ZWEMBAD „WOESTDUIN" - DOORN I
BOMMEN UIT VLIEGTUIGEN
UT
ITALIË IS IN ZIJN WIEK GESCHOTEN
WAPENLEVERANTIES AAN
DE ABESSYNIERS
HEDEN GEOPEND I
HOE DE BEVOLKING
TE BESCHUTTEN
Organisatie is noodig
Onze Postvliegers
onderweg
Drie rondritten van den
A.N.W.B.
Ie BLAD PAG. 2.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 11 ME! 193S
gaat uw verlangen uit naar
uw eigen thuis,
laat daarom van uw home
de bekoring uitgaan, welke
alleen de eigen sfeer daar
aan kan geven.
kom, wanneer u huwelijks
plannen heeft, eens rustig
met ons praten, wij geven u
gaarne advies en zullen u in
onze showrooms tonen hoe
wij voor een kleine prijs uw
v/oning smaakvol inrichten
zonder het een cliché-inte
rieur te doen zijn.
complete installaties alles
omvattende zoals: meubelen,
tapijten, gordijnen, zeilen,
beddegoed, enz. leveren wij
franco door geheel neder-
land in prijzen van: f 559.
f 750.—, f 900.— en hoger.
schriftelijke begrotingen gra
tis op aanvraag.
-wo
oude gracht 34-36 nachtegaalstraat 2-6-8
modelhuis maliesingel 20 bem. weerd o.z. 14
WERELDGEBEUREN
Zoowel Engeland, Frank
rijk als de Kleine Entente
krijgen een veeg uit de pan
NU de spanning, die tusschen Italië en
Abessynië is ontstaan, een hoe lan
ger hoe dreigender karakter gaat
aannemen, zoodat reeds gerept wordt van
oorlogskansen, hetgeen voor Frankrijk en
Engeland misschien aanleiding zal zijn
stappen in Rome te doen, heeft het stellig
zin op de brandende aangelegenheid nog
eens terug te komen.
Gelijk men weet, stelt Italië het voor,
alsof zijn ecnig doel, wanneer het eventueel
Abessynië den oorlog zou moeten verkla
ren, is de „Europeesche beschaving" en de
positie der Europeesche koloniale mogend
heden ten koste van groote offers te ver
dedigen. M.a.w.: het laat, naar het doet uit
komen, zich leiden door nobele beweegre
denen.
In Engeland beschouwt men de zaak veel
nuchterder en vindt men het een laakbare
voortvarendheid, wanneer Italië gewapen
derhand Abessynië tot andere, in Ilaliaan-
sche oogen betere, gedachten wil brengen.
Niet zoo hard van stal loopen. is de leuze
der Engeïschcn, die het conflict rustig wil
len laten behandelen door den Volkenbond,
opdat deze oen minnelijke schikking nader
bij zal brengen.
Hiernaar schijnen do Italianen echter
geen ooren te hebben, vooral niet, nu, naar
men te Rome te kennen geeft, tal van
groote en kleine Europeesche staten goede
zaken doen met de „Abessijnsche barba
ren", die van alle kanten wapenen en mu
nitie toegezonden krijgen. Zelfs worden in
dit verband de Engeischen in de Italiaan-
sche pers gehoond als nakomelingen van
degenen, die „met een minimum van diplo
matie oorlog hebben gevoerd in Transvaal".
Trouwens: van officieusc Italiaansche zij-
'de krijgen alle staten, die voor wapenleve
ranties aan Abessynië zorgen, een veeg uit
de pan, omdat zich onder de leveranciers
landen bevinden, die tijdens den wereld
oorlog, die in 1914 begon, op actieve wijze
door Italië zijn gesteund en derhalve om
deze reden alleen reeds een behoorlijker
houding tegenover Italië dienden aan te
nemen. Met betrekking tot hun Afrikaansch
bezit, aldus worden de oorlogstuig leverende
Janden verder gekapitteld, zou het zin heb
ben, wanneer zij zich wat meer hun ver
antwoordelijkheid bewust waren en blijk ga
ven van een grooter solidariteit met de
„blanke en geciviliseerde" naties. Tevens
krijgen de landen, wie de Italiaansche kri
tiek creldt, te hooren, dat zij blijkbaar niet
beseffen, dat de Abessijnsche wapenen, die
momenteel tegen Italië zijn gericht, zich
morgen tegen hen zelf kunnen richten: de
territoriale hebzucht van Abessynië, als
mede de aanspraken, die het maakt op een
vrijen weg naar de zee, zoo wordt aanvul-
lendcrwijzc opgemerkt, zijn bekend.
Van Italiaansche zijde wordt eveneens de
Kleine Entente de les geleerd: in dit ver
band wordt onder meer de opmerking ge
maakt, dat onder de wapenleverancicrs
zich eveneens landen bevinden, die naar
aanleiding van de Hirtenberger affaire een
grooten mond tegen Italië hebben opgezet,
omdat dit, naar zij beweerden, groote wa-
nenvoorraden naar Hongarije zond; diezelf
de staten hebben te Genèvc voortdurend ge
protesteerd tegen ongeoorloofdcn wapen
handel. Naar de Italianen van oordeel zijn,
zouden bedoelde staten er boter aan doen,
wanneer zij bedachten, dat zii thans ter
bescherming van hun eigen positie er be
lang bij hebben Italië geen militaire moei
lijkheden to bereiden bij de handhaving
zijner macht in Europa.
Ook Frankrijk komt er niet heelemaal
zonder kleerscheuren af. Dit blijkt alleen
reeds uit de simnele vaststelling van Ita
liaansche zijde, dat het grootste gedeelte
van het materiaal, dat Abessynië toegezon
den heeft gekregen, vervoerd is langs den
Dsjiboeti-spoorweg. Voor dc Italianen is
een en ander een te pijnlijker ervaring, om
dat de wapen leveranties aan Italië juist
geschieden op het oogenblik, dat in verhand
rnet de aanwezigheid van een Fransch es
kader te Napcis en het bezoek van Denain,
den Franschen minister voor de luchtvaart,
aan Rome... Latijnsche verbroederings
feesten worden gevierd.
EEN TERECHTSTELLING
LONDEN, 10 Mei. (V.D. Bij eeu terecht
stelling van een ter dood veroordeelde gis
terochtend in de govangenis van Durham
hebben zich wederom hartroerende toonoo-
lon afgespeeld. De bekende voorvechtster
van het afschaften van de doodstraf, mevr.
\an der Eist, hield con vlammende rede,
waarna eenige honderden, die met haai*
waren komen protesteoren, het hoofd ont
blootten. Op het oogenblik van de terecht
stelling werd het gezang: ..Nearer to thee.
mv God" aangeheven, dat door dc talrijke
aanwezigen werd overgenomen.
INTREDE PROF. DR. F. D. HOLLEMAN
LEIDEN, 10 Mei. Dr. F. D. Holleman,
benoemd tot buitengewoon hoogleeraar aan
de Leidsche Universiteit als een der twee
opvolgers van wijlen prof, dr. C. van Vol
lenhoven om onderwijs te geven in het adat-
recht, heeft hedenmiddag zijn ambt aan
vaard met het houden van een rede in het
groot-auditorium.
Tot onderwerp van zijn rede koos hij „do
Commune trek in het Indonesisch rechtsle
ven".
aUMiMJ.JMHliliUilL.lM1 1 1 11 1
Luchtbescherming behoort
tot de taak der ge<
mcente
Over luchtbescherming hcerschcn nog
maar al to voel onjuiste begrippen. Dc
noodzakelijkhoid zoowel als de mogeliil'
held ervan worden vaak bestreden, het
geen vooral daarin zijn oorzaak vindt, dat
gelukkig nog niemand kennis heeft gemaakt
inct luchtaanvallen, zooals de moderne
techniek deze mogelijk maakt. Ten einde
deskundige voorlichting te bevordoren aan
gaande dc mogelijkheden en middelen tot
bescherming tegen een gevaar, waartegen
meer zul kunnen worden uitgericht. na°
mato hot publick beter is voorbereid, heeft
do Rcgeoringspersdicnst dezer dagen een
persconferentie georganiseerd, waar het
hoofd van het bureau voor luchtverdedi
ging van den generalen staf, majoor A. II.
Schimmol, cn dc kapitein J. II. van Rie-
scn van dat bureau over dit onderwerp een
bespreking hebben gehouden. De chef van
don regeoringspersdienst, dc heer A. J.
Lievegoed, die vergezeld was van den ad-
adjunct-chef, den heer D. J. Lambooy, leid
do dc besprekingen met een kort woord
in, waarin het ontstaan van de luchtbe
scherming werd geschetst.
Een bombardement van uit de lucht bo-
teekent, dat men op vrij groote hoogte bo
ven een bepaald punt vliegt cn er bommen
op laat vallen. Dat kan niet met volstrekte
zuiverheid geschieden, zoodat ook de 'omge
ving daaraan bloot staat. Proeven hebben
uitgewezen dat in een vierkant van 200
X 200 meter ongeveer S0% der bomme"
terecht komt. Daar staat tegenover, dat dc
luchtverdediging met het moderne afweer
geschut ook groote trefkansen heeft. Doch
het luchtdoelgeschut, dat wegens de snel
heid, waarmee geschoten moet worden,
slechts doeltreffend kan zijn met een me
chanische bediening, is verbazend duur en
niet snel verplaatsbaar. Kon men over het
geheele land deze artillerie in groote hoe
veelheid opstellen, dan zou een luchtaan
val goed bestreden kjjnnen worden, maar
financieele overwegingen maken dit onmo
gelijk. Alleen tot een verdediging van de
meest vitale objecten moet het zich dus
bepalen. Een belangrijk en tevens zeer mo
biel verdedigingsmiddel is bet
tuig. doch ook dat is niet afdoende, omdat
in den regel de jagers eerst 20 minuten na
de eerste molding in de lucht kunnen zijn
en wat kan een vijandelijk vliegtuig, dat
met een snelheid van meer dan 400 kilo
meter per uur zich voortbeweegt, in dien
tijd al niet voor kwaad hebben gesticht'?
Voor groot ere landen is een snelle en
uitgebreide luchtmacht effectiever omdat
dc vijand daar niet in zoo korten tijd tot
in het hart zal zijn doorgedrongen. Wat
Duitschland zijn grensgebied noemt, waar
achter dus pas een goede luchtverdediging
mogelijk is, heeft de. breedte van Neder
land! Met dc eigen vliegtuigen kan men
wel den vijand vervolgen, doch dat is meer
een bestraffing nadat het kwaad als is ge
schied. Voor kleine landen is dus een lucht
bescherming nog meer noodig dan voor
groote zooals Duitschland, waar dezo orga
nisatie overigens toch iot in do puntjes in
orde is. Dat hebben do jongste oefeningen
bewezen, waarvan rnaioor Schimmel, die
ze had bijgewoond, onkelo staaltjes vertel
de. Heel Nederland behoort op luchtbe
scherming tc zijn ingesteld, want ook plaat
sen. die nu geen objecten voor een bombar
dement meenen tc zijn, kunnen dat door
aanleg van werken in den oorlog nlotse-
ling worden. Alleen bet platteland is uit
geschakeld: daar is de aanvalskans zoowel
als do trefkans zeer gering, terwijl ook
moeilijk voorzieningen zijn to maken. Men
volstaat er met na zonsondergang een al-
geheele duisternis te bevelen.
Welke bommen gebruikt
orden
In den modernen luchtoorlog zul Ion drie
soorten van bommen worden gebruikt: bri
sant-, brand- cn gasbommen. Vermoedelijk
zullen alle drie soorten tegelijk worden
neergeworpen om den aanval des te effec
tiever te maken.
De brisantbommen hebben een springla
ding, die uiteenloopt van 50 tot 1000 kilo
gram, al naar mato men veel kleine treffers
of een enkelen grooten treffer wil maken.
Eén treffer is voldoende om een grooto ra
vage te stichten, doch directe trefkans is
niet groot. Men moet echter rekening hou
den met de in de omgeving van het doel
vallende bommen, die juist de burgerbevol
king veel schade kunnen toebrengen, en
met de in het rond springende scherven,
die ook een verwoestende werking heb
ben.
Brandbommen hebben een gewicht van
drie tot vijf kilogram cn zijn gevuld met
stoffen die zelf branden zonder zuurstof
noodig te hebben cn een hitte ontwikke
len van 2900 graden Celsius. De brandtijd
is maar kort, doch door dc groote hitte kan,
wanneer dc bom op een daartoe gunstige
plek is neergekomen, een brand ontstaan,
die dan op de gewone wijze moet bestre
den worden. Ongeveer 10% der brandbom
men valt bij een luchtaanval op brandbare
plaatsen en daarvan hebben nog niet alle
een brand ten gevolge.
Dan zijn er ton slotte de gasbommen, ge
vuld met concentraties van voor do gezond
heid schadelijke gassen. Wanneer zoo'n
bom ergens uit elkaar springt, verspreidt
zich snel het verderfelijke gas, dat zwaar
der is dan de lucht en dus moeilijk ver
dwijnt, in de omgeving, dringt door reten
en scheuren in de huizen cn bedreigt on
alle mogelijke manieren dc burgerbevol
king.
Naar majoor Schimmel ons meedeelde,
bestaat in militaire kringen de overtuiging
dat de burgerij, vooral in het begin va"
den oorlog, niet aan groote gasaanvallen
7a 1 blootstaan. Dc bedoeling van een lucht
aanval is uitfluitend vernieling van mili
taire troepen en hulpmiddelen. Daarvoor
kunnen alleen brisant- cn brandbommen
dienen, terwijl gas er hoogstens bij gebruikt
wordt om het blusschen van eventueel ont
stane branden tc bemoeilijken. Werkelijke
gasaanvallen zal dc burgerbevolking alleen
tc duchten hebben bij den z.g. onbeperkten
luchtoorlog, die zeker niet dadelijk zal wor
den toegepast, omdat 'het. aanvallende land
er dc algemoenc antipathie in de wereld
mee zou opwekken cn bloot, zou staan nun
represailles, die "voor het land zelf even
ernstig zijn.
De wijze van luchtbe
scherming
Tegen deze aanvallen uit de lucht, van
welken aard zij ook mogen zijn, moet do
bevolking beschermd worden. Zooals wij el
hebben uiteengezet: door de snelheid van
het vijandelijk optreden zal een militaire
tegenaanval of verdediging niet steeds hot
gewenschtc resultaat hebben. Men moet
dus zijn voorbereid op dergelijke gebeurte
nissen cn daarvoor is organisatie in vre
destijd noodig. Dc militaire overheid kan
er zich in oorlogstijd niet mee bemoeien,
maar wil nu gaarne dc noodigc voorlich
ting geven bij dc organisatie ervan.
Dc luchtbescherming is gemeentezaak,
liet is een zuiver passieve, burgerlijke
dienst. Dc deelnemers eraan kunnen dooi
de tegenpartij niet als franc-tireurs worden
beschouwd, omdat er geen aanvalsgcdachtc
in zit. Er is geen sprake van, dat men het
gevoel behoeft tc hebben aan dc
handelingen deel te nemen.
Op vele plaatsen bogint men nu tot een
juister inzicht tc komen ten aanzien van
de noodzakelijkheid ecner organisatie van
de luchtbescherming. In het bijzonder in de
provincies Overijssel cn Gelderland, doch
ook elders helaas nog niet in dc groote
steden zetto men zich aan het werk. De
burgemeester van Winterswijk verrichtte
pionierswerk door in October 19.13 een eer
ste oefening in de luchtbescherming aldaar
tc houden, welke weldra werd gevolgd door
talrijke andere: Terneuzcn, Eindhoven, Zalt-
bommcl, Vriezenveen, Wageningen, Kuilen
burg, Nijmegen. Vlaardingen, IJssolstein,
's-Gravcnhagc, Zuid-Limburg, Gelderland cn
in hot najaar Utrecht. In de provincies Gel
derland en Overijssel hielden verscheidene
gemeenten oefeningen in den radio-luister-
dienst, dc alarmecringsdienst cn in het
verduisteren. De afdeeling luchtverdediging
van den generalen staf geeft daarbij voor
lichting, die den loatsten tijd ook in ge
schriften wordt verstrekt. Een nuttig hoekje
is dc door het departement van defensie uit
gegeven: Leidraad luchtbeschermings
dienst, dat voor ieder verkrijgbaar is.
De organisatie behoeft niet veel tc kos
ten, doch in verscheidene gemeenten kan
het dagelijksch bestuur van den raad voor
deze dingen geen medewerking krijgen.
Dat zal straks anders worden, wanneer een
wet, die thans in voorbereiding is, zal zij**
aangenomen, waarin dc noodi^e voorschrif
ten worden gegeven en waarin dc gemeen
ten verplicht worden de noodige voorzie
ningen tc treffen.
Organisatie
In vredestijd moet de bevolking loeren
boe zij zich in oorlogstijd moet gedragen.
Daarom kunnen aan de organisatie ecner
luchtbescherming geen militairen deelne
men, omdat die in oorlogstijd niet beschik
baar zijn. Er is wat personeel noodig. doch
men kan in het klein beginnen. Ook de
verschillende gemeentediensten moeten
worden voorbereid. Politie, brandweer, per
soneel der verschillende overheidsbedrij
ven, moeten alle worden geïnstrueerd wat
hun te doen staat Door dc brandbommen
zullen veel z.g. secundaire branden ont
staan, die gewoon gebluscht moeten wor
den, en in de water-, gas- en electricitcits-
voorzieningen zullen de brisantbommen
storingen veroorzaken, die snel moeten wor
den verholpen.
Ec.n van de beginselen is dc waarschu-
wings- en alannceringsdienst. Verschillen
de posten zullen worden uitgezet, die een
centraal punt waarschuwen, als een vijan
delijk eskader on komst is. Van daar uit
wordt de bevolking langs radio-tolofoni-
schcn weg gewaarschuwd. Sirenes loeien
en ieder moet weten wat hem te doen
staat. Een bombardement maakt decentra
lisatie gewenscht, zoodat veel kleine posten
beter zijn dan enkele groote.
Bij het begin van don oorlog wordt al
dadelijk een beperkte verduistering Inge
steld, waarbij alleen verkeerspunten ver
licht worden. Hot platteland ie al dadelijk
geheel in het donker, omdat in verspreide
gemeenten een tijdige waarschuwing onmo
gelijk is. In dc groote gemeenten wordt dan
bij een luchtaanval tot totale verduistering
overgegaan, waarbij do openbare verlic. 'ing
totaal is gedoofd, of beperkt is tot enkele
niet uitstralende bakens voor het verkeer.
De burgerij moot, wat do verlichting der
huizen betreft, daarbij medewerken.
Taak der burgerij
In het algemeen zal de bescherming tegon
luchtaanvallen grootendeels op dc burgerij
zelf neerkomen. De menschen moeten
weten, wat hun te doen staat, cn ze moeten
do voorschriften der zelfbescherming ken
nen. De studievereeniging voor luchtbe
scherming heeft hierover nuttige handlei
dingen samengesteld.
Rustig zijn is een eerste vereisehtc, doch
dat kan alleen geschieden, wanneer men
vooraf weet, wat er gedaan moet worden. De
gemeente richt gemeenschappelijke schuil
plaatsen in, doch in ieder huis of huizen
blok moet voor de bewoners een schuil ver
trok (liefst de kelder) gemaakt worden,
waar gas zoo weinig mogelijk kan door
dringen. De zolder moet door een laagje,
zand of linoleum togen brandbommen
worden bevoiligd. Rarnen moeten met gor
dijnen kunnen worden afgesloten, die geen
licht naar buiten doorlaten. Gasmaskers
nioctcn aanwezig en in orde zijn, evenals
beschermende pakken.
Ten slotte moet er veel geoefend worden,
opdat men in oorlogstijd paraat is. Daar is
veel voorbereiding voor noodig, die de ge
meentebesturen op zich moeten nemen. Dc
oefeningen in zelfbescherming zh'n de moei
lijkste, doch Berlijn heeft er onlangs een
uitstekend voorbeeld van gegeven. Lucht
bescherming geeft geen 100 zekerheid,
doch het .vermindert dc schade cn. lenigt
IJfVOgSl
Pelikaan
Ibis
2—5
9—5
Amsterdam
Marseille
2—5
9—5
Ruïne
5
io5
Athene
Mersamairuh
4-5
Oiiro
Gaza
Rut ha wc Isa
5-5
Bagdad
Bopshir
Djask
i—5
Karachi
JodjKier
Allahabad
7-5
Calcutta
i wil
to-5
8-5
Bangkok
9-5
9-5
Medan
Sinenpore
8-5
19-5
Batavia
8—5
Vertrek van liet eerst volgende
post-
vliegtuig \an Amsterdam op
1G Mei a.s.
den nood. Een ideale luchtbescherming zal
dc verliezen tot 10 reducceren.
Men moet niet zorgeloos zijn, zcldc majoor
Schimmel, doch dc zaak ook niet overdre
ven voorstellen. Gassen bijvoorbeeld, waar
tegen geen afweer mogelijk is, bestaan niet,
evenmin als z.g. doodende stralen. Wan
neer dc burgerij op het gebied der luchtbe
scherming goed is getraind, dan behoeft er
geen paniekstemming tc ontstaan cn do
gevolgen van een evcntueelen oorlog kun
nen voor dc burgerbevolking zeer worden
verminderd.
Voor automobilisten en motor?
rijders die eens in het bui?
tenland een kijkje wil?
len nemen
Er zijn nog vele automobilisten en mo
torrijders, die gaarne eens een kijkje buiten
onze grenzen zouden willen nemen, doch
die als het ware afgeschrokken worden
door moeilijkheden, die zich daar zouden
kunnen voordoen. Men vindt in het buiten
land een minder goodo „bewegwijzering"
dan in ons vaderland* cr zijn hollingen,
waarmede men nog niet good „weg weet",
vervolgens zijn velen ietwat bang, niot. ge
makkelijk een behoorlijk hotel tc kunnen
vinden, enzcovoorts. Deze aspirant groottoe
risten zouden graag onder dogelijkc leiding
een mooie reis over goede wogen willen ma
ken, maar tëch wcnschcn zij hun zelfstan
digheid geheel tc bewaren.
Om al deze redenen ging dc A.N.W.B. cr
eenige jaren geleden toe over een rondrit
van niot tc groote lengte nauwkeurig te be
schrijven, zoodat dc meeste moeilijkheden al
van te voren uit den weg geruimd konden
worden. De belangstelling voor deze ritten,
die men geheel zelfstandig maakt en waar
bij men dus niet gebonden is aan het in
zicht van een leider of van andere deelne
mers, is gaandeweg gestegen. Daarom is
het noodig gebleken, verschillende tochten
van uiteenloopendc lengte samen te stel
len. Dit jaar omvat het A.N.W.B.-rondreis-
programma
vier tochten.
In dc oorstc plaats is cr een rondrit uit-
geschreven van 3000 km lengte, bestemd dus
voor de „mecr-geocfenden". Deze tocht voert
door den Eifel, het Haardtgebergte, het
Zwarte Woud, de Beierscho Alpen, vervol
gens door prachtige, doelen van Zwitserland,
zonder nochtans in het hooggebergte niet
z'n moeilijke passen te komen. Na een be
zoek aan Chamonix en Grenoble (de parels
der Franschc Alpen!' gaat de reis tenslotte
huiswaarts door dc Jura en de Ardennen.
Dc tweede rondrit, die 1500 km lang is,
leidt over dezelfde wegen als de 3000 km-rit,
met dien verstande, dat na het bezoek aan
het Zwarte Woud, de Boven-Rijnsche laag
vlakte wordt overgestoken naar do Vogezen.
Hot laatste stuk is dan weer golijk aan dat
van den grooten tocht.
Tenslotte heeft de A.N.W.B. nog tweo
rondritten van elk 1000 km loogt o uitge
schreven, waarvan de eerste langs den Rijn
loopt (tot voorbij Koblenz), om langs do Moe
zel en door de Eifel weer naar Nederland te
voeren, terwijl dc tweedo geheel op Fransch
en Belgisch grondgebied blijft. Deze laatste
rondrit doorkruist o.rn. dc mooiste gedeelten
van dc Ardennen. Op bijgaand schetskaartje
is een en ander afgebeeld.
Dc deelnemers, voor wie fraaie plaquettes
worden uitgeloofd, kunnen den rit maken
in do door henzolf gekozen richting, zij
kunnen er zoo lang over doen al6 zij ver
kiezen, mits de laatste contróle voor 1 Oc
tober as. he-ahet is.
