Onvergetelijke betooging Meer dan duizend vereenigingen Vrijdag 18 September 1936 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 35e Jaargang No. 69 INDIE NEDERLAND DOOR DE FILM AMER SFOORTSCfi DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per ppjjj ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. TXT? T? TT "Vf T elke regel meer f 0^5 Liefdadigheids-advertentiën voor de Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I JE j JZyi—v* 11 y/tJ i I helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels IPOSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 1 I - jyE menigte van bijna dertigduizend in het Stadion had gezongen en gejuichtHoog was het enthousiasme op gelaaid, toen de stoet der Koninklijke auto9s onder de Ma rathonpoort was verschenen en de vorstelijke personenna een rit langs de Zuidelijke tribunesin de eere-loge hadden plaats genomenwaar Zij door den burgemeester van Am sterdam waren begroet De klanken vati het volkslied waren verklonkenDe Prinses en Prins Bernhard waren op den burgemeester toe gegaan en hadden hem voor zijn hartelijke ivoorden be danktThans was het oogenblik daardat het défilé een aanvang kon nemen HET geschetter van kopermuziek kondigde de komst aan van de stafmuziek van het vijfde regi ment infanterie uit Amersfoort. In •trammen pas schreed zij aan den kop ,van het défilé uit de Marathonpoort, rechts om over de sintelbaan. Opge wekte marschmuziek weerklonk en zou •blijven klinken, twee uur lang. Door de Marathonpoort verschenen Se eerste groepen in fikschen marsch, de officieren van H.M.'s „Gelderland", dan 1500 reserve-officieren, de Jantjes jvan de „Gelderland" de bijzondere vrij willige landstorm, „Het Mobilisatie- kruis" en het Roode Kruis. Streng gericht, met beheerschtcn pas marcheerden deze groepen op tot voor He eereloge, waar liet commando: ^hoofd rechts" stram en keurig werd ■uitgevoerd. De jantjes braken die stram (beid door de petten voor de eereloge met een hoeratje in de lucht te doen gaan. Applaus bewees nog eens de po pulariteit der marine. Het publiek reageerde eveneens met Etmdgeklap, toen de groep Voïeridam jvan den Bijzonderen Vrij willigen Land- ftorm in „burger" verscheen, d.w.z. in wijde broek, die bijna tot nationaal em bleem is geworden. Zoo had elke groep ,van de meer dan duizend, die langs de groen ellips trokken, een eigen karak ter en vond ze dan ook telkens weer om andere redenen bijval van het publiek. De enorme optocht van menschen, 'die, beginnend en eindigend bij do marathonpoort, in vlot tempo on onderbroken langs de tribunes trok, I iwas als een steeds blijvende en toch •teeds veranderende cirkel, steeds Wisselend van aspect. Martiaal be- gonnen, was de opmarsch nu eens kloek en stram, dan weer woelig en j laaiend, nu eens 6treng van lijn «door de opeenvolging van unifor- men, dan weer bont van vlaggen, nu eens rhythmisch van gang, dan i weer een deinende vreugdedans. Y Door het fraaiste weder begunstigd HET was een prachtige herfstmid dag. De zon scheen vriendelijk op het. groene grastapijt, waarop de reusachtige Oranjeletters W, J en B, Waarboven een kroon, van duizenden bloemen vervaardigd, hel afstaken. Een zonnetje dat deze blijde optocht tot een kleurenfeest moest maken. De vorstelijke personen in de eere loge toonden ononderbroken een leven dige belangstelling voor het voorbijtrek kende défilé. De prinses zat in het mid- iden, rechts van Prins Bernhard. H.M. 'de Koningin zat links naast den prins, terwijl Prinses Armgard aan de andere Bijdo der Prinses en naast zich, haar andere zoon, Prins Aschwin had plaats genomen. De prinses was gekleed in een steen- rooden mantel met bijpassenden hoed, een bijzonder fleurig toilet. Onophou delijk wuifde haar wit gehandschoende hand. Zij en prins Bernhard waren vandaag de hoofdpersonen en al werd de draagster der Kroon niet in de toe juichingen vergeten, de grootste aan dacht van hen, die in het défilé langs de koninklijke loge trokken, was er toch op gericht een glimp op te vangen van het verloofde paar. Enthousiaste groepen bleven soms staan juichen en moesten tot doorloo- pen worden aangemaand opdat het tem po van den opmarsch niet zou worden verstoord. Het Roode Kruis aan het hoofd waar van de Amsterdamschc deelnemers aan de Abessijnsche expeditie gingen, werd door de nationale voorzitster met vrien delijk handgebaar begroet. Hartelijk was ook de begroeting der tallooze ver pleegstertjes, wier heldere verschijning steeds sympathiek applaus verwierf. De opmarsch werd een oogenblik onderbro ken, toen eenige zangverenigingen on der leiding van den heer Hubert Cuy- pers een korte zanghuldc brachten, een frisch en krachtig gezongen: „Oranje en Lippe zijn een". Meer dan duizend vereenigingen DOCH na eenige oogenblikken ging het weer vooruit: Want duizenden en duizenden wachtten nog buiten het stadion op hun beurt om door de marathonpoort te trek ken. Er hadden zich meer dan dui zend vereenigingen aangemeld voor deelneming aan de vorstenhuldi- ging- Zij kwamen voornamelijk uit Am sterdam en omgeving en behoorden tot alle geledingen van het volki zangvereenigingen, en turnorgani- 6atics, inrichtingen voor middel baar onderwijs en. vereenigingen voor de rijpere jeugd, bijzondere vrijwillige landstorm en burger wachten, verpleegsters en padvin dersorganisaties en vele anderen. Een bijzonder prettigen indruk maak te het optreden der Amsterdamsche po litie, welke als corps mede defileerde. Het corps werd vertegenwoordigd door een afdeeling bereden politie, de kara bijnbrigade met een overvalwagen en een afdeeling der motorbrigade. Het pu bliek bewees door gejuich dat het met deze show van zijn welbekend politie corps, dat zijn vorstinnen kwam huldi gen, aangenaam was verrast. Ook de landelijke rij vereenigingen hadden aller belangstelling en waar deering. De kinderhuid^ in de Apollolaan werd door de vorstelijke verloofden dankbaar In ontvangst genomen Allen die aan het défilé deel namen, hadden het erop gezet zoo origineel en voordeelig mogelijk uit te komen. En wonderwel was men hierin geslaagd. Het vertrekuur nadert TE half zes was het tijdstip aange broken waarop het vorstelijk ge zelschap zou vertrekken. Dc orga nisatoren hadden hiermede rekening gehouden en toen de laatste groep in het Stadion de eerc-tribunc was voorbij getrokken, zette het muziekkorps van de Hollandsche Draad- en Kabelfabriek dat van twee uur onvermoeid met marschmuziek het défilé had begeleid, in afwisseling met de 6tafmuziek van het 5de reg. infanterie onder leiding van kapelmeester Van der Glas, het „Lang zullen ze leven" in. Terstond 6temde het publiek bij, besluitend met een machtig hoera. De oranje programma's waarmede, evenals bij den majestueuzen in tocht hartelijk werd gewuifd, brach ten een golf van oranje-vreugdo over alle tribunes. De Prinses, de Prins en de Ko ningin zegden inmiddels de organi satoren van deze grootsche huldi- giner hartelijk dank, waarop het Draka-corps het Wilhelmus inzette, dat plechtig door allen werd mee gezongen. De padvinders, die voor een vlot ver loop van het défilé en voor de afzet ting hadden zorg gedragen hadden zich na het défilé bij de marathontoren ver zameld, en toen de laatste tonen van het nationale volkslied waren verstor ven, kwamen zij in een rallye naar de Koninklijke Loge opzetten. Het gejuich dat zij hier aanhieven ging op een fluit signaal over in het padvinderslied. Hartelijk wuifde de beschermvrouwe der padvinders en haar verloofde den jongens ten danke. Dc hofauto's reden nu voor en onder onafgebroken gejuich, stapten de vorstelijke personen in en reden langzaam langs de Noordelijke tribunes de Marathonpoort uit» Buiten wachtten nog vele vereenigin gen. Zij werden echter niet teleurge steld, want de Koninklijke familie reed langs de wachtende rijen, die langs den Stadionkade stonden opgesteld. Terug naar den Dam VAN do Stadionkade af werd de kort ste weg naar den Dam gevolgd, langs de Hobbemakade, N. Spie gelstraat en N.Z. Voorburgwal. Behal ve op de Hobbemakade, waar de komst van den stoet een verrassing bleek te Een instantani uit de drommen der demonstranten. zijn, stonden wederom langs den weg de menschen rijen dik. Op den Dam had zich een groote menigte verzameld om nog een laat ste groet aan de Koninklijke familie te brengen. Groot was het enthousiasme, toen eenige oogenblikken na de aan komst aan het paleis Prinses Julia na en Prins Bernhard op het balcon verscheen en H.M. de Koningin en Prinses Armgard zich bij hen voeg den. Het Wilhelmus ingezet door de kapel der koninklijke marine uit den Helder, klonk krachtiger dan ooit. Vijf minuten lang schalde het hoera uit de menschenmenigte, die den Dam tot in de uiteiste hoeken .vulde. Toen trokken de vorstelijke perso nen zich terug. Doch de menigto wist van geen wijken. Geduldig wachtten de duizenden op den Dam het oogenblik af, waarop de Koninklijke familie het Paleis zou ver laten om den terugtocht naar Den Haag aan te vangen. De marinekapel speelde vaderland- sche liederen, die door de menigte wer den meegezongen. Luid hoera-geroep en „Lang zullen ze leven" klonk her haaldelijk op, men hoopte de jong ver loofden en H.M. de Koningin nog eens op het balcon te zien. Tegen zeven uur was het oogenblik van vertrek daar. Burgemeester dr. W. de Vlugt, en de hoofdcommissaris, de heer J. Versteeg, namen in hun auto's plaats, zij zouden het hooge gezelschap lot de grens der gemeente uitgeleide doen. Everi voor zeven uur vertrokken de moeder en de broer van prins Bern hard, Prinses Armgard en Prins Asch win, zij verlieten het paleis aan de ach terzijde. om zich per auto naar het bui ten van jhr. Róell te 's-Graveland te be geven. Toen de burgemeester en de hoofd commissaris in hun auto's waren geze ten, presenteerde de eerewacht van ma trozen het geweer. Onder daverende toejuichingen, die aanzwollen tot een ontroerende demonstratie van liefde tot het Oranjehuis, verlieten Prinses Julia na en Prins Bernhard het paleis. De marinekapel zette het statige Wilhel mus in, dat echter werd overstemd door de toejuichingen. De stoet volgde denzelfden weg als 's morgens n.l. langs Raadhuisstraat, Rozengracht, de Clercqstraat, De Ruy- tcrweg, Jan Evertsenstraat, Mercator plein, hoofdweg naar den Haarlemmer weg. Weer stonden duizenden en dui zenden langs de route geschaard. Aan de grens der gemeente namen de burgemeester en de hoofdcommissaris afscheid van het vorstelijk gezelschap dat de reis naar den Haag voortzette. In de stad was het buitengewoon druk, de café's en restaurant maakten uitstekende zaken. In verschillende za len, o.a. in de Apollohal, waren bals ge organiseerd. Straatmuzikanten verhoog den de feestvreugde in de binnenstad, waar het tot laat in den nacht de café's bleven tot drie uur open druk bleef. Men deelt ons nog het volgende mede: Het Centraal Comité spreekt zijn groot leedwezen uit over het feit, dat meer dan de helft der vereenigingen door gebrek aan tijd niet actief aan het défilé heeft kunnen deelnemen. De groote Katholieke. Joodsche en Gereformeerde groepen, het N.J.V., de N C.R.V., de A.V.R.O. en de K.R.Q. misten wij ten zeerste, om van de vele Oranje-vereenigingen te zwijgen. Zooals wij reeds eerder mededeelden is ons helaas eerst Maandag j.l. uit Den Haag verzocht het défilé om half zes te doen beëindigen, aan welk ver zoek wij natuurlijk hebben voldaan. Ons comité wist echter een gedeelte lijke oplossing te vinden, zoodat de Koninklijke stoet stapvoets langs de jvachtende menigte passeerde. Wjj ho pen oprecht, dat dit voor velen eenigs- zins een compensatie moge zijn ge weest. Terug in de residentie HET spreekt wel vanzelf, dat om streeks acht uur weder een talrijke menigte in de omgeving van het paleis Noordeinde op de been was. Het was immers bekend, dat dc Koningin en het Prinselijke paar omstreeks dien tijd op het paleis konden worden ver wacht. Even vanzelfsprekend is het, dat het veel later is geworden, voordat een ge jubel in de verte de aankomst van den stoet aankondigde. Want het heeft tusschen Amsterdam en Den Haag weer niet aan belangstelling ontbroken. Het was zelfs nog veel drukker in de dorpen tusschen de hoofdstad en de residentie dan 's ochtends. In elke gemeente stonden muziek korpsen en rijen belangstellenden langs den weg geschaard, om Koningin, Prin ses en Prins hulde tc brengen. Er kon dus meestal slechts met ma tige snelheid gereden worden en de rit van het Palcis op den Dam tot het Paleis Noordeinde duurde om deze re den twee uur en een kwartier. De menigte in de omgeving van het Paleis kortte het wachten met het zingen van vaderlandsche liederen en populaire wijsjes. Twee jeugdige pad vinders deden om beurten als dirigent dienst. En ook een meisje voelde zich geroepen, het koor aan te vuren en was, toen de padvinders het opgaven, bij het standbeeld gaan staan, om haar dingeer-talenten te toonen. De agenten, die er waren, kregen er pleizier in. Een hunner zwaaide met zijn armen op de maat van de muziek mee. Er heerschte een prettige, gemoedelijke stemming, die om tien minuten voor half tien, toen de Koninklijke auto's het plein voor het paleis opreden, over- ging in een ovationeel gejubel, zooals m de Koninklijke residentie nu al meer dan een week eiken dag een paar maal, valt waar te nemen. Tot aan dc kleme steentjes drongen de menschen naar voren om met langdu rig gejuich de Koningin en het Prinse lijk paar een welkom toe te roepen De vorstelijke personen dankten op het hordes en verdwenen toen achter de 8'azen deuren. Wie vooraan stond kon duidelijk zien, hoe zij afscheid namen van hun gevolg en toen do trap op gingen. 1 1 Nadat een inspecteur van politie had medegedeeld, dat geen der vorstelijke personen zich nog zou vertoonen ver spreidde de menigte zich. Avondfeest in de hoofdstad Een onzer verslaggevers schreef ons gisteravond nog uit Amsterdam: Nadat de Amsterdammers hun prinselijk paar rijkelijk hadden beju beld wat werd ons koningshuis te zeven uur in den avond een warm af scheid bereid op den Dam, zóó buiten gewoon hartelijk, dat heel die men- schenmassa er onder den indruk van was nadat de Amsterdammers hun enthousiasme hadden uitgezongen in ons volkslied, dat al werd ingezet nog vóór de marinekapel uit Den Helder er mede was aangevangen wat waren dat oogenblikken van werkelijk zeer diepe emotie, als onder het Wilhelmus- gezang duizenden hoeden en vlaggen werden gezwaaid en van het paleisbal- con die twee jonge menschen, naar el kander toegebogen, terugvvuifden, niet met een traditioneel, vormelijk handge baar, maar met de ongedwongen spon taniteit van de jeugd, zooals men vrien den toe wuift voor wie men de stemming van het hart laat spreken, gul en breed, zooals het van-zelf opkomt, niet uit overweging van „hoe moet het", maar als plotselinge daad „zóó doe ik 't!" Geen zweem van deftigheid, maar de volheid van een opwelling die zich uiten moet en zich alleen uiten kan in gewoonheid. Uit heel die houding van deze twee gelukkige kinderen sprak een dankbaarheid, die zóó kwam uit het hart en zoó opgevangen werd door het hart; opgevangen door het hart van die menigte in wie iets trilde van heel bijzondere bewogenheid na dat al deze momenten van den .wonde ren dag waren voorbij gegaan als beel den die on<* langs vlogen in een film, heeft Amsterdam zich tot feesten gezet. En dat i s me een feest geworden. Toen het zaken-leven tot stilstand was gekomen, is de Amsterdammer uit de plooit gekomen. Toen eerst werd het duidelijk, hoe groot wel dc menigte was, die vandaag de hoofdstad extra bevolkt had. Die me nigte concentreerde zich toen voorna melijk in het stadsdeel, dat begrensd wordt door Nieuwendijk, Rembrandt- plein en Leidsche plein. Daar was het in 't begin van den avond zóó ongeloof lijk vol, dat men in de straten zich niet dan schuifelend kon bewegen en her haaldelijk moest stilstaan, omdat de massa niet verwerkt kon worden. Dat heeft de politic genoodzaakt, om al heel spoedig eenige straten af te sluiten met borden die hoog boven de menigte wer den opgeheven: „Verkeer gestremd". Do Kalverstraat mocht alléén aan do Dam-zijdc worden ingegaan, dc Nieu wendijk alleen aan de zijde van de Mar telaarsgracht. Alle straten en steegjes naar het Rokin en Damrak werden met politieposten afgezet, om toevoer naar de toch al haast niet te bedwingen me nigte tegen te gaan. In de Reguliers- brecstraat werd alle rijverkeer verbo den. Op het Rembrandtplcin moest een heel detachement agenten eraan te pas komen, om de menschenstroom in vei lige bedding te loodsen. Op het Sophia- plein bij den Munttoren was het een heel lastig gedoe, om dc duizenden en duizenden in circulatie to houden tus schen het g-ewir-war van trams. Het was op straat een Jolige boel. Op het Rembrandtplein danste men ge woon op den rijweg bij versterkte gra- mopfoon-platen, wier muziek over het heelc plein schalde. In do café's kwam men eenvoudig niet binnen, geen kijk op; om te voorkomen dat men 's avonds door de ramen zou binnenbreken, had men 's morgeus die ramen al voor een deel met planken bespijkerd, of voor zien van ijzeren staven. Verscheidene winkeliers die bang waren voor hun ruiten in de overvolle straten hadden uit een oogpunt van veilgheid hetzelf de gedaan. Tal van winkelramen wa ren heclemaal achter planken ver borgen. Er werd óók in de openlucht gedanst op het plein vóór de Koopmansbeurs aan het Damrak, waar bal-champètre werd gehouden bij draaiorgels. In zeer deftige restaurants had men dansgelegenheden geschapen. In „Po len" was aan den kant van het Rokin een bal-zaal Ingericht; in „La Reserve" aan het Rembrandtplein eveneens dans zaal. Waar danste men eigenlijk n i e t 7 Om een indruk te geven van de vol te: hoewel In de Kal verst raat het één richtingsverkeer werd ingevoerd, duur de het nog drie kwartier eer men, ko mende van de Dam, het Sofiaplein be- eikte. En een stemming onder het pu bliek! Men heeft het in geen jaren in Am sterdam zóó meegemaakt. Er trokken eenige groote muziek corpsen rond, die 's middags het défilé ln het Stadion hadden opgeluisterd. En achter deze muziek trok iedereen mee, hoog en laag. Het stampvolle Rem brandtplein hoste mee cn de méér dan volle Reguliersbreedstraat hoste mee en mee en de politeagenten die het verkeer moesten regelen, voelden zich opgeno men en draaiden óók mee; de trams werden ingemuurd en de reizgers op de balcons hingen buiten den wagen en zongen met de muziek mee op het Sofiaplein haakte aljes arm in arm, men vergat de benauwende drukte en danste van Vijzelstraat naar Rokin en vandaar langs de Kalverstraat cn Sin gel weer naar de Reguliersbreedstraat Icrug cn jong en oud, deftig en he e 1 e- maal niet deftig boste weer vrcugdig en zingend naar het Rembrandtplein, waar de boel opnieuw in opschudding kwam en een lawine van kleurige ser pentines nedcrlaagde om het feestelijke in den avond nog tc verhoogen. Zoo is het uren voortgegaan! Amsterdam is niet gewend vroeg te bedde te gaan. Het is dezen avond volop nachtwerk geworden. Er is jubelend gefeest. Daar was alle reden voor aanwezig. Het gold de twee jonge menschen van wie heel ons land vol is. Amsterdam he°ft van het groote ge luk heden hartelijk genoten. Er is hier een rijke dag geboekt in de hoofdstedelijke historie! Te den Haag is thans geconstitueerd de stichting „IndiëNederland door de film", welke zich ten doel stelt Indië in Nederland beter hekend te maken door middel van de film. De oud-gouverneur-gcneraal van Nc- derlandsch-Indië mr. D. Fock heeft zich bereid verklaard het eere-voorzit- terschap te aanvaarden. Het bestuur der stichting, bestaat uit de volgende heeren: Ir. H. de Clercq, oud-suikeradmini- strateur, voorzitter; A. T. H. Winter, oud-kolonel der artillerie K.N.I.L., plaatsvervangend voorzitter; J. G. A. van der Upwich, oud-majoor K.N.I.L., secretarie; van Zvvijndrecht, ambtenaar bij de filmkeuringscommissie, penning meester; N. van Zalinge, oud-directe^? Kon. Paketvaart Mij.; W. R. Menkman, oud-hoofdambtenaar K.N.S.M., Curacao.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 1