LAATSTE BERICHTEN
EEN PERSGESPREK MET
gouverneur de Jonge
Madrid nu uiterst links
Ons koloniaal
beleid
Marechaussee en
rijksveldwacht
Onze handel met
Engeland
De uitgewezen
Nederlanders
BLOEMENWEELDE
Grooter zelfstandigheid
gewenscht
89 Millioen 's jaars
voor Sociale wetten
Nieuwe vorm van voor
lichting
PLECHTIGHEID OP
NEERBOSCH
Verdwenen optimisme
M.H. v. RAALTE
M.H. v. RAALTE
Boomkweekerij C. R. van Drie Jr.
HET EFFECT NAAR
BUITEN
te BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1936
De verstandhouding der ver»
schillende bevolkings»
groepen
DE Java-Bode van 2S Augustus
bevat een persgesprek met den
Gouverneur-Generaal van Ned.lndië,
waarin eenige aangelegenheden,
welke thans in liet. tceken der alge-
meene aandacht staan, worden be
handeld. Vragen en antwoorden
volgen hieronder.
I. Mag ik Uwe Excellentie vragen,
hoe na een vijfjarige ervaring Uwe
meeniiig is over de wijze, waarop de
verschillende bevolkingsgroepen met
elkaar in contact staan, en of de onder
linge verhouding aanleiding geeft tot
tevredenheid?"
De Landvoogd: „In het algemeen zie
ik geen reden om niet tevreden te zijn
over de wijze waarop de verschillende
bevolkingsgroepen met elkaar in con
tact staan. De reacties op de rede van
den heer de Hoog in den Volksraad is
daarmede m.i. niet in tegenspraak, om
dat zij zich in wezen niet richt tegen
een of meer bevolkingsgroepen, doch
j tegen de regeering."
II. „Heeft de gecompliceerde con
structie dezer samenleving voor het
centraal bestuur bepaald ernstige be
zwaren opgeleverd, of zijn in de prak-
r tijk van het leven de bestaande ver-
i schillen minder ernstig of belangrijk
gebleken?"
De Landvoogd: „De gecompliceerde
constructie dezer samenleving levert
voor een centraal bestuur alleen clan
ernstige bezwaren op, wanneer deelen
van die samenleving blind zijn voor de
feiten, onredelijke eischen stellen of
groepsbelangen boven het algemeen be
lang doen gaan. Doen deze omstandig
heden zich voor, clan kan de practijk van
het leven bestaande verschillen wel
naar den achtergrond dringen, maar
niet wegnemen, zoodat ze voor het cen
traal bestuur een bezwaar blijven vor
men."
III. „Ziet Uwe Excellentie voor de
toekomst een belangrijke wijziging in
de onderlinge verhouding der verschil
lende hoofdgroepen tegemoet?"
Do Landvoogd: „Voor de toekomst
Is wel heel ver. Voor de naaste toe
komst: neen. Op den duur zal de ver
dere ontwikkeling van dit land uiter
aard hel hier geboren en getogen cle
ment in invloed doen toenemen tegen
over de importkrachten."
I IV. „Is Uwe Excellentie van mee-
ning dat waar het eindoordeel over
Indische aangelegenheden bij de
Kamers blijft berusten het billijk of
V vvenschelijk is. dat de in Indië wonen-
de Nederlander op de samenstelling
der Kamers eenigen invloed uitoefent
De Landvoogd: „Van invloed van de
In Indië wonende Nederlanders op de
samenstelling der Kamers stel ik mij
weinig voor. Hun aantal is ie gering en
van politiek houden zij niet."
V „Is er, naar de meening van Uwe
Excellentie, aanleiding tot voldoening
over de wijze, waarop de koloniale Ne
derlander hier zijn deel in de taak dei-
leiding, in de verschillende sectoren
van het leven, vervult?"
De Landvoogd: „Ik zou zonder voor-
behoud bevestigend antwoorden als de
persoonlijke houding van sommigen
tegenover Inheemschc m.i. niet wel
eens te wenschen liet."
VI. „Daar de directe leiding der be
volking bij de Inlandsclie hoofden en
ambtenaren moet blijven berusten, zou
j ik willen vragen, of, naar de meening
van Uwe Excellentie, hun ontwikke-
lingspeil voldoende is te achten, dan
I wrel of beduidende verandering in hun
v vorming noodig is."
De Landvoogd- „Een gefundeerde uit
spraak omtrent de vraag of beduidende
ii verandering in de vorming van Inland-
sche hoofden en ambtenaren noodig is,
valt moeilijk te geven nu dit punt in
onderzoek is. Ik voor mij zie op dit
oogenblik als een punt, waaraan al-
thans door sommigen meer waarde
dient te worden gehecht, de meer volle-
ra dige aanpassing aan de Westcrsche op
vatting van taakvervulling."
VII. „Is Uwe Excellentie van mee
ning dat. zoodra de middelen dit ver
oorloven cle verstrekking van onderwijs
speciaal. Westersch onderwijs
weer verder kan gaan dan alleen tot
de grens van het economisch rende
ment. en dat dit onderwijs een factor
I van beteekenis kan zijn voor dc ver-
I mindering der verhouding althans van
de hoogcre Inlandsclie groep met Ne-
derland?"
De Landvoogd: „Ik zou bij dc ver
strekking van onderwijs speciaal:
Westersch onderwijs het economisch
rendement nimmer buiten rekening
willen laten. Dit onderwijs, en dan in
het bijzonder de kennis van onze taal,
i is zeker een factor ,van beteekenis voor
i de verinniging van de verhouding tus-
schen de Inlandsclie groep en Neder-
land, maar toch niet de hoofdzaak.
Deze is: inzicht en goede trouw Er zijn
er onder de hoogere Inlandsche groep,
die Westersch onderwijs hebben geno
ten, en niet inzien of niet willen inzien
welke waarde de bestaande verhouding
tot Nederland voor dit land heeft."
.VIII. „Is Uwe Excellentie van mee
ning, dat de reconstructie van vroeger
bestaan hebbende nationale vormen
onder bepaalde, daarvoor gunstige om
standigheden als bijv. in Goa
moet worden gezien als één der beginse
len van ons huidig koloniaal beleid?"
Dc Landvoogd: „Ons huidig koloniaal
beleid moet m.i. gericht Zijn op het
brengen tot grootere zelfstandigheid
van alles wat daartoe geschikt is te
achten. Reconstructie van vroeger be
staan hebbende nationale vormen ligt
geheel in die lijn."
Een leerzame en overzichten
lijke reizende tentoon»
stelling
AMSTERDAM, 5 Sopt Bijna 89
millioen gulden worden, volgens de
jongste opgaven, in ons land in één
jaar tijds uitgekeerd ingevolge de so
ciale verzekeringswetten.
Weet het publiek dat? Weet het pu
blick hoe dit bedrag verdeeld w-ordt,
en uit welke oorzaken de uitkeeringen
geschieden?
De Rijksverzekeringsbank en do
Raden van Arbeid zullen thans geza
menlijk, naast de propaganda in do
pers en in lezingen aan cle betrokkenen
gericht, door een nieuwen vorm van
voorlichting de meest opvallende en
kiemende feiten betreffende de sociale
verzekeringen onder het volk gaan bren
gen. Daartoe is een tentoonstellings
commissie in het leven geroepen, welke
tot taak heeft op jaarbeurzen en ten
toonstellingen in format icbureaux in te
richten. In opdracht van deze commis
sie hebben dc heeren Sandbeug en
Kleyn aantrekkelijk en opvallend ten
toonstellingsmateriaal vervaardigd, dat
wij hedenmorgen in cle gelegenheid
waren te bezichtigen.
Dit materiaal zal onder andere op cle
Utrechtsche Jaarbeurs worden tentoon
gesteld.
De vloed van gegevens, waarmee een
jaarverslag den lezer pleegt, te over-
stroomen, is op deze grafieken en
wandplaten herleid tot de meest pak
kende conclusies. Een der grafieken
loont de stijging en daling der totalen,
per jaar ingevolge de verzekeringswet
ten uitgekeerd.
Een andere plaat heeft als hoofdmo
tief een klok, en draagt als opschrift
„Elke minuut een ongeval".
Elders lezen wc, dat voor landbouw
en industrie per jaar voor 1? millioen
gulden aan lasten worden veroorzaakt
door bedrijfsongevallen. Het zijn niel
alleen redenen van menschelijkheid,
doch ook zuiver economische overwe
gingen, die moeten aansporen tot. be
perking van het aantal ongelukken
door meer eiligheid. Vandaar op an
dere platen specificaties van het aan
tal ongevallen in eiken tak van bedrijf
en de aansporing tot. het aanbrengen
van veiligheidsinstallaties.
Een bevolkinspyramide toont het
aantal houders van rentekaarten \oor
elke leeftijdsgroep en legt bloot, dat de
ouderdomszorg 62% der bevolking bo
ven 64 jaar omvat. Omtrent de ziekte
wet is leerzaam materiaal aanwezig.
Ter geruststelling van wantrouwenden
blijkt, dat, sléchts 7,8% der uilgaven in
gevolge invaliditeits- en ouderdomswet
aan administratiekosten wordt besteed.
Het tentoonstellingsmateriaal dat
binnenkort zijn zwerftocht over cle Ne
derlandsche tentoonstellingen gaat be
ginnen, kan in zijn kernachtige be
knoptheid het publiek overtuigen van
de belangrijke werken der verplichte
sociale verzekeringen, waaromtrent
zelfs hij rechthebbenden op uitkeerin
gen nog a) te vaak onwetendheid blijkt
te bestaan.
EMERITAAT AANGEVRAAGD
AMSTERDAM, 4 Sept. Ds. C. F.
Westermann, oudste predikant bij het
Hersteld Evangelisch Luthersche kerk
genootschap en bij de Hersteld Evange
lisch Luthersche gemeente te Amster
dam, heeft, op medisch advies, zich ge
noodzaakt gezien tegen 1 November a.s.
emeritaat aan te vragen.
Ds. Westermann heeft 15 jaar het pre
dikambt bediend. Hij arbeidde voorheen
in de Evangelisch Luthersche gemeen
ten van Wil deryank en Schiedam en
werd in 1900 naar Amsterdam beroepen.
Van 190S tot 1924 was hij secretaris en
van 1924 tot heden is hij voorzitter der
Algemcene Kerkelijke commissie en de
Algemeene Kerkelijke vergadering. Ook
is hij sinds jaren voorzitter van het Ne-
derlancLsch Luthersch genootschap voor
in- en uitwendige zending.
Ook buiten cle kringen van de Neder
landse!» Luthersche kerk is ds. Wester
mann een zeer bekende en geziene per
soonlijkheid.
DE POSTVLUCHTEN
AMSTERDAM, 5 Sept. Hedenmor
gen le 6 uur 1 is het K:L:M:-toestel
„Kievit" van Schiphol naar Indië ver
trokken. De bemanning bestaat uit C.
Blaak, gezagvoerder, Chr. Steensma, 2e
bestuurder, W J. van Hout, bouwwerk-
tüigkundige en H. J. Sieman, radio-
telegrafist.
6 passagiers maken do reis mede n.l.
3 AmsterdamKarachi, 1 Amsterdam
Penang, 1 Amsterdam—Bangkok en 1
AmsterdamBatavia, terwijl te Singa
pore 1 passagier aan boord komt voor
Batavia. Het toestel vervoert 251 kg.
briefpost. 16 kg. paketpost, 60 kg. vracht
en 131 kg. bagage.
Het vliegtuig is hedenmorgen 8 uur
in Halle Leipzig geland en 8.45 uur
weer vandaar vertrokken. Bijgeladen
werd 130 kg. briefpost en 56 kg. vracht
Omtrtnt handhaving militair
politiecorps nog niet
beslist
De parlementaire redacteur der Msb,
schrijft:
Uit welingelichte bron vernemen wij,
dat de mededeelingen aan de N.R.Ct.
ontleend, als deels voorbarig en deels
onjuist moeten worden beschouwd.
De minister van Justitie en Defensie
hebben ingesteld dc eommissie-Donner,
die nog steeds werkzaam is aan de uit
voering van haar opdracht, om: lste
voor te bereiden de wijziging in de dis
locatie der Rijkspolitie (marechaussee
en rijksveldwacht);
2e. de tot standkoming van een een
heid van rijkspolitie te bestudeeren.
Een beslissing omtrent handhaving
van een militair politiecorps (wel te
onderscheiden van het corps militaire
politie, dat geen politie in den eigenlij
ken zin van hel woord is) is uiteraard
nog niet genomen.
Evenmin is iels bekend van de ver
sterking van het corps marechaussee.
Versterking van het aantal brigades
marechaussee rond Amsterdam, als ge
volg ecner wijziging der dislocatie zal
tengevolge hebben, dat elders brigades
rijksveldwachters de brigade mare
chaussee zullen vervangen.
Een departementale commissie, die
zou nagaan of de marechaussee met
den parketdienst zou worden belast is
niet ingesteld. Deze instelling is alleen
reeds hierom onwaarschijnlijk, daar in
gevolge het met 1 Sept. j.l. in werking
gelreden rijkspoliliebesluit en do aan
de hand daarvan gegeven instructie van
de procureurs-generaal het voornemen
bestaat zooveel mogelijk den dienst
van de rijkspolitie aan de gerechts
hoven en rechtbanken van de gemeen
tepolitie over te dragen.
De registratie van vreemdelingen aan
het bureau grensbewaking bedoeld
zal wel zijn de afdeeling vreemdelin
gendienst kan moeilijk als een reor
ganisatie worden aangemerkt. Eerder
mag het bevreemding wekken, dat deze
registratie reeds niet lang bestond en
pas nu zal worden ter hand genomen.
LONDEN. 5 Sept. A.N.P. In ver
band met het jaarlijksche rapport, dat
uitgegeven is door het Britsche minis
terie van handel, hetwelk een overzicht
geeft over de Britsch-Nederlanrlsche
handelsbetrekkingen waarover de mees
te Engelsche dagbladen gisteren een
commentaar gaven, waarbij gewezen
werd op het feit, dat het handelssaldo
tusschen Nederland en Groot-Bnltannië
nen nadeele van laatstgenoemde was
vergroot, publiceeren Engelsche cou
rant en hedenmorgen een schrijven van
den lieer M. Wijnand Wolff, eere-sccre-
taiis van de Nederlandsche Kamer van
Koophandel te Londen, luidende als
volgt:
Naar aanleiding van het gisteren
door het departement van overzeeschen
handel uitgegeven rapport over de eco
nomische en commercieclc verhoudin
gen in Nederland, hetwelk o.a. melding
maakt van de voor Groot-Bril tannic on
gunstige handelsbalans, zou ik de aan
dacht willen vestigen op het feit, dat,
ofschoon natuurlijk de cijfers gezien
van een statistisch standpunt zeer
zeker correct zijn, men niet over het
hoofd moet zien, dat terwijl Grpot-Brit-
tannië een bevolking van meer dan 40
millioen menschcn heeft, Nederland
slechts ongeveer 8 millioen inwoners
telt.
Bovengenoemde officieele statistieken
in aanmerking nemende, koopt Neder
land per hoofd voor ongeveer 30 shil
ling, terwijl Groot-Briltannië voor on
geveer 10 shilling per hoofd koopt.
Dientengevolge koopt iedere Nederlan
der 3 maal zooveel van Groot-Brittan-
nië als de gemiddelde Brit van Neder
land. Hierbij is niet in aanmèrking ge
nomen dat onzichtbare uitvoer, de me
thode van taxatie voor douane-doelein
den enz. eveneens invloed kunnen heb
ben op de vermelde statistieken
Ter herdenking van den hon*
dersten geboortedag van
Joh. van 't Lindens
hout
Men schrijft ons:
4 September is steeds voor de Wees-
inrichting le Neerbosch een bijzondere
dag 'gew eest, dan is het n.l. de jaardag
van den stichter, den heer Johs. van 't
Lindenhout.
Thans was die dag een buitengewo
ne daar het 100-jaar geleden was dat
de stichter voornoemd te Beuningen bij
Nijmegen geboren -verd; thans bestaat
de Weesinrichting 73 jaar.
Bij het 70-jarig bestaan namen hon
derden oud-vveczen dier inrichting het
initiatief een actie op touw te zetten
om gelden in te zamelen voor een
nieuw kerkorgel in de mooie vveezen-
kapel.
Vrijdagmidag om half drie is op
Neerbosch dit plan van 3 jaar geleden
tot uitvoering gekomen en het nieuwe
orgel plechtig namens de oud-vveezen
en gevers aan bestuur en directie over
gedragen. Deze overdracht geschiedde
cloor de Centrale Commissie uit bestu
ren van acht afdeelingen van Oud-Wec-
zenvereenigingen in ons land in tegen
woordigheid van zeer vele deputaties
en leden van gen. vereenigingen. De
bespeling van dit nieuwe instrument
geschiedde cloor den heer Jac. de Vries,
muziek- en zangleeraar der Weesin
richting.
Alleen uit Utrecht waren een 15-tal
oud-vveezen van Neerbosch bij deze
plechtigheid tegenwoordig.
Een vergadering van „Hol»
landia" te Berlijn
De correspondent te Berlijn van het
Vaderland seinde gisteravond:
Uit den aard der zaak was er voor
de vergadering, hedenavond door dc
verceniging Hollandia belegd in de zaal
van het Haus der Technik in de Frie-
drichstrasse groote belangstelling. Aan
gekondigd was dat de twee nog le Ber
lijn aanwezige uitgewezenen, de heeren
Peters en Dc Heer, het woord zouden
voeren.
Voorts had men uit het convocatie
biljet kunnen opmaken, dat het bestuui
van de vcreeniging Hollandia door het
opbellen van den secretaris-generaal
van Buitenlandsche Zaken, den heer
Snouck Hurgronje, dc onderhandelin
gen op gang. resp. weer op gang had ge
bracht en dat zij hoogstwaarschijnlijk
met succes zouden worden bekroond.
Dc voorzitter, de heer Goebel, zeide
ter inleiding, dat hij in deze aangelc
genheid een slot op den mond moest
leggen en strikt zakelijk en neutraal
wilde blijven. Hij gaf vervolgens een
verslag van hetgeen het bestuur te de
zer zake had gedaan.
Er was getelegrafeerd aan den hoofd
commissaris van politie te Berlijn, ei
was getelefoneerd met den heer Ivock.
hoofd van de vreemdelingenpolitie, en
getelegrafeerd met het ministerie van
Buitenlandsche Zaken in Den Haag met
het verzoek om over het geval te on
derhandelen.
Op dit verzoek was door middel van
het Nederlandsche gezantschap alhiei
een antwoord binnengekomen, dat de
zaak de aandacht der Nederlandsche
autoriteiten had.
Dc heer Goebel verkreeg daarna een
telefonisch onderhoud met den heei
Snouck Hurgronje, den secretaris-gene
raal van hot ministerie van Buitenland
sche Zaken. Hij drong daarbij aan op
onderhandelingen, blijkbaar in hoofd
zaak betoogend, dat vier Nederlanders
het slachtoffer van een diplomatiek
steekspel dreigden te worden.
Wat de heer Snouck Hurgronje daar
op heeft geantwoord, bleek uit de uit
eenzetting van den heer Goebel niet. Hij
stelde de vergadering dc zending van
een telegram aan het ministerie van
Buitenlandsche Zaken voor, hetwelk
door den ondervoorzitter werd voorge
lezen en waarin, na herhaling van de
stelling betreffende offers van een po
lilick steekspel, werd verzocht het con
flict zooveel mogelijk te localiseeren, en
zoo mogelijk vooralsnog de onderhan
delingen tc hervatten.
"Dc heeren Peters en de Heer zoo
deelde dc voorzitter mede konden in
afwijking van hun voornemen niet het
woord \oeren, dc heer Peters (wiens
zaak overigens hedenmiddag gesloten
bleek tc zijn) wegens uitstedigheid, de
heer de Heer wegens ongesteldheid.
De voorzitter bracht een woord van
dank aan den heer Koek, chef van de
Bcrlijnsche vreemdelingenpolitie, omdat
deze het bestuur steeds inofficieel op
de hoogte had gehouden en er naar
had gestreefd het lot. van de betrokke
nen te verzachten. Dc Nederlandsche
regeering was op haar standpunt blij
ven staan, dat zij niet onder bedreiging
wenschte te onderhandelen.
Wij vroegen den voorzitter zekerheids
halve nog of hij bij het optimisme bleef,
hetwelk uit het convocatiebiljet sprak,
waarin gezegd werd, dat de zaak prac-
tisch in orde was. Hij antwoordde daar
op ontkennend.
Het blijft, dus bij hetgeen wij gister
avond reeds meldden: het nieuwe uit
stel van acht dagen (waarvan slechts
één der uitgewezenen gebruik kan ma
ken, daar de heeren Hes, Peters en Van
Lith Harrebomee reeds in Nederland
vertoeven. Red.) verandert aan de
uitwijzing niets.
Na deze verklaring van den voorzit
ter behandelde cle .vergadering de agen
da, in hoofdzaak beslaande uit een le
zing van mr. dr. H. H. A. van Gybland
Oosterhoff, hoofdredacteur van „Rijks
eenheid" en voorts eenige films en koor
zang.
AMSTERDAM, 4 Sept. Het be
stuur van de afdeeling Amsterdam van
de Liberale Staatspartij de Vrijheids
bond had gemeend, naar aanleiding
van een bericht in de pers van gister
avond, waarin mededeeling werd ge
daan, dat dc uitgewezen Nederlandera
de Duitsche hoofdstad zoomede het
Duitsche grondgebied moesten verla
ten, een protestvergadering to moeten
uitschrijven op Dinsdag a.s/
Nu echter in de ochtendbladen be
richten voorkwamen, waaruit blijkt,
dat op het laatste moment de uitwij
zing opnieuw is uitgesteld en deze uit
wijzing wellicht door onderhandelingen
onzer regeering kan worden voorko
men, heeft het bestuur gemeend, ten
einde deze onderhandelingen niet te
bemoeilijken, deze protestvergadering
niet le doen doorgaan.
Mocht echter het uitwijzingsbesluit
binnenkort wèl worden doorgezet, dan
zullen nadere mededeelingen omtrent
een te houden vergadering verschijnen.
JONGETJE OVERREDEN EN
GEDOOD
DOETINCHEM, 5 Sept. Gisteravond
is de zevenjarige, eenige zoon van den
ai heider Wissink, toen hij op een kar
wilde springen om mee te rijden onder
dit voertuig geraakt. De wielen gingen
hem over borst en hoofd, waardoor dc
doocl onmiddellijk intrad.
AANKOOP VAN OUD GEBOUW
DELFT, 5 Sept. Naar wij vernemen
worden met de ver. „Hendrik de
Kcyzer" te Amsterdam onderhandelin
gen gevoerd over den aankoop door ge
noemde verecniging van het oude pa
triciërshuis, Oude Delft.49 te Delft, dat
thans bewoond wordt door Prof. Ir. H.
ter Meulen. Het pand was vroeger in
gebruik bij de Fundatie van Renswoude
MEVROUW MARKHAM
STUIT OP SLECHT
WEER
ST. JOHN (Nw. Foundlaud)
5 Sept. (Reuter). Mevrouw
Markham, die per vliegtuig
naar Amerika onderweg is,
zal op dit gedeelte van haar
tocht te kampen hebben met
regen, mist en stormachtige
winden, die de vlucht niet
van gevaar ontbloot doen
zijn.
AYLA EN EST1GARRIBIA IN
VRIJHEID GESTELD
ASUNCION, 5 Sept. (Reuter). De
ministerraad zou besloten hebben tot
het in vrijheid stellen van den vroegeren
president Ayla en generaal Estigarribia,
waartoe onmiddellijk zou worden over
gegaan.
Amersfoort
Afd. Stoffen:
Wollen stoffen voor Japonnen en
Complets, Wollen Ruiten
Wollen mantelstoffen
Wollen Composé-stoffen
in de moderne kleuren
en de nieuwste weefsels
Brocaat, ciré, Satin fancies
voor Cassaques, Avondjaponnen,
en combinaties
Velour Chiffon
in onkreukbare qualiteiten
en in moderne kleurenkeuze
SCHOUWBURG AMICITIA
Abonnementsvoorstellingon
Seizoen 1936 1937
Zie voor programma en bijzonder
heden de U toegezonden circulaire
Moldt U nog heden voor deelna
me aan. Ook telefonisch No. 7.
Onze kweekerij biedt den bloemenlief
hebbers thans een zeldzame aanblik,
welke oen bezoek ruimschoots beloont.
Rozen cn dahlia's staan thans in vollen
bloei. De schitterende, collectie Water
lelies vraagt Uw bijzondere aandacht
alsmede 'n groot sortiment Botsplanten
Nu is het de tijd om keus te maken
voor Uw tuinen. Zonder een enkele
verplichting lichten wij U voor, terwijl
Uw bezoek aan onze kweekerijen op
hoogen pftjs wordt gesteld.
Hooglandsccheweg 187 Telefoon 575
TITOELESCOE ERNSTIG ONGESTELD
MONTE CARLO, 5 Sept. (Reuter).
professoren Landowskt en Brust Lein
hebben Titoelescoe onderzocht en rieden
hem een verblijf in liet hooggebergte
aan. Naar vernomen wordt heeft Titoe
lescoe besloten naar St. Morltz le gaan.
Buitealandsch Weerovcrzicht
Medegedeeld door het K.N.M.I. te
de Bilt.
Langzaam verplaatste de depressie
zich Oostwaarts, in diepte toenemende.
Haar kern ligt nu met barometerstan
den onder 745 mm over Schotland. Se-
cundairen strc&Ren zich naar IJsland,
naar cle Noorse he zee, naar Denemar
ken en naar ons land en Noord-Frank
rijk uit. 1-Iet, weer is in dit geheelc. ge
bied meest met zwaar bewolkten of be
trokken hemel, terwijl tal van plaatsen
regen melden. Ook waaien in den Zui
delijken en Zuid-Westelijken sector
van de depressie krachtige Zuid-Wel
len tot Noord-Westen winden.
In liet. Westen cn Zuid-Wersten vam
ons waarnemingsgebied neemt de' hoo-
gedruk wat toe, evenals over de Noor
delijke IJszee.
Over Scandinavië heeft de lioogc-
drukking echter in beteekenis \erlo-
ren. Toch is over Zweden en Midden-
Noonvcgen het weer nog vrij goed»
Plaatselijk steeg er de temperatuur
zelfs. In bijna het geheele overige ge
bied werd het kouder.
Ten onzent mag nog geen verande
ring van beteekenis in den hcerschen-
den weersloestand worden verwacht.
WERELDGEBEUREN
De strategische en
moreele beteekenis
van den val van hun
WEER trekt do aandacht onweer
staanbaar naar het ongelukkige
Spanje, dat uit vele wonden
bloedt, en waar de schokkende gebeur
tenissen elkaar rnet razende snelheid
opvolgen.
M at de val van Irun beteekent. is
niet in een paar woorden te omschrij
ven. De plaats zelf is een vrij onaan
zienlijk nest, de meest vooruitgeschoven
post op Spaansch grondgebied tegen de
Franschc grens. Reizigers, die deze
streek bezocht hebben, herinneren zich
ongetwijfeld het curieuze schouwspel
van de betrekkelijk kleine steenen brug
over de grensrivier, aan de eene zijde
door de Fransehen en aan de andere
zijde door de typisch uitgedoste man
schappen van de Guarda Civil bewaakt.
Het kon daar heel gemoedelijk toegaan.
Wanneer men op Fransch grondgebied
was, en geen visum voor Spanje, bezat,
liet men toch de vreemdelingen een
eindweegs in het Spaanscho stadje toe,
om ansichten te koopen en te verzen
den, en dc familie thuis te bluffen met
berichten uit Spaansch gebied.
Datzelfde gemoedelijke, maai* onaan
zienlijke plaatsje met hoogstens 9300
inwoners, en gelegen in een onvrucht
baar hoogtedal, omgeven door met don
kere bosschen begroeide uitloopers van
de Pyreneeën, heeft de laatste weken
een schrikwekkende vermaardheid ver
worven. En speciaal de laatste dagen is
liet er een hel geweest. Van beide kan
ten is er verwoed gevochten en worden
heldendaden vermeld. Maar het langst
zullen de bloedige tafcreclcn in dc her
innering blijven, waaraan ook onschul
dige non-combattanten het slachtoffer
zijn gewoiden. Vooral de brug heeft af
schuwelijke scènes te zien gegeven. De
brug was te smal om alle vluclitelingen
te laten passëeren, en vele Vrouwen en
kinderen zijn in de snelstroomende ri
vier gestort om jammerlijk te verdrin
ken.
Dat de opstandelingen Inin hebben
vcro\erd, is in hoofdzaak te danken
aan hun arlilleriebezit en aan de betere
leiding, met als ge\olg een stelselma
tiger wijze van strijdvocren. Hun nume
rieke overmacht is niet zoo bijster
groot, geweest.
Nog altijd schijnen dc opstandelingen
van het bezit van Irun niet ten volle te
kunnen profiteeren. Zoowel een der
forten in de buurt als de internationale
brug blijken nog in handen te zijn van
de roodc militie. Zoolang dit het ge^l
is, mag men hel Noordelijk front der
regeering nog niet als gebroken be
schouwen, cn bovendien zal de volks-
fronfmililie kunnen genieten van het
voordeel met Frankrijk in open verbin
ding te staan' En niettegenstaande alle
officieele en officieuze dementi's schijnt
het een feit te zijn, dat het. volksfront
èn met levensmiddelen èn met munitie
van uit Frankrijk lustig wordt gesteund.
Zijn de opstandelingen eenmaal in het
volle bezit van Irun (dat inmiddels zelf
zoo goed als met dc aarde gelijkgemaakt
is), dan zullen zij niet rusten voordat zij
alle Noordelijke kustplaatsen van roode
militie hebben gezuiverd, om dusdoen
de de handen vrij te krijgen voor het:
veroveren van he.t Guadaiiama-geherg-
te, dat dc Noordelijk gelegen bewakings-
gordel vormt, van Madrid. Dit. gcbeigta
is erhter door zijn steile, smalle passen
moeilijk te veroveren. Het laat zich dus
aanzien, dat de opmarsch naar Madrid
vooral van uit het Zuiden cn Oosten zal
worden voortgezet.
De verovering van Irun is moreel ge
zien van moeilijk te overschatten betee
kenis. De stemming bij bel Spaanschö
burgerpubliek, dat nog op de. band was
van het volksfront, een stemming dia
de laatste weken zeer gezakt was, on
dergaat bierdoor een nieuwe depressie,
Weliswaar blijft Madrid officieel ge
speend van dergelijke berichten, maac
het publiek weet het desondanks
Dat in de Madrileensche. regccrings-
gebouwen een belangrijke kabinets
wijziging hcefr plaats gevonden, waar
door de rcgecring aanzienlijk naar links
is verschoven, zal zeker ook verhand
houden met den verzwaarden druk, dis
allenvcgc door de strijdende opstande
lingen wordt uitgeoefend. Als minister
president treedt de leider van den lin
kervleugel der socialisten Largo Cabal-
lero op. de man die van het begin af
aan de regeering-Azana moeilijkheden
in den weg heeft gelegd. Gelukkig is
ook nog de gematigde rechtervleugel
vertegenwoordigd, maar twee commu
nisten hebben voor de eerste maal
hun intrede in dc rogeering gedaan.
Een van deze heeft zc/fs de leiding vari
het landhouw-depflctement in handen
gekregen! J
Hel, laai z/'cb aanzien, dat de nieuwd
regeering eensgezinder en doeltreffen
der zal bunnen optreden dan het be
wind dat zij vervangt. Misschien ook
7al zii door haar grooter prestige bij d©
r.vtremisten in staat zijn de excessen,
waaraan deze zich schuldig maken, hier
en daar lot staan te brengen. Zij zal liet
ongetwijfeld noodig hebben dit tc doen,
wil de svmpathip. die. buiten Spanje
nog altijd voor de regeeingsgetrouwen
bestond, niet ganscb en al verspeeld
worden.
Van directer belang is de vraag hoe
deze uiterst linksche oriënteering van
bet officieele Madrid (welgeteld heeft
Spanje vijf regeeringen, n.l. in Madrid,
Barcelona, Burgos en Bilbao, om den
„levcnsmiddelendictator" Martinez Bar
rio tenslotte niet te vergeten!) el
ders, meer speciaal in Duitschland,
Italië en Portugal ontvangen zal wor
den. Het wantrouwen tegen Spanje
wordt er vermoedelijk door versterkt
en de angst vergroot dat Spanje ten
slotte heelemaal zal afglijden naar corn*-'
munisme en bolsjewisme met alle gé-
\olgen van dien.
De lust lot non-interventie is bij eii-
kele groepen al aardig aan 't bekoelen,.,
en de „humaniseeringsplannen" zijn al
heelemaal op den achtergrond getreden.
Arm Spanj'e arm Europa
