4000
DE EEMLANDEü
Het offensief
geopend?
De Japansche
eischen
55
LEYTAX
TEL. 1788
GARAGE MOLENAAR
Donderdag 5 December 1935
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
34e Jaargang No. 135
N on-agr essiepact
Nationaal socialisme
en kapitalisme
TEL. 1093
EEN SCHANDAALZAAK IN SPANJE
Standplaats naast Hotel Monopole
TEL. 1830
W.LEYENHORST-LEUSDERWEG 242
Belangrijkste
Nieuws
Licht op
4 uur 16 min.
CHRYSLER-PLYMOUTH
NIEUWE CRISIS TE
MADRID
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
DDI IC (1FR AflVFRTFNTIFN vai* 1—4 regels 11.05 met inbegnr van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiÉn voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05:
Weer geruchten over in?
neming van Gorahei
en Gerlogoebi
ROME, 4 Dec. Formeel wordt ont
kend, dat de Abessijnen Gorahei en
Gorlogoebi zouden hebben bezet. Men
voegt hieraan toe, dat het Italiaansche
vliegveld bij Gorahei zoo, goed als ge
reed is.
Het gerucht gaat te Addis Abeba, dat
heden de Abessyniërs het offensief heb
ben geopend, doch dit is nog niet be
vestigd.-
Dit gerucht is ontstaan doordat het
heden de dag van St. George is en het
volksgeloof wil, dat Abessynië op de
zen dag steeds de oorlog heeft gewon
nen.
Ook de slag van Adoea werd gewon
nen op een feestdag van St. George,
doch men moet er rekening mede hou
den, dat St. George twee of drie maal
per maand op de Abessynische kalen
der voorkomt.
Uit Dessie wordt gemeld, dat heden
de Negus, zijn zoon en de hoogwaardig-
heidsbeklecders de mis bijwoonden in
de kerk van St: George; het volk
juichte den „Koning der Koningen" toe.
Te Addis Abeba zijn weer berichten
binnen gekomen, volgens welke Gora
hei en Gerlogoebi in den afgeloopen
nacht door de Abessijnen zouden zijn
bezet. Deze berichten moeten echter
met bijzondere voorzichtigheid worden
beoordeeld, daar zij tot dusverre niet
van officieele Abessijnsche zijde zijn
bevestigd.
Volgens hier ontvangen berichten van
het Zuidelijke front zouden de Italiaan
sche strijdkrachten de operaties voor-
loopig hebben gestaakt, daar zij, naar
beweerd wordt, de ten koste van groote
offers ingenomen bases weer zouden
hebben verloren.
Naar van Abessijnsche zijde verluidt
hebben de Italiaansche vliegtuigen in
de afgeloopen week ongeveer 3000 bom
men en luehttorpedo's op Dagghaboer
geworpen. Men concludeert hieruit, dat
aan Italiaansche zijde de meening be
stond, dat Ras Nassiboc zijn hoofdkwar
tier In deze plaats had opgeslagen.
Abessijnsohe militaire deskundigen
gelooven, dat de Italiaansche troepen
i$ de komende drie weken aan het Zui
delijk front niet zullen kunnen aanval
len, aangezien het den Abessijnen ge
lukt is,.de door de Italianen veroverde
gebieden te hernemen, zonder dat dit
veel offers heeft geëischt.
Abessijnsche doors
braakpoging
De oorlogscorrespondent van het D.
N. B. meldt, dat de in vroegere berich
ten gedane voorspellingen over de even-
tueele ontwikkeling van de situatie
aan het Noordelijk front bevestigd wor
den. In de omgeving van de Takazze
ontwikkelen de Abessijnen een groote
activiteit, die er op schijnt te wijzen,
dat een Abessijnsche doorbraakpoging
in deze richting te verwachten is, ter
wijl de kern van het Abessijnsche leger
voor Makalle de Italiaansche strijd
krachten tracht bezig te houden.
Omtrent de Italiaansche plannen is
niets met zekerheid bekend. De meenin
gen over de mogelijkheid en de plaats
van een beslissenden slag loopen uit
een. Men gelooft, dat misschien de bin-
nenlandsche toestand van Abessynië
den Negus zou kunnen dwingen den
siag te leveren, dien hij totnogtoe heeft
willen vermijden.
Volgens berichten uit Dzjiboeti in de
Italiaansche pers te Asmara zouden de
troepen van den sultan van Aoessa
voortdurend de Abessijnsche verster
kingen. en karavanen, die uit Fransch
Somaliland komen, aanvallen.
BETOOGINGEN VOOR
KONING GEORGE
ATHENE, 4 Dec. (Reuter). Op
Kreta, waar Venizelos is geboren, is het
bij de vrijlating der wegens deelneming
aan den opstand van Maart vei*oordeel-
de officieren tot groote royalistische be
toogingen gekomen. De politie deelt
mede, dat vannacht op drie plaatsen in
de stad dynamietpatronen tot ontplof
fing zijn gebracht, n.l. voor het huis
van den generaal op non-activiteit
Hadsjissarantos, de tweede voor de
drukkerij, waar de Venizelistische krant
Nios Kosmos en de I-Iellcnicon Mellon
worden uitgegeven, terwijl de derde ont
ploffing zich voordeed voor het huis
van den kolonel der luchtvaartafdceling
Oiconomu. De politie verklaart, dat bij
de ontploffing slechts geringe schade
is aangericht.
TWEE VLIEGTUIGEN
VERONGELUKT
PARIJS. 4 Dec. (Reuter). Het post
vliegtuig Havre—ParijsBordeaux is
nabij het vliegveld Marcav Meslay door
beperkt zicht tegen een boom gevlogen.
Een der inzittenden kwam om het
leven, de ander werd ernstig gewond.
MOSKOU. 4 Dec. (Reuter). In het ge
bied van het Balkhach-meer in Cen-
traal-Azië is een vliegtuig met drie
personen verdwenen. Het is een toe
stel van den postdienst, dat 24 Novem
ber van Bertys naar Karaganda is ver
trokken.
Niet alleen de Italiaansche troepen, maar ook de oorlogscorrespondenten
hebben in Abessynië met groote moeilijkheden te kampen. Men ziet hen hier,
met behulp van inboorlingen, hun middagmaal bereiden.
Pariteit met Britsche en Ame*
rikaansche marine en
beperking van aan*
valshavens
LONDEN. 4 Dec. (Reuter). Inzake
de Japansche politiek ter vlpotconfe-
rentië verneemt Reuter heden de vol
gende officieele verklaring:
Het basis-principe van deze politiek
is het verkrijgen van de grootst moge
lijke veiligheid door twee methoden,
welke Japan als essentieel beschouwt:
pariteit met de Britsche en Ameri-
kaansche marine;
Japan zal zich verzetten tegen elke
gemeenschappelijke verklaring van de
boüw-programma's, welke niet ten
minste in principe gelijkheid erkent:
afschaffing of tenminste rigoureuse
beperking van de aanvalshavens, zoo
als capital-ships, vliegtuig-moedersche
pen en de kruisers van de 10.000 ton-
klasse.
Japan komt naar de conferentie, zoo
werd Reuter verklaard, in een geest
van verzoening en indien do Vereenig-
de Staten geen onverzoenlijke houding
aannemen, zal Japan dit evenmin doen,
Hoewel de politieke kwesties buiten
het kader van de instructies van de
Japansche delegatie vallen, zou Japan
toch bereid zijn een hernieuwing van
artikel 19 van het Verdrag van
Washington te bespreken, waarbij ver
boden wordt dat zekere eilanden in
den Stillen Oceaan door Japan worden
versterkt.
Ook zou Japan gunstig staan tegen
over een non-agressie-pact voor het
Verre Oosten, indien dit ter sprake
komt. hoewel de gedelegeerden ook
hiervoor geen instructies hebben.
Indien op de conferentie wordt voor
gesteld dat in de toekomst geen onder
zeeërs meer worden gebouwd, dan staat
Japan gunstig tegenover een dergelijk
besluit, indien alle mogendheden, ook
Duitschland en Sovjet-Rusland, zich
hierbij aansluiten.
Rede van den rijksminister
voor economische zaken
dr. Schacht
LEIPZIG, 4 Dec. De rijksminister
van oeconomische zaken Dr. Schacht,
heeft op een bijeenkomst van het Duit-
sche Arbeidsfront het woord gevoerd
over het verband tusschen bedrijfsleven
en arbeid en over de moeilijkheden der
problemen waarvoor Duitschland zich
geplaatst ziet.
Dr. Schacht verklaarde, dat men het
door alle nationaal-socialisten zoo
scherp bestreden kapitalisme niet mag
Verwisselen .met het oeconomische sy
steem, dat zich van de meeste moderne
werktuigen en machines bedient. Hij
wendde zich ook tegen iedere nieuwe
leering, omdat men het erover eens is.
dat ook het Duitsche volk steeds een
groot aantal welgestelde lieden noodig
heeft. Men kan nimmer kunst en
schoonheid scheppen, indien er geen
menschen zijn. die daarvoor hun geld
willen uitgeven. Dit alles alleen over
laten aan den staat, is een onmogelijk
heid. Wij zijn derhalve aangewezen op
den vrijen wil van het. individu.
Een ieder, die nagkat, welke gewel
dige middelen de nationaal-socialisti-
sche staat noodig heeft voor zijn ver
schillende uitgaven, zal begrijpen, dat
de staat moet trachten zoo veel belas
ting te ontvangen als slechts mogelijk
is.
Onder deze omstandigheden is het be
grijpelijk, dat er thans nog geen belas
tingverlaging zal worden ingevoerd.
Ook het nationaal-socialisme kan niet
het feit over het.hoofd zien, dat wij ont
zaglijke offers zullen moet brengen.
WERELDGEBEUREN
LERROVX' OMGEVING
ERBIJ BETROKKEN
Het is niet onmoges
lijk, dat de onthullingen
tot een kabinetscrisis
leiden
HET bericht heeft in de pers de
ronde gedaan, dat er te Madrid
opnieuw een regeeringscrisis
dreigt en wel in verband met een nieu
we corruptie-affaire, die in Spanje
heel wat stof heeft doen opjagen. De
aangelegenheid heeft te meer beroe
ring gewekt, daar ditmaal een Spaan-
sche regeering zelf bij het schandaal
schijnt te zijn betrokken. Het scheelde
een haar, of de Spaansche staat zou
voor millioenen zijn benadeeld en wan
neer een ambtenaar niet .zoo energiek
zich tegen de voorgenomen plannen
had verzet, zouden groote bedragen in
zakken, waar zii niet hoorden, zijn ge
vloeid. Ook bii dit nieuwe Spaansche
schandaal Frankrijk bezit daarvan
blijkbaar niet langer het monopolie
schijnen persoonlijkheden te zijn be
trokken uit de naaste omgeving van
Lerroux. den vroegeren premier.
De zaak is nog al ingewikkeld. Op
grond echter van het materiaal, dat
bii het parlement is ingediend, kan
men het gebeurde als volgt reconstru-
eeren;
Na processen, die een aantal jaren
duurden, werd in 1932 het verdrag met
de scheepvaartmaatschappij Taya, die
een staatssubsidie genoot en tot 1929
iiad gezorgd voor den postdienst op de
Spaansche koloniën aan de West-Afri-
kaansche kust. voorgoed geannuleerd.
Nadat Lerroux aan het bewind was ge
komen. kwam de scheepvaartmaat
schappij eerst voor den dag met scha-
devcrgoedingseischen, waarmee een
som van meer dan een half millioen
peseta's was gemoeid. De reederijbezit-
ter Tava zocht contact met. den staats
secretaris Moreno Calvo, die de ver
trouweling en de rechterhand van mi
nister-president Lerroux was, teneinde
te bereiken, dat de financieele cisch
werd ingewilligd.
Moreno Calvo trachtte den directeur
der koloniale afdeeling. Nombela, ertoe
te bewegen Tava de gevraagde som uit
te betalen. Hif liet doorschemeren, dat
op deze wiize ook den minister-presi
dent Lerroux een dienst werd bewezen,
daar Taya den premier bij vroegere
gelezenheden uit moeilijkheden had ge
holpen. Nombela had hier echter be
zwaren tegen, omdat, een dergelijke
handeling z.i. onwettig was.
Taya diende later een nieuwe reke
ning in ten bedrage van zeven en een
half millioen peseta's. Daar er weinig
kans op bestond, dat aan dezen eisch
zou worden voldaan, reduceerde More
no Calvo de som. in overleg met Taya,
tot drie en een half millioen; de mi
nisterraad kon zich hier tenslotte mee
vereenigen.
Nombela kreeg nog denzelfden dag
de door Lerroux onderteekende order
het bedrag uit het fonds van de kolo
niale afdeeling onverwijld uit te beta
len. Nombela was hiertoe echter niet
bereid, daar hij de uitbetaling juridisch
niet kon verantwoorden, terwijl de be
grooting zulks evenmin toeliet. Hij
stelde zich in verbinding met den mi
nister van oorlog. Gil Robles, om dezen
er op attent te maken, dat de minister
raad. toen deze het desbetreffende be
sluit nom. blijkbaar niet, behoorlijk was
sluit nam, blijkbaar niet behoorlijk was
ten, dat hij perplex stond door het
geen laatstgenoemde hem mededeelde,
maar dat hij op dat oogenblik niets aan
de zaak kon doen, omdat een regee
ringscrisis moest worden vermeden.
Nombela nam met dit antwoord ech
ter geen genoegen en wist inderdaad
te bereiken, dat de ministerraad in
zijn volgende zitting zijn besluit weer
ongedaan, maakte, maar nog denzelf
den dag werden nombela en de secre
taris-generaal der koloniale afdeeling
door een decreet van hun functie ont
heven.
Einde Juli bracht een afgevaardigde
de aangelegenheid in een interpellatie
ter sprake. Gil Robles zegde uit naam
der regeering een onderzoek toe; van
het resultaat daarvan zou tevens af
hangen, of Nombela en de secretaris
generaal weer in hun ambten zouden
worden hersteld. Aangezien inmiddels
de inlossing dezer belofte op zich liet
wachten, wendde Nombela zich met een
uitvoerige uiteenzetting van hetgeen
zich had afgespeeld tot het parlement.
Maar zijn exposé voegde hij tal van
bewijsstukken toe.
Door het omvangrijke materiaal kan
men een indruk krijgen van de wijze,
waarop staatssecretaris Moreno Calvo
sinds het najaar van 1934 door allerlei
bedriegelijke manoeuvres en gebruik
makend van den invloed, dien zijn
ambt en zijn relaties verschaften, het
erop aanstuurde de firma Taya mil
lioenen uit de staatskas te bezorgen.
Hij deinsde er daarbij zelfs niet voor
terug bescheiden te doen verdwijnen
en pressie uit te oefenen op rechterlijke
ambtenaren. Taya zelf verklaarde aan
ambtenaren der koloniale afdeeling,
dat hij van de groote schadeloosstel
ling zelf niet al te veel zou overhou
den, daar hij verplicht was het leeu-
wcnanadeel weer als belooning aan an
deren nf te staan.
Het is nu met deze opzienbarende
aangelegenheid, dat het parlement zich
zal bezig houden. Het wordt geenszins
uitgesloten geacht-, dat Nombela's ont
hullingen tenslotte tot een regeerings
crisis zullen leiden.
Dr. Schacht
Tenslotte zeide spr., dat vooral noo
dig is, dat grondstoffen uit het buiten
land worden verzorgd en hoe. meer
grondstoffen men zich zal kunnen ver
schaffen, hoe grooter de mogelijkheid
van werkverschaffing zal zijn.
MANOEUVRES TE
GIBRALTAR
GIBRALTAR, 4 Dec. (A.N.P.) In
den afgeloopen nacht zijn hier voor de
derde maal in de laatste twee maan
den gemeenschappelijke oefeningen ge
houden door land-, zco- en lucht
strijdkrachten. Alle lichten in de stad
werden gedoofd. Eenige vliegtuigen
deden schijnaanvallen.
POLITIE IN BOTSING
MET STAKERS
NEW YORK, 4 Dec. (A.N.P.) Te
Detroit is het tot bloedige botsingen ge
komen tusschen stakende arbeiders der
Motor Products Corporation en de po
litie, waarbij een groot aantal personen
werd gewond; 800 stakers bestormden
de fabriekspoort, doch werden met
traangasbommen teruggedreven.
De politie verwacht nieuwe onlusten.
INVOERVERBOD VAN
rijksmarkbil jetten
Ter voorkoming van smok*
kelen naar het
buitenland
BERLIJN, 4 Dec. (A.N.P.) De
rijksregcering heeft een invoerver
bod voor rijksmarkbiljetten uitge
vaardigd en in verband daarmede
bepalingen vastgesteld, die het ge
bruik in het binnenland van ille
gaal ingevoerde biljetten verhinde
ren.
Het D.N.B. verklaart, dat, ondanks
het sedert lang bestaande uitvoerver
bod voor deze biljetten, in den laatsten
tijd het aanbod in het buitenland zeer
groot is geworden tengevolge van het
feit, dat de biljetten naar het buiten
land worden gesmokkeld.
Het groote disagio, dat de gesmokkel
de biljetten in het buitenland doen, had
meer en meer'tot gevolg, dat de buiten-
landsche afnemers van Duitsche goede
ren hun betalingen aan de Duitsche
exporteurs met. rijksmarkbiljetten tracht
ten te verrichten in plaats van met, de
viezen of langs den weg der clearing.
Ook bij het kapitaalverkeer en ter be
zoldiging van diensten werden steeds
meer bankbiljetten in plaats van devie
zen aangeboden.
Daardoor werd de aanvoer van devie
zen, die Duitschland beslist noodig
heeft, in gevaar gebracht. Om een ein
de te maken aan deze duidelijke bena-
dceling van het Duitsche economische
leven, heeft de regeering zich genood
zaakt gezien, naast het reeds bestaan
de uitvoerverbod van rijksmarkbiljet
ten tot de maatregelen te besluiten, die
boven zijn vermeld.
Deze maatregelen, aldus verklaart
het D.N.B. verder, zijn louter afweer
middelen en treffen de Duitsche valuta
en haar waarde op geenerlci wijze. De
vrije rijksmark, d.w.z. de mark uit
legaal verworven, vrij buitenlandsch te
goed in het binnenland tegoed, dat
getransfereerd kan worden blijft
overal in het buitenland zijn volle
waarde behouden. In normale tijden i
heeft men in het buitenland nooit in
noemenswaardigen omvang rijksbank
biljetten gekocht om schulden aan
Duitschland te voldoen.
RICHET OVERLEDEN
PARIJS, 4 Dec. (Reuter) De Matin
meldt, dat gisteravond op 85 jarigen
leeftijd is overleden prof. Charles Ri
chel, wien in 1913 de Nobelprijs voor
geneeskunde werd toegekend. Hij heeft
tezamen met Portier de anaphylaxie
ontdekt. Van zijn hand zijn talrijke we
tenschappelijke en literaire werken ver
schenen.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEUJ1>
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
EXEMPLAREN
NIEUWE
WAGENS
PASSAGIERS TOT
f 5000.- VERZEKERD
in binnen-en buitenland
op andere pagina's
STADSNIEUWS
„De Fakir" in Schouwburg AmiciÜS.
(Tweede Blad, pag. 1).
St.. Nicolaasfcest voor de werkloozen,
(Tweede Blad, pag. 1).
Huisonderwijs, dat weinig baatte.
(Kantongerecht).
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT
Engeland wint van Duitschland met
30 (voetbal).
(Eerste Blad, pag. 8).
Euwe wint van Aljechin (schaken)',
(Eerste Blad, pag. 3).
WEERVERWACHTING
Medegedeeld d oor het Kon.
Ned. Met. Instituut te De Bilt.
Zwakke tot matigo N. tot W,
later wellicht verder krimpende
wind, nevelig tot zwaar bewolkt,
aanvankelijk weinig of geen, la
ter toenemende kans op neer
slag, kouder 's nachts.
Hoogste barometerstand: 758.6
tc Biarritz.
Laagste barometerstand: 738.6 te Ona.
Langzamerhand begint bij den Boul der dam, welke het water van de
Coloradorivier opvangt, het water tc stijgen. Over twee jaar zal hier een
meer zijn van 200 meter diep, 175 kilometer lang en 60 kilemeter breed.
De turbines, welke door deze watermassa worden aangedreven, kunnen
ongeveer 663.000 P.K. leveren voor het aandrijven van electrische centrales.
De nieuwe
zeer ruime 45 persoons 6 cyl.
geheel stalen carosserie, grote
kofferruimte.
Een werkelijke grote wagen voor
een zeer lage prijs.
DE wagen voor den zakenman,
die veilig, snel en economisch wil
rijden.
Te bezichtigen:
Stationsplein 5 - Amersfoort
Men gelooft, dat de Indiening van het
rapport der commissie, belast met het
onderzoek inzake de onthullingen van
Nombela (den vroegeren inspecteur*
generaal van koloniën, die bizonderhe-
den verstrekte over pogingen om den
staat voor drie en een half miliioen
peseta's te benadeelcn), een minister
crisis tengevolge zal hebben. Er bestaan
nog andere redenen voor een kabinets
crisis. Chapapricta heeft de rechtsche
partijen niet bevredigd. Deze stellen be
paalde eischen ten aanzien van zijn be
lastingplannen.
NIEMÖLLER MAG NIET SPREKEN
BERLIJN, 4 Dec. (A.N.P.) De be-
kende predikant der Belijdende Evan
gelische kerk Niemöller heeft van de
autoriteiten mcdedecling ontvangen,
dat hij in het rijk niet meer mag spre
ken, noch van den kansel, noch in an
dere bijeenkomsten.