TAXIDIENST
4000
Speciale
groote wagens
TAXI
Telefoon 1210
HAN HOLLANDER
DE STORING BIJ DE DIESELS
FLORA en DE BETUWE
ks te
Nieuws
DE GOEDKOOPSTE
„AM SCITIA"
DE EEMLANDEU
Woensdag 15 Mei 1935
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 267
NAAR DEFINITIEVE
VERBETERING
CUCCES™
J Tuin
Zet ied're twijfel heusch terzijde
üw kweekerij blijft „HORSE WEIDE"
G. BROUWER
Kolonel Lawrence zwaar
gewond
naar de
f et-
Passagiers verzekerd
DE PROTOCOLLEN
EXEMPLAREN
TEL 1830 TEL. 1093
op andere pagina's
Laatste berichten
Eerste IbTad pag. 3
9 uur 14 min.
6-PERSOONS
is
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
AMER5FOORTSCH
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 '"""den voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
«eek (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland franco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIE!) "n 1—4 rcgds f 1,05 mct inbeBr'P van ccn bewijsnummer
- elke regel meer f OK25 Liefdadigheids-advertentien voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertcntiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Proeven met de bevestiging
van contragewichten op de
bestaande assen
Uitbreiding D.E.-dienst
Tr. W. Ilupkes, chef van den dienst van
traclie en materieel der Ncd. Spoorwegen,
schrijft ons:
In het najaar 1934 werd door mij
ccnc uiteenzetting gegeven inzake de
toen ingevoerde inkrimping der Diesel-elec-
trische Tractie ingevolge storingen met dc
Maybach-Wcrkspoor motoren.
Mijne bedoeling was over deze kwestie
geen verdere mcdcdcclingcn tc doen vóór
dc moeilijkheden waren opgelost en dc D.E.
tractie weer in vollen omvang zou kunnen
worden hersteld; verwacht werd, dat dit
Binnen korten lijd het geval zou zijn.
Deze verwachting is niet bewaarheid,
waardoor verdere mcdedcclingcn achterwe
ge bleven; 't Xederlandschc publiek zal
thans ook met 't oog op den nieuwen
Zomerdienst wel gaarne omtrent den
stand van zaken ingelicht worden, waarom
ik hieronder ccn zoo goed mogelijk beknopt
overzicht laat volgen.
Opgetreden storingen
Dc motoren, welke aanvankelijk zonder
belangrijke storingen dienst deden, begon,
nen na ongeveer 20.000 K.M. slijtage aan de
rollenlagers te vertoonen; met deze bescha
digingen konden dc motoren nog ongeveer
1Ü.U00 K.M. afleggen, waarna 't spel in de
lagers zoo groot werd, dat verdere bescha
digingen als defecte trilllngsdcmpcrs en
breken van cylindergelcidcstukken ontston
den.
Bij behoorlijke controle konden de moto
ren dus ongeveer 30.000 K.M. afleggen, daar
na moest. dc motor gereviseerd worden om
beschadigingen, welke bedrijfsstoringen kun
nen veroorzaken, te voorkomen'.
De motoren behooren echter ongeveer
100.000 K.M. zonder grootc revisie af te kun
nen leggen, zoodat verbetering der motoren
noodzakelijk was.
Behalve de juist genoemde storingen, wel
ke inkrimping van den dienst noodzakelijk
maakten, zijn, zooals vanzelf spreekt, ook
andere minder belangrijke storingen opge
treden. Deze waren evenwel gering in aan
tal en allen op zichzelf staande gevallen en
normaal optredende storingen bij nieuwe
motoren in een nieuw bedrijf. Een tweetal
brandjes waren veroorzaakt door in brand
raken van morsolie op de exhaustlciding;
deze waren zonder ccnig gevaar, daar bc
halve dc morsolie niets brandbaars in dc
omgeving was en hadden met den motoi
niets te maken.
Oorzaken
In mijn vorig, bovengenoemd overzicht,
was medegedeeld, dat dc opgetreden defec
ten te verklaren waren uit tc zwaar belast
zijn der motoren bij lage toerentallen, dai
alle motoren zouden worden gereviseerd en
dat de belastingen bij lage toeren zouden
worden verminderd. Te verwachten was
hieruit, dat de D.E.-tractie weer binnen niet
al te langen tijd tot vollen omvang zou kun
nen worden hersteld.
Direct is met behulp van Werkspoor en
Mav hacli het revisccrcn der motoren krach
tig ter hand genomen, totdat in het bedrijf
bleek, dat ook bij vermijding der lage toe
rentallen de lagcrbcsehadigingcn, hoewel
vertraagd, bleven optreden en dus andere,
toen onbekende oorzaken, aanleiding tot dc
Jagerbcschadigingen gaven. De revisie is
toen stop gezet en is met Werkspoor en
Mayhach gezamenlijk een onderzoek naai
de oorzaken van deze storingen ingesteld.
Op te merken valt hierbij, dat de Inge
nieurs van Werkspoor toi de bekwaamste
motorautoriteitcn in ons land gerekend kun
nen vvoidcn en ook Mav bach zeer ervaren
motor-ingenieurs in zijn dienst heeft, zoo
dat een zoo goed en zoo snel mogelijke be
handeling verzekerd was.
Als resultaat van lange ingespannen ar
beid werd vastgesteld, dat dc lagerbeseha-
digingen veroorzaakt werden door cumu
latie van buigingstrillingen bij bepaalde
(crilisehc) loeren, op bepaalde plaatsen van
do krukas.
Direct moet hierbij worden opgemerkt,
dal. liet geliied der hnigingstrillingeu fin te
genstelling met dat der lorsictrilligen) hij
motoren onbekend terrein was: metingen
waren voorzoover bekend, nimmer verricht, j
toestellen hiervoor bestonden niet, zoodat
studie en proefnemingen om gebrek te loca-
liseeren, zeer tijdroovend waren. Eerst moes
ten nog dc toestellen voor dc metingen wor
den ontworpen en gebouwd; hoe bezwaar
lijk dat. was. blijkt wel uit het feil, dn! toen
reeds een groot aantal metingen niet de
eerste toestellen waren verricht, bleek dat
deze toestellen een eigen trillingssysteem
hadden, waardoor alle gedane metingen on
betrouwbaar bleken te zijn.
Het meten van buigingstrillingen is bo
vendien veel bezwaarlijker dan dat van lor-
sietrillingen, daar. niet volstaan kan wor
den met metingen aan 't eind van de as,
maar met 't oog op optredende knooppun
ten op meerdere plaatsen in 't carter geme
ten moet worden.
Thans zijn door de gedane metingen de
aard der trillingen, critische toeren, knoop
punten enz. vastgelegd en is hiermede het
optredende gebrek gelocaliscerd.
Verbetering
Door vele uitgebreide proef
nemingen is thans ook va>tge.-
steld, dat dc storende critirclic
toeren binnen de gebruikstoeren
tallen (8001 -400) vermeden kun*
nen worden door aanbrenging
van contragewichten op de be»
staande krukassen tegenover d?
krukwangen, waardoor tevens de
lagerdrukken verminderen.
liet vraagstuk van dc bevestiging van
deze contragewichten op dc bestaande as
sen leverde wederom vele moeilijkheden
op, vooral omdat voor een gunstig trillings
beeld een losse bevestiging gcvvcnscht is.
terwijl ter vermijding van beschadiging
van krukassen en contragewichten de be
vestiging zeer stijf dient te zijn.
De eerste uitvoeringen hebben geen goed
resultaat opgeleverd, thans zijn 2 uitvoe
.ringen van contragewichtsbevestiging in
beproeving, waarvan goede resultaten wor
den verwacht.
O ui zeker tc ziin dat een uitvoering be
trouwbaar is, worden behalve een groot
aantal proe.lioopcn voor melingen, enz. ou
afgebroken proeljoonen bij vollast en max.
loeren van. resp. 100, 200 en 400 uren ge
daan.
Bii de thans vastgestelde oorzaken van
-Ie motorheschadigingcn vallen de kosten
voor proefnemingen met verbeteringen aan
en herstelling van de motoren geheel ten
laste van den leverancier die zijn verplich
tingen loyaal nakomt.
Uitbreiding van den dienst
De N.S. verwachten, dat thans
binnen niet al te langen tijd de
definitieve verbetering zal zijn
vastgesteld en hebben daarom bes
sloten ingaande 15 Mei de D.E.s
dienst weer uit te loreiden tot
4000 treinstel K.M. per dag en
deze dienst voort te laten duren
tot weer tot uitbreiding van den
vo'ledigen dienst kan worden
overgegaan.
Door den motorleverancicr wor<
den voor dezen gedeeltelijken
dienst kosteloos de noodige mos
toren gereviseerd cn onderhout
den.
Algemeene beschouwingen
Dc Vraag rijst of Jagerbeschadigingen
vroeger iui dergelijke motoren niet waren
opgetreden: dit was. hoewel na een gr.ooler
aantal k.in.'s, ook elders het geval geweest
cn trad dit verschijnsel ook bii de eerste
proernemingen der N.S.-motoren vóór af
levering op Deze beschadigingen werden
toegeschreven aan de toch voor motoren
alleen nog maar bekende torsiëf rillingen,
welke door aangebrachte wijzigingen geheel
binnen hinderlijke grenzen werden terug-
geb— 'ht. waarna de toen als eisch gestel
de 100-uron procfloopen met vollast cn
max. toeren zonder storingen en gebreken
werden volbracht feen zware proef voor
een nieuwen motor). Aangenomen werd
toen dat de motor goed was.
Ieder molordoskundigc onder de lezers,
die wel eens mot trillingen cn critische toe
ren te maken heeft gehad, zal weten hoe
onberekenbaar de gebeurtenissen op dit ge
bied zijn en wolk een belangrijke rol geluk
en tegenslag hierbij spelen kunnen.
Als *dot van mijne modcdeelinsren wil ik
nog vermelden, dat den «Ganz-Stork moto
ren feen geheel nieuw ontworpen motor"),
waarmede r> treinstellen voor proef ziin uit
gerust. afgezien van normale kinderziekten
tot lieden goed voldoen.
IN DEN
SLEUTELBLOEMEN
Een dankbaar plantengeslacht, vooral
voor dc tegenwoordig het meest voorkomen
de kleine tuinen, hebben we in de primula.
Tot dit geslacht behooren ook enkele pot
planten, niaar deze laten wc nu buiten be
schouwing om alleen onze aandacht te wij
den aan de vaste planten of vollegronds
primula's. Hiervan bloeien nu in de tuinen
al tal van soorten. Vooral voor rolstuinen
is P. Wandal bijzonder geschikt. Deze soort
is nu als overdekt met donker purperroode,
zeer kort gesteclde bloempjes. Het geheele
plantje is trouwens niet hooger dan enke'c
c.M. Veel meer daarmee overeenkomende
zijn: P. Hclenae Purperkissen, en P. Juliac.
Even hoog, maar rose bloeiend is P. rosea
grandiflora. Zooals de naam reeds aanduidt
zijn de afzonderlijke bloempjes wat grooler.
Mooie laag blijvende soortjes hebben we in
P. akaulis. De tweede naam geeft aan dat
ze stengelloos zijn, dus zeer laagblijvcnd.
Ze zijn wit- en geelbloemig, cn behalve de
enkelblocmige zijn er ook variëteiten met
dubbele bloempjes. Ook deze bloeien thans
volop evenals de iets hoogere P. veris. Van
deze laatste is het kleurensortimcnt wal
meer uitgebreid. Bijzonder mooi is P. veris
elatior die tot 20 c.M. hoog wordt, en meer
stevige blocmslecltjes heeft; groeien cn
bloeien ook zeer goed op schaduwachtige
plaatsen. Een meer zonnig plekje geven aan
P. auricula of Luikschc primula. De meer
stijve, glimmend groene blaadjes geven aan
deze primula een geheel ander aanzien.
Ook de bloemkleur is geheel anders dan bij
de andere primula's cn varieert van wit,
geel tot rood en paars met tal van tusschen-
tintcn.
Een geheel afwijkenden bloemvorm heeft
P. denticulata cn P. Cashmeriana. Deze
hebben zuiver kogelronde bloempjes op on
geveer 10 c.M. lange stevige steeltjes. Dc
groole bladeren liggen bijna plat op den
grond en zijn in jongen toestand als met
meel bestoven. De bloemkleur is lila of wit.
Op zeer vochthoudende gronden willen deze
soorten wel eens wegvallen, daarom zorgen
we vooral voor een goed doorlatende onder
bond. Een minnaar van schaduw is de in
Juh-Auguslus bloeiende P. japonica. De
bloempjes verschijnen aan de lange, elegante
stengels in étages, ze worden tol 60 c.M.
hoog. Behalve bovengenoemde zijn cr nog tal
van minder bekende soorten. Primula's zijn
dankbare bloeiers. De mééste soorten ver
langen een krachtige, enigszins vochtige
bodem. In den zomer verdragen de planten
slecht de volle zon. We kunnen ze na den
bloei opnemen cn in dc schaduw planten,
waarbij we groote planten tevens kunnen
scheuren.
Op naar de Wereidblosmenschoiiw Heemstede
ALLE DAGEN (Vraagt prijs)
Kruiskamp 12 Tel. 1546
ITALIË PRDTÜSTLEP.T TE BERN
BERN, li MM. (Router). Hot Zwit-
srrsch tclcgraafagenlschap deelt mede, dat
de Italiaanschc regcering bij den Zwitser-
schen bondsraad heeft geprotesteerd tegen
het leveren van wapenen aan Ethiopië. Ten
•rtn/ien hiervan wordt medegedeeld, dat
E'lropië wel twee vliegtuigen in Zwitser
land heelt besteld, doch dit zijn handels-
vliegtuigen.
LONDEN, 14 Mei. (Reuter.) De door
zijn avontuurlijk leven bekende kolonel
Lawrence, die gedurende den wereldoorlog
naam maakte als leider der opstandige
Arabieren cn die een nog onopgehelderde
rol speelde hij de onlusten in Afghanistan,
heeft gisteren in het graafschap Dorset een
ongeluk met zijn motor gehad. Met een
schedelbreuk is hij in een ziekenhuis opge
nomen.
In 1917 had Lawrence zijn naam veran
derd in Shaw; tot voor kort heeft hij als
gewoon soldaat dienst gedaan bij de Brit-
schc luchtmacht.
LONDEN, 11 Mei. (V.D.Ï T. E. Sliaw,
beter hekend als kolonel Lawrence, was
heden nog in /.eer zorgwekkende» toestand.
Sinds 'hij in het militaire hospitaal van
Wool is opgenomen, is hij nog niet weer tot
bewustzijn gekomen. Verscheidene promi
nente Engelschc specialisten, waaronder
ook dc arts des konings, gcneraal-majoor
West, zijn naar het ziekbed van den ge-
hcimzinnigen avonturier gesneld. De over
heid heeft tot dusverre een opvallend stil
zwijgen in acht genomen over de omstan
digheden waaronder het ongeluk plaats
had. Medegedeeld wordt op het oogenblik
nog slechts, dat Lawrence op weg naar het
naburige dorp met een wielrijder in bot
sing is gekomen en daarbij van zijn mo
tor is geslingerd.
Op instructie van de militaire autoritei
ten wordt het hospitaal bijzonder krachtig
bewaakt, terwijl aan alle onbevoegde bezoe
kers dc toegang geweigerd wordt.
DE OORLOG IN DEN CHACO
BUENOS \IRES, U Mei. (V.D3 De be
middelende staten hebben aan Bolivië en
I'araguav den dringenden oproep gericht
hun ministers van buitenlandsche zaken af
tc vaardigen naar de te Buenos Aires plaats
vindende onderhandelingen inzake de be
ëindiging van het Chacoconfliet.
Do regeeringen der heide oorlogvoerende
landen hebben dit voorstel aangenomen. De
ministers van buitenlandsche zaken zullen
door militaire deskundigen worden bege
leid.
ZIJN VERVALSCHT
Zij moeten worden beschouwd
als „belachelijke onzin
Vonnis van het gerechtshof
BERN', 11 Mei (V.D.). lieden is vonnis
geveld in de zaak van de z.g. Protocollen
van dc Wijzen van Zion. De president van
het gerechtshof verklaarde, dat doze z.g.
protocollen beschouwd moesten worden als
belachelijke onzin, een vcrvalsching en een
plagiaat, vallende onder het begrip „Schund
litteratur" volgens de wet van Bern, die
het in omloop brengen verbiedt van Schund*
litteratur, waarvan vorm cn inhoud in staat
zijn tot misdaden tc prikkelen of aanleiding
te geven tot in gevaar brengen van dc ze
delijkheid, dan wel hel schaamtegevoel op
grove wijze tc kwetsen.
De motiveering
Onder groote belangstelling van den kant
der journalisten en van het publiek heeft de
president van liet gerechtshof hedenmiddag
de molivccring bekend gemaakt van liet
vonnis, dat uitgesproken is in het thans
reeds 11 dagen durende proces betreffende
de Protocollen der Wijzen van Zion.
Volgens deze motiveering is de bewijsvoe
ring van dc aanhangers van dc theorie, dat
de protocollen echt zijn, volkomen mislukt.
In Bazel is in 1S97 het Zionistencongres
voor het eerst bijeengeroepen door ITcrzl.
Zijn doel is alleen geweest ccn tehuis in
Palestina te stichten en niets anders. Alle
deelnemers aan het congres, die in Bern als
getuigen zijn opgetreden, hebben dat be
vestigd. Het is bewezen door alle getuigen
en deskundigen, dat de zionistische proto
collen overgeschreven zijn van de dialogen
van Maurice Joly en waarschijnlijk met
het doel aan het hof van den Tsaar stem
ming tc maken tegen de Joden. De Duit-
sche deskundige Flcisclihauer heeft alleen
het slechte voor de Joden uit zijn studie
naar voren gebracht. Met citaten kan men
echter alles bewijzen. In Zwitserland kent
men geen onderscheid van geloof en \an
rassen. Wanneer dus opgeruid wordt tegen
de Joden, moet hun de bescherming van dc
wet ten deel vallen.
Woordelijk zcide vervolgens de president
van het gerechtshof: „Ik stel vast, dat een
bewijs er voor, dat dc Zionistische Proto
collen echt zijn, niet geleverd is. In over
eenstemming met dc deskundigen I.oosli en
Baumgarton kom ik lot de overtuiging, dat
de Zionistische Protocollen vallen onder het
begrip en dc desbetreffende bepalingen van
dc Bernsche wet inzake Schundlitteratur.
Ik hoop, dat er een tijd zal komen, waar
in men zich zal verwonderen, dat mensehen
veertien dagen lang bijeen kunnen zitten
om te spreken oVcr de echtheid van de Pro
tocollen. Ik houd de protocollen voor een
vcrvalsching, voor oen plagiaat cn nog voor
meer, voor onzin. Wanneer hier het woord
gevallen is, dat het rapport van den des
kundige Fleischhauer in ieder Zwitscrsch
gezin tc vinden behoorde tc zijn, gruw ik
bij die gedachte van de toekomstige middel
eeuwen".
De wet inzake Schundlitteratur, waaron
der dc Zionistische Protocollen thans dus
gerekend worden, verbiedt het in omloop
brengen van Schundlitteratur, resp. van ge
schriften waarvan vorm cn inhoud in staal
zijn op te. ruien tot het plegen van misda
den, of aanleiding Ie geven tot in gevaar
brengen van dc zedelijkheid, een verruwen
de werking uit te oefenen of op andere wij
ze groven aanstoot te geven.
Van de beklaagden werden 2 tot geld
boeten veroordeeld. Dc overigen van wie
niet bewezen kon worden, dat zij recht
streeks deelgenomen hadden aan de ver
spreiding van de protocollen, werden vrijge
sproken.
Uit naarn van den veroordeelde Schnell
teekende zijn verdediger tegen het vonnis
hooger beroep aan.
GEFORTUNEERDE VIJFLINGEN
TORONTO, li Mei (Reuter). De v ij fling
\an de familie Dionne mag zich thans reeds
in 't bezit Aan een kapitaal van 130.000 dol
lar verheugen, en tegen den tijd, dat de
kinderen hierover mogen beschikken, (lal
is wanneer zij achttien jaar zijn, zal dit
kapitaal waarschijnlijk aardig zijn aange
groeid. Voor het jaar 1936 zal een kalender
worden vervaardigd met dc beeltenis van
de vijfling, en het zoo juist geteckehde con
tract tusschen de voogden van de babies en
een groote drukkerij zal het fonds ten hale
van de vijfling binnen ccn jaar wan.r.-ehün-
lijk Tne.i een bedrag van oivrevrer 33C.0 dol
lar doen vermeerderen
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHE
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
(voor binnen- en buitenland)
Standplaats: Hotel „MOMOPOLE"
Kantoor: KAMP 41.
nis\i- v/..i.vD
liet Koninklijk bezoek aan Brussel.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Begrafenis van dr. ir. F. G. Waller.
(Eerste blad, pag. 2).
OMTREK
Opening van liet werkkamp der Practi-
sclic Werkloozcnzorg „ITet Wijde Veld".
(Eerste Blad, pag. 3.)
STADSNIEUWS
Pesic's bad geheel gemoderniseerd.
(Tweede Blad, pag. 1.)
De Mij. voor Nijverheid cn dc samenvoe
ging der Kamers van Koophandel.
(Tweede Blad, pag. 1.)
W EER V ER W A CTITING
Medegedeeld door het K.N.M.I. te
dc Bilt.
Aanvankelijk zwakke veranderlijke,
later matige tot krachtige W. tot N.'
wincl, zwaar bewolkt lot betrokken,
waarschijnlijk regen, later iets kouder.
Hoogste barometerstand: 776.6 te
Akunjyri.
Laagste barometerstand 793.9 tc
Bost.
Op
komt Woensdag 29 ftfei in
op uitnoodiging van het
