
nen, kan spr. niet steunen. Het is nuttig
zich eens te rcalisecrcn, wat de gemeente
uitgeeft voor dc woningen. Wc hadden in
1933 2363 woningen nu 2514. Van '27 tot '33
wordt voor dekking der tekorten door do
gemeenten ,f 450.000 uitgegeven en door
het Rijk 758.000, dus een totaal van
1.210.000.
Replieken
De lieer van Galen Last (C.H.) laat
een woord van protest hooren, tegen de
wijze waarop hier gesproken is. Spr. heeft
de zaak kalm besproken en is volstrekt
niet bruut geweest. Ook is er volstrekt geen
kwestie van keuze tusschen den gulden en
den mensch. Dc kwestie is eenvoudig dat
we op deze wijzo niet door kunnen gaan en
niemand kan zeggen of dè huren van he
den volgend jaar nog wel gehandhaafd
kunnen worden. Spr. wil wel voorspellen,
dat dit niet zoo zal zijn. Het laat spr. koud
wat de heeren straks buiten den Raad zul
len zeggen. Hij is nog voor een gezonde
volkshuisvesting. Als er straks 150- wonin
gen worden afgekeurd, moeten we wonin
gen hebben voor de minst draagkrachtige»
en de hier voorgestelde woningen zullen
minstens 4.80 huur doen. En de crisis gaat
door en straks zullen dc mcnschen deze hu
ren niet meer kunnen betalen. Wc moeten
eerst zien, wat het particulier initiatief
kan doen. De vereenigingen moeten aan
vullend werken, maar nu is het oogenblik
aangebroken het particulier initiatief to
ontplooien. Wij mogen gerust den maat
staf aanleggen, hoe de woningen moeten
gebouwd worden, maar wc moeten geen
kapitaal meer vastleggen in den woning
bouw. Als u kunt helpen aan woningen
voor minder drnagkrachtigen dan zal spr.
altijd daarvoor zijn.
De heer van Gent (V.B.) merkt op, dat
lijj do Woningbouwvereniging Goed Wo
nen altijd een goed hart heeft toegedragen,
maar daarom behoef je toch niet alles goed
te keuren. Als jc het zoo goed weet uit te
rekenen, dat cr nog winst wordt gemaakt,
is er ook nog wel geld tc krijgen van par
ticulieren.
Er is behoefte aan goede en goedkoop©
woningen. Er moet worden toegezien, dat
we ruirne woningen krijgen met niet to
voel luxe. Als de woningen der woning
bouwverenigingen nu eens in handen wa
ren van particulieren wat zouden de voor-
standors van Goed Wonen dan nu hame
ren om verlaging der huren te verkrijgen.
Uit het betoog van wethouder Stadig i»
wel gebleken, dat de grondverkoop is stop
gezet. Dat is wel vreemd, want nooit is cr
door den Raad een voorstel toegenomen.
Er wordt afgegeven op het winst maken
door particulieren. Maar als gemeente moe
ten we daar toch op aansturen, want als
er geen winst wordt gemaakt kan er toch
ook geen belasting worden betaald. We
moeten juist do menschen prikkelen, dat
ze het werk oppakken.
De heer d c Mots (S.D.) zal in tweede
instantie er niet veel meer aan toevoegep,
want hij gelooft, dat het boter aan don ga,}g
is. Het is toch van te voren uitgemaakt,
dat het voorstel moest worden aangehou
den: Men wil het particulier initiatief een
kans geven. Die kans is er al VI* jaar cn
niemand heeft zich er aan gewaagd.
Wc hebben hier het plan gehad om ar
beiderswoningen te bouwen op het terrein
Puntenburg. Uit alles blijkt, dat men de ar
beiders weer wil terugdringen in do krot
ten. Men heeft van de particulieren niot te
verwachten dat zo in het belang van do
woningbouw werkzaam zullen zijn, ze wer
ken in het belang van hun eigen zak.
Wat gebeurt er bij
aanhouding?
De heer van Nieuwonhuysen
(C.H.) heeft steods, vooral als medicus,
voor betere woningtoestanden geijverd.
Thans is hij echter verbaasd over de kapi
talistische redevoering van wethouder
Noordewier, dio nu voorop stelt, dat we wo
ningen moeten bouwen om winst te ma
ken. Dat we weer krotton zouden willen
bouwen kunnen we wel naast ons noorlog-
gen, want daar is geen sprake van. Dan is
er nog iets, dat hoeft wethouder Stadig ver
raden. Als wij hier besluiten, dat het par
ticulier initiatief een kans moet hebben,
hebben we dan de zekerheid, dat dit niet
door den betrokken dienst dsn nek zal
wórden omgedraaid?
Weet de heer Stadig, dat hij daar steult
voor zal vinden. Dat is geen insinuatie.
De heer Polder (S.D.): Neon, daar ben
je een veel te nette vent voor.
De heer Nieuwcnhuysen (CH.); Ik
