Proclamatie van Hitier
kVan de Sovjets en hun
Stachanovieten
DE LUCHTROOVERS
VAN HOITIKA
Koloniaal bezit
geeischt
7)J
-/♦Tuin
Cucces^
BLOEMENWEELDE
Rusland technisch
bekeken
Verlangen naar vrede
Boomkweekerij C. R- van Drie Jr.
Fa.M R. N. OOSTERVEEN
Afd. Wijnen en Gedistilleerd
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1936
Op het toovertapijt
door Jan Spaander
IV.
IN Zweden zag ik eens houten stara
men in toomlooze vaart langs een
bergstroom schieten, over een wa
terval, in een meer en daar kwam al
dat hout plotseling tot rust en ver
smolt tot een groote, aaneengesloten,
deinende massa.
Zoo vergaat 't ook die menschen-
Btroom, die door de Intourist in de hal
.van het Novo-Moskovskaya hotel wordt
gedeponeerd. Plotseling rust. Men ligt
daar in een droom te wachten in de te
kleine hal en twee vóór-oorlogsche lift-
jes verzwelgen op zoo'n moment 't ver
keer niet. Dat hotel is van 5 tot 8 ver
diepingen verhoogd en de oude kamers
zijn van extra bedden voorzien. De eet
zaal ligt op de bovenste verdieping.
Onder het wachten op een beurt ver
telde een Amerikaan me, dat die liftjes
eigenlijk de toestand in Rusland ken
schetsten. Men ging daar dikwijls te
werk zonder op 't. verband te letten of
zonder dat men er, gedwongen door de
omstandigheden, op kon letten. Vlug
rekende hij mij voor dat een drie maal
zoo groote hötelcapaciteit, mot een bij
na verdubbelde hoogte en het feit dat
de eetzaal boven geplaatst was gewor
den een 6 a 7-malige liftcapaciteit vor
derde. In geen land ter wereld zou
men met zoo iets genoegen nemen, óf
lang wachten, óf een hartkwaal oploo-
pen op de trappen. Hier nam men met
alles genoegen èn omdat 't wel moe^t
èn omdat do toestand al stukken beter
was dan een jaar of zes geleden bij een
.voorlaatste bezoek.
Op dat oogenblik stond mijn hoofd
niet naar rekensommotjes en ging ik
op zoek naar een kapperssalon in 't
hotel. Keurig werd ik er bediend en
„met heete doek na" mocht ik de kas
sierster drio roebel en vijftig kopeken
overhandigen, schrijve 1.05, de bedie
ning geheel als bij ons en de betaling
nogal kapitalistisch. Ik was juist op
tijd terug met mijn vrouw voor een
liflbeurt en 't kalme liftmannetje, mis
schien wel een oud vermomd groot-
vorstje, boog ons gracieus uit, zonder
haast, op de 5de étage. Daar vervoeg
den wij ons bij de vloerjuffrouw en die
scharrelde op haar gemak onze sleutel
uit een lade waarin er een goede vijf
tig lagen. Ik vroeg haar later eens
waarom zij geen sleutelrek had. Nu,
dat had de portier al en dat kwam al
tijd in do war. Waarom zoo haastig?
Voor de rest was ze heel vriendelijk,
ze sprak alleen Russisch, dat had zo
gemeen met praktisch gesproken alle
kellners en zelfs met de juffrouw van
*t hoogerc personeel, die chèques wis
selde. U voelt wel, wat eindeloos veel
tijd hier voor allo partijen verloren gaat,
maar wat geeft een goedgeaard Rus
om tijd. Hierin kreeg ik ook nog een
lesje van een „dienstmeisje", als ik zoo
een Russin van heden mag noemen,
die ik vroeg mij een bad klaar te wil
len maken. Als allen keek ze mij vrien
delijk aan van onder haar hoofddoek
je, en beloofde dit direct te zullen be
zorgen. Ongeveer een uur later deelde
zij mij op innemende wijze mede dat
*t al klaar was. Dit zijn maar kleinig
heden, doch op zich zelve reeds ken
schetsend genoeg om U te doen begrij
pen hoe moeilijk 't een man als Stalin
moet zijn dit mitlioencnvolk in betere
hanen te roeien. Anderhalf uur na aan
komst kon ik mij a 1 naar de eetzaal
begeven. Door ondervinding geloerd
liep ik cr nu maar heen, de trappen
op, zonder lift.
Aan een tafeltje aan een raam zat
een heer alleen.
„Stoel vrij?" vroeg ik. „Ga zitten, sit
'down".
„Amerikaan?" „U ook?" „Neen Hol
lander. Lang hier?"
„Paar weken, journalist, moet straks
naar mevrouw Lidwinow. Zit al 5
kwartier te wachten op eten. Heel ge
woon hier. Verleden week met z'n allen
geklaagd. Gaat nu wat vlugger."
Ik weer: „Mevrouw Lidwinow, U be
doelt toch de vrouw van de Lidwi
now?" „Zeker. Engolschc, geeft les
.voor haar broodje."
Merkwaardig, nietwaar, de vrouw
van den grootcn Lidwinow werkt, want
idie niet werkt zal ook niet eten, zegt
artikel 12 der grondwet.
Maar is huiswerk dan geen werk?
Zeker, maar dan moet je maar een
huis hebben om in te werken, cn huis
raad om op te werken cn eetwaren
om mee te werken. Als er daarvan nou
zoo goed als niet is voor de massa, wat
moet je dan zoo'n lieelen dag in huls
zitten? Dit zou ook op mevrouw Lid
winow kunnen slaan, want dit zeg ik
ter eere van de leiders in Rusland, ook
zij wonen en leven, volgens onze be
grippen, ongelooflijk bescheiden.
Daar merkten wij spoedig meer van
en ook van groote opofferingsgezind
heid van lieden, die zich niet behoe
ven le schikken, finantieel gesproken,
in de armoede, die zij vrijwillig kozen.
Over dat onsystematische langzame
van de bediening die ook in de eetzaal
tot uiting kwam zal ik 't nu verder
hebben. Dat was overal eender. De
menschcn waren vriendelijk en voor
komend, zo draafden hard en schoten
niet on. Mocht Ik hier wat lang over
hebben gepraat, dan deed ik dat moed
willig, want als men daar 't diepere
niet van begrijpt, van die aaneenrij
ging van imillioenen te veel of tc laat
gedane beweginkjes in dit uitgestrekte
rijk, dan zult U ook van het technisch
economisch gebeuren, waarover ik U
Straks ga schrijven, niets kunnen vol
gen.
Voor alles moet U doordrongen zijn
van de groote inertia van rle^.e mlllioe-
uen menschenmassa, die men tracht te
koppelen aan een gigantisch technisch
apparaat waarvoor zij in den grond
van hun ziel niet veel kunnen voelen
waarvoor zij nog ongeschikt zijn, waar
van zelfs de hoogste leiders nog niet
veel hebben begrepen, als zal blijken.
Dat lange waohten in de eetzaal van
het Novo-Moskovskaya Hotel heeft mij
nooit verveeld. Wat een aantal men-
schen uit alle werelddeelen heb ik
daar niet gesproken in een kleine week
tijds, juist in die wachttijden. Wat een
interessante samenkomsten zag men
daar niet, soms zeer tragisch. En dan
steeds de volle kijk op de stad, het
Kremlin, een brug in aanbouw cn op
de beschoeiingswerken van het groote
Wol gaMoskwa kanaal. Wat een
openbaring was dit werk voor mij om
tc kunnen begrijpen hoe men eigenlijk
het arbeidsloozen-vraagstuk in Rus
land heeft opgelost. Ik vermoed even
wel dat een paar politieke partijen hier
niet aan zoo'n oplossing zouden willen
meewerken en de arbeiders zeker niet,
kortom het geheele Hollandsohe volk
niet. Voor Rusland is er zeker heel wat
bereikt maar ook heel wat verloren
gegaan. Het bereikte is evenwel verre
beneden onze normen en als Stalin
slaagt, dan zal het toch nog blijven:
„thank God for small mercies", (dank
God voor kleine gaven), als een Ame-
rikaansche professor in de economie
mij ecnige dagen later opmerkte. Hij
had een tweemaandsdhe studie ter
plaatse gemaakt.
Van het Kremlin en de stad dwaal
den mijn oogen steeds weer naar die
bouwwerken langs de Moskwa. Over
dc schoonheden van 't Kremlin kunt
U boeken koopen ik blijf bij mijn
technische beschouwingen. Diep bene
den me, zoo'n dertig h vijf en dertig
meter onder me, waren honderden en
honderden als mieren bezig, dag en
nacht cn ik voelde me er meteen in
ik werkte mee aan die bruggen en de
kanaliseering, aan dat groote scheep
vaartverkeer wat komen moet cn aan
de watervoorziening voor Moskóu. Af-
wezend had ik den kellner ondertus-
schen op het menu een paar dingen
aangewezen voor mijn vrouw cn toen
ze drio kwartier na mij in de eetzaal
kwam hadden we hoogstens een half
uur langer te wachten op wat eten.
Ondertusschen keken we naar de men
schcn. Aan een rond tafeltje zat een
zware jongeman, zwaar gespierd, be
doel ik, keurig Amerikaansch gekleed,
clean-shaven en een jonge vrouw met
een ietwat belijnd, onvriendelijk ge
zicht. Do jonge man had voorman kun
nen zijn op een groot, tunnel-karwei in
New York, 't vrouwtje was 't Aimcri-
kaansche schablonetype. Tegenover
hem zat een oud man, mager, zware
ruige baard; langig haar in een wit
pak, wat gorig, vooral dc broek over
de magere boenen. De oude man had
een heel lief gezicht, een lieve uitdruk
king. Hij zat bedeesd op 't puntje van
zijn stoel cn at weifelend. De jonge
man schoof hem van tijd tot tijd wat
toe, dan een hapje, dan schikte hij een
mes of vork zoo, dat do bangige oude
man 't utensil wel juist moest gaan
gebruiken. Dat deed do jonge man
rechtop zittend, wat achterover ge
leund, 't hoofd nog wat meer naar ach
ter gebogen en de oogen 'hield hij steeds
beschut met zijn linkerhand. HIJ erger
de zich en schaamde zich. De oude
man at zwijgend cn morste in zijn
baard en zijn toeenen waren zoo mager.
Hij keek zoo zielig. Ieder zweeg, vooral
de vrouw.
Ik sprak' dc jonge man een paar
dagen later. „Van New York?" „Neen,
Chicago." Je vader, zeker, hè, die van
een paar dagen geleden?" „Yap, wei
nig aan tc doen. Revolutieproduct.
Hongerig." Hij keek treurig.
Pas om drie uur was ons gezelschap
klaar met eten, op één na. Onze gidse
was weer present en die stond op „di
rect gaan", maar had niet gerekend op
Hollandsohe solidariteit. Wij gooiden
de schuld op de langzame bediening
en argumenteerden zoo lang tot ons
partijtje compleet was. We russificeer
den al 'zoo'n beetje.
De zware bus schoot bonkerig over de
Moskwa brug, zwenkte om en langs
bouwschuttingen en even later ging 't
door een poort in de ommuring van de
oude woonstad tegenover 't Kremlin, 't
Was daar diep armzalig en alle krotten
werden bewoond, want er is in Moskou
een ongeloofelijk gebrek aan woonruim
te jaren na do revolutie nog. Wo wa
ren er binnen eenige minuten door. 't Was
of men had willen zeggen: „Dit was
vóór de revolutie ziet do e 1-
1 e ndo cn ziet nu water na ge
beurd is"
Gebouw na gebouw flitsto ons voor
bij, groote regeeringsgebouwen, musea
blokken van beton en glas, clubs, post
kantoor, opera, theaters. Verder schoot
de bus langs de triomfboog in afbraak.
Een der beelden, half bedolven in 't
puin, stak een arm uit, als groet, als
verwensching. De bus schoot den weg
op naar Leningrad, langs wat eens een
mondaino gelegenheid was geweest
waar do monnik Rasputin zoo gaarne
kwam, en hij duizenden por avond ver
teerde en stopte voor een palcis, bont
van rood en gele steen. Dat had den
Csaren gediend als verklecdpalcis, als
ze van Petersburg kwamen naar Mos
kou om in groot-tenue door den Triom-
phale Poort, naar 't Kremlin te rijden,
De bus draaide verder een parkachtige
woonwijk binnen. Misschien stonden
er alleen maar clubs met verzamel-
ziekenhuizen. Met een détour kwam
de bus weer op de Leningrad Chausseé
en snelde langs de renbaan naar 't
vliegveld. Wie er in dit land nog ren
paarden kon houden werden we niet
gewaar, maar dat er voor een kapitaal
tje aan vliegmachines op 't vliegveld
stond, lijkt mij een feit.
Groote, en kleine, voor burgerlijk
verkeer, voor oorlogsdoeleinden, 't
Maakte op de meestcn van ons een
grooteren indruk dan Schiphol. Of we
dien middag naar. 't klooster zijn ge
weest waar Stalin's jonge vrouw be
graven was, kan ik mij niet meer her
inneren. Doet ook niet ter zake. Hier
van wil ik pas later vertellen en ook
van 't graf van Lenin, cn van zijn mu
seum, het Leninmuseum cn van 't anti
religieus museum.
In mijn geest besloot deze tocht met
ccn bezoek aan de metro, zooals men
daar do ondergrondsche spoor noemt,
de tube, de subwav zegt men elders.
Ik weet iets van metros. Vele in we
reldsteden ken ik, ik maakte er jaren
lang gebruik van te New York en die
te Brooklyn zag ik bouwen. Ik woon
de zelfs aan de 4de Avenue waar hij
doorgelegd werd en ik heb er niet meer
last van gehad dan dat zekeren dag
de straat voor mijn huis opengescheurd
was en mijn woning gestut. Een paar
maanden later was de scheur vorder en
zonder aankondiging begreep ik dat er
vlak bij mijn huis een stationnetje ge
komen was van waaruit ik tientallen
kilometers ver kon komen voor 5 Arno-
rikaansche centen. Niet de minste bluf
bij het houwen, en geen beweging bij
het openen.
Van groote troepen werklui heb ik
bij dien bouw nooit veel gemerkt. Hier
en daar zag je een handje menschcn,
juist zooals je dat nu kunt zien op die
„reusachtige" spoorwegwerken om Am
sterdam of qp onze „gigantische" Zui
derzeewerken. Ja, laat ik ook eens van
„gigantisch" gaan praten als ik 't
over ónze werken heb, over de Maas
kanalisatie, over 't Twente Rijnkanaal,
over onze niet meer of minder dan gi
gantische wegenaanleg, over onze gi
gantische huizenbouw van de laatste
15 jaren, over onze gigantische brug
genbouw, over onze gigantische electri-
ficatie. Ik spot niet, ik begin nijdig te
worden. Ik was overbluft, dat geef ik
toe; dat Wolga—Moskou kanaal was
de soep geweest, de pas beschreven rit
de rijkelijke hors d'oevrc (of loopt 't
anders om) cn nu zou de Metro het
pièce dc resistance worden. „It floored
me", do Metro sloeg me „knock out"
èn door zijn moderne architectuur, èn
door do afwerking, èn door de grootsch-
hcid. Uit dc bus werden wo opgegaapt
door een geweldigen ingang der onder
grondsche en voor we 't wisten rolden
wo een 35 meter (de getallen zijn voor
rekening onzer gidsen) naar beneden
op een rollende trap, geruischloos, feil
loos. Iii New York hadden sommige
stations van de „elevated" opk rollende
trappen, maar daar rende je allen op
cn af cn die waren niet van sprookjes-
materiaal. Dan ging 't dubbel zoo vlug,
maar hier stond een lading menschen
roerloos cn werd naar beneden gezo
gen op een toovertapijt naar ccn
sprookjespaleis van licht en marmer,
een feest van kleur. Wc stapten in een
trein met rustige menschen en nie
mand las. In New York heeft ieder zijn
courant, behalve in de „rush-hours,"
Hier was geen „rus h" we spoor
den een eindje, stapten daar uit om
de andere architectuur van nog een
station te bewonderen en don gingen
we nog een station verder. Voor we
naar boven liepen kon ik niet nalaten
voor ondze gidse mijn hoed af te ne
men, een buiging te maken en haar
te vertellen dat ik versteld stond over
de kunst cn techniek van Rusland. I k
was bctooverd.
Als ik 't wel heb stond de bus weer
op ons te wachten bij dit laatste metro
station, toen we cr uitkwamen, maar
ik ging er niet in. Ik wilde naar „huis"
loopen en ik wilde alleen zijn. Ik was
stil. Wat beteekenden nu de geweldige
technische scholen in West Europa, in
Amerika wat praatten wij toch over
jarenlange practijk, over rijke erva
ring. Hier was een verjongd volk van
arbeiders met de oude intelligentsia
zoo goed als verdwenen cn afgewurgd
en uit hun midden ontsproten zulke
mannen uit de gewone arbeiders met
een handje hulp van buitenlandsche
specialisten. Volkscommissaris Kaga-
novich had in 1935 in een toespraak bij
de opening der Metro, onder meer ge
zegd dat de metro een symbool van
de nieuwe socialistische orde is, een
symbool van dc kracht van
de nieuwe regeerende klasse,
kortom dit geweldige werk. wat hij hier
noemt naast andere geweldige werken,
„The METRO" mark sa n e w
stage in our socialist con
struction (de metro is een nieuwe
phase in onzen socialistischen opbouw).
Spits-uren waarin leder naar kan
toor of terug naar hui9 gaat.
(Wordt vervolgd).
(Allo rechten voorbehouden.)
Het Duitsche volk 15 jaar
lang van zijn spaargelden
beroofd, bij verlies
van buitcnlandsch
kapitaal
NEURENBERG, 9 Sept. (D.N.B./A.N.
P.). - Het nationaal-sociali9tisch partij
congres werd heden geopend met de
voorlezing van een proclamatie van
rijkskanselier Hitier. Deze proclamatie
werd voorgelezen door rijksministor
Frank. Zij behelsde:
Wanneer konden wij op hetgeen
achter ons ligt met meer tevreden
heid terug zien dan op dezen vier
den partijdag sinds wij aan de
macht kwamenl Mot welk een trots
kunnen wij niet terugzien op de
thans achter ons liggende vier jaren
en in het bijzonder op het laatste
Jaar!
De voorspellingen inzake het bolsje
wisme in de wereld zijn uitgekomen.
Bijna overal ziet men bolsjewistische
opstanden on revoluties. Indien do vol
keren, evenals in Duitschland, niet ge
luisterd hadden naar do internationalo
ophitsers, doch dezelfde arbeid geleverd
als in Duitschland, dan zou heden in
Europa een vastere eenheid bestaan en
zou men door gemeenschappelijk werk
de nood kunnen lenigen.
Het is voor Duitschland uiterst moei
lijk de nationale economie goed te voe
ren. Op één vierkante kilometer wonen
130 menschen. Duitschland moet de ont
brekende levensmiddelen en grondstof
fen invoeren en dit dekken door een in-
dustrieele export.
Koloniën noodig
In antwoord op de mecning van
een Britsch politicus, dat Duitsch
land geen koloniën noodig zou heb
ben, want het kan zijn grondstoffen
elders koopen, zegt de proclamatie
dat deze uitspraak gelijk is aan dio
van de bekende Bourbonsche Prins
die voor een naar brood huilende
revolutionnaire menigte verwonderd
vroeg, waarom de menschen, als zij
dan geen brood hadden, geen koek
wilden eten.
Indien het Duitsche volk niet
15 jaar lang van zijn spaargelden
was beroofd en niet al zijn bub
tenlandsch kapitaal had verloren
en indien het vooral nog zijn ko*
loniën bezat, dan zouden de hub
dige opgaven gemakkelijker op te
lossen zijn. De bewering dat ko*
loniën niet veel zouden helpen is
onjuist.
Een volk, dat de werkloosheid wist
te verhinderen en allen het dagelijksch
brood wist te verzekeren, zou zeker ook
zijn koloniën goed weten te besturen.
Om to bereiken, wat bereikt is, was een
planmatige leiding noodig, doch de na-
tionaal-socialistische leiding heeft
steeds vermeden méér invloed uit te
oefenen dan noodig was. Sedert 1933 is
aan vijf millioen menschen werk ver
schaft, zoodat vijf millioen inkomens
met grooter koopkracht dc Duitsche
markt versterken en de levensmiddelen
markt moet dienovereenkomstig ver
groot worden en meer aanvoeren. Dit is
het antwoord op het verwijt van bui
tenlandsche kritikasters, die beweren,
dat do Duitsche boternood een gevolg
is van de bewapening. Indien de arbei
ders, die thans werkzaam zijn voor de
voorziening van de Duitsche behoeften
en do Duifscho wapenindustrie voor de
export zouden gaan werken, zou do
buitenlandsche markt eerst recht over
stroomd worden.
Het is de taak van de nationaal-socia-
listische regeering nauwkeurig vast te
stellen, welke grondstoffen, brandstof
fen e.d. in het land zelf kunnen wor
den vervaardigd. In vier jaar moet
Duitschland in deze sloffen volledig on
afhankelijk zijn van het buitenland. In
deze industrie zullen ook zij, die vrijko
men na de beëindiging van de bewape
ning, nationaal-oconomisch nuttigen ar
beid kunnen verrichten.
Do noodzakelijke aanwijzingen voor
deze onafhankelijk-making zijn uitge
vaardigd. De uitvoering zal volgen met
nafionaal-socialistische energie. Duitsch
land kan evonwel zijn aanspraak op ko
loniën niet laten varen, het levensrecht
van het Duitsche volk is even groot als
dat van leder ander volk.
In zijn proclamatie verklaart Hitier
verder, dat hij over vier jaar reken
schap zal afleggen aan het vol&
Dc Fuehrer zegt verder nog, dat hij
vastbesloten is, Duitschland niet te ma
ken tot een weerloos object voor vreemd
militair geweld. Overal om zich heen
ziet hij de voorteekenen van een kwa
den tijd, overal begint de ondermijning
door de bolsjewistische agenten.
De Duitsche nationaal-socialisten
hobben nooit angst gehad voor het
communisme en op het oogenblik
vreest men geen bolsjewistischcn
inval in Duitschland, omdat men
besloten is het land zóó sterk te
maken, dat men iederen aanval van
buiten af kan weerstaan. Dit is de
reden van de militaire maatregelen.
Het Duitsche volk heeft geen ande
ren wensch, dan met allen in vredo
cn vriendschap te leven.
Hitier spreekt
Des avonds heeft de Ftihrer nog een
rede gehouden, waarin hij o.a, zeide,
dat men er niet aan kan twijfelen, dat
men op het oogenblik in het midden
van een van do grootste conflicten
leeft, welke ooit de menschheid hebben
geteisterd. Een ondragelijke spanning
drukt op de volkeren. Het internatio
nalo van hot conflict ligt in het inter
nationale van de oorzaken. Aan de
hand van do geschiedenis bewees de
Führor, dat de politieke leiders zelden
don waren zin der dingen begrepen.
Hij schilderde verder den weg van
den mensch van individu via familie
tot staat en wees erop, dat voor het be
staan van den staat de autoriteit van
den staat noodzakelijk is. Do geestelijke
grondslag voor do anarchie is de demo
cratie. Geen 6taat is door de huidige
democratie ontstaan, doch wel danken
alle grooto staten, hun ondergang aan
de democratie. Doze democratie voert
tcnslotto tot de anarchie. Het autoritair
principe voert steeds weer tot den
staat D.w.z. tot een hoogere gemeen
schapsordening.
1-Iet is evenwol duidelijk, dat deze
hoogere gemeenschapsordening alleen
dan dragelijk is, alö do heerschende
autoritaire wil uitgaat van het ras van
deze gemeenschap zelf.
Do Führer woes or vervolgens op.
dat het doel van het bolsjewisme is het
organische volksras uit tc roeien en
het te vervangen door het Joodschc
element, dat vreemd is aan het Arische
ras
Vervolgens sprak tie Führer over het
nut van de menschelijko cultuur-
prestaties en zeide, dat de Europeesche
landen zoo nauw verwant zijn, dat de
kultuurprestaties van de een begrip
vinden bij de ander. Zij zijn een uiting
van het bestaansrecht van de volksge
meenschappen. Tot slot zeide de
Führer, dat de eenig waarachtig on-
overgangelljke belegging van de men-
schelijke arbeidskracht en arbeids
prestatie de kunst is.
245. De vliegenier nam voor de afwisseling een kuitbroek,
polohemd, zonnehelm en een parasol. Piet wou met alle geweld
een generaalssteek met veel pluimen hebben, een admiraals
tenue en een lange sleepsabel. Opeens hoorden ze een fluit.
Het lijkt hier wel kennis. Zou dat de draaimolen zijn?.
246. Aldus uitgedost liepen ze dc straten tusschen de tenten
verder door en niemand lette op hen. Ze moesten bepaald in
een filmbedrijf terecht zijn gekomen, waar iedereen gewend
was een ander in alle mogelijke en onmogelijke kleeding te
zien loopen. Ze zagen een hoop menschen naar een plek gaan
en gingen daarom die kant ook maar uit.
IN DEN
HERFSTBLOEIERS
De tuin begint nu een echt na
jaarsbeeld te vertoonen. Thans zijn
het vooral de hoog-groeiende plan
ten, als: herfstasters, Solidage of
guldenroede, Helianthus of zonne
bloem, Rudbeckia, Helenium en Po
lygonum of veelknoop, die in deze
maand onze tuinen sieren. Deze hoog-
groeiende soorten moeten vooral
goed worden aangebonden, opdat ze
bij storm of regen niet afbreken en
tegen den grond slaan. We binden de
planten flink breed uit, opdat ze,
waar dat noodig is, open plekken
maskeeren en de bloemenmassa zoo
voordeelig mogelijk uitkomt. Daarbij
is het vaak wenschelijk om enkele
takken schuin naar voren aan te
binden, zoodat de planten losser cn
breeder worden. Onder de laag-
groeiende vaste planten .zijn ook ver
schillende goede najaarsbloeiers. Zoo
bloeien (thans de variëteiten van
Aster Amellus, een asterplant met
groote bloemen en die niet hooger
wordt dan 30 40 c.M. Ook Sedum
spectabilis purpureum bloeit thans
met groote purper-rose bloemscher-
mcn. Vooral deze sedum wordt op
zonnige dagen druk bezocht door tal
van kleurige vlinders, die den tuin
dan op een prettige wijze verleven
digen.
Van de één-jarige zomerbloemen
bloeien nu nog rijk: Tagetes of Atn-
kanen, Tropaeolum of O.l. kers,
Amaranthus of Kattestaart, Cosmea,
Asters en Penstemen en deze soor
ten gaan met bloeien door tot in
het late najaar. Een belangrijke na-
jaarsbloeier is de alom bekende
Dahlia. Men vezuime niet om steeds
alle uitgebloeide bloemen tijdig weg
te snijden; niet alleen komt dit het
aanzien van den tuin ten goede, maar
ook zullen vooral Dahlia's daardoor
rijker en langer doorbloeien. Zoo
vordert het onderhoud onzer bloe
mentuinen in het najaar veel zorg en
arbeid. Wildgroeiende ranken en
takken van klimplanten als: kim
mende veelknoop of Polygonum
Aubertii, wilde wingerd of Ampely-
opsis, Kamperfoeli of Lenicera capri-
folum, klimrozen en tal van anderen,
worden aangebonden of, voorzoover
ze gemist kunnen worden, afgesne
den. De uitgebloeide stengels van
vaste planten en ook van één-jarige
zaadbloemen snijden we af en ver
der zullen we reeds de eerste val
lende bladeren hebben op te ruimen.
Bij droog weer maken we een ijverig
gebruik van schoffel en schrepel om
het onkruid te weren, want als het
wat verder in het voorjaar is wordt
de strijd daartegen steeds moeilijker.
A. G.
Onze kweekeri] biedt den bloemenlief
hebbers thans een zeldzame aanblik,
welke een bezoek ruimschoots beloout-
Rozcn en dahlia's staan thans in vollen
bloei. De schitterende collectie Water
lelies vraagt Uw bijzondere aandacht
alsmede 'n groot sortiment Rotsplan ten
Nu is het dft tijd om keus te maken
voor Uw tuinen. Zonder een enkele
verplichting lichten wij U voor, terwijl
Uw bezoek aan onze kweekcrijen op
hoogen prijs wordt gesteld.
Hooglandscheweg 187 Telefoon 575
LANGESTRAAT 42 TEL. 77
Schilletje
per flesch f 2.25
Fladderak
h n n 2-25
Oranjebitter
j* rt 2.65
Voorburg
II nu 2.25
Zoete Voorburg
ii n n 1-95
WAT ETEN WIJ MORGEN?
Voor de koffiotafel
Vischcroquetjes.
Bereiding: 500 gr. kabeljauw, 5 eet
lepels bloem, 1 ei, 2 eetlepels boter, pa
neermeel.
Kook de visoh gaar in kokend water
met een schoutje azijn, en wat zout.
Verwijder de graten en verdeel de
visch in stukjes. Kook van llt L. kook
vocht en 5 eetlepels bloem een dikke
saus, doe er een geklopt ei door, een
paar eetlepels boter en de stukjes visch
Laat hei mengsel stijf en koud worden
vorm er rolletjes van en bak ze, na ze
dubbel gepaneerd te hebben in dam
pend heet frituurvet knappend bruin.
Voor de middagtafel
Gegratineerde vischschotel.
Komkonumcrsla
Vanillepudding met bramensaus.
Bereiding vischgerecht: Kook 1 K.G.
aardappelen en 1 K.G. visoh \gaar.
Stamp de aardappelen goed fijn en
vermeng ze met een kopje melk en wat
geraspte nootmuscaat. Verwijder uit de
visch zorgvuldig do graatjes, verdeeld
ze in stukken en doo zo door de aard
appelen mot 50 gram gesmolten boter
en 1 geklopt cL Schik alles in een be
boterden vuurvasten schotel en laat er
in een warmen oven vlug een goud
bruin korstje op komen.
DE BENOODIGDE VISCH even bestellen
glastra's vischhandel
ALLEEN gevestigd Utr. str, 40. TeL 92
