TAXI-DIENST
FEL DEBAT IN SENAAT
4000 EXEMPLAREN
1830
1850
1093
Monetair wetsontwerp in zijn
geheel aanvaard
VERKLARING VAN SCHACHT
Duitschland wil
meewerken
Nic. Bovée
Belangrijkste
Licht
LUYCX
Donderdag 1 October 1936
Uitgave; VALKHOFF Co.
Bureau; Arnhemschepoortwal 2a
35e Jaargang No. 80
„EEN POLITIEK
FAILLISSEMENT"
HET ZEEGEVECHT
BIJ TARIFA
„Op den goeden weg"
PRINSES EN PRINS
OP SPERWERSHOF
VAN LANDLOOPER TOT
PRESIDENT?
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Betrouwbaarste- en Goed
koopste adres
Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3
TEL.
7 uur 7 min.
STOFFEN- en MODEHUIS
POLEN WACHT AF
AMERSFÖORTSOi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS t*1 J maanden voor Amersioort 1.95; per maand 0.65; per PRUS DER ADVERTENTIEN van l~~' rc8els 1 mct inb«gr»P cc» «.ew.,snummer
--week met gratie verzekering tegen ongelukken) t 0.15. TYf? T? A T^T"YT?TY elke regel meer f 0®5 Liefdadigheids-advertentiën voor de
Binnenland prance per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I #1 y I y i ^1 I /(r\ I I J§ /I-W helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Eewijsnummer extra f C.05
Caillaux spreekt van deflatie
onder het mom van
devaluatie
Auriol verdedigt zijn beleid
PARIJS, 30 Sept. (Reuter). In
de zitting van den Senaat heeft de
rapporteur van dc senaatscommis
sie voor financiën, Gardey. het
woord gevoerd over de devaluatie-
maatregelen der regeering Hij
merkte daarbij op, dat dc voorge
stelde maatregelen geenszins een
„monetaire aligneering" vormen,
zooals die werd bepleit door Cail
laux in 1925, waarbij de belangheb
bende landen nauwkeurige verbin
tenissen aan zouden gaan tot hand
having van stabiele betrekkingen
tusschen hun valuta's. De regeering
heeft de devaluatie onontkoombaar
gemaakt.
In Belgie en Engeland zijn ter ver
Snelling der saneering krachtige in
krimpingen uitgevoerd, in het regee-
ringsontwerp echter vindt men belang
rijke uitgaven vermeerderingen. Boven
dien bevat het ontwerp geen enkelen
maatregel ter voorkoming van snelle
stijging der kleinhandelprijzen. Deze
overwegingen hebben dc senaats
commissie bij haar onderzoek geleid.
Zij kan met eenige onderdeelen vrijwel
accoord gaan, maar vraagt den senaat
andere artikelen van het ontwerp, be
trekking hebbende op de z.g. sociale
maatregelen, daarvan los te maken.
„Een faillissement"
De onafhankelijke afgevaardigde der
Techterzijde Lemery verweet de regee
ring, dat zij beeft gezegd niet tot de
valuatie te zullen overgaan. Men heeft
gesproken over een algemeene staking
voor het geval, dat de regeering van
het Volksfront zou worden omverge
worpen. Gelooft de regeering. aldus Le
mery, die eenige malen door de afge
vaardigden der rechterzijde wordt toe
gejuicht, dat wij voor bedreigingen zul
len wijken?
„Indien de C.G.T. zou trachten haar
bedreigingen ten uitvoer te leggen, zou
den wij voldoende kracht vinden om de
legale machtsmiddelen te verwezenlij
ken en dc samenzwering te breken De
devaluatie zou 22 milliard opleveren,
maar er blijft slechts negen milliard
beschikbaar en gij zijt 19 milliard aan
de bank schuldig. Men zou op dien ma
nier iedere drie maanden moeten deva-
luceren".
In dit verband verweet Lemery
de regeering. dat zij geduld heeft
dat de werkplaatsen werden bezet
„Dat vervreemdt degenen van u,
wier hulp en medewerking gij het
meest noodig hebt. Uw politiek is
gefailleerd en men vertrouwt de li
quidatie van een faillissement niet
toe aan den failliet." Lemery ver
zoekt ten slotte de Senaat tegen het
ontwerp der regeering Blum zijn
stem te willen uitbrengen. De spr.
werd luide toegejuicht door de rech
terzijde, het centrum en verscheide
ne banken van links.
'Auriol verdedigt zijn beleid
Nadat Faurcadc (Republ. Unie) ver
klaard had, dat zijn fractie niet voor
het regeeringsontwerp zal stemmen, be
trad de minister van financiën Auriol
het spreekgestoelte. Auriol zeide o m..
dat. hij noch het gevoel had ccn fout te
hebben begaan, noch een gevoel van
zwakte ondervond. Ilij nam ten volle
de verantwoordelijkheid voor de met
moed genomen maatregelen en verklaar
de zich boven de politieke hartstochten
te stellen. De oorzaken der devaluatie
gaan volgens spr. tot verscheiden jaren
geleden terug.
Men zegt ons. dat wij den buitenland-
schen handel hebben kapot gemaakt
Deze is evenwel geleidelijk sinds 1932
gedaald en het is niet onze politiek, al
dus Auriol, die er de oorzaak van is.
Er zou een autarkisch regiem noo.lig
zijn geweest, dat evenwel moeilijk uit
voerbaar zou zijn geweest voor Frank
rijk. dat gewend is aan vrij betalings
verkeer met het buitenland.
Het economische welzijn, aldus b°*
sloot Auriol, schijnt ons meer te ziLr»
gelegen in een terugkeer tot de stabili
teit en de nivelleering der wereldpnj
zen, dan in een isolement. Het verwijt
is, dat de door Engeland en de Vereenig
de Staten aangegane verplichtingen on
voldoende zijn geweest, doch dit is een
miskenning der lovalileit van de Angel
Saksische volken en van de wijze, waar
op deze hun verplichtingen nakomen.
Critiek van Ctlllaux
Vervolgens nam Caillaux (Dem. lin
kerzijde) het woord, die betreurde, dat
Caillaux
de norm der devaluatie in 1928 te laag
is geweest. Door het verzet van het land
en de onvoldoende maatregelen is de
devaluatie fataal. De tot nu toe gevoer
de politiek kan een politiek van rcflatie
worden genoemd. Er zijn dertigduizend
wcrkloozen bijgekomen. In feite keert
men terug tot deflatie onder het mom
van devaluatie, welke haar voor de be
volking minder gevoelig maakt. Men
moet het land de waarheid zeggen, an
ders kunnen zeer ernstige gevolgen niet
worden voorkomen.
De Senaat heeft tenslotte
met 141 tegen 125 stemmen
het monetaire wetsontwerp in
zijn geheel aangenomen, in
den door de senaatscommis*
sie van financiën opgestelden
tekst.
De algemeene besprekingen wor
den hiermede gesloten, en overge
gaan tot artikelsgewijze bespreking.
Het eerste artikel is door den Se
naat met 137 tegen 127 stemmen
aangenomen.
Ondanks het verzet der regeering
heeft de Senaat met handopsteken ar
tikel 13bis aangenomen, dat in de plaats
is gekomen van art. 14 e.v. van den
door de Kamer aangenomen tekst, en
waarbij dc regeering wapens in han
den worden gegeven om ongerechtvaar
digde prijsstijgingen, waarvoor deva
luatie als voorwendsel is aangenomen,
tegen te gaan.
Rede van Blum
Toen het betreffende artikel in be
handeling zou komen, nam Léon
Blum het woord om eenige uiteenzet
tingen van politicken aard to geven.
Blum roerde daarbij de kwestie van de
bezetting der fabrieken aan. „Wij zijn,
zeide hij, geen regeering van onteiere
ning. Moet echter het eigendomsrecht
in de oogen van den wetgever zwaarder
wegen dan alle gemeenschapsbelangen?
Ik meen, dat het de plicht van een re
geerder was, de stemmingen tot elkaar
te brongen, en dat wij daarin .geslaagd
zijn met vermijding van onder-Jruk
kingsmaatregelcn. die tot een waren
socialen oorlog zouden hebben geleid
De premier besloot met de woorden:
„Ik weet wel. dat gij de sociale wetten
niet ten volle hebt goedgekeurd, en dat
gij er slechts voor hebt gestemd óm niet
in conflict te geraken met den volkswil,
zooals deze bij de algemeene verkiezin
gen tot uiting is gekomen. Zonder twij
fel wenscht gij andere combinaties aan
dc macht Dat is uw goed recht. Mijn
plicht is het. u precies te zeggen, waar
wij aan toe zijn. Het mislukken van de
experimenten der regeering zou voor
het land gevolgen hebben, waarvan de
ernst u niet kan ontgaan."
Aan het slot zijner rede zeide Blum:
„De regeer)ng kan niet de verantwoor
delijkheid aanvaarden voor dc dooi de
senaatscommissie opgestelde tekst, en
zij kan den Senaat niet verhelen, dat
dez.e tekst niet door dc meerderheid
der Kamer zal worden aangenomen.
Niemand zal onder de huidige binncn-
cn buitenlandsche omstandigheden eer
der dan ik een conflict vreezen tusschen
de beide Kamers of. indien geen com
promis tot stand gebracht kan worden
tusschen oen dezer Kamers en de re
geering".
Ondanks deze woorden van Blum
heeft de Senaat echter het door de
Senaatscommissie opgestel/le arti
kel 13bis, dat in de plaats van dc ar
tikels 1424 is gesteld, die van het
monetaire ontwerp zijn gescheiden,
met handopsteken aangenomen, en
heeft daarop het ontwerp in zijn
geheel aangenomen. Dc financieele
Kamercommissie heeft den tekst
van het door den Senaat aangeno
men art. 13bis verworpen en art. 14
hiervoor weder in de plaats gesteld,
onder handhaving van de artikelen
die door den Senaat waren afge
scheiden.
Om kwart voor twaalf begon de Ka
mer met de behandeling in tweede le
zing van het monetaire wetsontwerp
Er ontspon zich een korte discussie, in
geleid door minister Auriol. die de Ka-
pner om snelle behandeling van het ont
werp verzocht. Bij het begin der arti
kelsgewijze behandeling werd het eerste
artikel met 343 tegen 218 stemmen aan
genomen. De artikels 2 tot 13 werden
aartgenomen in den door den Senaat
goedgekeurden tekst.
De artikels 14 en 15. die door den Se
naat waren afgescheiden, zijn in over
eenstemming met den wensch der re
geering in den tekst van de Kamer ge
handhaafd.
De Spaansche regeering zal te
Madrid een systeem van
kaarten voor levensmid.
delen invoeren
Uit Gibraltar wordt vernomen, dat
het allen schijnt heeft, dat tengevolge
van het zeegevecht van Dinsdag j.l. tie
straat van Gibraltar wordt beheerscht
door de rechtschen. Woensdag patrouil
leerde dc kruiser Bal ca res, welke de
zijde der nationalisten heeft gekozen,
tusschen Tanger en Tarifa, terwijl de
Almirante Cervera tusschen Ceuta en
Gibraltar hoen en weer voer.
Radio Sevilla deelde mede. dat sedert
het innemen van Toledo dc regecrings-
troepen geen centrum voor munitie aan
maak meer hebben.
Het zeegevecht in de straat van Gi
braltar zou het gevolg zijn van een po
ging van de rcgcenngsschepcn, die iaar
dc Cantabrische kust wilden doorbre
ken om de blokkade van Santander en
Bilbao te breken.
Aan de fronten was Woensdag weinig
activiteit merkbaar. De posities werden
versterkt voor de komende actie. Bilbao
is opnieuw gebombardeerd. Radio-Sovil-
la besloot met den oproep aan alle „rc-
quetes". die in reserve zijn gehouden te
Sevilla. zich in den middag met hun
bewapening te melden bij dc autoritei
ten.
Levensmiddelenkaarten
De regeering te Madrid heeft beslo
ten een systeem van kaarten voor de
levensmiddelen in te voeren met ingang
van half October.
Van de acht piloten, die men ver
leden week nog te Madrid zag, is
thans geen een meer over. Drie zijn
omgekomen, drie zijn ernstig ge
wond, een is herstellend te Valen
cia en de laatste is naar Parijs ver
trokken.
Volgens moeilijk te controleeren ge
ruchten zouden de regceringstroepen
den aanval op Ovicdo zijn begonnen.
Voorts wordt gemeld, dat de regeerings-
troepen Monte Aragon hebben bezet,
evenals Estrc Chotjuinto. Than6 zijn zij
op weg naar Huesca.
KAASPRODUCENTEN VRAGEN
HOOGERE PRIJZEN
GOUDA, 30 Sept, De bond van
kaasproducenten heeft heden aan den
minister van landbouw en visscherij
het volgende telegram verzonden:
„Vernemen van comité van graan
handel, dat de regeering monopoliehef
fing niet verlaagt, varkens-, kippen- en
veehouders krijgen dus volle valutada
ling te dragen, bovendien wordt bij
varkens cn kaas prijsstijging door valu
tadaling eveneens door de maatregelen
der regeering tegengehouden. Dit schept
een onrecht tegenover deze groepen,
dringen met klem op directe wijziging
aan."
Bereid tot samenwerking met
handhaving in volle waarde
van eigen koopkracht
BERLIJN, 30 Sept. (DiN.B.) lil
dc zitting van de centrale commis-
sie van de Reichsbank heeft de pre
sident van de bank, dr. Schacht,
een verklaring afgelegd over de
Fransche nota, welke tegelijktijdig
in Parijs, Londen en Washington,
werd gepubliceerd inzake de deva
luatie van den Franschcn franc.
In het bijzonder is de aandacht ge
wijd aan artikel 5 var) deze verklaring,
waarin de medewerking van de overige
mogendheden gewenscht- wordt geacht.
In verband hiermede moet ook de Duit-
sehe meening kenbaar worden gemaakt.
De bedoeling van de drie mogendheden,
welke in de. Verklaring kenbaar wordt
gemaakt, n.l. bet behoud van den vrede,
het in het leven roepen van maalre
gelen, welke liet best kunnen leiden tot
herstel van orde in de internationale
economische betrekkingen en het voe
ren van een politiek, welke gericht is
op de ontwikkeling van don welstand
der wereld en de verbetering van den
levensstandaard der volkeren, Js in
overeenstemming met het verlangen
van den FOhrer en Rijkskanselier, die
dit herhaaldelijk heeft gpzegd in zijn
verschillende redevoeringen
Evenwel moet er op worden ge
wezen, aldus dr. Schacht, dat het
economisch evenwicht ernstig is
verstoord door de devaluatie van
Engeland en de Vereenigde Staten.
Dit zal evenwel de Duitsche regeering
Dr. Schacht
niet er van weerhouden, harerzijds
alle pogingen te ondersteunen,
welke, overeenkomstig de verkla
ring van de drie mogendheden, ten
doel hebben, meer en meer het hui
dige contingenteerings- en valuta-
contróle-systecm te verminderen.
Aan de onzekerheid van
den internationalen valutas
toestand is evenwel door de
Fransche devaluatie nog geen
einde gemaakt. Het goudblok
dat nog stabiliteit bood is
verdwenen en een vaste vers
houding is niet vastgesteld,
noch tusschen de drie mos
gendheden, noch tusschen de
oude leden van het goudblok.
Behalve in Duitschland en nog drie
of vier andere landen, die vasthouden
aan een principe, bestaat geen vaste
verhouding meer. Duitschland wil even
wel niet de maatregelen, xvelke Frank
rijk gemeend heeft te moeten nemen,
critisceren of storen, integendeel is het
verheugd over de verklaring dat ge
poogd zal worden de internationale be-
talings-veiligheid te herstellen. Wat
Duitschland hiertoe bij kan dragen, zal
worden gedaan.
De Duitsche regeering wil even
wel het element van onzekerheid
niet vergrooten, door devaluatie-
maatregelen. Niet alleen het buiten
land, doch ook de Duitsche arbeider
spaarder moet er zeker van zijn, dat
dc nat ionaal-socialistische regeering
de Duitsche koopkracht in volle
waarde wil handhaven.
Deviezemsysteem
onontbeerlijk
Indien bij gevolg ook door Duitsche
geïnteresseerden de wensch wordt ken
baar gemaakt dc Rijksmark te deva-
lueeren, dan wil Schacht daarop ant
woorden, dat het deviezen-systeem door
geen devaluatie uit den weg kan wor
den geruimd. De moeilijkheden, welke
zijn ontstaan door het verdrag van Ver
sailles en de moeilijkheden om grond
stoffen te verkrijgen dwingen lot dit
systeem. Duitschland is zich bewust,
dat de huidige internationale valuta
toestand zware offers eischt van bet
land, doch geen druk zal de Rijksre-
geering er toe brengen iets te doen, wat
tegen het belang is van het eigen volk.
Daarentegen is de Rijksregeering steeds
bereid deel te nemen aan internationale
besprekingen om te komen tot een vrij
internationaal economisch, en betalings
verkeer.
Ondertusschen zal Duitschland rustig
de ontwikkeling gadeslaan en uit vrijen
wil beslissingen nemen. Dank zij de
deviezenmaatregelen heeft Duitschland
onder het nationaal-soeialistisch bewind
steeds een stabile positie gehad en deze
zal worden gehandhaafd.
Sir Henry Dctcrding over
de monetaire maats
regelen
's-GRAVENHAGE, 30 September.
Een redacteur van liet Algemeen Ne-
derlandsch Persbureau kwam tengevol
ge van bijzondere omstandigheden in
contact met Sir Henry Dctcrding cn
heeft van deze gelegenheid gebruik ge
maakt diens oordeel te vragen over de
monetaire maatregelen dor regeering.
„U behoeft mij eigenlijk niets te vra-
een". aldus Sir Henrv. ..De heer Colijn
heeft duidelijk znn meening gezegd en
u kunt er zelf logische gevolgtrekking
uit maken.
Volkomen terecht heeft Minister Co-
lijn er den nadruk op gelegd «Int wij
onmogelijk alleen den strijd konden
volhouden, nadat Zwitserland de
sterkste van dc twee overgeblevenen, die
nog het goudblok vormden dit ook
verlaten had.
Sir Henry Deterding
Ik juich dezen gang van zaken
toe. Dat de gulden niet onmiddel
lijk gedevalueerd is. begrijp ik vol
komen. Men kan niet. verwachten,
dat dergelijke belangrijke beslis
singen in enkele uren of dagen ge
nomen worden. Laat men rustig de
ontwikkeling der dingen afwachten.
Dit staat vast: Nederland is nu
weer een land geworden, dat mid
den in de werkelijkheid staat. Na
tuurlijk zijn wij er nog niet, maar
voor de toekomst van ons land zijn
wij op den goeden weg.
Prinses maakte een auto.
tocht door versierd
's=Graveland
's-GRAVELAND. 30 Sept. - De
Prinses en de Prins zijn gisteravond
omstreeks half acht per auto naar
's-Graveland gekomen en namen
hun intrek op het landgoed „Sper
wershof" van jhr. mr. Roéll.
Vanmorgen vroeg vertrok de Prins
met zijn secretaris per auto naar
Amsterdam. Dc Prinses maakte
een autotocht door het versierde
dorp; waar heden en morgen ter
eere van haar verloving nationale
(eesten worden gehouden. Luide
toegejuicht door de burgerij, vertrok
de prinses, die in gezelschap was
van drie hofdames, omstreeks
kwart voor twaalf naar den Haag.
Waarschijnlijk zal het vorstenpaar
morgenavond weer Ie 's-Graveland
zijn en zijn inlrck nemen in „Boe-
kesteyn", waar ter ecre van den ver
jaardag van jhr.mr. J. Roell een
diner wordt gegeven.
NEW VORK. 30 Sept. De com-
munisti6che candiilaat voor het pre
sidentschap, Browdcr, die zich op
verkiezingstournooi bevindt, is bij
aankomst te Terre Haute (Indiana)
gearresteerd onder beschuldiging
van „landlooperij".
Het hoofd van de politie der 6tad
verklaarde, dat hij Browder in ar
rest zal houden, om hem te beletten
in Terre Haute te spreken en om
een verkiezingsvergadering \an do
communieten (e verhinderen. „Zoo
lang ik hoofd van dc politie van
Terre Haute ben. zal hier geen lid
van de communistische partij spre
ken," verzekerde deze politie-chcf.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
op aodere pagina's
STADSNIEUWS
Kinderfeesten in het Soesterkwarticr.
(Tweede Blad, pag. 1).
Weerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt. -
Matige N. tot N.-O. wind, ge
deeltelijk bewolkt, weinig of
geen regen, iets koeler.
LANGESTRAAT 49 TEL. 190
GROOTE VOORRADEN
BONTKRAGEN en VELLEN
Voorloopig geen Prijsverhooging.
Voor VOSSEN zelfs extra lage prijs.
Dc Poolsche regeering heeft dc mo
netaire mautrcgelen van de verschil
lende landen besproken en liet schijnt,
dat Polen een afwachtende houding zal
aannemen, zoolang dc toestand niet is
opgehelderd. i)c financieele besprekin
gen tusschen Frankrijk cn Polen, welke
gevoerd worden overeenkomstig de ver
hagen van Rambouillet, zijn, naar of
ficieus wordt vernomen, voorloopig ge
staakt.
„Goniec Warszawski" schat, dat Polen
350 milliocn zloty heeft gewonnen door
de devaluatie van Frankrijk, Zwitser
land en Nederland, door vermindering
van de Poolsche staatsschuld.
In Ankara wordt bevestigd, dat Tur
kije niet bet pond sterling aanneemt als
basis voor zijn valuta. lederen dag op
nieuw zal de koers van de Turksche
alula worden vastgesteld overeenkom
stig den vrijen goudprijs.
Toonaangevende instanties van de
Oostenrijkschc Nationale Bank verkla
ren, dat, althans voorloopig, niet aan
een devaluatie van den schelling ge
dacht wordt.
De Duitsche regeering heeft Woens
dag de Üuitsch-Zwitsersche transfer- en
fundeerings-overeenkomst van 17 April
1935 opgezegd.
Tegelijkertijd verklaarde de regeering
zich bereid niemve onderhandelingen te
openen inzake een nieuwe overeen
komst tot regeling van den kapitaal-
dienst rnet Zwitserland. Dit opzeggen
was reeds ter sprake gekomen in de
onderhandelingen te Bern in Juni en
Juli van dit jaar.
De nieuwe Anienkaansche ambassa
deur te Parijs, Bullitt, die Woensdag
ochtend te Parijs is aangekomen, ver
klaarde aan de pers, dat hij niet naar
Frankrijk is gekomen, zooals het ge
rucht gaat, om een wereldconferentie
voor den vrede of een economische w e
reldconferentie voor te bereiden. Hij
heeft opdracht de vriendschap, welke
reeds langen tijd tusschen Frankrijk en
le Vereenigde Staten bestaat, te ver
broeden cn te verdiepen. Deze vriend
schap berust op de gelijke gevoelens
voor vrede, democratie en vrijheid.
De Fransche minister van buitenland
sche zaken Delhos heeft Woensdag te
Genève een bespreking gevoerd met
zijn Spaanschen collega del Vayo.
