Sociale zaken aan de orde
DE VEERTIGURIGE
WERKWEEK
DE VUURBOL VAN
11 NOVEMBER
Ruwe handen
6 PERSONEN LICHT
GEWOND
WALDORP RADIO
TOESTELLEN
NED. FABRIKAAT
Cursussen voor dienstmeisjes?
Werklooze jeugd
Dr. H. J. PIPPELt
Jc BUAD PAG. 1.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1933
PARL. OVERZICHT
Het probleem van den
vrouwenarbeid
DEN HAAG. 22 Nov. De algemeene
beschouwingen over de begroeting van
Sociale Zaken hebben maar korten tijd
in beslae genomen. De heer Steinmetz
(R.K.) klaagde, dat de regeerine zoo
weinig voor de groote gezinnen doet.
Z.Exc. antwoordde, dat zij toch zekere
voorrechten genieten bii de steunnor-
men. de werkverschaffing, enz. Ds.
Kersten (S. G.) bepleitte voor de zoo-
veelste maal afschaffing van de sociale
verzekering, welke echter volgens den
bewindsman een zegen is. Als de nien-
schen niet verzekerd, en oud of inva
lide zijn. mo.eten zij toch worden ge
steund.
Bii de afdeeline Arbeid hebben vele
afgevaardigden betoogd, dat collectieve
arbeidsovereenkomsten bindend moes
ten worden verklaard ook voor. de be-
driifsgennoten. die er niet bii aangeslo
ten ziin. Kunnen, zeiden zij. de arbeids
contracten niet in hun geheel bindend
worden verklaard, laat dan zekere on-
derdeelon ervan voor bet bedrijf gel
den In dien geest lieten zich de boeren
Doorakker en Van dor Putto (R.K.),
Smeenk (AR.) on Bakkor (C.H.) uit.
wiizondo mot name op pensioen- on
kinrlorhiislaerogolinccn. Mr. Jockos
(Y.D.) voelde ook voor bindend verkla
ring van bepalingen uit collectieve
overeenkomsten betreffende vacantie,
pensioen cn verhouding tusschen de
aantallen volwassen en jeugdige werk
lieden in een bedriif. Minister Slingen-
borg verklaarde. bindendverklaring
van loonen als te gevaarlijk af te wij
zen. maar hindendverklaring van an
dere bepalingen niet a priori te weige
ren. Hij overweegt nog. of hij afzon
derlijke voorzieningen voc/r hindend
verklaring van verschoonde onderdee-
len van arbeidsovereenkomsten zal
ontwerpen, dan wel. of h(i een meer
algemppne regeling voor die onderdee-
len gezamenlijk zal voorstellen. In elk
geval echter zal bii een voorontwerp
inzake bindendverklaring van pen
sioenregelingen bii den hoogen raad
van arbeid aanhangig maken. Over de
wenscbeliikbeid van de door velen aan
bevolen bindend verklaring van kinder-
hiislae-regelingcn kon men. zcide
Z.F.xc., van meenine verschillen.
Volgens de heeren Bakker en Amc-
link A.R.) kan invoering van de veer-
tigurige werkweek slechts geschieden
übil vrijwillige overeenkomst vqn werk
gevers en werknemers in een bedrijf.
De laatste legde er rtaarblf naclhik op.
dat. de productiekosten er niet door
mogen stijgen. Mr. Joekcs meende,
dat. als er dopr invoering van een
veertig uren-week vele werkloozen aan
arbeid worden geholpen, er voor de
overheid aanleiding kan- zijn om door
een bijdrage het verschil in loon tus
schen een veertig- en een acht-en-vcer-
liguren-week te overbruggen. De heer
Van Kemneb (UK) echter keuede dit
af en wees on bet gevaar van verboo
ging van productiekosten. De heer Kui
per (R.K.) evenwel meende, dat er be
drijven ziin. waar een zoodanige werk
tijdverkorting hierop niet behoeft af te
stuiten. Overigens verklaarde hij. dat
de arbeiders bereid zouden ziin om bil
invoering van de veertig uren-week
een offer in loon te brengen. Minister
Slineonbere zal de denkbeelden van
mr. Joekes en den beer Kuiper beide
overwegen. Hii vertelde, dat de direc-
tpur-generaal van den arbeid in op
dracht van ziin ambtsvoortganger be
sprekingen had gevoerd met. bet N. V.
V. en het R.K. Werklieden Verbond,
welker vertegenwoordigers eenige be
drijven hadden genoemd, b. i. voor de
veertig uren-week geschikt. Bii onder
hoek bleek, dat in het eene bedrijf een
verkorting van de werkweek nauwe
lijks de werkgelegenheid zou doert
vermeerderen, terwijl de werkgevers
het uurloon niet wilden vorlioogen. In
het andere genoemde bedriif worden
nog besprekingen gevoerd.
De lieer Rakker wenschte strenge
controle tegen overwerk van jeugdige
kantoorbedienden en de heer Drop be
pleitte toepassing van de arbeidswet op
kantoorpersoneel. magazijnbedienden,
hotpl-café-restnurantpersonoel en land
arbeiders. Zoo gauw het economisch te
verantwoorden is. zal de minister de
toepassing van de arbeidswet uitbrei
den. De hepr Drop klaagde voorts, dat
er te veel overwerkvergunningen wor
den gegeven, maar volgens den be
windsman geschiedt "dit alleen, als de
verleening ervan een voorwaarde is
voor bet uitvoeren van den order in
ons land.
Mevrouw De Vries-Bruins (S.D.) zet
te uiteen dat bet werk aan den loo
penden hand bii ionge incisies ner-
vpuze storingen verwekt. Z.F.xc. zal er
de aandacht van het toezicht op vesti
gen.
Stelde dr, Vos in het licht, dat de
vrouwenarbeid nipt moet worden be
perkt. alleen reeds omdat hii in zoo ge-
rino-pn nrnvanc eeerhiodt. dat bii geen
nrinciniëele wiizieing van onze wetge
ving rechtvaardigt, de beer Kuiper
noemde beperking van vrouwenarheid
sociaal gexvpnscht. Mevrouw De Vries-
Bruins zcide. dat het met 's ministers
plannen zoc/n vaart niet zou loopen en
dat dr. Vos zrcb'ni'et ongerust behoef
de te maken. Z.F.xc. deelde mede. dat
bii de heperkine van den vrouwenar
beid voornamelijk hierin zocht, dat fa-
bricksmeisles uit de fabriek gaan en
ertoe worden aangezet, dienstbode te
worden. Het is dus oen verplaatsing
van vrouwenarbeid.
Bii de behandeling der begrooting
van justitie, welke dc Kamer met al-
|pen de stem des lieeren Sneevliet
(R S.) tegen heofi nnngonomen. was
een motie-Sneevliet ingediend ten
gunste van instelling van een parle
mentaire commissie tot onderzoek van
de werking der gevangenisreglementen
met betrekking tot de bevolking der
gevangenissen Met 62 tegen 3 stem
men heeft de Kamer deze motie ver
worpen. De heer Sneevliet kreeg alleen
van de communisten steun.
VERKEERSONDERWIJS
OP DE SCHOLEN
Men schrijft ons:
Het verkeersonderwijs op de scholen
staat op het oogenblik in de volle be
langstelling. Van verschillende zijden
wordt op invoering aangedrongen. Ver
schillende gemeentebesturen hebben dit
onderricht aan de jeugd reeds geplaatst
op het lesrooster. Maar nu doet zich
echter de moeilijkheid voor. dat er geen
bepaald leerplan is. dat niet volgens
een omlijnd systeem kan te werk wor
den gegaan, waardoor de velschillende
klassen eener school aaneensluitend ver
keersonderwijs ontvangen.
Het Verbond van Vereenigingen voor
Veilig Verkeer wil trachten in deze be
hoefte te voorzien en heeft, een com
missie in het leven geroepen, bestaande
uit dc heeren C. J. van Wijngaarden
van Rees. secretaris van het Verbond
van Vereenigingen voor Veilig Verkeer
te Utrecht, voorzitter: W. Heeroma,
hoofd eener school te Den Helder: B.
Hofman, directeur Rotterdamsehe
Schoolvcreeniging: jhr. A. M. C. Molle-
rus, inspecteur van politie te De Bilt.
en J. S. de Jong. inspecteur van po
litie te Zwolle, secretaris, met de op
dracht een methodiek voor het ver
keersonderwijs samen te stellen. De
commissie zal deze methodiek vergezeld
doen gaan van een begeleidende hand-'
leiding, alsmede van een lijst van boe
ken. enz. die h. i. in aanmerking komen
om bij het verkeersonderwijs dienst te
doen.
Indien deze methodiek tot stand
komt. zal er een leiddraad zijn en zou
met kans op succes aan Z.Ex. den mi-,
nister van Onderwijs kunnen worden
gevraagd het verkeersonderwijs als leer
vak op het leerplan van de lagere scho
len te brengen.
BENOEMING GRIFFIER PROV.
STATEN VAN NOORD-HOLLAND
HAARLEM, 22 Nov. Ter voorzie
ning in de vacature, welke op 1 Janu
ari 1936 zal ontstaan, tengevolge van
het met ingang van dien datum aan
den heer mr. S. H. Vening Meinesz ver
leende eervol ontslag, hebben Ged. Sta
ten der Provincie Noord-Holland de
volgende voordracht opgemaakt voor
<Je verhulling, van de betrekking vagi
griffier der Prov. Staten van Noord-
HoMmTit:
1. mr. M. A. Stufkens, referendaris
ter Provinciale Griffie van Noord-Hol
land.
2. Mr. dr. J. B. Sens, griffier ter Ge
meente-secretarie van Nijmegen.
3. Mr. J. A. Vaillant, referendaris
ter Provinciale Griffie van Noord-Hol
land.
Nadere gegevens
Over het prachtige verschijnsel van
Maandagavond 11 November zijn nog
eenige berichten binnen gekomen, die de
eerste mededecling geheel bevestigen.
Algemeen wordt het verschijnsel be
schreven als buitengewoon mooi cn op
vallend en dat de ingekomen berichten
allen van stadsbewoners zijn, die het
verschijnsel in de verlichte straten heb
ben gezien, bewijst wel. dat dc licht-
kracht zeer groot is geweest. Een der
waarnemers schatte de schijnbare groo-
tc de helft van die der Maan. De kleu
ren worden als zeer levendig beschreven
en de vuurbol liet in zijn baan een drie
tal sterk gekleurde groote vonken ach
ter.
Wij hebben dus zonder twijfel te doen
met een meteoor van zeldzame grootte
cn lichtkrachtIn het algemeen kun
ncn dc meteoren onderscheiden worden
in zeer kleine korrels, die bij hun vlucht
door den dampkring geheel verbranden,
en in groote brokken, die gedurende den
korten tijd. dat zij door don dampkring
vliegen, niet in hun geheel zoo gloeiend
worden, dat zij verbranden. Men neemt
aan. dat hij deze groote meteoren de
lucht aan dc voorzijde van den meteoor
sterk wordt samengeperst en daardoor
tot gloeiing geraakt. liet sterke licht
zou dan door dc gloeiende lucht worden
uitgestraald. Het achterlaten van von
ken in dc haan zou kunnen worden
verklaard door het afspringen van stuk
ken van dc verhitte meteoorsteen, die
dan gedurende enkele oogenhlikken als
zelfstandige nipfeoor zichtbaar zijn. Ook
kunnen van de gloeiende luchtwolk
flarden achterblijven, die nog even na
lichten. Daar hun temperatuur snel
daalt verkleuren zij tot donkerrood en
verdwijnen dan. Wellicht zijn op deze
wijze de achterblijvende vonken hij den
meteoor van 11 November te verklaren.
CHR. NELL.
(Nadruk verboden).
SLACHTOFFER VAN HET VERKEEF
BORNE. 22 Nov. De turfventer
Van den Bergjes uit Borne, die gister
middag met ziin wagen op de Almelo-
schestraatwee onder de gemeente Bor
ne. door een auto van den heer K. uit
Oldenzaal werd overreden, is heden
morgen in het ziekenhuis te Almelo
aan de hekomen verwondingen overle
den.
HET INCIDENT MET DE HAKEN-
KRUISVLAG TE AMSTERDAM
AMSTERDAM, 22 Nov. Naar wij ver
nemen heeft de rechter-commissaris be
schikt de in verband met het incident
met de Hakenkruisvlag aangehouden
vier verdachten in bewaring te stellen
tferzake van diefstal, in vereeniging ge
pleegd.
Doos 30 en60ct.
Gecompliceerde auto?
botsing
ZWOLLE, 22 Nov. Gisteravond om
streeks zeven uur heeft op den Rijks
straatweg ZwolleMeppel, even voor
bij het Plankenloodsje ie De Lichtmis,
een ernstig auto-ongeluk plaats gehad.
Een groote truck met aanhangwagen,
rijdende in de richting Zwolle, reed
vermoedelijk door dc gladheid van den
weg tegen een boorp. Een personen-
au in komende yan Zwolle» vloog ter
zelfder tijd tusschen de boom en de
vrachtauto door en werd tusschen hei
de verpletterd. Dadelijk daarop kwa
men zoowel van de richt ing Meppel als
Zwolle twee personen-auto's en een
motorfietsrijder, die alle tegen «Ie ver
nielde wagens hotsten, evenzoo een
wielrijder. Alle voertuigen werden to
taal vernield.
Een zestal personen werd licht ge
wond: de overigen kwamen met den
schrik vrij. Het verkeer op dezen druk
ken weg moest tengevolge van het on
geluk afgezet worden. De Dedemsvaart-
scIip stoomtram kwam. doordat oen der
vernielde auto's op de tramhaan stond,
met een uur vertraging tp Zwolle aan.
NIEUWE INDUSTRIE
TE GOUDA
GOUDA, 22 Nov. Het gemeentebestuur
van Gouda heeft een aanvrage ontvan
gen van den heer Verfürden. ingenieur
uit Winterswijk, achter wie een Rot-
tcrdamsch-Haagsche combinatie staat,
met een kapitaal van f'700.000, voor
huur van 10210 M.' gemeentegrond aan
dc Nieuwe Vaart (dit is de verbinding
tusschen Hollandsche IJssel cn Gou
we. de waterweg Gouda—Rotterdam),
om daarop te vestigen een nieuwe in-'
dustrie „Navlietra". (Nationale vlieg
tuig- cn tronsportwerktuig-indiistrle),
welke zal vervaardigen verplaatstbnrc
en verstelbare transporteurs voor het
bouwbedrijf, brandladders, uitkijkto
rens en schaartorens. transporlw^rktui-
gen, welke hier te lande nog niet wor
den vervaardigd en sportvliegtuigen
(klein vliegtuigbouw). Bij de nieuw te
vestigen industrie zullen volgens me-
dcdeeling van den ondernemer behal
ve Ingenieurs, teekenaars. en ander
technisch personeel, een ê00-fal werk
lieden arbeid vinden. B. cn W. van
Gouda adviseeren den raad do aange
vraagde terreinen te verhuren voor
f450 per jaar voor den tijd van 5 jaar
en 5 optiejaren cn het reqht van koop
tegen 70 cent per M'.
OPLICHTER AANGEHOUDEN
SITTARD. 22 Nov. Woensdag Is
het. dank zii dc activiteit van den iu-
welieg L. de W. te Sittard. gelukt, een
j^ke^en uit Amsterdam, die zich
vulaelielit1fc*">iitgaf als vertegenwoordi
ger der fa. Schöno. handel in edele
metalen aan het Rokin te Amsterdam,
to nrresteeren. In een 14-tal plaats™
heeft hii verschillende juweliers en
«oudsmeden opgelicht, door metalen in
ontvangst te nemen cn te vertrekken
met de mcdedeeling. dat de fa. Schone
voor de afrekening zorg draagt.
Prijzen vanaf f 115.-
Ook in huurkoop
Maa*7 uw nvtsxAHcn qcicuk
Vermeerstraat 61 Tel. 398
KALF MET JAS EN IIOED
ALS DUO-PASSAGIER
De Tijd meldt:
Het smokkelen neemt hand over hand
toe. Dit is zoo hekend. dat iedereen het
weet, maar niemand er meer erg in
heeft. Van tijd tot tijd echter ontmoet
men hij de smokkelaars zulke origi-
neelo methoden, dat doze niet vergelen
mogen worden.
Van Nederland naar België worden
den lantsten tijd vooral kalveren ge
smokkeld: men probeert dit tenminste,
want het schijnt vrij moeilijk ie zijn.
«Ie douane te ontloopen met deze on
handelbare waar. Dezer dagen had een
smokkelaar, die reeds vele manieren
manieren had geprobeerd en geen suc
ces had, er iets nieuws op gevonden.
Hij trok het kalf. dat vervoerd moest
worden, een lange jas aan. zette het
een hoed op en iiond het zoo. ver
momd als duozitter, achter op den ba
gagedrager van dc fiets. En toen reed
hij er mee naar de Belgische grens. De
douane-beambten hadden er echter de
lucht van gekregen. De man werd aan
gehouden en moest zijn passagier, die
met groote. domme oogen onder den
hoed uitkeek, afstaan. Behalve zijn kalf
en zijn fiets is de smokkelaar ditmaal
ook zijn Jas en zijn hoed kwijt geraakt.
ECHTPAAR VISSER
ONDERSCHEIDEN
AMSTERDAM, 22 Nov. In een he
denavond in het Koloniaal Instituut te
Amsterdam gehouden bijeenkomst van
het Kon. Ned. Aardrijkskundig Genoot
schap. waarin Dr. Ph. C. Visser een
lezing hield over zijn jongste expeditie
naar de Karakoroum, heeft do Minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen. prof. dr. J. R. Slotemnkcr
de Bruïne medegedeeld, dat het H.M.
de Koningin behaagd heeft «Ir. Ph. C.
Visser te benoemen tot Ridder in de
Orde van den Nederlandschen Leeuw
en zijn vrouw, mevr. Visser-Jlooft, tot
Officier in de Orde van Ordnje Nassau.
DIRECTEUR AMSTERDAMSCHE
MUSEA
De Amstordamsche Raad heeft gis
teravond Jhr. D. C. Rocll, conserva
tor van het Rijksmuseum, benoemd tot
directeur der gemeentelijke musea.
Baanbrekend werk in de
provincie Groningen
Vergeten beroep in eer
hersteld
(Van onzen speeialon verslaggever)
Nu minister Slingenberg in de Twee
de Kamer heeft medegedeeld, dat het
in de bedoeling ligt de werking van de
wet op de vreemde arbeidskrachten
binnenkort ook uit te breiden over do
buitenlandsche dienstboden, die dan
dus een arbeidsvergunning noodig heb
ben om in ons land werkzaam te kun
nen zijn, is het dienstbo«lenvraagstuk
wel zeer actueel geworden. We hebben
in een vorig artikel de meening weer
gegeven van het hooMbestuur van de
Ncderlandsche vereeniging van huis
vrouwen. die daarop neerkwam, dat er
een tekort aan Nederlandsch huisper
soneel is. hetwelk ierst dient te wor
den aangevuld, voordat men de buiten
landsche dienstboden uit de Ncderland
sche betrekkingen weert. Dc huisvrou-
wen-vereeniging trncht zeif reeds daar
aan tegemoet te komen lonr de instel
ling van cursussen, doch 'lit geschiedt
nog op veel te kleine .schaal, dan dat
daarmede afdoende in het nog zeer
groote tekort zou kunnen worden voor
zien.
Aan den anderen kant is er hier in
Nederland werkloosheid onder «Ie ïeug
dige vrouwen De groote schare onge
schoolde meisjes Misschot» 15 en 23 iaar,
die. nadat zij de schooi verlieten, in
het ouderlijk huis zijn gebleven en vrij
wel met nietsdoen hun 'ijd zoek bren
gen. neemt eer toe Jan af. Vroeger
zochten de moeders voor deze,meisjes
na afloop van den schooltijd e«-n dienst,
in later jaren kregen zij een plaatsje
op een fabriek, in een vinkei of in
een werkplaat* doch Ie Mjdsouisiaudig
heden hebben daar een ein«l aan ge
maakt. Nu doen zij... niets, terwijl er
werk voor hen als dienstbode zou zijn
te vinden. Hier is een gaping, die dient
te worden overbrugd om aan het dienst
boden vraagstuk een zo cd a oplossing te
geven Spéciaal in- le gezinnen, waar
van «Ion werkloo'.'Misi.urn geleefd wordt,
is dit uil maatschappelijk oogpunt een
ongewenschte toestand; dat wordt vrij
algemeen erkend. Wal Is er echter aan
te doen?
Groningsch initiatief
De rijksinspecteur voor de werkver
schaffing cn de steunverloening in de
provincie Groningen, de lieer J. Buis
kool, burgemeester van Delfzijl, heeft
de kat den bel aangebonden. Hij heeft
in den aanvang van 1934 het Initiatief
genomen tot de opleiding van werk
looze meisjes in het ressort van zijn
inspectie tot dienstboden en thans, nu
zijn systeem ruim een jaar heeft ge
werkt (er was veel voorbereiding noo
dig, voordat men aan Jen slag kon
gaan), kan men zeggen, dat het met
succes i3 bekroond. Wij zijn nu in ver
band met deze kwestie ook eens met
den heer Buiskool gaan praten, die ons
over dit onderdeel van zijn werkzaam
heden. dat hem zoo 'oij uitstek ter harte
gaat, zeer welwillend het een en an
der heeft verteld.
In mijn functie van rijksinspecteur
der werkverschaffing, zoo zeide ons
de heer Buiskool, viel het mij telkens
op bij de hcoordeeling vat» de toelating
tot de werkverschaffing van hoofden
van gezinnen, speciaal in Oostelijk Gro
ningen. dat er in die gezinnen zooveel
meisjes waren, die eigenlijk al hun
tijd verlummelden. Soms waren zij
korten tijd in het landbouwbedrijf
werkzaam, bijvoorbeeld hij het nardap-
pelrooien, maar overigens vegeteerden
ze eigenlijk op het schamele inkomen,
dat de vader of kostwinner in de
werkverschaffing of steunregeling ont
ving. Het sterkst was dat wel het ge
val in de gemeente Onstwedde, waar
meer dan een paar honderd zulfte meis
jes werden aangetroffen. Dat was een
absoluut ongezonde toestand, die bo
vendien voor de meisjes in moreel op
zicht allerlei slechte gevolgpn had.
Daar moest een einde aan komen: er
wsa? geen toekomst voor de meisjes,
noch in den landbouw, noch in dc in
dustrie. wezens de inkrimping van al
lerlei bedrijven, waarin ze voorheen
werk plachten te vinden, zooals de ver
vaardiging van* cnrtonnen doozen enz.
Een landsbelang
lk heb me toen ten doel gesteld, te
bevorderen, dal deze meisjes weer de
geschiktheid zouden krijgen, om als
dienstbode een betrekking te vinden.
Ik begreep echter ook onmiddellijk, dat
ze dit. zoo grasgroen als ze waren, niet
één, twee. drie. zouden klaar spelen.
Een korte vooropleiding was noodig om
ze een beetje heschaving bij te hren-
een en ze te ontwennen aan het milieu,
waarin zo tot nog toe geleefd haddpn.
Hier was naar mijn meening ook een
landsbelang mee gediend, niet alleen
omdat zoodoende de gezinnen ontlast
zouden -worden van de zorg voor de
-wetklbozr meisjer, maar ook omdat op
den duur op deze wijze hot gr»ote aan
tal import-dienstboden zou kunnen
worden vervangen door Ncderlandsche
meisjes, die het in Nederland^ verdien
de geld geheel in Nederland zouden
verteren. Deze plattelandsmeisjes, veel
al uit gezinnen van paupers afkomstig,
zouden natuurlijk niet in een hand
omdraaien kunnen worden gepromo
veerd tot dienstmeisjes, zooals ze in
beschaafde gezinnen gewenscht zijn,
maar ze zouden op de onderste sport
moeten beginnen, waarna de anderen
wat zouden kunnen opschuiven.
Na overleg niet den toenmaligen mi
nister van sociale zaken, prof. Slote-
maker de Bruine, werd mij voor 1934 de
vrije hand gegeven, mits.ik de. uiterste
zuinigheid betrachtte en mijn plannen
eerst aan 's ministers goedkeuring on
derwierp. De opzet werd zoo, dat de
meisjes een korte theoretische oplei
ding zouden krijgen op. een huishoud
school of een landbouwhuishoudschool
om hun het meest eenvoudige huishou
delijke werk te loeren en hun een klein
beetje manieren bij te brengen, waarna
ze zouden worden geplaatst voor de
verdere opleiding in een flink gezin
met een ferme huisvrouw aan het
hoofd, zonder loon of eenigerlci ver
goeding buiten de kost, als inwonend
of als dagmeisje. In overleg met den
directeur van de arheidsheurs te Win
schoten, den heer J. Dijk. werd eerst
een plan gemaakt voor het stichtpn
van cursussen aan.de huishoudschool
te Winschoten voor alle meisjes, wo
nende in de omlitrgendo gemeenten
Medewerking werd ingeroepen en ook
\erkrcgen van alle burgemeesters.
Tegenstand overwonnen
Eerst heb ik van alle gemeenten op-
na 3 0 verzocht en ook \erkregen van
alle meisjes uit gezinnen van te werk
gestelden of steuntrekkenden. die niets
uitvoerden. Daarna heb ik aan de va
ders van diegenen, die naar mijn mee
ning voor de eerste cursussen moesten
worden nanwewezen, een schrijven ge
richt. waarin ze werden uitgenoodigd
de meisjes op te geven voor de te Win
schoten te stichten cursussen: die ge
steld waren op een tijdsduur van zes
weken met twintig lesuren per week.
Toen bleek, dat velen er zich niets van
aantrokken. de communisten ageer
den ook fel tegen deze „opleiding tol
blanke slavinnen" heb ik «Ie weiger-
achligen len gemeentehuize van luin
«lomirilie ontboden en hen persoonlijk
overreed zich alsnog op te geven, met
het verrassende gevolg dat onmiddellijk
een cursus met pen paar parallel klas
sen te Winschoten kon worden geopend
voor in tolaal 88 meisjes. Met goedkeu
ring van den minister werd daarbij
van overheidswege aan arme meisjes
•lie op grooleren afstand dan 5 K M
van de plaats van den cursus af woonden
een rijwielvergoeding van 1 per week
toegekend. Later bleek dat vervoer per
autobus nog eenvoudiger was.
Toen dit liep, heb ik persoonlijk con
tact gezocht met alle besturen van ver
eenigingen van huisvrouwen cn boerin
nen in do provincie cn hun medewer
king ingeroepen voor het vinden van
geschikte gezinnen, waar de meisjes na
afloop van den theoretischen cursus ge
durende twee k drio maanden in de
praktijk verder konden leeren. Zij heb
ben hun volle medewerking verleend
cn alles is tot nu toe naar wensch vcr-
loopen. Op den duur zullen de cursus
sen worden uitgebreid tot 8 weken, om
dat 6 weken te kort is gebleken. Ze nog
meer verlengen zou theoretisch mis
schien gewenscht zijn, maar is prac-
tisch onuitvoerbaar, omdat men dan de
meisjes niet gemakkelijk zou krijgen
en de kosten fe hoog wordei*.
Bevredigende resultaten
Hoewel het vraagstuk buitengewoon
moeilijk is. kan men toch over de re
sultaten tevreden zijn. Buiten Winscho
ten werden ook in andere plaatsen in
het Oostelijk deel der provincie cursus
sen opgericht en dit jaar zullen er weer
nieuwe bij komen. De bedoeling is, de
provincie te verdeelen in rayons en
dan in de verschillende centrale pun
ten op elkaar volgende cursussen in
het leven te roepen. Voor het toezicht
op de aan de verschillende cursussen
deelnemende meisjes, het zoeken voor
haar van een passende betrekking en
de daarop volgende nazorg Is als be
middelaarster sedert 1 Maart van dit
jaar aangesteld mejuffrouw J. van Dijk
die met takt en voortvarendheid dit
moeilijke werk verricht. In totaal zijn
nu 180 meisjes afgeleverd, waarvan er
een 130-tal in een passende betrekking
rijn geplaatst. Een moeilijk probleem
blijft de practlsche opleiding na het
afloopen der cursussen. Het was niet
steeds gemakkelijk een voldoend aantal
huisvrouwen hiertoe bereid te vinden
en daarom zal hiervoor op de een of
andere wijze een oplossing moeten wor
den gezocht.
De kosten van de cursussen zijn zoo
laag mogelijk gehouden. Do leerkrach
ten hebben genoegen genomen met een
vergoeding van 1 per uur en voor de
in gebruik zijnde lokaliteiten van de
diverse huishoudscholen behoeven al
leen de kosten van verlichting en ver
warming te worden \eruned Aan de
begrootius van 20 por leerling on per
cursus buiten de reiskosten heeft men
zich te houden. Van de leerlingen zelf
wordt geen bijdrage gevraagd Het
geld wordt bijeen gebracht door het
rijk en de betrokken gemeenten naar de-
«.elfde verhoudina als de koslen voor
sietinverleening en werkverschaffing. In
de provincie Groningen Is op deze wijze
een belangrijk sociaaal werk tot stand
gekomen, dat in ons Jand navolging
verdient.
Dc begrafenis op Oud
Eik en Duinen
's-GRAVENHAGE. 22 Nov. Onder velt
hliiken van deelneming en belangstel
ling is lieden ou Oud Eik en Duinen
bet stoffelijk overschot van dr. H. J.
Pippel. in leven algemeen secretaris
van de Liberale Staatspartii De rij-
heidshomi. ten grave geleid.
Opgemerkt werden o. m. mr. D.
Fork. oud-gouverneur-generaal yan
Ned. Indië. oud voorzitter vau de Libe
rale Staatspartij, hot Eerste Kamerlid
mr. Knottenbelt, de Tweede Kamerle
den dr. S. E. B. Bierema. J. A. H.
Coops. H. D. Louwes. dr. I. H. J. Vos,
Van Kampen, allen van de Lib. Staats
partii. het oud Kamcrjid mei. J. Wes
terman namens de Lib. Vrouwengroe-
nen. generaal Schuurman, van de
ilaagsche afd. idem. prof. mr. C W.
de Vries. ir. H. W. v. Voorst. v«iorzitter
afd. Den Haag. generaal-maioor Zee
man. dr. A. J. Hossers. voorzitter en A.
A. Bnrendrcgt. lid van het bestuur van
«le Centrale Dordrecht, mr. H. L. van
Zanten, voorz. Bond van Jonge Libe
ralen. mevr. Wijnaendts Francken-
Dvaerlnck. mei. Blaauw. mevr. Boon
van der Slarp. mr. A. Jelgerhuis Swil-
dens. kol. Tinbergen en J. Th. Luvt,
namens het bestuur van de Rem. ge
meente. mr.II. J- Smidt. oud-voorz.
afd. Den Haag. dr. J. H. Wesseling. A.
S. J. Fernandes. oud-secr. Iinagsche
affd.. J. C. IIoos. oud-secr. Haagscha
afd. voorin. Liberalo Unie. Van den
Berg. directeur Sten. Dienst, mr. Sche
pel en mr. Cremers. commiezen-griffier
Tweede Kamer. P. K. van Iterson. bi
bliothecaris Tweede Kamer. dr. J. C. A.
Fetter, pred. Ren». Gem., dr. Van Rap-
pnrd. voorzitter van het Remonstr.
kerkbestuur. J. Breedvelt. voorzitter
van de afd. Den Haag van den Bond
van Jonge Liberalen, mede namens het
hoofdbestuur van dien Bond. ir. I.. So-
berski. secretaris van de nfd. Den Haag
van genoemden hond: dr. J. C. Erin-
caard. oud-voorzitter van de afd. Den
Haag van de Liberale Staatspartij: ir.
J. C I.oman. air. F. W. Nanning. mr.
Varenkamp. majoor F. Tersteege. K.
E. Abhine. oud-bestuurslid van de afd.
Den Haag. ir. G. A. van Assendelft de
Coningh. dr. Augustijn, penningmees
ter afd. Don Haag Lib. Staatspartii: 11.
Groenewout uit Nijmegen, L. J. Liezen-
berg. oud-secretaris afd. Leiden: Ph. F.
Graap. oud-agent Ned. Ind. Escompto
Mij.: mei. Barkev, seeretaresso afd.
Voorburg: D. Th. Suurhoff. oud-secre
taris van de Ilaagsche afd.: P. Engel-
kes. leeraar Visscheriischool. A. H.
Meisner. voorz. afd. Voorburg, majoor
de Borst, secretaris en II. J. Ph. Kra
mer. bestuurslid van do afd. Wasse
naar. H. Wins. A. J. E. Lucardie. voorz.
en mevrouw Lans-Visser, secr. van de
afd. Rijswijk: mr. M. II. de Boer. be
stuurslid Lil). Staatsparttij. oud-wet
houder van Utrecht, mr. I. M. J. ven
Rossen», eenige ambtenaren van de
Tweede Kamer en tal van andere be
langstellenden.
De redactie van De Vrijheid was ver
tegenwoordigd door mei. A. van der
Brugh. secretaresse van den hoofdre
dacteur. die zelf wegens lichte onge
steldheid verhinderd was.
In den stoet kwamen mede o. a. mr.
W. C. Wéndelaar, voorzitter en mr. J.
Rutgers, algemeen secretaris van de
Liberale Staatspartij, alsmede het Ka
merlid mr. G. A. Boon.
Mr. Wendelaar. die als eerste spre
ker naar voren trad. bracht dank na
mens de gehcele Liberale Staatspartij
en in hot bijzonder namens het ho<rfd-
bestuur en de Eerste en Tweede Ka
merfracties. voor hetgeen dr. Pippel,
heinas op zoo jeugdigen leeftijd over
leden. in het belang van do partij,
waarvan hii sedert 1928 het algemeen
secretariaat bekleedde, heeft gedaan..
Mr. Rutgers schetste het leven van
den thans ontslapene. di« veel liefs
heeft gekend, maar ook veel heeft ge
streden en veel tegenslagen heeft moe
ten overwinnen.
Nadat een oom en enkele vrienden
woorden van afscheid hadden gespro
ken. heeft generaal SchuurmRns na
mens de afd. Den Haag nog woorden
van dank gebracht voor do medewer
king. welke spr. in de afdeeling van
hem had ondervonden.
Bii de groeve dankte de vader van
den ontslapene voor de bewijzen van
deelneming.
UIT DE STAATSCOURANT
Regenten
Bii K. B. is benoemd tot voorzitter
van het college van regenten oyer da
gevangenis te Dordrecht mr. H. Heu-
veiink. lid van~dat college.
Voogdijraad
Bii K. B. is aan mr. F. M. J. Jansen
op ziin verzoek eervol ontslag ver
leend als lid van den Voogdijraad te
Utrecht, onder dankbetuiging voor de
als zoodanig bewezen diensten.
Militaire mutaties
Bii K. B. is op ziin verzoek een eer
vol ontslag uit den militairen dienst
verleend aan den officier-vlieger der
tweede klasse van de Koninklijke Ma
rine J. Plcii. op non-activiteit.
Bij K. B. is benoemd hii het wapen
der infanterie, bii de luchtvaartaMee-
ling, lot reserve-eerste luitenant met
Itestemming voor den dienst van vlie
ger. «Ie errvol ontslagen officier-vlieger
der tweede klasse Pleii voornoemd.
Bii K. B. is benoemd tot reserve-offi
cier van gezondheid der tweede klasse
hii de landmacht de dienstplichtig
vaandrig van dc le compagnie hospi
taal soldaten P. W. van liattum. arts.
Rii K. B. is on hun verzoek een eer
vol ontslag uit den militairen dienst
v-'i leend aan den reserve kapitein J. 11.
van der I.inden, van het regiment ja
gers en aan de rcserve-eerste-luitenantt
J. Monfaiihnn van Swijndregt en mr. J.
W. Peek, heiden van het 5c regiment
veld-artillcrie.
Bii K. B. is aan den kapitein van
den staf «Ier infanterie C A. F. W.
Sleherer. leeraar aan de Kon. Mil.
Académie, vergunning verleend tot het
«haffen van het militaire kruis der
tweede klasse, hem ffesrhonken d«vr
Ziine Maiestcit den Koning van Bel
gië.
