TEGEN „KONINKLIJKE"
EN „BATAAFSCHE"
NOODLOTTIGE
MISSTAP"
KABINETSCRISIS AFGEWEND
Voor Hoogen Raad
Waar zün de Postvliegers
ERNSTIG INCIDENT
Paragraaf 12 terug
genomen
3e BLAD PAG. 2.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 21 DECEMBER 1935
Voor de eischende partij, de
Ver. voor den Effectenhans
del, treedt jhr. mr. W. M.
de Brauw als pleiter op
Voor den Hoogen Raad zijn heden de
pleidooien gehouden in de procedure
tusschen de Vereeniging voor den Ef
fectenhandel en de Koninklijke en Ba-
taafsche Petroleum Maatschappijen.
De Vereeniging voor den Effecten
handel vordert, zoo men weet. uitbeta
ling op goudbasis van de 4 dollar-
Itening 15)30 Koninklijke en de 41/»
dollarleeling 11)27 Bataafsche.
Het Haagsche Hof heeft ten aanzien
van de leening Koninklijke, met vernie
ticing van een vonnis der Haagsche
rechtbank, de Vereeniging voor den
Effectenhandel niet ontvankelijk ver
klaard en ten aanzien van de vorde
ring tegen de Bataafsche, het vonnis
der rechtbank, met verbetering van
gronden, bevestigd, waarbij de Vereeni
ging voor den Effectenhandel eveneens
niet ontvankelijk werd verklaard.
Er was voor de pleidooien groote be
langstelling van het publiek.
Voor de eischende partij, de Vereeni
ging voor den Effectenhandel, trad als
pleiter op jhr. mr. W. M. de Brauw te
's-Gravenhage, voor de verweersters
prof. mr. B. M Telders uit Leiden.
Pleitrede van jhr. mr.
de Brauw
Jhr. mr. de Brauw lichtte de volgen
de middelen van cassatie toe:
Ten aanzien van het arrest met be
trekking tot de Koninklijke: Schen
ding of verkeerde toepassing der arti
kelen 150, 151, 152, 153. 154 der Grond
wet, 2 der Wet op de Rechterlijke orga
nisatie, 4, 5. 11 en 14 der Wet houden
de algemeene bepalingen der wetge
ving van het Koninkrijk, 559, 667, 668,
1279, 1280, 1281, 1302, 1356, 1371. 1373,
1374, 1375, 1425, 1480 van het Burgerlijk
Wetboek, 48 en 134 van het Wetboek
van Burgerlijke Rechtsvordering.
Ten aanzien van het arrest met be
trekking tot de Bataafsche:
Schending of verkeerde toepassing
der artikelen 150. 131, 152, 153, 154 der
Grondwet, 2 der Wet op de Rechterlijke
Organisatie. 4, 5, 11 en 14 der Wet hou
dende algemeene bepalingen der wet
geving van het Koninkrijk, 559. 667, 668,
1279, 1280. 1281, 1302, 1356, 1371, 1373,
1374. 1375. 1425. 1480 van het Burger
lijk Wetboek. 48 en 134 van het Wet
boek van Burgerlijke Rechtsvordering.
Jhr. de Brauw begon ter toelichting
▼an zijn cassaticmiddalcn met een fei-'
telijke uiteenzetting van de situatie.
Hij wees daarbij op dc omstandigheid,
dat de obligaties Koninklijke, in tegen
stelling met die van de Bataafsche,
behalve te New-York ook in hoofdsom
en rente geïnd kunnen worden in ver
schillende steden van Europa, waaron
der Amsterdam (places of collection).
Voorts trad hij in een beschouwing
over de juridische constructie der beide
door het Hof gewezen arresten en von
nissen. Pleiter zeide, dat het in cassatie
nu zuiver om de vraag gaat of deze
verweersters al dan niet terecht beta
ling op goudbasis geweigerd hebben.
Hij wees levens op het groote belang
dezer kwestie, die ver uitgaat boven
•het financieel belang, hier direct bij
betrokken. Zij is immers ook van be
lang voor tallooze houders van andere
dollarobligatics, niet van Koninklijke
Of Bataafsche.
De feitelijke positie is intusschen uit
het arrest volmaakt duidelijk. Wat den
inhoud der overeenkomst betreft, de
maatschappijen verbinden zich bij
overeenkomst te betalen „ln gold coin
of the United Slates of America of or
equal (he standard of weight and fi
neness as it existed on April 1 1930".
Verder staat vast, dat de wetten van
New-York toepasselijk zouden zijn (the
laws of the state of New York). Het
«preekt, dat de koopers dezer obligaties
zich veilig waanden voor depressie der
Amerikannsche valuta. Dc groote te
leurstelling der obligatiehouders zit nu
hierin, dat zij haar vertrouwen in de
debiteuren geschonden zagen.
En die debiteuren waren Nederland-
schc debiteuren, die onafhankelijk ge
bleven zijn.
Pleiter beschouwde voorts de bedoe
ling der goudclausule. Voor ieder nor
maal ontwikkeld mcnsch staat het
vast, dat dc bedoeling dezer clausule
Is, den schuldeischer te waarborgen te
gen depreciatie van de munt. Hiervan
wilde pleiter uitgaan. Tevens geeft
deze clausule in 't bijzonder ook nog
een waarborg tegen vermindering van
goudgehalte van den gouden dollar
zelf. Rechtens bestaat de gouden dol
lar er dan ook nog altijd, zij het met
een verminderd goudgehalte en zij het,
dat deze dollars niet voor het publiek
verkrijgbaar zijn. Uit de „Joint resolu
tion" zelf bleek, dat men ook na de af
kondiging dnarvan met een gouden
munt te makon zou hebben.
Omtrent de beteekenis van de Goud
clausule kan in cassatie al evenmin
twijfel bestaan. De eoudenmuntclau-
sule waarborgt betaling in gouden
munt, de gomlwaardeclausule regelt de
grootte van het te betalen bedrag, waar
van de hoeveelheid bepaald wordt door
de waarde van het goudgeld. Beide par
tijen hebben nu verdedigd, dat men
hier te doen heeft niet met een goud-
waarde, maar met een goudenmunt-
clausule.
Een andere kwestie Is, dat de gouden-
rrunirlausule do goudv.aardevcrplich-
tin? niet uitsluit
Het is van belang, de Amerikaansche
munt politiek to volgen. Sinds April
1033 is het goudgeld aan het verkeer
onttrokken on betaling daarin niet
ineer mogelijk. Eerst de wet van 5 Juni
1933 (Joint Resolution) keert zich tegen
rechtaanspraken ingevolge de goud
clausule. Volgens het Hof is de Joint
Resolution het beslissende moment. Het
wil pleiter voorkomen, dat in de steeds
gevolgde redacties der goudclausules
in Amerika Sn een herleiding in andere
munt voorzien is. PI. haalde Nussbaum
aan, die ook betoogt, dat wanneer het
onmogelijk is, in gouden munt te beta
len, men natuurlijk dient te betalen op
goudbasis. De arresten van het Perma
nente Hof van Internatiónale Justitie
in dc kwestie van de oude Servische en
Braziiiaansche lecningen zijn niet an
ders. Achter pleiter staat dus een groot
gezag. Ook haalt pleiter beslissingen
aan van het House of Lords en van het
Supreme Court of America, die neerko
men op handhaving van het recht om
gewaarborgd te worden tegen depre
ciatie, Goudclausules zijn wettelijk tot
stand gekomen contractsbepalingen en
ontheffen niet van de verplichting op
goudbasis te betalen, indien betaling in
gouden munt niet mogelijk is. Tot de
Joint Resolution diende dus op goud
basis betanld te worden.
Pleiter stelt dit buiten twijfel. Men
heeft hier ook stukken aan toonder. De
toonder, waar hij zich ook bevindt, kan
volledig zijn rechten doen gelden. Men
zou dus nimmer kunnen aanvoeren,
dat de maatschappijen alleen met Ame
rikanen te maken hebben. Trouwens is
het voor Amerikanen ook niet onver
schillig op welke basis betaald wordt.
De maatschappijen doen nu een beroep
op de Joint Resolution, de Amerikaan
sche, federatie monetaire wet. Pleiter
betwist niet meer, dat de Joint Resolu
tion tot do federale wetten behoort,
maar hij meent, dat de Nederlandsche
rechter deze Amerikaansche wet niet
had mogen toepassen. Deze Joint Reso
lution was uitgevaardigd in het natio
naal belang der Vereenigde Staten. Een
vreemde wetgever kan niet in het na
tionaal belang van een vreemden Staat
bij een alleen de „public polizy" (staats
beleid) van dien staat betreffende en
alleen in dien staat werkende wet, den
schuldenaar van de nakoming zijner
verbintenis ontheffen.
Pleiter ging nu uitvoerig de geschie
denis der totstandkoming dezer wet na.
Het Supreme Court heeft de Joint Reso
lution getoetst aan de Constitutie en in
meerderheid beslist ten aanzien van
particuliere obligaties, dat het Congres
gebleven was binnen zijn muntrege
lingsbevoegdheid. Daarmede wordt ech
ter het karakter der wet niet aangetast.
Alleen het constitutioneele punt is hier
mede beslist. Dit punt kan echter in
Nederland nimmer ter sprake komen,
omdat hier de wet onschendbaar is.
JEUGDIGE WERKLOOZEN
BOUWEN HUIZEN
Ingebruikstelling van wonin*
gen voor ouden van
dagen te Arnhem
ARNHEM. In tegenwoordigheid van
talrijke autoriteiten heeft te Arnhem de
plechtige ingebruikstelling -plaats ge
had vau een zestal woningen voor
ouden van dagen, welke op initiatief
van de Algemeene Woningbouw Ver
eeniging „Arnhem" door jeugdige
werkloozen zijn gebouwd.
Aanwezig waren o.m. de burgemees
ter van Arnhem, de heer H. P. J. Bloe-
mers en een drietal wethouders, de
wethouder D. Gosker uit Apeldoorn,
het lid van Ged. Staten van Gelderland,
de heer J. B. B. Keurschot, de heer
Goudriaan, lid van den Natiorialen Wo
ningraad, dr. Diepenhorst, lid van de
Rijkscommissie voor jeugdwerkloos
heid, besturen van woningbouwvereeni-
gingen e.a.
De voorzitter der Algemeene Woning-
bouwverceniging „Arnhem", de heer
B. H. Meerdink, hield op een terrein
voor de woningen, welke zijn gelegen
in het Arnhemsche Broek, een rede,
waarin hU de redenen, welke het be
stuur bewogen tot dezen bouw uiteen
zette. Allereerst om iets te doen ter
verzachting van den nood der jeugdige
werkloozen en vervolgens om eenige
oude echtparen aan een voor hen fi
nancieel bereikbare behoorlijke woning
te helpen.
Burgemeester Bloemers reikte hierop
de sleutels aan de bewoners uit, daar
bij wijzende op de sympathieke daad
van de Woningbouw Vereeniging „Arn
hem". Den aanstaanden bewoners
wenschte spreker nog vele zonnige ja
ren toe.
Het bestuur heeft voor den aanvang
der plechtigheid de jeugdige werkloo
zen, die deze woningen bouwden, een
maaltijd aangeboden.
INSTITUUT VOOR ONDERWIJS
IN DE LUCHTBESCHERMING
Een dezer dagen is opgericht een Ne-
derlandsch Instituut voor Onderwijs in
de Luchtbescherming, onder leiding
van dr. M. L. van der Stempel te Am
sterdam. Met steun en medewerking
van verschillende autoriteiten is een
deskundig leerarenkorps gevormd, be
staande uit doctoren, scheikundigen,
ingenieurs, bouwkundigen, officieren
e. a.. welk korps nog zal worden uit
gebreid.
Het onderwijs, dat ook practische
oefeningen zal omvatten, zal in ver
schillende cursussen worden gegeven,
waarbij rekening zal worden gehouden
met het door de onderscheidene cate
gorieën van cursisten beoogde einddoel.
DE PROVINCIALE
BANKVEREENIGING
's-GRAVENHAGE, 20 December. Dc
4e Kamer der Haagsche rechtbank heeft
thans vonnis gewezen in de processen,
waarin Mr. O. B. W. de Kat als curator
der Provinciale Bankvereeniging .vroe
ger Nederlandsche Voorschotbank met
winstdeeling geheeten) van een aantal
aandeelhouders volstorting van de aan-
deelen in genoemde Bank heeft gevor
derd.
De rechtbank heeft den curator in de
ze vordering niet-ontvankelijk ver
klaard.
Koeveel dagen zijn ze onderweg 1
7 T
3 7
u
s
s
e
e
co
u
g
R
co
a.
S
18.12
14.12
Amsterdam
15.12
Marseille
20.12
18.12
16.12
Rome
19.12
Athene
Mersnmntrul
19.12
17.12
Caïro
18.12
18.12
Basra
20.12
Bagdad
17.12
Boeshir
Djask
Karachi
20.12
19.12
Jodpoer
16.12
Allahabad
Calcutta
Akvah
20.12
Rangoon
19.12
15.12
Bangkok
Atorstar
18.12
Singapore
14.12
Medan
18.12
Batavia
14.12
Vertrek van het eerstvolgend post
vliegtuig van Amsterdam en van Ba
tavia op 25 Dec.
In den Nederlandschen
Bioscoopbond
AMSTERDAM. 80 Dec. Naar Dc
Telegraaf van gezaghebbende zijde
wordt medegedeeld, hebben Metro-
Goldw.vn-Mayer en Paramount het lid
maatschap van den Nederlandschen
Bioscoopbond per 31 December a.s. op
gezegd. Het destijds afsluiten van het
bedrijf, dat door de Nederlandsche ver
tegenwoordigingen van genoemde film
ondernemingen als zeer schadelijk be
schouwd wordt, is aanleiding geweest
tot deze opzegging, die in Nederland
sche filmkringen een diepen indruk
heeft gemaakt.
Daar de leden van den Nederland
schen Bioscoopbond uitsluitend films
mogen vertoonen van leden, is de con
sequentie van een en ander, dat van 1
Januari a.s. af geen bioscoop, waarvan
de eigenaar lid van gemelden bond is,
films zou mogen vertoonen. welke tot
de productie van genoemde maatschap
pijen behooren. Een desbetreffende
mededeeling zou, beden door het be
stuur aan de leden worden gezonden.
Reeds enkele weken geleden vertoef
de een vooraanstaand Amerikaansch
filmverhuurexpert te onzent, die den
Nederlandschen Bioscoopbond in ern
stige overweging gaf. den dreigenden,
als kritiek beschouwden toestand te
voorkomen. Want niet alleen, dat
Metro Goldwyn Mayer en Paramount
tot een gezamenlijke actie hebben be
sloten. ook de andere Amerikaansche
vertegenwoordigers (Fox, Warner Bros,
United Artists) zouden, gezien de ge
meenschappelijke belangen, die hen
niet alleen in ons land. maar in alle
landen binden waar zij actief zijn, zich
achter Metro Goldwyn Mayer en Para
mount plaatsen.
In den boezem van den Nederland
schen Bioscoopbond worden ernstige
pogingen ondernomen om het conflict
te voorkomen. Men houdt bovendien
rekening met de mogelijkheid, dat de
niet-Amerikaansche filmverhuurkanto
ren de actie van de Amerikaansche col
lega's zouden steunen, waardoor een
zoo moeilijke situatie in de Nederland
sche filmwereld zou ontstaan, dat men
daarvan de gevolgen onmogelijk kan
overzien.
Met spanning volgt men in de krin
gen der Nederlandsche theater-exploi
tanten en der filmverhuurkantoren het
verloop der gebeurtenissen. Vooraan
staande persoonlijkheden, die geacht
kunnen worden volkomen op de hoogte
van de hier omschreven situatie te zijn,
verhelen hun bezorgdheid dan ook al
lerminst; algemeen wordt od een zeer
spoedige overeenkomst tusschen par
tijen gehoopt.
UTRECHTSCH AUTOMOBILIST
VEROORDEELD
ZUTPHEN, 20 December. De recht
bank alhier deed uitspraak tegen R. B.
baron v. L. uit Utrecht, die terecht ge
staan had wegens een aanrijding met
een auto te Dieperveen waarbij een
man met een handwagen werd gewond.
Hij werd veroordeeld tot 250 boete
subs. 25 dagen hechtenis.
De eisch was 250 boete subs. 1
maand hechtenis, en intrekking van het
rijbewijs voor den tijd van 1 jaar.
11*
Hen petroleumvergasser
omvergestooten
Felle uitslaande brand
AMSTERDAM, 20 December. Een
misstap, in de letterlijke beteekenis van
dit woord, is de oorzaak geweest, clat
omstreeks het middaguur in een volk
rijke buurt, de Kattenburgervoorstraat,
een felle brand uitbrak op de eerste
verdieping van perceel 12, een hoek
huis. waarvan de zijgevel grenst aan de
Kattenburger Kruisstraat.
De bewoonster, mejuffrouw Van Esch,
was bezig met het schoonmaken van
de keuken en wilde pannen op een der
plankeu boven het aanrecht plaatsen
Zij klom daartoe op een kinder
stoeltje en toen zij weer den veili-
gen steun van den vloer opzocht,
deed zij een misstap, tengevolge
waarvan zij met stoeltje en al tegen
de keukentafel botste, waarop een
brandende petroleumvergasser een
ketel water aan den kook bracht.
De vergasser viel op den grond en
de brandende petroleum verspreidde
zich door het keukentje, dat in een
oogwenk in lichterlaaie stond. Weldra
drongen, daar de keuken geen deur
had, de vlammen naar de voorkamer
door en duurde het niet lang, of zij
sloegen fel naar buiten uit.
Zóó was de situatie toen het eerste
materiaaal van de brandweer, die spoe
dig gewaarschuwd was, ter plaatse ver
scheen en de bevelvoerder van de na-
bijzijnde hulpwacht Kattenburg liet
dan ook onmiddellijk het alarm mid-
delbrand geven, waarna kort daarop si
renengeloei de versterking van het ma
teriaal aankondigde en hoofdbrand
meester D. Doetz het blusschingswerk
op zich nam.
Met vier stralen werd het vuur, dat
inmiddels via het trappenhuis naar de
tweede étage was doorgeslagen en wel
dra ook de zolderverdieping in zijn ver
nielenden greep omknelde, aangetast.
Een der slangen werd over den uit
geschoven ladder gelegd, de tweede over
het dak en de beide andere binnendoor.
Op deze wijze kon de vlammenzee van
verscheidene aanvalspunten tegelijk
worden bestreden en moest het vuur
na een kwartier van harden arbeid
door de brandwachts van wie er zich
enkelen op het dak vertoonden dc
overmacht van het natte element er
ken.
Van de eerste verdieping zijn keuken
en voorkamer geheel uitgebrand; de al-
coof en achterkamer liepen vrij ernstige
brandschade op. De familie van Esch,
van wie de man chauffeur is, is voor
1500.verzekerd, hetgeen niet het
geval is met den vader van de vrouw,
VVesterink geheeten, die bij zijn doch
ter en schoonzoon inwoonde.
De ravage op de tweede verdieping,
sinds kort bewoond door de buiten de
stad zijnde familie F. Robert de man
is marinier was nog ernstiger. Keu
ken en voorkamer waren hier geheel
door het vuur vernield, terwijl de ach
terkamer brandschade kreeg. Ook het
zoldergedeelte en het trappenhuis zijn
geheel uitgebrand. Het gelijks traatsche
gedeelte kreeg alleen waterschade.
Bij het blusschingswerk, dat van ach
ter de politieafzetting aan het begin
van de straat en door de omwonenden
met groote belangstelling werd gadege
slagen, heeft een brandwacht hij het
verwijderen van een stuk zink een
bloedende wonde aan den
pols opgeloopen.
GROOTERE SALARISKORTING
VOORGESTELD
*s GRAVENHAGE, 20 Dec. De ge
meenteraadsleden jhr. Van BereSteyn,
mej. Blaauw en de heeren Van Bommel
(allen lib.) hebben bij den Raad een
voorstel ingediend om de korting op de
loonen en salarissen, door B. en W. op
4 voorgesteld, op 5 te brengen,
alsmede om de opcentenverhooging op
de personeele belastingen, door B. en W.
voorgesteld op 20, te verminderen tot 15.
ONGELUK OP ONBEWAAKTEN
OVERWEG
DOETIXCHEM, 20 Dec. Door een
goederentrein, die uit de richting Ter-
borg kwam, is op een onbewaakten
overweg bij Gaanderen vanmiddag een
auto gegrepen en een eind meege
sleurd. De auto werd totaal vernield,
de bestuurder, de molenaar V. uit Doc-
tinchem, kreeg een dubbele beenbreuk
en verscheidene inwendige kneuzingen.
Zijn dochtertje dat naast hem zat, bleef
ongedeerd.
PARLEMENTAIR OVERZICHT
liet inrichten der Gebr. Maris-tcntoon stolling, welke door minister prof. dr.
Slotemaker de Bruine in het gemeentemuseum te den Haag geopend is.
De gehuwde onderwijzeres*
nietskostwinster wordt
ontslagen
Onderwijzers levend in
communauteit
DEN HAAG, 20 Dec. Zoo heeft dan
tie regecring althans voorloopig toege
geven aan de bezwaren der rechterzijde
tegen de verplichte concentratie der bij
zondere scholen.
In de regeeringsverklaring, welke mi
nister Colijn heden bij den aanvang
der vergadering onder groote belang
stelling der volksvertegenwoordiging
heeft afgelegd, wordt die concentratie
noodzakelijk genoemd, zoowel uit een
oogpunt van bezuiniging als in verband
met de opheffing van zoovele openbare
scholen. Jui9t bleken thans de geruch
ten, volgens welke de linksche minis
ters, als paragraaf 12, waarin de con
centratie voor het bijzonder onderwijs
is geregeld, eenvoudig afgewezen werd,
hadden willen aftreden. Ware dit ge
schied, het geheele kabinet had moeten
heengaan. Wat dan? Op de ernstige
gevolgen, welke een kabinetscrisis had
moeten veroorzaken, hebben wij on
langs gewezen. Om die gevolgen zijn
de linksche ministers, zij het op bepaal
de voorwaarden, in functie gebleven.
Paragraaf 12 van het ontwerp heeft de
regeering voor het oogenblik teruggeno
men. Maar zij blijft een verplichte con
centratie voor het bijzonder onderwijs
noodig vinden. De regeling van para
graaf 13, inzake vrijwillige concentra
tie, acht zij niet voldoende. Rechtsche
sprekers hadden verklaard, dat, als
maar eenmaal bepaald was (gelijk in
dit wetsontwerp geschiedt), dat bij op
heffing van een bijzondere school het
schoolbestuur de waarborgsom niet ver
liest, er wel veel meer vrijwillig zou
worden geconcentreerd. De regeering
deelt hun optimisme blijkbaar niet. Hoe
moet er nu concentratie komen, zonder
dat rechts overwegende bezwaren
maakt? Dit zal een Staatscommissie,
vermoedelijk uit linksche en rechtsche
politici en onderwijsdeskundigen be
staande, onder leiding der regeering
onderzoeken. Zij zal ook een voorstel
ontwerpen met betrekking tot de stop-
wet van 4 Augustus 1933 voor nieuwe
bijzondere scholen. Mocht zij geen aan
nemelijke oplossing aan de hand kun
nen doen, dan zal de regeering weer
met een zelfstandig voorstel komen,
desnoods door opnieuw paragraaf 12,
al dan niet gewijzigd, in te dienen.
De regeering zal haar best doen om
het_ ontwerp inzake de onderwijsbezui-
niging spoedig tot wet te maken. Uitte
minister Colijn eenerzijds de hoop, dat
vele bijzondere scholen vrijwillig zul
len worden geconcentreerd, anderzijds
verklaarde hij, dat de regeering niet zal
voortgaan met aan de gemeentebestu
ren opheffing van openbare scholen te
bevelen. Zij vertrouwt, dat Gedeputeer
de Staten bij de bevordering van die
opheffing zeer behoedzaam zullen te
werk gaan. En zij zal een onderzoek
instellen naar de gevolgen der ophef
fing van openbare scholen sedert een
circulaire van 20 Juli 1933, voor zoo ver
de Kroon tot die opheffing besloot te
gen het advies van den Raad van State
in. De regeering gaat dus dc gevolgen
van haar eigen werk onderzoeken.
De sociaaldemocraten onderbraken de
voorlezing der regeeringsverklaring
eenige malen door ironische uitingen.
Bij paragraaf 13, de vrijwillige concen
tratie betreffende, vond ir. Albarda,
hun leider, gelegenheid, over de hou
ding der regeering eenige opmerkingen
te maken. Z.i. was zij te spoedig op de
vlucht gegaan voor de rechterzijde en
was men te bevreesd voor beursreac-
ties. Maar paragraaf 12 was ingetrok
ken en voor een napraten bestond geen
gelegenheid. De heeren Wijnkoop
(C.P.) en Sneevliet (R.S.) goten nog de
fiolen van hun toorn over regeering en
rechterzijde uit, maar er werd niet op
gereageerd.
Minister Slotemaker dc Bruine nam
een amendement-van Dijken )A.R.)
over om het mogelijk te maken, dat bij
vrijwillige samenvoeging van bijzon
dere scholen van te voren zekerheid
kan worden verkregen omtrent, terug
betaling van de waarborgsom, door het
schoolbestuur aan de gemeente gestort.
Als kweekscholen worden opgeheven,
krijgen zij voor haar geldelijke verplich
tingen een vergoeding, welke de minis
ter vaststelt. De bewindsman heeft een
ameridement-Zijlstra (A.R.) overgeno
men, waardoor het schoolbestuur bij de
Kroon tegen 's minister besluit in be
roep kan komen.
Z. Exc. nam verder een amendement-
Surink (R.K.) over om buiten twijfel te
stellen, dat een onderwijzer met voor
loopig pensioen; op zestigjarigen leef
tijd ingaande, zich het uitzicht op ge
zinspensioen tegen een bijdrage van
51/* procent kan verzekeren.
Het pensioen op 60-
jarigen leeftijd
De Kamer heeft met 55 tegen 34 stem
men een amcndement-Suring goedge-
gcurd om voor te schrijven, dat de ver
plichting voor onderwijskrachten, om,
zestig jaar oud, vervroegd pensioen
aan te vragen, niet bestaat, als zij min
derjarige kinderen moeten verzorgen of
minder dan zcs-en-dertlg voor pensioen
in aanmerking komende dienstjaren
hebben. De heeren Suring, Zijlstra en
Tilanus (C.H.) vónden in die gevallen
vervroegde pensioneering te hard.
Maar volgens het wetsontwerp was de
minister al bevoegd om, als er aanlei
ding toe is. de voorloopige ponsionce-
ring niet te doen dooreaan. Hierop be
riepen zich de heeren Ketelaar (V.D.) en
Thijsscn (S.D.), die zulk een ontheffing
in bepaalde gevallen heter vonden dan
een vrijstelling voor genoemde catego
rieën in haar geheel. Deze afgevaardig
den en Z. Exc. wezen erop, dat wie zes-
iig jaar zijn en nog minderjarige kin
deren hebben, er niet per se slechter
aan toe behoeve te zijn, dan anderen.
En tegenover de hardheid der voorloo
pige pensioneering stelden zij de hard
heid van het lot van zooveel werkloo
zen, die nu hopen, de plaatsen der ver
vroegd gepensioneerden in te mogen
•lemen. Maar de meerderheid gaf den
heer Suring gelijk. De stemming was,
zonderling genoeg, vrijwel rechts tegen
links, behalve dat de hoeren Coops en
Boon (Lib.) voor-, en dc hoeren van den
Heuvel en Wielinga (A.R.) tegen stem
den.
Gehuwde onderwijze
res'nietikostwinster
De gehuwde onderwijzeres-niet-kost-
winster wordt ontslagen. Aldus heeft de
Kamer besloten door de goedkeuring
van een amendement-Suring met 58 te
gen 37 stemmen, waarbij de drie groote
rechtsche fracties en de staatkundig-re-
reformeerden voorstemden, bij wie zich
de eenlingen van Houten (C.D.), Wes
terman (N.H.) en Arts (K.D.) voegden.
De heer Suring wilde een eind ma
ken aan de dubbele gezinsinkomens en
hij wenschte werkgelegenheid gescha
pen te zien voor onderwijskrachten, die
de plaats der niet-kostwinsters in zul
len kunnen nemen. Met de door hem
voorgestelde bepalingen heeft hij er
naar gestreefd, dat slechts dan aan de
werkzaamheid der gehuwde onderwij
zeres een eind wordt gemaakt, als dit
zonder overwegende bezwaren voor
haar mogelijk is. Minister Slotemaker
ontried het amendement, omdat hij er
tegen op ziet, uit te moeten maken, of
een gehuwde onderwijzeres kostvvinster
is. Wat moet Z. Exc. beslissen, als zij
bij voorbeeld werkt om arme auders te
onderhouden of om haar kinderen te
laten studeeren? Maar de minister ver
klaarde het amendement, niet onaan
vaardbaar. En minister Marchant had
dit in zijn memorie van antwoord wel
gedaan. Zijn opvolger stond er in dit
opzioht anders tegenover, gelijk bleek
uit minister Slotemaker's antwoord op
een vraag van ir. Albarda.
De heer Zijlstra steunde het amende
ment, evenals mejuffrouw Katz (C.H.)»
die onder normale omstandigheden te
gen het ontslag van de gehuwde amb
tenares is. Ds. Kersten (S.G.) meende,
dat het nog niet ver genoeg ging; wil
de hij ook do kostwinsters ontslagen
zien? Mr. Boon sprak ten gunste van
het amendement, maar stemde er ten
slotte tegen, ómdat de minister het
ontried. De dames De Vries-Bruins
(S.D.) en Bakker-Nort (V.D.) en de
heer Wijnkoop (C.P.) bestreden het
voorstel-Suring.
Mevrouw De Vries-Bruins stelde bij
een subamendement voor om den ont
slagen gehuwden onderwijzeressen al
thans wachtgeld te geven. De heer Ke
telaar viel het bij. maar de heeren Su
ring en Boon waren ertegen en de
Kamer verwierp het met 64 tegen 31
stemmen, waarbij de sociaal- en vrij,-
zinnig-democraten, de communisten en
mr. Coops (lib.) voorstemden.
Speciale salarisrege*
ling voor kloosterlim
gen? j
Mr. Boon heeft een motie Inga»
diend, waarbij de Kamer de regee*
ring uitnoodigt, een speciale sala-
risregeling te ontwerpen voor on- I
gehuwde ambtenaren en onderwij- I
zers, buiten gezinsverband in com-
munauteit levende. Dit slaat op de i
onderwijzers-kloosterlingen. De be-
woordingen der motie zijn ontleend
aan een rede van dr. Moller (R.K.), 1
die vroeger eens gezegd heeft, dat
de katholieken niet bii voorbaat af-
wijzend stonden tegen een lagere
salarieering voor kloosterlingen,
mits dezen niet als kloosterlingen
werden getroffen, maar als onge-
huwden, buiten gezinsverband in
comunauteit levende.
Anderen dan kloosterlingen zullen
niet licht onder deze categorie vallen!
Minister Slotemaker had vroeger op
den middag deze formuleering ten
voorbeeld gesteld aan eenige anti-papis-
tiSGhe afgevaardigden, die nooit ophou
den, speciaal op salarisverlaging voor
kloosterlingen aan te dringen. De mo
tie-Boon zal later in behandeling
komen.
Bezuiniging goed
gekeurd
Met 71 tegen 22 stemmen heeft de
Kamer de onderwijsbezuinigingsvvet ten
slotte goedgekeurd. Tegen stemden de
sociaal-democraten en communisten en
de heer Sneevliet (R.S.)). Ir. Albarda
gewaagde in een stemmotiveering spij
tig van dc amputatie van paragraaf 12,
waardoor het wetsontwerp van zijn
voornaamste bestanddeel was beroofd.
Mr. Joekes (V.D.) en dr. Bierema
(Lib.) drukten in stemmotiveeringen
ook voor hun fracties leedwezen over
het gebeurde uit, maar hun partijen
stemden voor.
4 oor de Kerstdagen wordt de werk
verschaffing twee weken stilgelegd,
omdat de reiskosten met het oog op de
feestdagen onevenredig hoog zouden
zijn en de tewerkgcstelden toch maar
een gering loonbedrag zouden ontvan
gen. De arbeiders vallen dan automa
tisch onder de steunverleening, maar
niet de kleine zelfstandigen, boeren,
visschcrs, schippers e. d. De heer Groen
(R.K.) hooft vanmiddag aan minister
Slingenberg gevraagd, wat. er met hen
moest gebeuren. Z.Exc. vertelde, dat de
regeering voor hen een regeling van
loonverlet zal maken en dat deze ook
in dc vorstperiode zal gelden. Volgens
deze regeling worden do kleine zelf
standigen geholpen in de beide weken,
waarin de feestdagen vallen.
Voorzitter Ruvs de Bcerenbrouck
heeft de vergadering met een passend
speechie gesloten. Do Kamer heeft hard
gewerkt en zich oen groote zelfbeper
king opgelegd. Tot Dinsdag 11 Februari
is zij op reces.
