.EXTRA per Spanje's positie in N oord-Afrika BESTRIJDING VAN HET COMMUNISME RELLETJES IN PARIJS V.D. PARTIJRAAD BIJEEN SCHOTERMANS OUDE O EN EVER NEDERL.-Z. AFRIK AANSCHE VEREENIGiNG HOOFDCOMMISSARIS TE DEN HAAG LUCHTBESCHERMING WAT ETEN WIJ MORGEN NIET TOEGELATEN ALS RAADSLID Ie BLAD PAG. 2. AIWERSFOORTSCH DAGBLAD MAANDAG 27 MEI 1935 WERI';i,Ü(,El;iiUREN Tiet statuut van Tanger staat thans weer in het midi den punt van de aandacht VELE Spanjaarden geven zelf toe, dat dc politiek ten aanzien van Marokko, gevoerd door verschillende hunner ro- peeringen, tot dusver een aaneenschakeling is geweest van voortdurend falen en nood lottige Vergissingen. Den Kaatsten tijd treedt echter een streven aan den dag weer goed 'c maken wat vroeger werd verzuimd of bedorven. Marokko vormt een gebied, dat zoowel in geografisch als ethnografisch op zicht nauw met Spanje is verbonden. Thans, nu Frankrijk in Noord-Afrika over een machtig rijk beschikt, doet het bijna als een sprookje aan, dat Frankrijk nog in 1002 bereid was Spanje in Marokko een in\ loedszöno toe to staan, die dubbel zoo groot zou zijn als het tegenwoordige Spaan schc protectoraat en niet alleen Tangcr, maar ook Fez zou omvatten. Dat liet ver drag niet werd gesloten, was te wijten aan dc omstandigheid, dot destijds en nog lang nadien op een onbegrijpelijk nalatige wijze, de belangrijkste, en meest urgente staatszaken in dc .Spaanschc kanselarijen wórden verslonsd. liet heeft dan ook wel een beetje vreemd aangedaan de Fr. Ztg. vestigde daar gisteren ook nog eens dc aandacht op dat dezer dagen graaf l*o- ma.nones, die tijdens de monarchie decennia lang als minister Aan huiionlnndschc za ken en premier dc meest vooraanstaande representant oener minder gelukkige bui- tenliihdschc politiek was, dezer dagen de icgcnwoordige regeering alle. fouten van het verleden onder het oog bracht. In elk geval stelde hij, op grond van niet te loochenen feiten, liet slinken van het •Spaanschc aanzien, ook in Marokko, vast. Zoo houden Fransehc troepen, die Spanje hulp verleenden hij dc occupalicgcvechtcn ju 1926, nog .steeds Spaanse he posities be zet; zij denken er blijkbaar niet aan ze te ontruimen. Als een in het oog springend hcAvils van dc berusting, die «Spanje aan den dag legt, nu Frankrijk hoe langer hoe meer Spanje in een ondergeschikte positie tracht te dringen, repte graaf Romanones ook van de voortdurende vermindering der Spaansche artikelen op de Marokkaanscho markt. Spanje, is op het oogenblik zelfs het cenigo land ter wereld, welks handel met het Fransclic prolectoraat een deficit te aanschouwen geeft. In het middenpunt der Spaanschc belang stelling staat (hans het Tangcr-staluut, het verdrag van 1021», dat dc stad Tanger wil de internationalisccrcn en dcmililariscoren. Wel worden formeel dc soevcreinitcits- reclitcn van den sultan gehandhaafd, maar het bestuur word opgedragen aan een gc- omplicocrd organisme, waarbij de ondcr- leekenende mogendheden (Frankrijk, Span je, Engeland en sinds 192S ook Italië) betrokken zijn. Frankrijk heeft er in Tan ger steeds bewust op aangestuurd zijn eigen hegemonie door een verdere versterking van de soevereiniteit van den sultan, die onder zijn heerschappij slaat, Ic verstevi gen. Engeland houdt aan dc principes der hite.rnationalisccring vast. omdat hot geen vreemd Gibraltar in dc zecengtc kan dul den. liet wenscht echter een verbetering zijner jiositie door een nieuwe regeling op het stuk der economische en juridische po sitie zijner onderdanen. Italië op zijn beurt F er veel aan gelegen, dat dc poort van dc Middcllandsehc Zee naar den Oceaan open blijft, Spanje toont zijnerzijds zich in elk opzicht ontevreden over den toestand, die door het statuut in hot leven is geroepen, hetgeen onlangs oaerduideliik bleek in dc Cortes, hot Spaanschc parlement. Avaarin sprekers van allerlei richting uiting gaven aan hun misnoegen over dc huidige situa tie. In den stillen, maar niettemin hardnek- kigen strijd, die zich te Tanger fussehen de voornaamste mogendheden afspeelt om den "politiekcn en cconomischcn invloed, voelt «Spanje zich hoe langer hoe meer opzij ge schoven. Het wijt dit in de eerste plaats aan Frankrijk, dat de bcstulirsconstructie, die voordeclig voor dit land is, in elk op zicht exploiteert teil nadeele Aan «Spanje. Van een geïnternationaliseerd Tanger, al dus rodeneeren velen in «Spanje, kan al sinds lang niet meer worden gesproken. De eenige hoop. die «Spanje t. a. v. het statuut 3s overgebleven, is de clausule, die de moge lijkheid concr herziening open laat. Naar het zich laat aanzien, zal onder- In «schon niet Spanje zelf het initiatief ne- icn, aaat dc onzegging betreft van het ver drag, rlat in Mei 1936 expireert. Het hoopt blijkbaar voordeel te kunnen trekken van dc Kngclsehe revisicvoornemens en. zoodia de herziening aan de orde wordt gesteld, zelf aanspraken te kunnen doen gelden. In rJe. eerste plaats wenscht Spanje de inlij- a ing an Tangcr hij hot Spaanschc protec- loraatsgebieil, aangezien de zone. van Tan eer. gelijk onder meer in dc Cortes Avcrd betoogd. met don tegenAvoordigen bestuurs vorm een vreemd oiement vormt in «spaansch Marokko, 'ranger, zoo laten de Spanjaarden tegenwoordig met grooten na druk uitkomen, is een stad. die geheel Spaansch van wezen is. De taal van de meerderheid der bevolking, de betalings middelen en bijna alle openbare instellin gen zijn «Spaansch. De mogendheden, die l ij dc aangelegenheid zijn betrokken, kun nen er. naar van Spaanschc ziide te ken nen Avordt gegeven, staat op maken, dat Tangerin Spaansche handen heter waar borgen biedt voor handhaving der interna- tionaliteil dan hot Tangerstatmit. De vol strekte. onzijdigheid, die Spanje tot dusver aan den dng hooft gelogd on die. het voor nemens is ook in Do toekomst aan den dag te leggen, vormt, aldus wordt er aan toege voegd. eveneens een garantie. Ondertus- so|i".n Iiooft men in de Cortes ook de vraag gesteld of het raadzaam Is reeds nu het vraagstuk in heoj ziin omvang aan do orde 1c stellen. Verschillende sprekers in het paripment. >vezen er op. dat het slinken van den «Spaanschen Invloed niet alleen aan hol sfa'uut dient te worden geweien. Spanje zelf heeft verzuimd de kansen waar te ne men. toon het gelegenheid had met nadruk vf.r. belangen op te komen; terwijl het zelf in menig opzicht lakseh aa'hs. spanden de anderen al hun krachten in. zoodat Spanje terrein verloor. Zoo dient b.v. hel zoo betreurde terugdringen van het Spaansch als verkeerstaal te Avorden toege schreven aan dc vervvaarloozing van het schoolwezen, Avaaraan Spanje zich tc Tan gcr schuldig heeft gemaakt. Botsingen met de politic in Bulgarije Dc Bulgaarsche regeering voert een krach- tigen strijd tegen liet communisme; een dezer dagen is nog een complot ontdekt, dal ten doel had <le ondermijning van het mo- roei der kusiAvachl, die tc Varna gestat ion- neerd is. Dc leider, ceu communist, die te Parijs had gestudeerd en zes talen sprak, is gearresteerd en opgehangen. Verder zijn te Varna nog achttien andere jongelui ge arresteerd wegens anti-militaristische pro paganda. Niet altijd heeft dc politie echter succes. Zoo wisten acht communisten, die te Fuiina, een dorp nabij Kazanlik, een ver gadering hielden, bij dc komst der politic te ontkomen, nadat zij een politiebeambte on een student hadden gedood. Na bloedige gevechten mot hun achtervolgers lukte het den communisten zich in dc bergen terug te trekken. Drie dagen later werden do com munisten opnieuw in het dorp gesignaleerd. De politic spoorde hun verblijfplaats op en besloot een inval in het huis tc doen. Zij werd echter met een kogelregen begroet en nadat twee politiebeambten en een burger, die hulp verleende, waren gedood, vluchtten dc communisten Avecr dc bergen in. Een vol genden morgen ping do politic er toe over dc communisten met handgranaten in hun verblijfplaatsen in de bergen aan te vallen. De. communisten Avisten nochtans door een geheime uitgang tc ontkomen. Toen de politie de. verblijfplaatsen der communisten binnendrong, voncl zij één der desperado's, die, na zwaar gewond te zijn, zelfmoord had geploegd, teneinde niet in handen der politie te vallen. Voorts bevon den zich in dc schuilplaatsen cenigo bed den en grootc hoeveelheden levensmiddelen, alsmede cenigo boeken voor dc studie van vreemde talen. In de Dietrich Stcin-Gasse tc Wccncn werd Vrijdag een centraal agitafiobureau der communistische partij ontdekt. De lei der, een ontslagen bankbediende. Wilhelm genaamd, word gearresteerd. De polilio legde beslag op een groote hoeveelheid pro pagandamateriaal. PARIJS, 26 Mei. (V.D.). Gisteren heb ben zich in de nabijheid van liet Graf Aan den Onbekenden Soldaat onder den Are de Trioniphc vechtpartijen voorgedaan, tenge volge van het feil, dat een aantal nationa listen schreeuwden „Geef dc macht aan Weygand", nadat generaal Woygand mot zijn vrouw gepresideerd- hadden over oc plechtigheid van het hcrontstckon van de eeuwige vlam boven hef. Graf. Er werden verschillende personen gewond. Na dc huwelijksplechtigheden reed van Stockholm, welks het Dcensche kroonprinselijke paar door dc feestelijk versierde straten bevolking zijn opgetogenheid uitte in geestdriftige ovaties DEN HAAG, 26 Mei. De Partijraad van den Vrijzinnig-Democratischen Bond liceft heden tc Den Haag een zeer druk bezochte vergadering gehouden, ter bespreking van dc gebeurtenissen, die tot. hel aftreden van inr. Marchant hebben geleid. Eenstemmig keurde men, hetgeen door dc hceren Oud, Kranonburg en Joekcs in de aangelegenlieid-Marchant is verricht, goed; ook bleek men zich geheel met wat door hen in den „Vrijzinnig-Democraat" te dezer zake werd geschreven, Ic kunnen ver- ecnigen. Op den voorgrond stellende, dat hot lid maatschap van dc pailij open staat voor persopen van elke godsdienstige richting, indien zij slechts de beginselen van dc partij onderschrijven, achtte dc partijraad niettemin begrijpelijk, dat mr. Marchant, in verhand met dc bijzondere plaats, die hij in den hond heeft ingenomen, besloten had, dc banden met de partij te verbreken. Met Avaarclcenng werd dc arbeid her dacht, door mr. Marchant in zijn langdurige politieke- loophaan voor dc pürlij verricht. De partijraad wasGvoorts van meen ing, dat, gezien de zuiver persoonlijke houding van de partij tegenover het kabinet niet behoeft tc worden gewijzigd. 99 UTRECH TSC HESTRA A T 17 f3.25 TELEFOON 145 Dc algemecne jaarvergade? ring tc Amsterdam AMSTERDAM, 25 Mei. De Ncdot landsch Zuid-Afrikuunscne ci ccniging heeft heden middag in Ivrasnapolsky huur algemecne vergadering gehouden. Dc Voorzitter, prof. dr. 1. Pont, herinnerde in zijn openingswoord aan een belangrijke gebeurtenis, die 25 jaar geleden plaats vond: de totstandkoming van dc Unie van Zuid Afrika. De toenmalige voorzitter der Zuid- Afrikaanscho Vcreciiiging, do beer G. A. A. Middclberg, verwachtte met vreugde en dankbaarheid, wat door de niouwc Unie zou worden tot stand gebracht en als wij ons thans aldus spr. afvragen of die vreug dc en dankbaarheid gewettigd zijn geweest, zul niemand onder ons die vraag ontken nend kunnen en willen beantwoorden. Zoo wel op politiek- als cultureel gebied heeft Zuid-Afrika in deze jaren veel beleefd en doorgemaakt; wat de politiek betreft, her innerde spr. aan den strijd der grootc voor mannen; aan de vele tegenover clkandci staande stroomingen, aan dc reis, welke ge neraal Hertzog in 1918 naar Europa maakte, waarbij hij vergeefs zelfbeschikkings recht vroeg voor het Zuid-Afrikaansehó volk en ten slotte aan liet optreden in '1931 van een ministerie, waarin dc tegenstellingen zijn verecnigd, overwonnen. Wat. bet cultuurgedeelte betreft: in 1910 was er nauwelijks een cultuurbeweging; dan volgt echter een beroep, dot steeds dringen der wordt, op eigen taal en school. In 192; is het Zuid-Afi'ikaanscu in de kerken en een jaar later in de scholen, volledig erkend. Wat 25 jaar geleden ondenkbaar scheen, bestaat thans: een krachtig Afrlkaanseb hewustziln, dat ook van Engèlscho zijde wordt erkent. Daarom is er, evenals 25 jaar geleden, reden om met. vreugde en dank baarheid liet heden non Ie zien. Iïet afgoloopen juni -- zefdo spr. vorder was van een bijzonder karakter; zoo nam de ieugdcorrespondentie van Ncderlandsche jeugd niet Zuid AfnUaansche jeugd sterk toe. Spr. herinnerde voorts aan den zeer ge slaagden vacunticcursus in Leiden voor Zuid-Afrikaanschc juridische studenten; aan de vei tooning van de prachtige film van den Krugerwikltuin en aan liet grootc succes van den stapelloop ie Amsterdam, draad loos van Zuid Afrika uit, van het motor- vracht- en passagiersschip „Bloemfontein" der Ilolland-Zuid-Afrika-Lijn. «Spr. merkte voorts op, dat er dit jaar groo tc vraag is naar emigratie naar Zuid-Afrika De werkzaamheid van het bureau der Vcr eciiiging is dan ook dc eerste maanden van dit jaar geheel voor deze zaak opgcëischl Velen hebben, door bemiddeling van do Zuid-Afrikaansclic Vcreciiiging. een nieuw arbeidsveld in Zuid-Afrika gevonden. Do Vcrccniging is bereid, allen te helpen, van wie met eenigc zekerheid verwacht kan wor- den, dat or oen jilaats voor hen is tc vindon. Een dezer dagen ontvangen telegram meld de echter, dat de markt voor timmerlieden oververzadigd is. Met gevoelvolle woorden herdacht prof. Pont hierna het heengaan van liet hoofdbo st uurslid, mr. B. de Gaav Fortman, van dr. H. .T. Kievit de Jonge van liet Algemeen Ne derlandsch Verbond, van den oud-consul ge ncraal der Nederlanden in Pretoria F. .T. Do niela NieuAvenluiis; van den oud-president I VRcitz, ccrc-iid der Vcreeniging, als mede het afscheid van den penningmeester den heer II. A. D. van den Wall Bake. De voorzitter zcidc tenslotte, dat de Ver- ceniging de voetsporen zal blijven drukken van dc m: 'men, die haar hebben geslicht. (Applaus). Nadat de verschillende verslagen waren goedgekeurd, Avcrd in de vacatures, ont staan door periodiek aftreden en bedanken van leden van het hoofdbestuur, voorzien dooi' de verkiezing van jhr. mr. C. Bcelacrtö van Blokland te Zeist; prof. dr. G. Besselaai Ic 's-Gravenhagc; mr. G. B. Forluyn te Gro ningen; den lieer J. A. A. Ilartland tc Voor burg; dr. F. Middclberg tc Loenersloot; dr. A. Welcker tc Amsterdam; dr. II. van Reock Vollenhoven In Heemstede en prof. dr. A A. van Schelven te Haarlem. Vervolgons hield de gezant van de Unie van Zuid-Afrika te. 's Gravenhage, Z.Exc. H D. van Broekhuizen, een voordracht over: „Do studie van Zuid-Afrikaners in Neder land." Dc heer N. G. v. d. Meij te Den Haag zal den heer Van 't Sant opvolgen DEN HAAG, 25 Moi. Zeer binnenkort, vermoedelijk reeds heden, is dc benoeming te verwachten van den heer N. G. van dei' Meij, hoofdinspecteur van politic, chef van dc afdocling Centrale Controle, tot Hoofd commissaris van politic alhier. Dc heer Van dor Meij heeft zoor snelle carrière gemaakt. De thans 41-jarige nieuwe titularis kwam als jong inspecteur bij hot Haagschc politiccorps, waarbij hij dc vel schillende rangen doorloopcnde, onkloin 'ol den rang van hoofdinspecteur, chef van de Centrale Controle, als hoedanig liij benoemd werd tijdens de ambtsperiode van den hoofdcommissaris, den heer Van 'l Sant. Ilij werkte met dezen nauw samen en was als het ware diens rechterhand, waar het be trof organisatievraagstukken. Zijn a\ ij wel ingelicht, dan zou de benoe ming van den heer Van der Meij reeds in gaan begin van dc volgende maand. Een algemecne Ncderlandschc vcrccniging gesticht DEN IIAAG, 25 Mei. Lenige burgerlijke autoriteiten in .samenwerking met militaire deskundigen hebben het initiatief genomen tot het stichten van de Algemecne Ncder landschc Luchlbcschcnnmgsvci ceniging, welke zich ten doel stelt; 1. liet verschaffen van juiste begrippen aan dc bevolking omticnt do mogelijkheid der luchtoorlog en van dc beperkingwaar aan deze is onderworpen, dc uitwerking en de grootte van het luohtgcvaar en de mo gelijkheid van bescherming tegen' lucht aanvallen, van inlichtingen in den ruim- sten zin des woords aan de bevolking in alle gelederen, nopens dc van ovorheids- Avcgc (Slaat, gewest, gemeente, bedrijf) ge nomen en te nemen beschermingsmaatre gelen en de steun Avclke aan de desbetref fende organisatie moet Avorden verleend. 3. Het uitdragen naar elk Ncdcrlandsch gezin van de noodzakelijkste kennis om trent de door icdcren burger in eigen huis of bedrijf zelf te nemen beschermingsmaat regelen en Ic volgen gedragsregelen in liet openhaar aoor, tijdens en na luchtaanval- Ion. 4. Tiet krachtig en daadwerkelijk bevor deren van de voorbereiding, den ophouw en de venvezen lij king van die zelfbescherming deze Avaar mogelijk te leiden, te steunen, en hiervoor geschooid personeel en betrouw baar materiaal tor beschikking te stellen. ONDERWIJS IN HET BEZUINIGINGSPLAN Zooals men avccI, bevat het grootc bczui- iiigingsontAVerp van dc Regeering ook een omvangrijke ondenv ijsparagraaf. Naar dc Maasbode verneemt, heeft, mi nis- Ier Marchant, vermoedelijk in verband met de spoedige indiening van dit ontwerp, ovci de bezuinigingen op het onderwijs den On derwijsraad niet gehoord. Minister Slolcmakcr de Bruine, thans ad interim met het beheer Aan hot Ondcrwijs- clepartemcnt belast, heeft thans echter aan den Onderwijsraad een brief gezonden, waarin hij schrijft tc mogen veronderstel len, dat de leden van dien raad zich op de hoogte hebben gesteld van hetgeen omtrent het onderwijsplan in het bezuinigingsplan voorkomt. I-Iij verzoekt den leden van den raad en diens afdoelingen hun meeningen en gedachten over de onderw ijsparagraaf in het hozuinigingsonlAverp alsnog aan hem kenbaar te Avillen maken en hun opmer kingen zoo snocdig mogelijk aan hem te willen toezenden. JO VINCENT HERSTELD Jo Vincent, die geruimeu tijd ziek is ge weest, is geheel hersteld. Zij zal Woensdag avond 29 Mei voor het coM jatmt ontreden en Avel in dc u.'lv: :,'g vrnr de 11. Moll Ivf esse, weike door oe "."ededaii/lschp Baeh- aciccniging in de Groote Kerk te Naaiden zal aa'ordcn gegeven. Voor dc koffietafel Valliser schotel. Bereiding: Maak een bos asperges op de ge wou e wijze schoon en kook ze gaar in Avater met zout. Leg ze, wanneer ze koud zijn in .het midden op een platten schotel. Beleg de rand van den schotel met plakjes tomaat, bespoten met mayonnaise. Presen teer er ook mayonnaise bij. VvOor dc middagtafel Varkcnscarlxo.nade. Aardappelen. Worteltjes. Eenvoudige créUtiC. Raadsbesluit van Dein Haag door Ged. Staten vcx-- nictigd DEN IIAAG, 26 Mei. Gcdep. Stalen a an Zuid-Holland hebben, naar Vóóruit meldt, met. vernietiging van liet desbetreffend raadsbesluit van 6 Mei besloten mevr. G. W. BlcuminkLouman niet loc tc laten als lid van den gemeenteraad. Hot. raadsbesluit was genomen op voorstel van dc -commissie voor het onderzoek der geloofsbrieven, Avelk voor stel o.a. door den burgemeester is bestreden. Van dc genomen beslissing is dc burgemees ter dan ook in beroep gegaan cn Gcdep. Stalen hebben hem in het gelijk gesteld. Mevr. Blcumink is voornemens in beroep te gaan bij dc Kroon. In hun besluit overwegen Gcdep. SI at en, dat art. 25g der Gemeentewet (Avaarin van het raadslidmaat schap zijn uil gesloten ambtenaren, belast met het ontvangen of uitgeven der gelden van de gemeente of rekcnplichtig aan eenigc aan het gemeente bestuur ondergeschikte administratie) ge acht moet worden betrekking te hebben op personen, die niet vamvegc het gemeente bestuur zijn aangesteld, of daaraan onder geschikt, daar anders deze bepaling over bodig zou zijn naast de uitsluiting in art. 25f van ambtenaren, die vanwege het ge meentebestuur zijn aangesteld of daaraan ondergeschikt. Ged. «Staten beschouwen dc Stichting Haagschc Sport- cn Speelterreinen, waaraan de echtgenoot van mevr. Blcumink is ver bonden, blijkens de statuten als een aan het gemeentebestuur ondergeschikte admi nistratie en W. Blcumink tot wiens werk kring behoort liet incassecrcn van gelden a oor deze administratie als aan haar rekcn plichtig. Blcumink is naar de opvatting van Ged. «Staten derhalve ambtenaar in den zin van art. 25g der GemeentCAvet en valt mits dien onder de daar bedoelde uitsluiting van het raadslidmaatschap. Daartegenover kan geen beroep Avorden gedaan op een beper kende duiding van het Avoord ambtenaar, omdat noch in de Gemeentewet zelf, noch in de bedoeling van den Avetgever van 3851 bij de regeling dezer materie eenigc grond kan Avorden gevonden voor zoodanige be perking. IIET AANTAL E~DDEN IN ZIEKENHUIZEN Uit een onderzoek is gebleken, dat hot aantal beelden in de onderscheidene zieken huizen in Nederland belangrijk groot er is dan de behoefte; een groot aantal bedden is regelmatig niet bezet. Hieruit ontstaat een toestand, die occonomisch zeer beden kelijk is, zonder oenig hygiënisch voordeel lo bieden. Uitbreiding van het aantal bed den, vooral wanneer dit onoordeelkundig geschiedt, zou den toestand nog belangrijk kunnen verergeren. De Regeering overweegt maatregelen om dit te voorkomen. In verband daarmede raadt de minister van Sociale Zaken aan, dat degenen, die plannen bobben lot uitbreiding van bestaan de of oprichting van nieuwe ziekenhuizen, hem met spoed doen Aveten. in welk sta dium deze plannen op 20 Mei verkeeren. Bij de nadere uitwerking vajJ de aanhan gige voornemens kan dc Regeering daar mede dan zooveel noodig rekening houden. EEN VLIEGVELD? ARNHEM. 25 Mei. Godepulc rde Staten -n Gelderland hebben bij de Provinciale Staten een voorstel ingediend om een be drag van f 135.000 beschikbaar te stellen voor don aanleg van een vliegveld bij Eist.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1935 | | pagina 2