Nieuwe regeling van de pacht
WETSONTWERP THANS
INGEDIEND
HET MIJNCONFLICT
BIJGELEGD
GEVOLGEN DER BELGISCHE
DEVALUATIE
ERNSTIG ONGELUK
TE WOERDEN
VROUW DOODT HAAR
MAN
Dr. W. POOLMAN f
AMSTERDAM'S VERBINDING
MET DEN RIJN
A.V.R.O. BLIJFT BLOEIEN
IN CRISISTIJD
Mr. MARCHANT OVER
„DE HOOGE VELUWE"
Geen enkel profijt voor het
echtpaar Kröller
3ë BLAD PAG. 1.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 25 MEI 1335
Wijziging van het oude (verwor*
pen) ontwerp op een vijftal
onderdeelen
Ingediend is een wetsontwerp houdende
Nieuwe regeling van de pacht.
Aan de Memorie van Toelichting wordt
het volgende ontleend:
De beide ontwerpen van wet houdende
nieuwe regeling van de pacht en regeling
van de pachtcommissies zijn op den 5 Fe
bruari 1932 door de Eerste Kamer der Sta-
ten-Gcneraal verworpen.
Nagenoeg niemand zal van oordeel zijn,
dat door deze beslissing een blijvend bevre
digende toestand werd geschapen. Zelfs de
tegenstanders der genoemde ontwerpen be
schouwen en terecht de bestaande re
geling der pacht in het algemeen als ver
ouderd en onvoldoende.
De Regeering meent dan ook verplicht te
zijn den afgebroken draad weder op te vat
ten en de totstandkoming van een regeling
van de pacht te bevorderen, welke eener
zijds op dezelfde grondslagen als het ver
worpen ontwerp is opgetrokken, anderzijds
aan de geopperde bedenkingen tracht tege
moet te komen, voor zoover dat mogelijk is
zonder gewichtige beginselen op. te offeren.
Het hierbij aangesloten ontwerp bedoelt
dus niet een in beginsel nieuw ontwerp te
zijn. Het is het oude ontwerp of juister
een samensmelting van de beide oude ont
werpen, welke slechts een revisie, zij het
dan ook een op een aantal punten niet on
belangrijke revisie, hebben ondergaan.
De onderdeelen welke een wijziging heb
ben ondergaan zijn:
1. Het zoogenaamde „continuatierecht".
2. De vergoeding voor door den pachter
aangebrachte verbeteringen.
3. Het tegengaan van buitensporige
pachtovereenkomsten.
4. De berechting van pachtzaken, in ver
band met de pachtcommissies.
5. De vorm van het ontwerp.
Het continuatierecht
De Regeering heeft zich afgevraagd of
niet een regeling kan worden tot stand ge
bracht in een vorm welke cenerzijds aan de
wrenschen der pachters tegemoet komt en
anderzijds in mindere mate aanleiding geeft
tot de bedenkingen, welke do tegenstanders
.van het continuatierecht koesteren.
Zij meenen dezen vorm in de volgende
reegling te hebben gevonden: De pachtover
eenkomst geldt, behoudens na te noemen
uitzonderingen (artikel 5), voor onbepaalden
tijd. Zij kan te allen tijde door een der par
tijen worden opgezegd met een opzeggings
termijn van anderhalf jaarT Heeft dc ver
pachter opgezegd, dan kan de pachter ccne
uitspraak van den rechter uitlokken. De
rechter zal de opzegging slechts ongedaan
maken wanneer de beëindiging der overeen
komst in strijd zou zijn met dc billijkheid.
De pachter zijnerzijds mag er dus op reke
nen, dat do pacht zal voortduren, indien hij
zich behoorlijk gedraagt en de beëindiging
der overeenkomst onbillijk ware. Des pach
ters „rechtspositie" is dus afdoende gewaar
borgd. Maar ook aan de rechten van den
verpachter wordt niet te kort gedaan.
Tegen de regeling, welke het continuatie-
recht in het vorige ontwerp had gevonden,
konden van verpachterszijde verschillende
niet ongerechtvaardigde bezwaren worden
ingebracht. De pachtovereenkomst kon met
niet minder dan 10 jaren door den rechter
worden verlengd; aangenomen mag worden,
dat een verlenging met een groot aantal ja
ren veelvuldig zou zijn voorgekomen.
Het kan niet worden ontkend, dat door
«deze regeling in strijd met de billijkheid, de
belangen van den verpachter ernstig konden
worden geschaad.
De thans voorgestelde regeling vermijdt
tieze nadoelen. De verpachter kan de over
eenkomst opzeggen, al zal, bij verzet van
den pachter, de zaak dóór den rechter moe
ien worden getoetst. En zoowel pachter als
verpachter kunnen bij den rechter tusschen-
tijds wijziging der pachtvoorwaarden, en
met name verlaging of verhooging van den
pachtprijs vorderen. Nimmer zal het kunnen
voorkomen, dat partijen gedurende een
lange reeks van jaren gebonden zijn aan dc
bepalingen van een onveranderlijk pacht-
contract. Willekeurige verbrekingen en ver
anderingen worden tegengegaan; beëindi
ging en verandering met objectieven grond
slag wordt daarentegen bevorderd.
In het ontwerp is nog de restrictie opge
nomen, dat, telkens wanneer de pachtover
eenkomst 10 jaar heeft geduurd, de verpach
ter gedurende een jaar kan opzeggen zonder
dat de pachter daartegen in rechte kan op
komen.' Het stelsel van pacht voor onbepaal
den tijd toch is iets nieuws, zoodat eenige
.voorzichtigheid geboden is. Blijkt het stelsel
te voldoen, dan vindt de wetgever later mo
gelijk aanleiding deze restrictie te doen ver-
Vallen.
De verpachter zal zorgvuldig behooren te
zijn in de keuze van den pachter. Hij zal
indien hij den pachter niet goed kent, wel
licht goed doen allereerst een proefovereen-
komst voor den tijd van één jaar te sluiten.
Slechts in bijzondere gevallen kan een
pachtovereenkomst voor bepaalden tijd, ten
hoogste voor één jaar, worden aangenomen
Vergoeding aangebrachte
verbeteringen
De Regeering erkent, dat tegen dc re-
'dactie van de overeenkomstige bepaling in
het oude ontwerp ernstige bedenkingen wa
ren aan te voeren. De Regeering vertrouwt,
dat de nieuwe redactie de moeilijkheden
oplost.
Tegengaan van buiten
sporige overeenkomsten
De bouw van het ontwerp maakt een
nadere regeling tot voorkoming van buiten
sporige pachtovereenkomsten vrijwel onver
mijdelijk Voor zulk een regeling is echter,
ook los van deze overwegingen, zeer veel
aan te voeren. Zelfs indien men inmenging
van een derde, van een rechter, in de vast
stelling van de voorwaarden van de pacht
overeenkomst in het algemeen verwerpt, zal
men zoodanige inmenging kwalijk anders
dan kunnen toejuichen, waar zij strekt om
aan bepaalde excessen een einde te maken.
Het ontwerp belast den in pachtzaken be
voegden rechter met de taak alle nieuw-
geslolen pachtovereenkomsten tc toetsen
aan het criterium der al- of niet-buitenspo-
righeid.
De verpachter is, ten einde deze toetsing
mogelijk Ic maken, verplicht de pachtover
eenkomst (welke, in verband hiermede,
schriftelijk moet worden aangegaan) bij
den bevoegden rechter in te zenden. Indien
dc rechter de overeenkomst buitensporig
acht en partijen niet in de noodig geoor
deelde wijzigingen toestemmen, worden
deze wijzigingen door den rechter aange
bracht of verklaart hij de overeenkomst
nietig. Behalve buitensporig kan de bedon
gen pachtprijs ook zoodanig bepaald zijn,
dat hij den pachter ondanks bijzondere be
kwaamheid cn aan den dag te leggen ijver
geen redelijk bestaan kan verzekeren. Aan
gezien de opbrengst van het goed allereerst
aan den pachter, die den grond goed be
werkt, een bestaan behoort op 1c leveren,
zal hem dat, zoo mogelijk, dienen tc wor
den gewaarborgd. Velen zullen geneigd zijn,
in de hier bedoelde gevallen, een pacht
prijs, welke aan een kundigen en werkza-
men pachter geen levensonderhoud ople
vert, als „buitensporig" te beschouwen. Het
ontwerp heft iederen twijfel op: dc rechter
zal den overeengekomen pachtprijs ook aan
dit criterium moeten toetsen. Anderzijds be-
teekent een en ander niet, dat dc rechter
den plicht heeft voor elk contract een bil
lijken pachtprijs vast te stellen.
De rechter kan een pachtprijs aan den
hoogen kant achten en toch mecnen, dat
noch van buitensporigheid noch van het
ontnemen van bestaansmogelijkheid kan
worden gesproken. Het ontwerp wil slechts
tegen kennelijke excessen waken.
Berechting in verband
met de pachtcommissie
De verworpen ontwerpen breidden dc
competentie van den kantonrechter uit tot
alle zaken betrekkelijk tot een pachtover
eenkomst, terwijl zij daarnaast pachtcom
missies als deskundige adviseerende colle
ges in het leven riepen. Het komt de Re
geering voor, dat, op het voetspoor van de
Crisispachtwet, dc vereeniging van beide
gedachten groote voordeden biedt. Bevoeg
de instantie blijft dan het kantongerecht,
maar de behandeling der pachtzaken heeft
plaats door de pacht kamer van het kanton
gerecht. De kantonrechter is voorzitter, ter
wijl naast hem twee niet lot do rechterlijke
macht behoorende deskundigen zitting ne
men. Deskundigheid op pachtgcbicd en ju
ridische ervaring gaan dan samen. Boven
dien kunnen aan de pachtkamers zeer wel
do buitengerechtelijke bevoegdheden van de
pachtcommissies worden toevertrouwd.
Aan afzonderlijke commissies bestaat dan
ook in het onderhavige ontwerp geen be
hoefte.' Het ontwerp kont geen honger Jjc-
róep van de vonnisseft van de pacht kamer.
De vorm van het ontwerp
In tegenstelling met bet vorige ontwerp
tot nieuwe regeling van dc pacht heeft het
onderhavige ontwerp den vorm van een
afzonderlijke wet. Dc gekozen vorm biedt
de mogelijkheid vrijwel het geheele rnatc-
rieele en formeele recht, dat de pachtver-
houdiilg behecrscht, in één enkele wet
saam te vatten. Voorts leent een speciale
pachtwet zich gemakkelijker tot wijziging,
indien daaraan eerlang behoefte mocht ko
men te bestaan.
peyi£ci£chdsche%ndfia5ta
j DOOS 20 CT-TUDE 40 en 60 CT.
Gisteren had onder leiding van den Minis
ter van Waterstaat ten zijnen dcpartcmen-
tc in tegenwoordigheid van den Minister
van Socialo Zaken, den Rijksbemiddelaar
prof. Aalbcrsc, mr. van Waterschoot van
der Gracht, hoofdingenieur der mijnen cn
mr. Couvcc, chef van dc afdceling Mijnwe
zen, andermaal een bespreking plaats over
het dreigend conflict in dc Mijnindustrie.
Het resultaat van deze bespreking is ge
weest, dat volledige overeenstemming lus-
schen partijen werd bereikt cn bet looncon-
flict tot een bevredigende oplossing is ge
bracht.
Groote uittocht op Zon= cn feest»
dagen in het Zuiden
des lands
Men schrijft uit het Zuiden des lands aan
het Vaderland:
De gevolgen van dc Belgische devaluatie
zijn voor vele neringdoenden in ons Zuide
lijk grensgebied van hoogst onaangenamen
aard. Dc toestanden, welke sinds de waarde
vermindering van het Belgische betaalmid
del zijn ontstaan, herinneren aan de tijden,
die onmiddellijk op den wapenstilstand volg
den. Men kan weder een" ware invasie van
Nederlandsche koopei's in de Belgische
grensplaatsen zien. De sluikhandel is welis
waar altijd het (ongeoorloofde) middel ge
weest om allerlei goederen uit België ons
land in te voeren, maar zooals de aankoo-
pen aan gene zijde der grens de laatste
weken een omvang hebben aangenomen,
zag men tot nu toe nauwelijks in dc dagen
der hoogste smokkel-conjunctuur.
Des Zondags en op feestdagen trekken in
bet grensgebied bonderden en honderden
naar de grootere gelegenheden cn naar do
cafétjes in de Belgische dorpen en stadjes
om er hun verteringen te maken. Aan deze
zijde der grens lijkt het dan vaak nitgestor
ven. De weekmarkten, die in België ook in
vele kleinere plaatse worden gehouden en
waar de kooplieden uit de steden hun goe
deren te koop komen aanbieden, wemelen
van Nederlandsche bezoekers, die met hun
kostbare guldens inderdaad voor weinig
geld terecht kunnen.
De neringdoende middenstanders in het
Nederlandsche grensgebied klagen steen cn
been. Voor velen is het debiet sinds de Bel
gi«*he devaluatie gehalveerd of erger. Deze
toestand duurt nu reeds ettelijke weken ach
tereen en men bespeurt weinig ontspanning.
Er zijn Nederlandsche dorpen, waar dc bak
kers overeen kwamen,, voortaan nog slechts
o.ni den anderen dag en dan om beurten te
bakken. Sommige eerste levensmiddelen
kosten in België do helft of zelfs bet derde
gedeelte van "den Ncderlandschen prijs.
DIRECTEUR DIACONESSENHUIS
TE MEPPEL
Tot geneesheer-directeur, tevens internist
en röntgenoloog van het hier te houwen
Diaconessenhuis, is benoemd dr. J. C. J.
Burkens, arts te Amsterdam.
De nieuw benoemde directeur werd, naar
het Hbld meldt, in 1902 te Utrecht geboren,
behaalde in 1928 het artsdiploma en promo
veerde in 1934 aan de Amsterdamsche uni
versiteit op het proefschrift: „Het gehalte
aan werkelijk anorganisch phospliaat van
het bloedplasma".
DE ECHO-PUT TE BEZICHTIGEN
APELDOORN, 24 Mei. Bij beschikking
van den rijkswaterstaat is met ingang van
heden de vermaarde echoput te Iloog Soe-
ren, gemeente Apeldoorn, tot 1 Juli weder
om Ier bezichtiging opengesteld.
Monteur krijgt achterwiel van
autobus over zich heen
WOERDEN, 2i Mei. Vanavond waren
twee monteurs bezig een autobus te herstel
len in de fabriek van dc firma van Oudsten
cn Domburg alhier. Zij maakten gebruik
van een laschapparaat cn een van beiden,
de 18-jarige van D. was daartoe onder een
der achterwielen gekropen en lag bij dit
wiel op den grond.
Terwijl beiden aan het werk waren slapte
een derde in den wagen en sloeg de motor
aan. Aangezien dc remmen van de autobus
niet waren aangezet begon liet voertuig te
rijen, met liet noodlottige gevolg, dat degene,
die onder het achterwiel lag dit over zijn
borst kreeg en zeer zwaar gewond werd.
Onmiddellijk toegeschoten hulp waar
schuwde een priester, die den ongelukkige
de Laatste Sacramenten toediende.
Dr. Griethuis, die inmiddels ook was ge
arriveerd liet den jongeman naar het R.K.
Ziekenhuis vervoeren.
De toestand van het slachtoffer is zeer
ernstig.
Behandeling voor de Amstcrs
damsche rechtbank
AMSTERDAM, 24 Mei. Op Maandag 28
Januari speelde zich in een woning aan de
Nieuwe Heerengracht, alhier, een huiselijk
drama af. In een ruzie, welke tusschen man
cn vrouw ontstond, wond de laatste zich
zoodanig op, dat zij een mes greep, waar
mede zij haar echtgenoot in de borst stak.
De wonde was zoo ernstig, dat de man, een
slager, spoedig overleed.
Do vrouw werd in hechtenis genomen,
doch korten tijd later weer in vrijheid ge
steld.
Vandaag sfond zij voor de vierde kamer
der arrondissementsrechtbank terecht, ver
dacht van doodslag, subs, was haar zware
mishandeling, den dood tengevolge hebben
de, ten laste gelegd.
Verschillende getuigen verklaren, dat de
verhouding tusschen verd. en haar man
verre van goed was. Hij dronk veel en
maakte dan ruzie met zijn vrouw.
Ook op den noodlottigcn dag was hij
dronken thuis gekomen. De slaeer slechts
zoo nu en dan werkte hij op het abattoir
wierp haar kopjes en borden naar het
hoofd.
Dr. Hammer, die de sectie heeft ver
richt, verklaarde, dat de man onder invloed
van alcohol had verkeerd op het oogen-
blik, dat hij stierf. Voorts had desk. gecon
stateerd, dat een diepe steekwonde het
hart was geraakt een einde aan het le
ven van den slager had gemaakt.
Verdachte vertelde, dat haar man zwaar
dronk en weinig of niet werkte, als hij
thuiskwam mishandelde hij haar.
Ook op 28 Januari was hij dronken, verd.
gaf hem een kop thee, doch zij kreeg dit
naar het hoofd. Na een korte woordenwis
seling was hij op haar afgekomen. ,.In m'n
doodsangst nam ik een mes en maakte een
stekende beweging, maar hoe t precies ge
gaan is. weet ik niet meer", zeide de vrouw.
Pas den volgenden dag had zij gehoord,
dat haar man overleden was.
Pres.: „Dus u was bang voor hem?"
Verdaehte- Doodsbang, Edelachtbare.
De officier van justitie, mr. De B1 é-
court, zeide, dat de getuigenverklaringen
wel een schril beeld van de huiselijke el
lende van verd. gaven. Verdachte is her
haaldelijk ernstig door den verslagene mis
handeld. Spr. schetst dan de gebeurtenissen
van den noodlottigen dag: dronkenschap,
ruzie, bedreigingen endo vrouw grijpt
naar het mes met het bekende noodlottige
gevolg. Hier is naar spr.'s meening sprake
van noodweer, spr. requirccrde daarom
ontslag van rechtsvervolging.
Mr. C. H. Thors sloot zich hierbij aan.
Vonnis 7 Juni.
Bekcnd figuur in het
Groene Kruis
Op bijna 69-jarigen leeftijd is in den af-
geloopen nacht in Zeist overleden de vroe
gere arts Dr. W. Poolman.
Dr. Poolman was in het geheele land een
bekende persoonlijkheid, mede als gevolg
van zijn werkzaamheid ten behoeve van het
Groene Kruis. Naast zijn jarenlange drukke
praktijk in Den Haag wist de heer Poolman
tijd en werkkracht te vinden voor de be
hartiging van dc belangen van deze ver
eeniging, welke door hem tezamen met
dr. F. C. Fleischer, was opgericht, aanvan
kelijk met. één afdeeling tc Lange Ruige
Weide. Spoedig volgden daarop meerdere
afdeelingen en ook in Den Haag wist
Dr. Poolman eenigeh tijd later een afdee
ling te stichten. Van deze afdeeling is hij
ongeveer 20 jaar voorzitter geweest, en na
zijn aftreden in 1931 als zoodanig benoemde
de afdeeling hem tot eere-voorzitter.
Voorts was de heer Poolman secretaris
van de Provinciale Zuid-Hollandsche Ver
eeniging Het Groene Kruis en tevens 2e se
cretaris van de Alg. Ned. Vereeniging Het
Groene Kruis. Vooral in de laatste jaren
heeft dr. Poolman zijn geheele persoon aan
het werk van Het Groene Kruis gegeven.
Rede van minister van Lidth
de Jeudc
Aan een noenmaal van liberalen in do
hoofdstad heeft minister Van Lidth de
Jeudc een rede gehouden over de openbare
werken rondom Amsterdam. Vooral was
belangrijk, hetgeen hij mededeelde omtrent
de verbetering van dc verbinding met den
Rijn.
Voor het deel van het hoofdkanaal tus
schen den Vaartschen Rijn bij Jutphaas en
het Merwedekanaal bi| Utrecht zijn de
gronden nagenoeg alle aangekocht en is
het overleg met dé betrokkenen zoover ge
vorderd, dat binnenkort met de werken
kan worden aangevangen. Het grondwerk
voor dit gedeelte zal" grootcndeels in han
denarbeid kunnen worden uitgevoerd met
werkloozen uit Utrecht en naaste omge
ving, en in den loop van dit jaar wordt
overgegaan tot den bouw van de bruggen
en sluizen.
Een aanvang wordt gemaakt met de ver
ruiming van het kanaal tusschen Amster
dam en Utrecht, eerst het deel tusschen
Amsterdam en Nigtevecht, waarvoor bin
nenkort mot grondaankoop wordt aange
vangen en do draaibruggen door vaste
bruggen worden vervangen, om tc begin
nen dc brug bij Weesperkarspel in den pro
vincialen weg naar hot Gooi en de brug
bij Loencrsloot in den Rijksweg naar
Utrecht.
Voor het kanaalvak Jutphaas—Wijk bij
Duurstede—Tiel zijn benoorden de Lek dc
benoodigde gronden reeds voor een belang
rijk deel aangekocht en de onderhandelin
gen met Defensie zoover gevorderd, dat op
spoedige overeenstemming mag worden ge
rekend. Wel doen zich nog technische pro
blemen voor van rivierkundigen aard, die
alsnog een nader onderzoek vorderen, doch
er hoeft geen vrees tc bestaan, dat met den
-zijtak UtrechtVreeswijk zou worden vol
staan. Do hoofdtak Utrecht—Wijk bij Duur
stede zal overeenkomstig wet en overeen
komsten worden uitgevoerd. Ook betoogde
de Minister de noodzakelijkheid van nieu
we inpoldering in liet IJsselmeer. Bij de
verlaging van bet peil tot 0.40 m. zal met
de belangen van de scheepvaart worden
rekening gehouden. Door het verlaagde peil
zal het schutten bij de Oranje-sluizen
sneller gaan. Ook in het bezwaar «dat de
waterverversching van Amsterdam door
middel van het IJsselmeer zal ondervin
den, wordt voorzien. En zoowel de Amster
damsche grachten als het Noordzeekanaal
bij Amsterdam krijgen er zoet water door.
Verder mag nog worden aangestipt, dat het
IJselmeer in do toekomst mogelijkheden
biedt voor de drinkwatervoorziening van
Amsterdam.
Verschenen is het jaarverslag 1934 van
de A.V.R.O., uitgebracht door den directeur
van het Omroepbedrijf, den heer W. Vogt
aan het Algemeen bestuur. Er wordt in ge
constateerd, dat dc A.V.R.O. niettegenstaan
de de ongunstige tijdsomstandigheden, een
goed jaar heeft gehad.
Het aantal leden liep iets terug. Bij de
telling op 1 October 1934 bleek dit te zijn
198.187. Dit beteekent een teruggang van
niet ten volle 1 pet. tegenover 1933. De vrij
willig door de leden bijeengebrachte contri
butie bedroeg 71G.30Ó of pl.m. 36.000
minder dan in 1933.
De „Radio Bode", het weekblad van de
A.V.R.O.wist zich uitstekend tc band
haven. De oplaag is ongeveer K milliocn
exemplaren per week.
Mede dank zij de baten uit de exploitatie
van de Radio Bode, kon het bcdrijfsover-
schot over 1934 ruim f G00.000 bedragen.
Het kapitaal van de A.V.R.O. kwam daar
door na afschrijving tot 1 van alle bezit
tingen (met uitzondering van het Effecten
bezit) op 2.5 milliocn gulden. Aan de om-
roep-programma's werd bijna 625.000 gulden
ten koste gelegd.
Tot en met Maart 1935 stortten de Luis
tervinken ruim 300.000 aan contribu
ties. Toch wordt liet bedrijfs-ovcrschot voor
1935 voorzichtigheidshalve geraamd op niet
meer dan 200.000.
De voltooiing van de nieuwe Studio te
Hilversum wordt tegen het voorjaar van
1936 tegemoet gezien.
DE DIEFSTAL UIT HET KONINKLIJK
HUISARCHIEF
DEN HAAG. De dezer dagen gearres
teerde de R. verdacht van diefstal van een
groot, aantal boeken en dergelijke uit bet
Koninklijk Huisarchief is heden naar het
huis van bewaring overgebracht.
I lij zet in dc Groene Anister*
dammer den loop van
zaken uiteen
In dc hedennacht door ons ontvangen'
Groene Amsterdammer publiceert
dc oud-minister Marchant een uitikcl over
zijn aandeel in dc venverving door het rijk
van het landgoed „Dc Hoopte Yc-Iwwc".
Eenige der daarin vermelde bijzon lei lie
den werden reeds vermeld ;n bet dezer
dagen door den rcgccringspersdionst ver
strekte communiqué, dat ook in ons blad
werd opgenomen.
In aansluiting hierop onlleoucn wii aan
het artikel van mr. Marchant het volgen.ic:
Toen het kabinet Colijn was opgetreden,
was cr een ontwerp van wet aanhangig tot
bet aanvragen van een crcdiet van ik meen
een milliocn, teneinde het landgoed Dc
I-Ioogc Vcliiwe aan le koopen. IIet plan was
verbonden met steun aan sierteelt, plannen
voor werkverschaffing, cn met den bouw
van een museum. liet kabinet was van
oordeel, dat van do uitgave van, een mil
liocn voor dit doel toon geen sprake kon
zijn, cn liet wetsontwerp raakte van do
baan.
Eenige tijd nadat dit was voorgevallen,
ontving ik in audiëntie mevrouw Króller-
Müller. Den beer Kruller had ik vroeger ge
kend. doch in jaren niet ontmoet. Mevrouw
Kruller kende ik in het geheel niet.
Zii deelde mij mede, dat zij diep betreur
de, dat dc plannen van de baan waren. Ge
heel haar leven had zij gewerkt uan het
verzamelen van haar schilderijen, en om
van de Hoogc Veluwc met liet prachtige
landhuis van Berlage tc maken wat het is
geworden. Zij had zich altijd voorgesteld,
dat alles in zijn geheel en in goede toestand
zou blijven, dat bet museum zcu worden
gebouwd naar de plannen van prof. van der
Velde de steenblokken liggen grootcn
deels ter plaatse gereed *;n dat na den
dood van het echtpaar Kruller ten cn an
der zou worden gelegateerd aan den Staat.
Mevrouw Kröller maakte in het langdurig
onderhoud op mij een sterken indruk. Ik
had er een diepe eerbied voor, dat deze
vrouw, onder alle tegenspoed, die zij heeft
moeten doorleven, altijd even. vurig cn on
versaagd alleen was blijven leven voor haar
ideaal: deze beide objecten voor veris ave-*
ling en verkoop tc behoeden en zo in hun
geheel aan het gemecncbcst ten goede to
doen komen. Ik heb toen allo bescheiden,
de zaak betreffende, bestudeerd. Alles wat
mevrouw Kröller mij had verleid werd be
vestigd. Ik ben met mijn directeur-gene
raal dc Hoogc Veluwc gaun bezoeken. An
derhalve dag hebben vrij er Tondgefccdcn
cn gewandeld.-
Wij varen beiden verrukt, zoodat onzö
conclusie was: dat moeten wij hebben
Maar zou ér iets van komen, dan moesten
dc aanhangsels van liet vroegere plan or
af, cn de Staat zou zich niet moeten binden
aan do voorwaarde vail liet bouwen van
het museum. Do beide objecten waren al
leen door het museum aan elkander ver
bonden.
De onderhandelingen met dc N.V. Wil
helm Müller cn Co. leidden lot het resul
taat, dat zij het landgoed met landhuis,
boerderijen cn alles wat er verder op was
voor S00.000 wilde verkoopen. Ilct is 6500
Hectare. Hiervan kan. als voor natuurreser
vaat niet bestemd, een stuk worden ver
kocht, waarvan de verkoopprijs is tc schat
ten op 1V* a 2 ton, zoodat cr ten slotte niet
meer dan ruim zes ton mee zou zijn ge
moeid.
Aangezien er geen uitzicht was. dat van
particulieren een belangrijk bedrag zou
zijn bijeen tc krijgen, werd rnet groote
vreugde het denkbeeld aanvaard om uit dc
fondsen van do N.U.M. het bedrag van den
koopprijs onder hypothecair verband tc Ico
nen. De ministerraad hechtte daaraan zijn
goedkeuring.
Aldus is dit eenige natuurreservaat voor
ondergang bewaard. Aldus is de Staat door
schenking eigenaar geworden van een col
lectie schilderijen cn kunstvoorwerpen,
eenig in haar soort. Met ik meen 150 van
Gogh's, waarvan de echtheid zeer zeker
niet valt tc betwisten; oen collectie, die
voor vijf milliocn is verzekerd.
Als deze transacties niet waren tot stand
gekomen, zou ik mij diep hebben ge
schaamd.
Bij deze transacties hadden noch de heer
Kröller noch mevrouw Kröller. een cent
profijt. Het bedrag van de koopprijs was
voor hen zonder eenig belang. Zij hadden
in het bepalen evenmin eenige zeggenschap.
Hoe vreemd dit hun, die het monopolie van
de gemeenschapszin voor zich plegen to
vindiceeren, ook moge schijnen, zij dienden
uitsluitend het algemeen belang. Dat eert
dit echtpaar en daarvoor verdienen zij den
dank van het volk.
Hoe ver sommigen in onbeschaamde in
sinuaties cn onderstellingen durven gaan,
blijkt uit dc geluchte verdenking, dat ik
hieruit langs eenigerlei weg financieel voor
deel zou trekken. Aangezien do stichting
Nationaal Park De Hooge Veluwe geen
Staatsinstelling is, geniet geen van de be
stuurders presentiegeld. Wel is in uitzicht,
dat er b ij dragen van particulieren zul
len vloeien. Ik heb mii voor bet voorzitter
schap beschikbaar gesteld, omdat het ge
heel in sterke mate miin belangstelling
heeft. Het verheugt mii biizonder. dat ik,
nu ik als minister ben afgetreden, langs
dezen weg nog iets voor de kunst cn het
bewaren van natuurschoon zal mogen doen.
SMOKKELHANDEL BLOEIT
Uit Roermond wordt gemeld, dat langs dc
geheele Belgische grens een levepdige
smokkelhandel is gegroeid sinds dc daling
van de frank. Het toezicht aan Nederland
sche zijde is in verband daarmede uitge
breid cn scherper geworden. Behalve sui
ker cn boter worden nu talloo/.e andere ar
tikelen gesmokkeld als: natuurboter, spek,
cigaretten, vlecsch enz. Het prijs verschil is
aanzienlijk.