15
Vochtige muren?
DAGBLAD
EEN STAP IN GOEDE RICHTING
„Murolinefabriek
Amersfoort"
AMERSFCORTSCH
Gebruikt MUROLINE
•T EENEGE AFDOENDE MIDDEL
WENDT U TOT DE
THANS
CENT PER WEEK
SVSET GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
DE FILM „OP STAP"
LETTERKUNDIGE KRONIEK
DROGISTERIJ „DE GAPER"
HEESTERS LANGS
DE WEGEN
VARIA
Algemecnc
Verkoop
Centrale
Utrechtsche-
straat 38
Tel. 1825
Uw huizen gaan langer mee
riLMNlEUWS
Een groep individueele success
spelers der film vormt een
uitnemend geheel
„Alle begin is moeilijk" schreef de Na
tionaal Film in haar inleidend woord bij
het programma der nieuwe Nedcrlandsclie
lilm Op stap, en dit is ongetwijfeld waaf;
maar ook moet erkend worden dat de Na
tionaal film wel zeer gelukkig is geweest
met haar eerste grootc film. Dc „critici die
het makkelijk zeggen hebben", zooals dc
producenten gaarne de pers. noemen, wil
len in dc eerste plaats niet vragen naai
den commcrcicclcn kant van een zaak
en filmen is toch ook een zaak cn wij
dcclen dat standpunt vol komen. Herhaalde
malen hebben wij er toch op gewezen, dat
filmen nog niet wil zeggen, dat men foto
grafische beelden op een strook celluloid
vastlegt met liet doel later reproducties te
geven op liet witte doek, maar liet wil ook
zeggen, dat men een beeld filmisch vast
legt, althans rekening houdt met dc grootc
mogelijkheden die de film biedt om in
scherpe, korte trekken veel cn goed uit te
drukken. En in dit verband wezen wij er
telkens op. dat het niet noodig was maar
botweg seAnes op te nemen, alsof er anders
niet tc presteeren zou zijn voor onze na
tionale industrie.
En nu hebben we gelijk gekregen, want
Op stap, is, merkwaardige woordspeling,
een stap in dc goede richting. Men moet
bier natuurlijk niet uit lezen, dat deze
film een klasse op zich zelf vormt, maar
toch wel dat de film ons op vele punten
voldoening heeft kunnen schenken. Mis
schien komt dit ook eenigszins om dat wij
ons te veel hebben laten verleiden door de
spel-charmc der voornaamste medewerkers,
doch al mocht dit nu het geval zija, dan
nog is liet tc prijzen, dat op die manier
succes geboekt kon worden.
De Nationaal Film zij echter nog niet
voldaan, want er zijn fouten en meer
dere zelfs dan men zou vermoeden. De
rhapsodie der twaalf vleugels bijvoorbeeld
kan heel goed bedoeld zijn, maar in een
studio, die een outillage bezit als die waar
in deze rolprent opgenomen is, gcloovcn
wij niet dat met dergelijke experimenten
begonnen moet worden, daar er dan lang
niet voldoende uit zoo'n gegeven gehaald
kan worden. Deze scène lieeft ons dan ook
niet zoo kunnen pakken als wij er van v er-
wacht hadden en meer dan dit willen wij
den nadruk leggen op liet succes dat
Fientje de la Mar oogstte met de voor
dracht van dc Engclsche slow-fox „What
does music do?". Hier werd men even ge
ïmponeerd door den grootschcn opzet, die
werkelijk niet onder behoeft te doen \oor
die van grootc buitcnlandschc filmondcrne-
mingen cn waaruit tevens blijkt, dat, mits
men de goede snaar bespeelt, er succes ge
hoekt kan worden met onze industrie. Ook
de carioca bracht niet „dat"; het is aardig,
maar niet origineel cn dan gaat al veel
verloren Tan de waarde.
Het merkwaardige feit doet zich bij deze
film ook voor, dat het een rolprent is, die
vooral slaagt doordat do verschillende
mcdespelondcn zoo'n succes hebben als in
dividualisten. Fientje heeft succes als de
gevierde vrouw, die zich liet hof laat ma
ken cn die met haar goede stem het onmis
bare chanson brengt; Louis Davids is dc
succesvolle strijder voor den kleinen man,
een die dag aan dag zorgen kent en toch
het heerlijke optimisme en opgeruimdheid
bezit van een mensch die zich weet tc red
den; Ilenriette Davids is er een die het
métier kent om het publiek op haar hand
tc krijgen, en in de film is zij niet minder
succesvol dan op het tooneel; terwijl ten-
plotte Jopic Koopman, Adoiphe Engers cn
Fientje dc la Mar in de rol van dc filmster
Bella Ramona in „Op Stap",
Frits van Dongen op de hun eigen rustige
wijze bijdragen tot de vermaardheid.
Al deze losse dcclcn hebben gunstig ge
volg en als geheel is het spel \an dien
aard, dat het onder invloed van deze ver
schillende suecesslroonien komt to staan
cn eveneens dc film tot succes stempelt.
Adoiphe Engers, die wij nog slechts even
noemden, is een figuur in onze filmwereld
die het ongetwijfeld zal doen, dat bewijzen
wel zijn. resultaten in Dc big van liet
regiment en in Op stap. Het geluid
cn de teksten der liederen zijn uitstekend,
terwijl de entourage eocd verzorgd is. Aan
dc aankleeding van het milieu is veel zorg
besteed en ook dit is niet zonder goeden
uil slag geweest.
Henk Alsem, onze Nedcrlandsclie camera
man, heeft in deze film geloond, dut hij
in staat is als kundig chef-cameraman op
te treden, zoodat wij hem wel meer in deze
kwaliteit zullen terugzien.
Op stap is een film die op technisch
en filmisch-kunstgebied nog feilen heeft
doch die het bij het publiek uitmuntend
zal doen, hetwelk liet product ook volko
men verdient. Dc F.I.M.-Film brengt deze
Nationaal-roiprent, waarvan dezer dagen te
Amsterdam de première plaats had, in ons
land in roulatie.
Het verhaal is in liet kort als volgt: In
Amsterdam-Zuid leeft do pianostemmer
Fortuin gelukkig, tenminste voor zoover
het zijn dochter cn zijn beroep betreft,
want met zijn viouw ligt hij nogal eens
overhoop. Hij heeft reeds vijf jaar lang
hoop op een engagement als pianist, doch
voor dezen pianisl-slemmer-componist wil
liet geluk niet komen. Dit gebeurt eerder
voor zijn gesjochten a.s. schoonzoon, die
dank zij de filmster Bella Ramona een lied
van zijn schoonvader onder zijn eigen
naam populair weet te maken.
De pianostemmer heeft een oom in Indie
die nooit iets voor zijn neef gevoeld heeft,
doch op zekeren dag stuurt de planter een
clièque cn verdwijnt dan tevens naar Hol
land. Noch de clièque, noch de oom komen
terecht, want de clièque gaat door een toe
val weer verloren, terwijl dc oom niet als
zoodanig herkend wordt cn dan als pen
siongast bij zijn familie komt cn daar al
lerlei gebeurtenissen meemaakt.
Dc liefde is natuurlijk niet vergeten; w
hebben ecnerzijds dc docblcr met baar Ter-
loofde en anderzijds komt do \crlioudiiig
(schijnbaar) filmsteroom—a.s. schoon
zoonZooals verwacht wordt loopt deze
geschiedenis echter goed af, en een gelukkig
paar kan een nieuw leven beginnen. De
pianostemmer draagt het zijne daartoe hij
door liet baantje als pianist, dat eindelijk
beschikbaar komt, aan zijn schoonzoon a*
te staan. En buiten loopond merkt hij hoe
zijn eigen lied, dat door zijn schoonzoon
nan den man gebracht werd, populair ge
worden is.
Het is een slot dat niet geheel voldoet,
omdat dc uitwerking wel wat kort is. Film
wil dikwijls zeggen: veel vertellen in wei
nig woorden, maar men moet niet veel ver
tellen in flitsbeelden, die filmisch niet ge
heel ingesteld zijn op het kort zijn. Het doet
dan wat tc abrupt aan.
Dc rol verdeel ing is als volgt: pianostem-
mor (Louis Davids), zijn vrouw (Honr. Da-
tids), zijn doeliter (Jopic Koopman), de
schoonzoon (Frits van Dongen), de oom
(Adoiphe Engers), dc filmster (Fientje de
la Mar).
Frits fc\an Dongen, als Gecrgc van Reen, cn Jopic Koopman, als Polly.
F. Bordcwijk. De Laatste Eer.
Tcckcningen cn band-ontwerp
Jozef Cantrc. (N.V. Wereldbi
bliotheek, Ainstcrdam-Slotcr
dijk).
HET is geen aanmoedigende taak, over
bet laatste geschrift van den heer
Bordcwijk tc schrijven, dat den titel
draagt van „de Laatste Eer Want de heer
Bordcwijk heeft in dc bijdrage over zichzelf,
welke in dezen bundel schetsen is opgeno
men, verklaard, dat lhj clc kunstkritici zou
willen vergiftigen.
Wanneer ik mij dus prijs geef aan een
wissen dood, door het neerschrijven \an de
ze regels, dan kunnen dc lezers begrijpen
van hoeveel belang ik het acht, dat zij van
Bordewijk's bock gaan kennis nemen.
Bordcwijk, dc schrijver van „Bint" be
hoort tot de nieuw-zakclijkon in de litera
tuur, die zonder veel stijlfiguren cn perio-
dcnklank terstond willen komen in liet
hart van het leven. Dit niéuwe bock wijkt af
van zijn voorganger, in zooverre bet niet ook
beschrijvend is, maar zuiver hekelend. Een
reeks grafredenen op allerlei vozelijk bcwicr
rookte overledenen cn op allerlei muffe za
ken en instellingen van het verleden en liet
heden, die aan de verwording zijn prijsge
geven. Iedere grafrede bevat een satire, zoo
als ik wel zou wcnschcn dat er meer zou
den worden geschreven in onze taal.
Ik begin met u in kennis te brengen met
enkele opmerkingen uit de Inleiding, die
Bordewijk aan zijn bock \ooraf deed gaan
„Wij gaan om", zoo schrijft hij, wij zien
wij liooren: de grootc namen, dc macht
spreuken die den berg openen, cn daar
achter is voor onze oogen ccn confuus gc
schitter van schutten, dc zonnige diora
ma's en dc sombere, maar altijd de ontzag
lijke der kunst van dc wcreldgrootcn,
cn dc emblcemcn van wansmaak cn sen
timentaliteit, de bolheid opgericht ter her
denking van het ledige, cn zoo zelden maar
ccn enkel gevoelig woord op een steen die
reeds verweert tot aarde cn mos cn man
ncn die begraven werden met hun adclkro-
nen en ordelintcn, en vrouwen die nog niet
in den dood scheiden konden van haar
katten cn de welgelijkende portretten
op de marmerzuilen, dc burgerlijke trekken
van heeren in hun beste pak en dames die
zich voor den fotograaf hadden gefriseerd
en waarover het oog van een licht en vluch
tig ontroerde nakomelingschap nog voch
tig wordt de groote begrafenissen met
de bloemen en dc volgkoetsen, met degenen
die hun kaartje aan-den verslaggever over
reiken om in het dagblad te komen cn dc
kleine begrafenissen niet eukel de nabe
staanden en soms niet eens deze, dc co-
inedie tot in liet uiterste volgehouden, het
sollen met dc lijken en met dc eigen droef
heid, de heimelijke vreugde nog tc leven.
De auteur heeft gelijk, er is misschien
geen enkele gelegenheid, waarbij de men-
schelijkc schijnheiligheid en ijdele kramerij
meer tot uiting komt, dan tegenover den
Dood (van anderen), en liet algemeen mo
tief van „de grafrede", dat door heel dezen
bundel \erwerkt is, moge ietwat luguber
zijn, het is een welkom motief voor
hem, die ons al onze malligheden met
de diepe tragiek die er achter ligt onder
het oog wil brengen.
De eenheid van dezen bundel, welke cene
reeks van onderzoekingen bevat over het
gehcelc levensterrein, is kenbaar in dc al-
gcinccne gezindheid, maar het aantal on
derwerpen dat hier is samengevoegd, ver
toont de grootste verscheidenheid. De
ichrijver houdt ccn grafrede op den presi
dent-commissaris van ccn chocoladefabriek,
die, zonder veel hersens te bezitten, zich rijk
boerde door den gunst der omstandigheden,
op: „het meisje voor dag en nacht", welks
patroon en patrones van oordeel waren, dat
ze zich zoo voor het kind hadden uitge
sloofd, maar dat. van vroeg tot laat in touw
moest zijn, op een filiaalhouder van een si
garenmagazijn. op Is. Querido, op Mariene
Dietrich en Cesar Franck, op een zelfmoor-
cLcn^a^.^.Qp^ccü^FRcrsJal^ic.esJcr des KoJ/
nings, en do lezer behoeft er zich niet over
tc beklagen, dat hij bij gebrek aan afwis
seling in slaap zal sukkelen.
Ik wil een enkel woord over deze verza
meling satiren in het algemeen schrijven,
maar dc Utrechtsche lezer vergunne mij
dat ik, ahorens in beschouwing tc treden
eerst het kostelijk stuk overschrijf, dat Bor
dewijk opnam over het Station-Maliebaan.
„Onze spoorwegstations Jcvcn nog,
ligocn goed in het verkeer, cn wie wandelt
in onze steden en zich laat gaan op den
stroom der bedrijvigheid, wordt erdoor op
gezogen, alsof dc stad, die hij bezoekt
haast had hem kwijt tc raken.
Maar geen ebstroom die wegtrekt, geen
koffiegcur, geen witkielen, geen leven bij
dat cénc te Utrecht, het station-Maliebaan.
Heel vreemd is dadelijk zijn onvindbaar
heid. In deze drukke centrale stad moot
gc u niet laten meegaan, want dan komt
gc er nooit, maar hetzij bij liet grootc, of
liet buurtstation, of dc Biltstraat, of des
noods bij cle Jcrcmiebrug of dc Lunetten.
Maar er is ergens achter een der statige
bolwerken, aan den buitenkant, in een
voorstad, een doodstille straat die gc gc
woon voorbijloopt. En nadat u zesmaal door
inwoners te goeder trouw en onderling af
wijkend den weg wordt uitgeduid, cn gc
zesmaal zonder erg deze straat zijt voor
bijgegaan, zal den zevenden keer liet toe
val uw oog in dc straat richtenden gc bc
grijpt dat daar liet station moet wezen. Het
is het oude eindstation van dc lijn Amster
damUtrecht der Hollandsclie IJzeren
Spoorweg maatschappij. O naam, die de
poorten ontsluit van het weleer! O dat
„ijzeren!" Maar daar gaan wij door dc
stille straat die eindigt in ccn plein, dat
door liet slation wordt afgesloten. Het plci
is groot cn liet station is héél groot. Op
het plein wat allervriendelijkst beweeg van
het leven der voorstad naast den tijd. Kin
derwagens worden er voorlgewield in de
malschc zon, kleutergcbrocd doet er zijn
eerste schreden in het openbaar van ver
heugden ouder tot ouder, cn vindt in de
rechte lijn natuurlijkerwijze den koristen
afstand. Tusschen deze eindpunten twee
opgeschoten elftallen spelen met ccn gc
kleurden voetbal getrouw volgens de re
gels, storen niet en worden niet gestoord
de bal stuift soms weg in de plcinhoeken
waar gras dc keien heeft overwoekerd. Wij
gaan verder en staan verwonderd in het
machtige gebouw een glazen deur te voe
len wijken voor onzen druk. Want wij had
den schuchter gedrukt, gelijk rnen dat doet
bij een deur, die men denkt gesloten te vin
den, bevreesd door gerucht en kraclitver
toon de aandacht tc trekken door ons mal
figuur.
En als wij nu, binnengotreden in de voor
zaal, ons ergens o\erbuigen voor een sme
rig hokje cn iets beginnen te toeteren in een
duistere, maar in baar holheid geweldige
ruimte, klinkt daaruit terug als een kaal
sonde alarmkreet: Er staat een man aan
het loket!" En tien tegen een heeft men
ons kaartje niet, en moet de prijs moei
zaam worden nageslagen in tabellen, bruin
van ouderdom, en wordt ten slotte ons
plaatsbewijs geschreven op een stukje ver
schoten karton.
En nu gaan wij terzijde cn zonder dc con
trole van een sterveling betreden wc iets
immens van affmetingen cn naargeestig-
heid: de koffiekamer. Er is daar niemand
cn er is daar niets dan een ontzaglijke toon
bank voor een diep en leeg buffet. Wij trek
ken onder de toonbank een hooge kruk uit
Niet de zitdcclen van den pachter, maar
dc motten hebben er liet roodfluweel tot liet
canvas vernietigd.
En toch, hier moet eens verkeersdrukte
zijn geweest, glazcngcrinkcl cn bordenge
kletter, dc opgewektheid van een Ncderlan
der op reis, die zijn tocht, ook den klein
sten, graag inzet en afsluit met eten cn
drinken. Thans hangt cr alleen de eigen
aardige dufheid van het onbewoonde, dc
haast verstikkende geur, dien dc mcnschen-
dingen krijgen wanneer zij buiten den om
gang der mcnschcn zijn geraakt.
En het is met grooten schroom dat wij
het eerste perron betreden. Een overkap-
peling van verbijsterende maten omspant
liet geheel, maar opkijkend zien wij zeker
cvcnzooveel licmel als roest. Het wijde em
placement hecit iets van triestheid cn nood
lot, gelijk al wat grootsch opgezet zijn ver
wachtingen niet zag vervuld."
Wat is nu dc kracht van Bordewijk's sa
tiren? Zij zijn raak, ze zijn op den man af.
Een kunst, die zich oefende in beknoptheid
van beschrijving, komt eerst geheel tot
haar recht, wanneer zjj niet bij beschrijving
blijft, maar ingaat tot dc bcoordecling van
mcnschcn cn dingen.
Waarom kan Bordewijk door alle schij
ncncn heen tot in het wankele hart van het
leven doordringen. Omdat hij zich in zijn
hoofdmotief een feilloos apparaat heeft ver
schaft voor dc werking zijner bondigheid.
Spreken niet de Franschen van „style lapi
daire?" Bordewijk heeft ook aan den stijl
der stecnen gedacht, en vond toen de stce-
nen der grafzerken.
Dc auteur blijft onverstoorbaar zijn cy
nische scherts handhaven, en het is daar
door, dat hij de tegenstelling duidelijk
maakt met de omslachtigheden, waarin de
menschen zich in hun lafheid voortdurend
verwikkelen.
Een stijl-methode kreeg in dit boek lc-
vens-zin. Daarin ligt zijn beteekenis.
P. H, RITTER Jr*
JULIANAPLEIN 3. Amersfoort
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Oriënt Henna Shampooing.
Vcrlt door gewoon wasschcn elk haar
in olke gewenschtc tint
Onschadelijk 1 0.60.
HET is een nieuw experiment, dat in
vele gemeenten toegepast wordt; het
planten van sierheesters langs dc wegen. De
ze worden gratis beschikbaar gesteld aan de
gemeentebesturen tegen vergoeding van
cenige onkosten cn in vele plaatsen wordt
van dit aanbod van de Sicrtccltccntralc ecu
dankbaar gebruik gemaakt.
Het zal even moeten wennen, maar het
zal in menig opzicht, zeker bijdragen tot
verfraaiing der wegen. Ik ben zoo pas langs
een van deze nieuw beplante verkeersbanen
gegaan cn heb mij rekenschap gegeven zoo
veel mogelijk van deze verandering in het
landschap. De tot. dusver onb'cplarite weg
door het bouwland, alleen „gestoffeerd" met
clc monotone dorheid van telefoon- cn licht-
palcn heeft ccn heel ander karakter gekre
gen. Wat or achter die dorre, doodschc pa-
lenrijen (jammer dat die bij dc wcgvcrbctc-
ring niet meteen opgeruimd zijn) aan boscli-
jes stond langs dc bermen is goeddeels ver
dwenen. De meidoorn-, csschcn- cn elzen-
bosclijcs hebben plaats gemaakt \oor een
bonte variatie van allerlei sierheesters. Pas
wanneer deze wat opgeschoten zijn, pas
wanneer ze in elk geval in den komenden
zomer in blad cn deels in bloei zijn geko
men, valt hot effect ten volle tc Jieoordcclcn.
Of liet oordeel dan onverdeeld gunstig zal
zijn is de raag. Aan den landweg is hier
mee zeker iets \an zijn oorspronkelijke ka
rakter ontnomen. De oude, vrij smalle, vrij
slecht geplaveide weg met zijn onregelma
tige begroeiing van hier cn daar een struik,
een boom, een wild cn warrclig bosehje aan
den kant had zijn eigene en aparte bekoring.
Het is nu een heel andere weg geworden:
breeder, gladder, moderner, op hcdendaagsch
snelverkeer berekend. Dc bermen zijn maar
smal meer, voor de oude rustieke bruggen
zijn zware massieve bctonbruggen in do
plaats gekomen, bochten zijiftzoovccl moge
lijk weggewerkt. En als de boomen en hees
ters langs den kant wat zijn opgeschoten, is
liet vrije uitlicht over de wijde, wijde landen
beperkt. Daar staat dan, wat deze beplan
ting aangaat, cle meerdere beschutting te
genover en fleurige stoffagc zal het groeien
de en bloeiende heestergewas ook stellig ge
ven. Dc landweg van vroeger is een moderne
verkeersbaan geworden in alle opzichten,
ook wat dc regelmatige beplanting aangaat,
strakker, moderner. Nieuwe zakelijkheid te
genover romantiek, beide met een eigen
schoonheid, beide met karakter ook, maar
anders, geheel anders.
Wat het mooiste is? Ik wil liet niet uit
maken. Ik waardeer de oude pakhuisgevels
aan onzen ha\cnkant. van vele eeuwen gele
den, ja meer dan dat, ik bewonder ze om
hun groote schoonheid. Maar liet zeer mo
derne schoolgebouw hier, naast onze deur
spreekt evenzeer tot nic in zijn stoere lijnen
en zijn kantigen modernen bakstcenbouw.
En zoo is het met deze wegen ook. Ik geloof
zeker dat deze vernieuwde cn moderne be
plante verkeersbanen, als we eenmaal aan
den overgang gewend zijn, heel veel schoon-
heidsindrukken zullen kunnen geven.
Maar dat neemt niet weg, dat ik nog wel
vaak eens een zijweg in zal slaan, waarvan
't plaveisel minder vlak cn effen is, maar
waar de blik vrij uit chvalen kan over wijde
vergezichten cn waar hier cn daar ccn
struik, een stam, een bosschage zooals dc vo
gels het zaaiden of zooals de mcnsch het
min of meer toevallig heeft geplant, ruig
en romantisch langs de wegen staat, in bon
te wanorde, in schilderachtige grilligheid.
En als ik langs den nieuwen weg fiets,
kan ik voorloopig nog niet zonder heimwee
denken aan den verdwenen tooi der csschcn,
der elzen cn der meidoorns, waarvan geluk
kig hier cn daar nog wat bleef als een rest,
die aan 't verleden blijft herinneren. Dat
zal ook zoo blijven, verwacht ik, als straks
de heesters volop groeien cn bloeien.
Zij zijn hier, ondanks liun eigen schoon
heid, toch nog wel oen beetje ccn vreemd
clement
A. L. B.
Mijnheer krabde zich op zijn kalen sche
del cn ging kalm naar de andere kamer.
Daar was een man aan het werk.
„Bent u dc clectricicn?" vroeg liij.
„Ja, mijnheer."
„Al lang in het vak?"
„Een jaar ongeveer, mijnheer."
„Ooit fouten gemaakt?"
„Gelukkig niet, mijnheer!"
„Nou, dan denk ik dat het wel in orrlo
zal zijn. Ik vroeg het alleen maar, omdat
het clectrische kacheltje op het oogenblik
het Wilhelmus speelt, terwijl dc radio als
een lier staat te branden."
„Er zullen heel wat teleurgestelde meis
jes zijn als ik trouw!"
„I-Ioevecl ben je cr dan van plan tc
trouwen?.'1
