dagblad
15
^oridaasbla
dagblad
15
AMERSFOORTSCH
itlE^FSOKTSCH
Garbo's 99The painted veil"
ituihei
Airier sfoorisch
nm
FILMNIEUWS
THANS
CENT PER WEEK
MET GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
THANS
CENT PER WEEK
MET GRATIS
ONGEVALLENVERZEKERING
EEN DRAMA MET
HAPPY END
MADAME DU BARRY
BRENGT ONGELUK
LETTERKUNDIGE KRONIEK
DROGISTERIJ „DE GAPER"
fe/
SfeÖfcUta itófrMV-lMN VwV
De eerste film waarin Greta
Garbo op het witte doek
lacht
GRETA GARBO, verschijning van stille
schoonheid, symbool van geheimzin
nigheid, voorbeeld van onbekende tragiek
cler jeugd.Het zijn gedachtcnassocialies
die onwillekeurig bij ons boven komen, als
wij den naam van dezo grootste aller film-
speelsters hooren cn ieder spitst onwille
keurig de ooren om tc vernemen wat er aan
'de hand is. Wij hebben Garbo in den loop
der jaren loeren kennen en loeren liefheb
ben, cn elke nieuwe film wordt met groote
.verwachtingen tegemoet gezien, terwijl nog
niet de herinnering aan dc laatste rolprent
uitgevaagd is.
Wie is er Koningin Christina ver
geten, of Grand Hotel of Anna Ka-
renina? En thans verschijnt wederom
een nieuwe film The painted veil,
waarin ons een nieuwe Garbo geboden
wordt, één die lachen kan. die het veel
bewogen leven van een vrouw uitbeeldt, die
zich geplaatst ziet voor het drama „vrouw,
vriend en echtgenoot".
Garbo is gehuwd met een medicus, doch
op zekeren dag bemerkt deze dat zijn vrouw
liefde gevoelt voor ziin vriend, een ambte
naar in I-Ionkong. Deze ontdekking is het
fciteliike begin van de film en direct hier
op verschijnt de Garbo. zooals zii zich croot
heeft weten te maken, als de vrouw die in
weinig woorden en gebaren alles weet uit
te drukken: een vrouw, die nimmer haar
echtgenoot liefgehad heeft, doch wel den
vriend. De man. die door te veel aandacht
te schenken aan zijn werk, ziin eenige lief
de verloor, stolt haar voor een keus: echt
scheiding en huwelijk met den vriend, of
meetrekken naar het binnenland van Chi
na. waar een vreeseliike epidemie heerscht.
De vriend, bang voor de gevolgen van deze
keuze, weifelt in ziin beslissing en Garbo
voelt zich ook in hem ontgoochelt, zoodat
zii besluit met haar echtgenoot mede te
gaan. hoewel de schijn-liefde thans geheel
in haat omgezet is.
In plaats dat. zii echter als slachtofster
van dc ziekte valt. komt. hii op het ziekbed
cn dan dringt tot haar door welk een groote
liefde deze echtgenoot voor haar heeft. Hij
ziet dit en besluit'dan haar terug te laten
gaan naar betere streken, waar geen ge
vaar dreigt, en inderdaad vertrekt, zii, den
zieken medicus wanhopig verdrietig achter
latend.
Toch heeft. Garbo het gebied niet kunnen
verlaten, want als verpleegster heeft zii
dienst, genomen in een hospitaal en daar
vindt haar man haar ook. De opstand die
in het gebied uitbreekt, doet Garbo besef
fen dat zii haar man moet helpen cn in
prachtige beelden wordt deze scène door
ren regisseur gegeven. Zii vindt haar man.
cn de verzoening komt tot stand; een ge
lukkig einde van een fel-dramatische film
en welk einde uit dien hoofde dan ook niet
volkomen bevrediging zal schenken aan
diegenen, die verder dan een happy-end-
hoop zullen kijken.
De rol van echtgenoot wordt uitge
beeld door Herbert Marshall, den Engel
schen acteur die zich in den laatsten tiid
een goeden naam heeft weten te verwer
ven. terwijl de vriend uitgebeeld wordt
door George Brent. Jean Hersholt is de va
der van Garbo. een Oostenriiksch professor,
die geen leidende rol vervult
Greta Garbo naar haar creatie in
„The painted .veil"
De regie was in handen van Richard Bo-
leslavsky, die in Polen geboren zijnde na
den wereldoorlog zich een weg baande naai
de film. Hii heeft prachtige stukken in deze
film geboden, waarbij duidelijk blijkt dat
hii weg weet met een actrice van het talent
als een Garbo. maar ook ziin er zwakke
scènes, zooals de aanhef cn het slot. het
welk echter niet alleen aan de regie be
hoeft te liggen, daar ook bet scenario, dat
naar een roman van Somerset Maughan is,
hiervan schuld voor ziin rekening kan ne
men.
Mijn vrienden zijn bang voor mijn toe
komst, zij vreezen dat de rol van Madame
DuBarry mij ongeluk zal brengen.Maar ik
ben niet bijgcloovig on ik ben niet hang,
en lachend gooide Dolores del Rio haar be
koorlijk hoofd achterover, toen zij deze uit
dagende woorden uitsprak. Zij tart open
lijk de overlevering, volgens welke het nood
lot alle actrices achterhaalde, die dc rol
van Madame DuBarry uitbeeldden.
Dertien jaar geleden veroverde Pola Negri
de wereld met haar film P a s s i o n. Pola
speelde hierin de rol van Madame DuBarry.
En het had er den schijn van alsof cr voor
één enkele keer geen ongeluk uil zou voort
komen, want Hollywood was zoo verrukt
over haar spel, dat men Pola over liet ko
men en haar een schitterend contract aan
bood. Maar dit geluk scheen slechts een
vermomming van dc tragedies, die zouden
volgen. Pola Negri scheidde van Graaf
Eugène Dombski. En in vlugge opvolging
kwamen eenige pijnlijke teleurstellingen in
de liefde, zooals met Tadc Styke, met Char
lie Chaplin, die met een ander trouwde,
met Rudolph© Valentino, die stierf en met
Prins Serge M. Divani, van wicn zij na een
kort huwelijk weer scheidde. Nu is ze niet
meer een der grooten van Hollywood, zij
is naar het tooncel teruggekeerd.
Wie kan zich nog Mrs. Leslie Carter her
inneren? Carter was twintig jaar geleden
dè star van het tooncel. De rol van Madame
DuBarry maakto hieraan een einde. Tot
zij de rol van Madame DuBarry op liet too-
neel speelde, had ze rijkdom, succes en
geluk. Zij stond op het toppunt van haar
roem, toen zij deze Fransche betoovcrende
vrouw zou uitbeelden. Toen zij deze rol
speelde werd zij op William Payne, een
acteur verliefd cn trouwde met hem. Dit
huwelijk verbrak een clausule in het con
tract dat zij met Belasco was aangegaan.
Mrs. Carter kreeg hierover met Belasco
onaangenaamheden, zij verbraken spoedig
daarna hun succesvolle overeenkomst. Zij
beproefde onder een nieuwe leiding haar
loopbaan to hernieuwen, liet geluk had
haar echter den rug toegekeerd. Zij ging
failliet. Zij kwam deze slag niet te boven,
kreeg opnieuw financicele zorgen cn ging
voor de tweede maal failliet.
De tooneelhistorie bevat vele gevallen van
tegenspoed door de vertolking van Madame
DuBarry veroorzaakt.
Dit overkwam Annv Aiders, een Duitsclie
actrice. Zij was de ster van de Londensche
opvoering van Madame DuBarry. Anny
Ahlers had een overweldigend succes, maar
gedurende het spelen van deze rol werd
haar gezondheid geschokt door een ner-
vc-use aandoening. Haar leven eindigde tra
gisch.
Een Engelsche actrice, Kathlyn Hilliard
genaamd, verving Anny Ahlers, maar reeds
bij dc tweede voorstelling viel zij op liet
tooncel flauw. Zij werd naar een rusthuis
vervoerd, waar zij kort daarna overleed.
Lucille de Tours, een Fransche actrice,
trad in een stuk op, dat geheel gebaseerd
was op het leven van Madame DuBarry; zij
werd op mysterieuse wijze ziek. Ook zij
stierf.
Laurette Dauvrigne, een andere Fransche
actrice, kreeg op het tooneel, een ontzettend
ongeval, toen zij in dit stuk optrad. Even
eens Gitta Alpar, de vrouw van Gustav
Fröhlich, viel op het tooneel flauw, nadat
zij in de gelijknamige operette zong.
Is het een wonder, dat met het gebeuren
van al deze vreemde tragedies, bijgeloovige
menschen de meening zijn toegedaan, dat
de rol van DuBarry ongeluk aanbrengt?
De origineele Madame DuBarry, de vrouw
door wier levenswandel zoovele tooneclstuk-
ken tot stand zijn gekomen en waarvan
Warner Bros een film produceerde, was een
Fransche avonturierster, wier werkelijke
naam Marie Jeanne Becu luidde.
Zij was van een bedwelmende schoonheid
om welker reden Graaf DuBarry haar
trouwde, terwijl hij haar later als lokvogel
in zijn speelhuizen gebruikte.
Door haar schoonheid en geest vertoefde
zij spoedig aan het hof van Lodewijk XV.
als diens erkende geliefde. Maar helaas werd
de origineele DuBarry evenals op liet too
neel en in de film achtervolgd door het
noodlot.
Als een nasleep van de Fransche revolu
tie werd zij onthoofd.
Zoo betaalde zij voor de zonden van haar
leven.
Bedaaghde Zomermaent, men laat geen schaap verlegen;
Indien het gaat vermast, zoo neem het op uw schoot:
Maar scheert ghy 't om de wol, zoo scheer het niet tc bloot.
En wasch het wit, als sneeuw, dat u de hemel zegen.
Drijf, vroeg cn spa, de kudde in 't velt, cn naar het hoek:
Zij loont u met haar melck, en spier, cn ruige lock.
VONDEL.
Gesprekken met Masarijk
Denker en Staatsman, met
een levens-schets door Emil
Ludwig. Geautoriseerde ver
taling door Titia Jelgcrsma
van Loghem Slaterus U.M.
Arnhem, 1935).
IN deze kroniek moge dc reeks van korte
beschouwingen, gewijd aan aclueele
Ncdcrlandsche boeken even worden on
derbroken. en des lezers aandacht gevraagd
worden, voor een boek. dat ongeveer gelijk
tijdig in het Duilscli (bij Em. Querido) cn
in het Nederla' Isch is verschenen, Lud-
dig's „Gesprekken met Masarijk", den grij
zen Staatspresident van Czecho-Slowakijë.
Ludwig doet een levens-schets van den
Czcchischcn denker-staatsman aan zijn
gesprekkenreeks voorafgaan, en ik zal, al
vorens de gesprekken te kenschetsen en
kritiseeren. den lezer met een enkel woord
aan de belangrijkste feiten uit dat leven
herinneren.
De man, die zich thans op de hoogste
plaats bevindt in Czecho-Slowakijc. was dc
zoon van een koetsier en een dienstmaagd
op een der landgoederen van den machti
gen Keizer. Masaruk was op ziin zestiende
jaar smidsknecht. Hii moest door een zijner
onderwijzers van dc pomp. waar hij 's mor
eens de einmer vulde met het water om
de smidse schoon te maken, naar de school
teruggehaald worden. In don Oostcnrijksch-
Pruisischen oorlog toonde hij voor het eerst
zijn listigheid. De Pruisen drongen door tol
het vrome dorp in het dal, waar hij woonde
en de bevolking vreesde voor plundering.
Maar de ionge Masarijk schreef gauw. met
groote letters op den muur van het eerste
huis hii den ingang: „hier is cholera!" Toen
maakten de soldaten eerbiedig een ormveg,
cn de boeren lachten achter hun rug.
Masarijk werd van smid onderwijzer,
hii leerde Latijn bii eenc geestelijke, maar
alleen de woorden uit een lexicon, want
een grammat ;ica was er niet, cn hij werd,
omdat hii zooveel woorden kende, tot het
gymnasium toegelaten. Toen hii eenmaal
in de stad was. zond dc Voorzienigheid
hem een figuur, die hem verder den weg
zou banen. Een' hoofdcommissaris van po
litie maakt hem tot repetitor voor ziin zoon.
Masarijk verhuist naar Wecnen en komt
aan de Weensche Universiteit. Vrienden
heeft hii daar bijna niet. TTiis een wan
delaar, die altijd buiten t;ocft, cn tachtig
jaar lang dagelijks in de buitenlucht com
pensatie gezocht heeft voor zijn wroctcnden
geest. Omstreeks dien titel vat hii ziin eer
ste beeld van de wereld samen in eon book
Het handelt over den dood. maar hot ziet
den dood. zooals een hygiënist den dood be
handelt. voortdurend vreezend: hoe kan
men de oorzaken ervan beperken of ver
wijderen? Terwijl dit hoek aanklachten be
vat tegen oorlog, alcohol, kapitalisme,
wordt liet bijeengehouden door één doorloo-
pende verbazing over liet feit. dat een
mensch ziin levensfakkel met eigen hand
kan uitblusschen. Geen enkel zelfmoorde
naar, zelfs niet uit de zuiverste motieven,
vindt hier maar dc minste rechtvaardiging.
..Wie den dood begeert", zei Masarvk tot
Ludwig. „is psvchisch4 ziek cn afgedwaald,
want hii betrekt alles op zichzelf". Te
Leipzig, waar Masaryk later heenging om
Fockncr. Avcnarius en Wundt tc hooren,
trad er na ecne lozing over zelfmoord een
bleeke ionge man op hem toe, die bekende,
dat hij van plan was geweest, zich het
leven tc benemen, maar dat hii nu genezen
was. In datzelfde Leipzig vond Masaryk
ziin vrouw, Charlie Garrigue. een Ameri-
kaansche van Fransche afkomst, die naar
Europa gekomen was om muziek te studee-
ren. Het werd een voortreffelijk huwelijk.
Gemeenschappelijk klopten hun harten, hun
heider wil drong steeds tot hooger aardsche
volmaking in hun geloof aan onsterfelijk
heid. Beiden streefden volstrekt niet naar
geld of gezag, maar bezaten dc eerzucht,
tot de. voortreffelijkste menschen van hun
tijd te bchooren. Zij vulden elkaar volko
men aan. Hii was opgewekter, zij muzika
ler. hii actiever, zii meer vrouwelijk-bc-
schermend, cn in het algemeen waren man
nelijke en vrouwelijke eigenschappen bij
het paar volkomen natuurlijk verdeeld.
Ludwig onderbreekt ziin levensbeschrij
ving door een korte karakteristiek van
Masarvk's uiterlijke vrschijning. „In den
bloei van zijn laren was Masarvk een knap
man. en hoewel hii ziin uiterlijk niet cul
tiveerde, toch moet het bewustzijn hiervan
hem hebben geschraagd, want. ziin sterke
invloed, vooral op ionge menschen. zal ook
wel aan dezen organischen faclor toe ie
schrijven zijn. Tot op hoogen leeftijd heeft
hij die innerlijke cn uiterlijke harmonie in
ziin bewegingen bewaard, cn Ludwig ver
klaart dat hij hij niemand zoozeer charme
en waardigheid verbonden heeft gezien als
bij dezen man. die Goethe's ouderdom reeds
overschreden hoeft.
In het jaar 1882. toen men ie Praag een
Tsjechische Universiteit vestigde, viel do
aandacht op Masaryk. Daar aan de Praag-
sche TToogeschool le?rdc hij ziin volk ken
nen. Hii wierp er zjch in den nationalen
strijd, richtte een tijdschrift op, later een
courant en ging oo ren geheel nieuwe reyo-
utionaire wijze met ziin studcyten om.
Had men vroeger ooit. van een professor
gehoofd, die onder hot raam var. een stu
dent floot, om hem naar beneden te roepen
JULIANAPLEIN 3. Amcrsloort.
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Oriënt Henna Shampooing.
Verft door gewoon v/asscbe» clii haar
in elke gcwenschtc tint.
Onschadelijk t 0.G0.
en rnec uit wandelen te nemen? Welk ge
leerde scheen er een bibliotheek op na te
houden, om aan eiken armen student te
kunnen Iconen, wat. hii noodig had? Waren
cr nog meer hooggeleerden, hii wie men
met zijn particuliere zorgen, desnoods
's nachts, kon aankomen, om moed. ra-ad
of geld. of zelfs een winterjas te krijgen?
Het merkwaardige van den Masarvk uit
dezen tijd is. dat hii niet bepaaldelijk bii
een partij was aangesloten. Ziin singularia
teit hond hem nooit lang aan een gemeen
schap. het kwam tot uittreding, later stand
jes. disciplinaire maatregelen, zelfs proces
sen. Ook dc geestdriftige Tsjechen konden
zich niet geheel op hunnen nieuwen mede
stander verlaten. Masarvk begaf zich in den
nationalen strijd, niet uit constructieve be
weegredenen. nog minder, gedreven door
eerzucht, maar waarlijk op moreele gron
den. Rechtvaardigheid had hu de basis van
den Staat genoemd, „do arithemetiek der
liefde".
Wij krijgen nu verder de geschiedenis
van Masariiks ontwikkeling als parlemen
tariër cn Staatsman. Masarvk is misschien
de eenige Europeecr. die getracht heeft den
wereldoorlog tc verhinderen. Toen hii in
1912 met. rccht.streeksche voorstellen van
den Servische» premier Pasjitsi naar Graaf
Bcrchtveld was gegaan, heeft deze. die den
oorlog wilde, dc draad laten glippen, cn
zich later uitgelaten, dat die professor op
provisie werkte.
Het is oen merkwaardige geschiedenis,
dc schepping door Masaryk, van den Tsjecho-
Slowaaksehen staat. Met een van ziin doch
ters. die liidcnde is. stapt hii in November
in den trein naar Italië, wordt aan de grens
wegens het ontbreken van visa aangehou
den. treedt plotseling en voor het eerst als
afgevaardigde op en doet wat hii zestig
iaar lang nooit heeft gedaan, het verbodene,
gewelddadige. Ilii springt in een vertrek
kende» trein en reist naar Rome. Nu nadert
dc avontuurlijkste periode van ziin leven.
Zijn doel is voortaan, om dc leidende
staatslieden van de Entente er van tc over
tuigen. dat dc Oostenriikschc monarchie
moet worden vernietigd, want alleen op do
puinhoopen der Ilabsburgschc monarchie
is do nieuwe staat ie vestigen. Ilij ging uit
de tienduizenden Tsjechische en Slowaak-
sche deserteurs, uit de duizenden genatio
naliseerde Tsjechen in Parijs, Londen cu
Amerika een Tsjechisch leger vormen, cn
hii besluit dc Tsjechische krijgsgevangenen,
in Rusland te organiseeren als hulpmacht
van dc Entente. Terwijl dc Tsjechische
legioenen door Siberië marcheeren. moet
Masaryk ze vooruit, hii reist naar Amerika,
cn slaagt erin den machtigen Wilson van
het recht der Tsjechische zaak te overtui
gen en zoo ziet hij dc onafhankelijkheid
van het Vaderland voor zich.
Ik achtte liet. van veel belang, door de
herinnering aan de voornaamste feiten uit
het leven van Masaryk, die ons in Ludwigs
inleidende karakterschets uitvoerig worden
meegedeeld, belangstelling te wekken voor
dit zeer interessante hoek.
Er ziin twee vragen, die door de lectuur
van dit geschrift worden opgeworpen. De
eerste vraag is de vraag naar liet karakter
van Masarvk. Onwillekeurig treden wij in
eene vergelijking met Mussolini, den andere
groote figuur, over wicn Ludwig ons heeft
ingelicht. Mussolini, zooals hii ons in Lud-
wig's „Gesprekken met Mussolini" wordt
geteekend komt ons aan den ecnen kant
sceptischer, aan den anderen kant eenvou
diger voor dan Masarvk. In de Masaryk-
fijeuur bliift een zekere con trovers tusschon
ziin humanistische en demokratischo na
tuur. zijn eigenaardige bewegelijkheid, en
ziin hardnekkig doorzettingsvermogen. Ma
sarvk lijkt bijna te gecompliceerd om to
fungecrcn als de Statcnbouwer en natio
nale leven-verwekker, die hij toch gewor
den is.
In overeenstemming met deze ingewik
keldheid is de aard van Masarvk's conver
satie met Ludwig. Ludwig traeht een zeker
svstcem te brengen in ziin relaas door nu
eens Ie spreken over Masaryk als denker
dan weer over Masaryk als staatsman.
Maar veel meer rlan He ..Gesprókken met
Mussolini" geeft Hit boek den indruk, oen
verzameling zeer interessante aforismen te
zijn. De strakke oenheid van het relaas over
Mussolini ontbreekt hier.
Ludwig is rje fotograaf van historische
figuren, zooals Zwoie hun schilder is. Lud
wig mist. He geniale bekwaamheid van
Stefan Zweig. tot dc diepste diepten van
een karakter door te, driiivon met een per
soonlijke intuïtie. TTii geeft en hii doet dat
op zeer knappe wiize cönclusics uit. fei
ten en modedeoliiigen. Niettemin is de
lectuur van een geschrift nis Ludwig pu
bliceerde over Masaryk noodzakelijk voor
allen, die een inzicht hcgncrcn in dc ge
schiedenis van eigen tiid.
P. II. R1TTER Jr.
