15
STERROLLEN VOOR NEGERS
BLOEIMAENT
I
Vochtige muren?
„Murolinefabriek
Amersfoort" S
AMERSFCÖRTSCH
DAGBLAD
Gebruikt MUROLINE
'T EENIGE AFDOENDE MIDDEL
WENDT U TOT DE
THANS
CENT PER WEEK
A/IET GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
VARIA
DROGISTERIJ „DE GAPER"
LETTERKUNDIGE KRONIEK
RASVRAAGSTUK
IN DE FILM
Algemeene Utrechtsche- i
Verkoop straat 38 j
Centrale Tel. 1825
Jw kuizen gaan langer mee I
■MBBBOBBBBDmi
lcme behoeft men alleen maar de levens
omstandigheden van dc vrouw, die hier
beschreven wordt te veranderen, om een
geheel andere ontwikkeling te krijgen, liet
noodlot, waartoe zij is voorbestemd, ligt niet
in haar wezen. En, tenslotte, zijn de wal
ging cn verachting van dc tingcltangclsfccr,
die tot uiting komen in het Barceloonsch
Avontuur, zoo sterk gegeven, dat het „ver
bijsterende" van het geval niet tot zijn recht
komt. Een bewijs voor onze stelling ligt
ook in het feit, dat dc auteur bloedige re
voluties cn expressieve milieu-schilderingen
noodig heeft, om zhn bedoeling te illustrce-
ren. Mystiek, wezens-angst openbaart zich
door primitiviteit cn eenvoud van voorstel
ling. De „scnsitivistische" verzen uit Gor
ters „School der Poëzie" geven daarvan wel
het onwcdersprckclijkstc voorbeeld.
Dc verzenbundel van Vcrwey geeft ons
een kunst te aanschouwen, die aan
het zooevcn besproken boek geheel te
genovergesteld is in hare werking. Verwey
gaat niet uit van onzekere gevoelens, maar
van klare, tastbare feiten. Er is een nieuwe
klinkerstraat gebouwd voor des Dichters
venster, terwijl zich daar vroeger een
„groenomrand slingerpad" uitstrekte, „dat
lusschen duin cn veld bewoog", „een rustig
kader, dat zijn mijmering hield ingeval'.
Maar thans, nu er rcchtgclijnd cn broed,
zich een straat van verscherpt, nu wordt
zijn zachto denken als door een koude beet
omgeven.
Aan liet feit openbaart zich dc tegenstel
ling. En in die tegenstelling kan de dichter
gaan mijmeren. Zijn bewegelijk denken
heeft den standvastigen achtergrond van do
concrete waarneming.
En dc dichter Vcrwey denkt door, en
komt tot belangrijke rhythmisch bewogen
uitspraken over veel dat onzen tijd bewo
gen houdt. Als een evenwichtig proces ont
wikkelt zich dc levensvisie- van den dich
ter.
In do tegenstelling tusschen Ottcn cn
Vcrwey wordt ons de tegenstelling duidelijk
tusschen het visiocnairc cn het discursieve.
Het discursieve (Vcrwey) slingert zich om
het feit, het visiocnaire verstart tot een
feit, waarin synthetisch alle aandoeningen
zijn samengekomen. Maar Verwey is voor
treffelijk discursief cn Ottcn is gebrekkig
visiocnair.
P. H. BITTER Jr.
MUZIEKANECDOTE
Beethoven speelde eens een eigen piano
concert, maar hij vergat al bij liet cersto
tutti, dat hij solist was; hij sprong op en
begon op zijn eigen manier te dirigeeren. Bij
't "eerste sforzando sloeg hij de armen zoo
wild uit, dat hij beide kandelaars van het
klavier sloeg. Het publick lachte en Beet
hoven, woedend, liet opnieuw beginnen.
Scyfried, bang, dat het ongeluk zich her
halen zou, liet twee jongens aan weerszijden
van Beethoven dc lichten dragen. Eén van
dc knapen kwam argeloos wat te dichtbij;
toen het noodlottige sforzando weer kwam,
kreeg hij zoo'n oorvijg, dat hij van schrik
zijn kandelaar liet vallen. De andere jongen
had Beethoven schichtig in 't oog gehouden
en Ayist door snel bukken den slag tc ont
wijken. Nu gierde het publiek het uil en
Beethoven was zoo kwaad, dat hij bij ds
eerste accoordcn van zijn solo zes snaren
kapot sloeg. Ondanks alle moeite der echte
muziekvrienden, ging 't hcclc eerste allegro
voor het publiek verloren.
Na dien tijd heeft Beethoven nooit meer
een concert willen geven.
F1LMNIEUWS
JULIANAPLEIN 3. Aincrsloort.
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Orient Heima Shampooing.
Verft door gewoon wasschcn elk haai
in elke gcwcnschto tint.
Onschadelijk 0.60.
Er is nog een tweede bezwaar. De freke
nen van het Noodlot zijn duidelijk. Velen,
die door een beet van bet Noodlot tot lite
raire uiting zijn aangezet, verwarren in die
uiting datgene, wat zich aan hen heeft
voorgedaan. Noodlotsduiding is hel vlam
mende schrift aan den wand, noodlotsdui
ding is het vinden van een tent met een
vaan op dc Pool-vlakte, die bewijst dat de
komst van een voorganger alle offers van
een nieuwen Pool-ontdekker waardeloos
heeft gemaakt, en waarvan Stefan Zweig
ons verhaalt in zijn „Schicksals-stunden
der Menschheit". In dit verband herinner-
ren wij aan de tegenstelling tusschen
„mystiek" en „mysterieus". Dc mysticus ziet
dc diepere werkelijkheid opeens omlijnd
voor zich, de mysterieusc gevoelt niet dan
vage bedreigingen. De mystieke sensatie is
nimmer door liet denken ie overwinnen, de
Al deze verhalen zijn excentriek, maar
het is hun excentriciteit, niet hun phychi-
sche inhoud, waaraan zij hun belangwek
kendheid ontlecnen. De onderscheiding tus
schen het. psychische cn het psychologische
is geenszins een literair-dogmatischc. Zij
heeit zin. liet psychologische hangt samen
met dc kenmerken en rle activiteit van het
mensehclijk karakter, het psychische heeft
uitsluitend betrekking op datgene, waartoe
de mcnschcn huns ondanks worden gedre
ven. Al de verhalen, waarvan dc korte in
houd hierboven is weergegeven, hebben een
psychologische, geen psychische structuur,
terwijl de schrijver ze ons als „psychisch"
wil doen aanvaarden. Het zijn bepaalde le
vensomstandigheden en karaktereigenschap
pen bij de geliefdo vrouw, die in „Somna-
bule" aan den wachtenden man zijn onze
kerheid geven; de omgeving met de dieren,
een redelijk tc volgen motief maakt de
wreedheid van den echtgenoot in „Zilver
vossen" .waarschijnlijk. In Nina d'Angou-
Boclïelle Hudson en Warren
William in „Langs .liefc leven";
Angst, dierbare vijandin, J. Ottcn,
(van L. Slutcrus, Arnhem).
Verwey: Het Lachende Raadsel,
(Mies, Santpoort).
EB liggen twee nieuwe boeken op onze
tafel, die chingcn tot een vergelijken
de beschouwing van hun innerlijk. Het
ccne hoek is ccne verzameling novellen, ge
schreven door Jo Otten, een draagt tot ti
tel: „Angst, dierbare vijanden". Het andere
bock is een verzameling verzen, van Albert
Verwey cn draagt tot titel: „liet Lachende
Raadsel".
Deze boeken zijn elkacrs tegenhangers.
Want bij Ottcn verschrikt en verbijstert liet
levensraadsel, bij Verwey wordt het het pro
bleem van den naar evenwicht zoekenden
geest.
Wij koesteren een onoverwinnelijk be
zwaar legen boeken als die van Ottcn. Angst,
verbijstering, vertwijfeling, zij vormen in-
cidentcele momenten, waarin de incnsch
zich voor den afgrond van het leven bevindt.
Zij kunnen nooit een literair „thema" zijn.
Het karakter van dc angst is, dat de tragi
sche kern van het leven plotseling in haar
geheel wordt gezien, als in een bliksemlicht
dat een spelonk beschijnt. Alle mijmering,
alle ontwikkeling van denken en ge
voelen is bij angst uitgesloten
Zoodra er geconstrueerd wordt, is de be
klemming geweken. En dc schrijver, die do
heklemming gekozen heeft als letterkundig
uitgangspunt, moet ecno niet moer be
staande beklemming kunstmatig verwekken,
om zijn motief vol te houden tot het einde
toe. Dit is het ge\al, bij Jo Otten, hetgeen
wij zullen aantoonen.
mysterieuse wijkt, waneer men zich reken
schap geeft.
De motieven, welke Jo Otten in zijn
(haar?) bock verwerkt zijn uitwerkingen
van vage angsten, niet van concrete N'ood-
lots-duidingen. Èn deze motieven zijn niet,
gelijk dc motieven uit de Kleinere Verhalen
van Stefan Zwcig, visioenen, waarvan iede
re nadere bepaling in het moment van uiter
ste spanning ligt opgesloten, maar novel-
lislische uitwerkingen. Men herkent in deze
schetsen het Noodlot-motief niet aan een
bepaald, het gehcelc verhaal behecrschend
feit.
In de schels „Somnabule" beschrijft de
auteur, den strijd van een jongen man met
zijne vrouw orn het bezit van hun kind.
In „Wachten" de angstgevoelens, die een
jongen man beklemmen, hij het verwachten
zijner geliefde, in een Parijsch café, in welk
verhaal verweven is de broosheid en on
waarschijnlijkheid van haar bezit. In „Zil
vervossen" ontmoeten wij de tragedie van
een vrouw, aan dc Bretouschc kust, die
beestig, door haar vossen kwcckcndcn man
mishandeld wordt. In „Noodlottig Vader
schap" de jaloezie van een vader op den
minnaar van zijne dochter. In „Avontuur
in Barcelona" wordt ons beschreven, hoe
een jonge man, die in een tingeltangel in
deze Spaansche stad, een danseres ontmoet,
bewogen wordt door haar stem, haar lief-
krijgt, maar later ontdekt dat zij de willige
prooi is van een dwerg-achtig menschcn-
monstcr. Terwijl in Nina d'Angaulème ons
do geschiedenis wordt verteld van een pros
tituee, die in haar genegenheid voor dc jon
ge mannen, die haar bezoeken, iets van dc
liefde legt voor een gestorven kind.
Erika von Thollmann debuteert voor de film in dc Ufa-rolprent
j „Spektakel put Jrmgard", welke film binnenkortenroulatie ge-
bracht ral gorden.
Een ommekeer vindt in liet leven van dc
familie plaats door het advies van een zekc-
rèn Elmer Edmunds (Ned Sparks'), een
werkloos, doch commercieel onderlegd man.
die hun aanraadt de pannekooken verpakt
en op groote schaal tc distribueeren. Aan
dezen wenk geven zij gevolg cn Edmunds
wordt tot general-manager benoemd van dc
maatschappij, die voorbestemd is Delilah's
delicatesse tot vvcreldproduct te verheffen.
De jaren gaan voorbijDe maat
schappij is uitgegroeid tot een machtig con
cern. Dc kinderen zijn jongedames gewor
den en met het toenemen der jaren is ook
hun rassenbewustzijn aangegroeid. De
blanke Jessie (Rochellc Hudson) bezoekt
oen kostschool. Dc zwarte Peola (Fredi
.Washington) is haar moeder in de huishou-
NIET LACHEN
Toen hij thuis kwam, zei zijn vrouw:
„Zeg, Ilenk, ik heb moeder gesproken cn
ze zei mc, dat ze zich half doocl gelachen
had om die moppen, die jc haar verteld
had!"
Hij: „Waar is ze! Ik weet er nog een stel
letje, die nog veel leuker zijn!"
„Wat doe je dan legen die slapeloosheid?"
„Een glas goede wijn met geregelde tus-
schenpoozen."
„En krijg jc daar dan slaap van?"
„Nee, maar dan blijf ik graag wakker!"
Het Amerikaansche probleem
treedt in „Langs het leven"
op den voorgrond
BINNENKORT brengt Croeze-Bosmun Uni
versal een filmwerk in roulatie, dat
zich voor een belangrijk gedeelte bezig
houdt met het Amerikaansche rassenvraag
stuk, m.a.w. de schier onoverbrugbare tegen
stellingen tusschen blank en zwart.
Het is stilzwijgend dc gewoonte van de
Amerikaansche producenten negers rollen
toe tc wijzen overeenkomstig huil maat
schappelijke positie in dc Ver. Staten. Als
jazz-zangers, portiers, schoenpoetsers, ko
mieken, enz., ziet men hun ettelijke malen,
docli zelden of nooit vertolkt een neger of
negerin een rol, waaraan een zekere mate
van verantwoordelijkheid, een sympathiek
aandoende, in-mcnschclijke uitbeelding hun
capaciteiten recht doet wedervaren.
De veelal verkondigde theorie, dat negers
niet in staat zijn vooraanstaande plaatsen
in het. tableau do la
troupe van een drama
tische speelfilm in tc
nemen, is door Univer
sal met het lanceeren
van Langs het. Le
ven naar liet rijk der
fabeltjes verwezen. In
deze film treedt dc
negerin Louise Beavers
dermate op den voor
grond, vervult zij haar
veeleischende rol op zulk
een wijze, dat zij zonder
eenig aarzelen in één
adem genoemd dient tc
worden met de gerouti
neerde, bewierrooktc
Claudette Colbert, dc
charmante „leading la
dy" in dit filmwerk.
Miss Beavers vertolkt
de rol van de negerin
Delilah, die met haar
kindje onderdak vindt
bij Bea Pullman, ccn jonge weduwe (Clau
dette Colbert). Alras ontpopt Delilah zich
als een allround huishoudster. Haar spe
cialiteit is het bakken van pannckoeken,
hetgeen in dc zakelijke Bca het verlangen
doet ontstaan, een pannckoekeneethuis op
te richten. Deze zaak werpt resultaten af,
doch het genoegen, dat de beide vrouwen
in hun zakelijken voorspoed scheppen wordt
gematigd door den slagboom, tusschen blank
en zwart, met name opgeworpen tusschen
liet dochtertje van Bca cn dal van Delilah.
Reeds thans voelt het blanke meisje zich
verheven boven haar kameraadje met de
donkere huidskleur, hetgeen voor dc ouders
ccn bron van verdriet is.
ding behulpzaam en, gezien haar minder
verheven positie in dc maatschappij, ui te
onhandelbaar. Het komt zoo ver dat zij
naar een kleurlingenkoslschool wordt ge
zonden.
Een idylle beeft zich inmiddels ontwik
keld tusschen Bea en den ichthyoloog Ste
ven Archer (Warren William), heteeen tot
een verloving leidt. Het gezin wordt weer
opgeschrikt door een bericht van de kleur
lingenkostschool, meldend dat. Peola ver
dwenen is.
De doodelijk verontrustte Delilah vertrekt
met Bea om haar te zoeken, doch als zij van
een vruchlcloozc reis terugkecren is Peola
inmiddels reeds gearriveerd. Dc vreugde
van haar moeder is van korten duur als zij
(Peola) te kennen geeft weer, en thans
voorgoed het ouderlijk huis te zullen ver
laten en dc daad bij het woord voegt.
Dit is voor Delilah te veel. Na een kort
stondig ziekbed sterft zij, diep betreurd door
allen. Aan haar wrcnsch, met pracht en
praal ten grave gedragen tc worden, wordt
gevolg gegeven. Peola keert berouwvol, ge
bukt onder den last, dc dood van haar moe
der te hebben veroorzaakt, naar Bca's huis
terug.
Aldaar doen zich nieuwe complicaties
voor. Jessie wordt verliefd op den ver
loofde van haar moeder, hetgeen voor deze
laatste aanleiding is haar engagement tc
verbreken, aangezien zij beseft dat een der
gelijke verhouding voor Jessie onhoudbaar
zou zijn. Met de belofte aan Steven, terug
te zullen keeren zoodra Jessie haar gevoe
lens jegens hem oveAvonncn heeft, eindigt
deze opmerkelijke film, waaruit het beeld
van dc. goedmoedige Delilah ons nog lang
bij zal blijven.
Langs bet. Leven werd geregisseerd
door John M. Stahl en vervaardigd naar
het gelijknamige bock van Fannie Ilursf,
welke auteur ook in ons Jancl een groote
bekendheid geniet.
Scène uit de film „Langs het leven".
V.l.n.r. Warren William, Roebelle. Hud
son cn Claudette Colbert
De jonckvrouw Bloeimacnt schijnt het hart der jeugt tc blaken,
Doch niet door blaauw gewaat, of bloemen, schoon van glans,
En tulpen, die zij hecht aan haren rijeken krans;
Maar door de bloem, waer me zy verft haar mont, cn kaken»
lek zie aspergh, cn roos: 'k hoor gondclzangk, cn snaar.
Dc Twcling kust sijn broêr; de jeugt de bloem van 't jaar.
VONDEL
