3 OCTOBER IN LEIDEN
Rijkscommissie
Vrijheidsbond
en
muntpolitiek
Een luisterrijke
traditie
Cocainezwendel
Het Verboden
Grondgebied
werkverruiming
Vreugde voor jong en oud
Jhr. A. S. E. van Tets t
Ned. Spoorwegen en
de devaluatie
FEUILLETON
door
2e BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 6 OCTOBER 1936
Herziening van de subsidieering
der Nederlandsche industrie
zal moeten plaats heb»
ben
AMSTERDAM, 5 Oct. In de verga
dering van de Rijkscommissie van Ad
vies voor de Werkverruiming, gehouden
op Zaterdag j 1., werd o.m. besproken
de veranderde situatie, welke is inge
treden sedert Zaterdag 26 September in
verband met de losmaking van den gul
den van den gouden standaard
De conclusie, waartoe de gehouden
besprekingen geleid hebben, was, dat de
tot nu toe gevolgde wijze van subsidiee
ring van de Nederlandsche industrie,
ter overbrugging van prijsverschillen
met aanbiedingen van de buitenland-
sche industrie, zal moeten worden her
zien. De commissie sprak als haar oor
deel uit, dat voorshands ten deze een
afwachtende houding zal moeten wor
den aangenomen en dat eventueele aan
vragen behoudens speciale gevallen,
welke reeds direct ten volle te overzien
zijn in beraad zullen moeten wor
den gehouden, totdat de situatie zich
duidelijker zal hebben afgeteekend.
De commissie achtte het met het oog
hierop van groot belang de positie van
de Nederlandsche industrie met betrek
king tot de buitenlandsche concurrentie
nauwkeurig te volgen en zou het daar
om op prijs stellen, indien do industrie
haar, ook ongevraagd, door het ver
strekken van de noodige gegevens, deze
taak zou willen vergemakkelijken.
VGRAVENHAGE, 5 October. In zijn
Zaterdag j.l. gehouden vergadering
heeft het hoofdbestuur van de Liberale
Staatspartij „De Vrijheidsbond" uitvoe
rige besprekingen gehouden over de
gevolgen, welke het loslaten van den
!:ouden standaard voor het economisch
even van ons land kan hebben.
Het heeft uiting gegeven aan het
resultaat dier besprekingen door het
aannemen van de volgende motie:
„Het hoofdbestuur van de Liberale
Staatspartij „De Vrijheidshond", over
wegende. dat het huidig keerpunt in
de Nederlandsche monetaire politiek
tevens een keerpunt in de economische
politiek moet beteekenen en een bij
uitstek gunstige gelegenheid biedt, om
het economisch leven door het betre
den van liberale paden uit zijn neer
gang te verlossen,
acht het volstrekt noodzakelijk, van
stonde af aan heffingen en belastingen
Ingrijpend te verminderen en daarbij
krachtig en doelbewust, zij het ook ge
leidelijk, ook de verdere belemmerin
gen, die aan den handel in den weg
zijn gelegd, op te heffen en de kunst
matige stennverleening aan cn inmen
ging in het bedrijfsleven te likwidee
ren om te komen tot een vrijer inter
nationaal ruilverkeer met herstel van
het evenwicht in de hinnenlandsche
economische verhoudingen.
MEISJE OVERREDEN EN GEDOOD
HAARLEM. 5 October. Gisteravond
omstreeks half zeven stak een 5-jarig
meisje op den Rijksstraatweg ter hoog
te van de Maasstraat den weg over zon
der op het verkeer te letten.
Er naderde juist uit de richting van
de stad een auto. waartegen het meisje
is opgcloopcn Zij werd op den grond
gesmakt en bleef bewusteloos liggen.
Zij is naar de Maria-stichting vervoerd,
waar zij in den loop van den avond
is overleden. Het onderzoek heeft uit
gewezen, dat den autobestuurder geen
schuld treft
Dit jnar is de feestdag voor
de 50ste maal zeer opge»
wekt gevierd
(Van onzen A redacteur)
ZEG als vreemdeling tegen een
Lcidenaar iets vriendelijks over
de stad zijner inwoning en hij
zal u onmiddellijk bestormen met
de vraag: maar bent u er al eens op
3 October geweest? Daarop zal hij
do raadgeving laten volgen, ook
eens op zulk een dag naar Leiden
te gaan, met een omstandig ver
haal van de gezelligheid, de druk
te, de feestelijkheid, de onbezorgd
heid cn de vroolijkhcid, die dan in
de stad den scepter zwaaien. Het is
er. alsof de Leidenaar het hecle
jao^* lang al zijn verlangen naar
feestvreugde oppot, om die op de
zen dag, tegelijk met de hutspot
van wortelen en aardappelen (met
klapstuk), te voorschijn te laten ko
men.
Sedert 1574 eet ieder rechtgeaard Lei
denaar op 3 October hutspot, zooals de
uitgehongerde bevolking deed op den
vermaarden dag van het ontzet, toen
de Spaansche belegeraars voor het op
komende water hadden moeten wijken
met achterlating van hun maal, dat
voor de bevrijde belegerden een wel
kome buit was. De laatste 50 jaar doet
de Leidenaar dat onder de geestdriftige
leiding van de 3 October vereeniging.
En nog veel meer doet hij. De heele
stad viert het typisch Leidsche feest
mee, vlaggen wapperen in de straten,
er is des middags een maskerade-op
tocht ter plastische uitbeelding van een
meestal historisch onderwerp. des
avonds is er vuurwerk en vergeet voor
al de kermis op het Schuttersveld
naast de spoorbaan niet! Vijftig jaren
3 October vereeniging hebben een basis
gelegd voor een integrale feestviering,
die over het heele land beroemdheid
geniet en waarvoor de deelnemers
in de eerste plaats natuurlijk oud-Lei-
denaars uit wijden omtrek naar de
sleutelstad samenstroomen.
De 3 October viering is den Leide
naar een dierbare traditie geworden,
waaraan de steeds zich verjongende
gemeenschap van „Leienaars" der im
mers aan 't beleg van 1573 cn 1574 haar
onstaan te danken hebbende acade
mie, als die der altijd-Leienaars van de
wieg tot hun sterfbed toe, met evenveel
enthousiasme deelnemn. Voor iederen
Leidenaar is 3 October de gróóte dag
van het jaar. Nu de officieele viering
daarvan een halve eeuw bestond, was
deze 3 October een extra-bijzondere dag.
Een dag, die nog wel op Zaterdag viel,
met het heerlijke vooruitzicht van een
extra uur om uit te slapen en nog een
vrijen dag om weer aan het dagelijksch
leven te wennen en zich van de gevol
gen van het feest te herstellen.
Was het wonder, dat het er nog nim
mer zoo dTuk is geweest? Voor de in
woners was de feestviering al den vo-
rigen avond beconen, alles ter eere van
het 50-jarig bestaan, en in den stralen-
den doch wat killen morgen van den
Zaterdag waren er al duizenden ver-
eenigd in het Van der Werf park, om
het standbeeld van den dapperen man,
die de verdediging van de aan zijn
zorgen toevertrouwde stad op waarlijk
bovenmenschelijke wijze had geleid.
Om 7 uur had al de plechtige muziek
van het politie muziek gezelschap van
het balkon der stadsgehoorzaal af re
veille geblazen en nu, om 8 uur, zongen
in het Van der Werf park honderden
zanger en zangeressen en meer dan
duizend kinderen van verschillende la-
gere openbare en bijzondere scholen be
kende vaderlandsche liederen, die aan
den inzet van dezen feestdag een bij
zondere wijding gaven. Toen kwamen
ook de feestvierders van buiten de stad
langzamerhand de stad binnen. Den
ganschen morgen hebben treinen eti
bussen de vreemdelingen aangebracht
die de drukte in de stad nog kwamen
vermeerderen.
Een groot aantal vreemdelingen is
naar Leiden gekomen als deelnemers
van hustpoitochten, die in verband met
deze feestelijkheden waren georgani
seerd. Hutspottochten? Ja. \an alle dee-
len des lands, zelfs van heel ver, zijn
automobilisten, motorrijders, fietsers en
wandelaars naar de sleutelstad geko
men om er gezamenlijk in de stadsge
hoorzaal op hutspot te worden ont
haald Wie de verplichte controleposten
had gepasseerd en daar de bewijzen in
den vorm van stempels op de kaarten
van kon toonen. kreeg een medaille of
een plaquette, die den geheclen dag de
eer van de volbrachte prestatie ver
kondde.
Vele rijtuigjes zijn uit heel Ne
derland naar Leiden gekomen cn
zij vinden er vroolijke vrachtjes,
waarvan de koetsiers met hun ge
bolderde hooge hoeden het hunne
donken. Maar niet alleen paarden
en rijtuigjes: talrijke marmotjes en
aapjes zijn er in bedelgrage handen
tezamen gebracht; zelfs witte mui
zen in schoreme kinderhandjes vra
gen met hun schichtige oogjes om
een aalmoes, hetgeen bij het vrou
welijke deel der feestgangers soms
schrik en ontzetting teweegbrengt,
waardoor In de café's de kopjes met
rinkelend geweld in scherven val
len, zoodat de inhoud ervan do uit-
gaans-japonnen en -mantels bezoe
delt.
Acrobaten vinden er veel bekijks en
'ntellectueel menschen staan ver
heerlijkt de verrichtingen van boeien-
koningen te volgen, terwijl beschilder
de en vreemd uitgedoste lieden tus-
schen de programmaverkoopers en de
leurders met wandelstokjes, papieren
hoeden en dito neuzen iets extra's
trachten te verdienen. En overal is mu
ziek. Dat alles mag in Leiden op 3 Oc
tober. Wel heeft de commissaris van
politie aan den vooravond nog in de
bladen de aandacht gevestigd op de po
litieverordening. die dat alles verbiedt,
doch het is maar éénmaal per jaar 3
October en de politie weet. dat er zich
geen excessen zullen voordoen. De po
litie!! Die heeft wel een heel zwaren
dag, maar ze volbrengt haar taak met
tact cn een rustige voornaamheid, die
bij de feestvierders weerklank vindt.
De lucht van poffertjes en wafels
walmt over de stad. Blanke, vette ha
ringen liggen in keurige rijtjes schoon
gemaakt en gefileerd op witte schalen
gereed om, tusschen twee vingers opge
pakt en even door een schaal met ge
snipperde uien gehaald, in een gretigen
slok verorberd te worden. Heerlijke ge
rookte palingen in de varieerende dikte
van schoenveters tot flinke boomtak
ken worden door Volendammers en
quasi-Volendammers aangeprezen. Win
kels met broodjes en smeuïge slaatjes
stellen In lokkende etalages etenswa
ren voor hongerige magen ten toon.
En alles vindt er aftrek, naarmate de
dag verstrijkt. De café's zitten vol van
's morgens tot 's avonds. Berstens vol
met mannen, die bier drinken of een
borreltje en dames die coquet aan een
voorburgje nippen of een advocaatje
lepelen. Er drinken ook menschen thee
of koffie en men eet gebak. Aannemen,
vier croquettes! Even afrekenen, me
neer! Dank u beleefd. En daarbovenuit,
boven het geroezemoes en het gelach
der menigte, tracht de muziek zich
verstaanbaar te maken.
Haring is er niet alleen in de stalle
tjes langs den weg en in de restaura-
tjes. De viering van 3 October zou niet
compleet zijn, als niet aan de minst
met aardsche goederen bedeelden van
wege de 3 October vereeniging haring
en wittebrood was uitgereikt, naar
analogie van dezen befaamden dag van
het jaar 1574, toen de uitgeputte bevol
king ermee verkwikt werd. Ruim vier
duizend personen hebben brood ontvan
gen en hun haringen gekregen uit de
handen van dappere dames, die na af
loop een fleschje eau de cologne als
welkome belooning kregen voor dezen
wel zeer geurigen arbeid. Met groote
plechtigheid is de geuzenvioot, als van
ouds, door de stad naar de Waag geva
ren met de prinselijke feestgave aan
boord.
Maar het voornaamste van alles
is toch de optocht, waarvoor duizen
den zich langs de straten scharen.
De optocht, die dit jaar bestond uit
onderdeden van vroegere optoch
ten, met tafreelen uit allerlei tijd
perken en landen, uit de historie,
de sprookjeswereld, de mythologie
cn de hcdendaagsche verbeelding.
Zoo reed Frederik Hendrik er twee
maal in mee, maar wat hindert dat
bij een optocht, die verder door
zijn heterogene samenstelling uit
blonk en door zijn lengte?
Terwijl in de stadsgehoorzaal voor
de laatste maal de door dilettanten uit
gevoerde rovue ,,'t Is alles hutspot" van
Henri ter Hall werd opgevoerd, was
op het Schuttersveld het groote avond
feest bcgónnen, waar de kermisspullen
met luiden jubel van snerpend licht,
met daverende luidsprekers en tingel-
tangelmuziek de drommen bezoekers
lokten, waar de kop van jut knalde en
dc autotjes geestdriftig tegen elkaar
botsten, waar gehost werd met de feest
commissie in oprechte, warme vreugde.
Daarna het vuurwerk met zijn knette
ring van vuurpijlen, bouquetten en
zonnen, van fonteinen en tourbillous,
het stille licht van magnesiumpottcn en
het geknal van uiteenspattende bom
men. En toen de laatste vuurpijl de
omgeving verlicht had, was in de stad
het feest nog in vollen gang. hosten
er nog slierten feestelingen door de
straten en gine het op de studenten so
ciëteit Minerva nog luisterrijk toe. De
grauwe zon van den nieuwen dag heeft
de laatsten huiswaarts zien gaan.
Kamerheer cn adjudant i.b.d.
van H.M d.e Koningin
VGRAVENHAGE, 5 October. In 84-
jarigen ouderdom is gistermiddag te
dezer stede overleden jhr. A. S. S. van
Tets, gep. luitenant-kolonel der cava
lerie, kamerheer en adjudant i. b. d.
van H. M. de Koningin.
Jhr. A. S. E. van Tets werd 20 Octo
ber 1S51 geboren te Middelburg. Zijn
vader de latere minister van hinnen
landsche zaken was toen Commissa
ris der Koningin in Zeeland.
In 1869 nam jhr. van Tets Is vrijwil
liger dienst bij de huzaren. In "S89 werd
hij ritmeester en in 1893 instructeur
van het tweede regiment huzaren. In
verband met zijn benoeming, in 1894,
tot adjudant in gewonen dierst van
H. M. de Koningin, werd hij in dat
jaar overgeplaatst naar den grooten
staf. In 1901 volgde zijn benoeming tot
majoor en in 1903 die tot luitenant-kolo
nel bij de cavalerie.
Als adjudant van de Koningin heeft
jhr. van Tets indertijd deelgenomen
aan de missie bij de kroning an den
laatsten Tsaar van Rusland.
Met ingang van 1 Januari i90i werd
hem eervol ontslag uit den militairen
dienst verleend en tevens werd hij eer
vol ontheven van de functie van adju
dant dor Koningin. Als zoodanig werd
hij toen in buitengewonen dienst be
noemd. Tevens werd hij kamerheer der
Koningin, ter beschikking van II. M. de
Koningin-Moeder. Deze laatste functie
heeft hij bekleed tot korten tijd vóór
het overlijden van Hare Mapcsteit.
Jhr. van Tets was ridder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw en
grootofficier in do Huisorde van
Oranje. Voorts was hii in het bezit van
het onderscheidingsteeken voor langdu-
rigen dionst als officier en werden hem
tallooze buitenlandsche onderscheidin
gen toegekend.
De teraardebestelling van het stoffe
lijk overschot zal Woensdag a.s. to half
12 geschieden op de algemeene hegraaf-
plaats aan de Kerkhoflaan te 's-Graven-
hage.
PAPIERPRIJZEN
Het bestuur van den Nederlandschen
Uitgeversbond heeft dezer dagen zich
telegrafisch tot den minister van han
del, nijverheid en scheepvaart gewend
met het dringend verzoek, maatregelen
te treffen tegen de bij geruchte verno
men verhooging der papierprijzen,
waaruit voor de uitgeverij ernstige
moeilijkheden zouden voortvloeien.
Twee personen wegens ops
lichting aangehouden
ROTTERDAM, 5 October. Bij een in
woner van Hendrik Ido Ambacht ver
voegde zich eenigen tijd geleden een
zekere K. h., wonende in Tuindorp, die
vriendschappelijke betrekkingen onder
hield met den Ambachtenaar. Deze
Kotterdamsche vriend vroeg bij die ge-
egenheid of de ander niet wist waar
hij cocaine kon krijgen. Hij wilde wel
'10 gulden per ons betalen. De Ambach
tenaar knoopte dit terdege in de ooren
en toen dan ook enkele dagen later een
onbekende bij hem kwam, die vertelde
dat hij cocaïne te koop had voor een
prijs van 150 gulden per ons, ging hij
hier grif op in, omdat daar een winst
van niet minder dan 60 gulden per ons
aan zat, terwijl de man over 44$ ons
beschikte. De Ambachtenaar toog met
den onbekende op weg naar den Rotter-
damschen vriend, die de cocaine keur
de en tot de slotsom kwam, dat het
puike waar was, die hij direct met een
flinke winst zou verkoopen. De onbe
kende kreeg 350 gulden voorschot,
waarmede hij genoegen nain, aangezien
de rest onmiddellijk betaald zou wor-
don wanneer de cocaïne verkwanseld
zou zijn. De Ambachtenaar en de Rot-
terdamsche vriend gingen direct naar
een dokter, die toegestemd had de co
caïne voor 210 gulden per ons te koo
pen. Ongelukkigerwijze was de dokter
met vacant ie, zoodat de koop niet kon
doorgaan. De onbekende vond dit even
wel minder erg. Hij zou voorloopig met
de 350 gulden genoegen nemen en de
rest van het geld zou hij dan wel krij
gen, wanneer de koop eindelijk tot
stand gekomen zou zijn. De Ambachte
naar nam do cocaïne zoolang onder
zijn hoede en thuis bekeek hij het kost
baar goedje nog eens nader. Toen kwam
hij echter tot de onverwachte en onge
dachte ontdekking, dat het goedjo niets
anders was als doodgewoon keuken
zout. Aangezien hij een prijs van 350
gulden voor 4Y» ons zout een te grooie
prijsopdrijving vond, gaf hii het zaakje
aan bij den veldwachter. De recherche
is toen aan het werk gegaan en weldra
slaagde zij er in den Rotterdamschen
vriend K. aan te houden, evonals do on
bekende, die ook op den Linker Maas
oever woont. Deze K. is geen onbekende
van de politie. Toen hij van zijn bed
gelicht werd, heeft de politie in een
moeite door ook de woning maar eens
geïnspecteerd en met succes, want er
werden nog eenige honderden boekjes
gesmokkeld sigarettenpapier aangetrof
fen. Beide mannen zijn in het hoofd
bureau ingesloten, als verdacht van op
lichting.
Naar wij vernemen zien de Nederl.
Spoorwegen, nu de ons omringende lan
den een grooter bedrag aan Neder-
landsch geld eischen voor het reizen
in hun landen, zich genoodzaakt de ta
rieven voor het reizen en vervoeren
naar het buitenland, aan de gestegen
buitenlandsche munt aan te passen. De
prijzen voor de Nederlandsche trajec
ten blijven natuurlijk gelijk, doch voor
de buitenlandsche wordt do prijs aan
gepast aan den koers, die geldende is
in het tijdvak van de reis of het ver
voer. Ook is de Rheingold-toeslag ver
hoogd. Voorloopig is deze tot Keulen
gebracht van ƒ1.95 op 2.25 en voor
ve-dere bestemmingen in Duitschland
van 2.55 op ƒ2.95.
TRAMBOTSING TE ROTTERDAM
ROTTERDAM, 5 October. Op den hoek
van den Mathenesserweg on de Daane-
straat is gisteravond een motorwagen
van lijn vier met bijwagen, bestuurd door
den 41-jarigen P N. in botsing gekomen
met een motorwagen van lijn 16, bestuurd
door den 41-jarigen M. L. M. De oorzaak
van de botsing was te wijten aan het feit
dat lijn 16, die voorrang moest verleenen,
aan lijn 4, doorreed, waardoor lijn 4 in
volle vaart tegen den motorwagen van
lijn 16 aanreed.
Beide trams zijn zwaar beschadigd. De
passagiers die in lijn 4 zaten, hebben geen
letsel bekomen. In lijn 16 bevonden zich
geen passagiers. De beide wagens zijn
naar de remise vervoerd.
Grand ThéAtre. Vanaf Vrijdag
2 October, vertooning van de film
„Allotria."
Voorstellingen: Zondag vanal
1.45, 4, 6.15 en 8.30 uur. Andere
avonden vanaf 8.15 uur één voor
stelling.
Woensdag een Zaterdag matinée.
21/, uur.
City-Theater. Vanaf Vrijdag
2 October, vertooning van de film
„Sanders of the River."
Zondag doorloopend vanaf 1.45 uur
(laatste voorstellinc 8.30 uur n.m.)
Zaterdag 2-30. 6 en 8.30 uur nam
Andere dagen avondvoorstelling
S.10 uur. Woensdag vanaf 2.30 uur
matinée
Cinema Amicitia. Vanaf Zondag
4 October veriooning van de film
„De meisjesjaren van een koningin."
Voorstellingen: Zondag 2.30, 5.00
en 8.10 uur n.m
Maandag en Dinsdag 8.10 uur
n.m.
Museum Fléhfte. Westsingel.
it itgezonderd des Zondags).
Theosofische Bibliotheek. Ge
bouw Theosofisch® Vereeniging. Re
gentesselaan. lederen dag van 68
uur.
Openbare leeszaal met Jeugdlees
zaal en Bibliotheek, Muurhuizen 9
R.-K. Leeszaal, Nieuwst raat 24. -
29 Sept. en volgende dagen. „Sier
kunst." Expositie en demonstratie
kunstglaöblazen.
6 Oct. Algemeene ledenvergadering
der Amcrsfoortsche IJsvereeniging.
5 uur n.m.
6 October. Foyer Amicitia. Lezing
voor de Vereeniging van Huisvrou
wen door den heer H. van Dijken,
Groningen, over: „Warenkennis."
2uur n.m.
7 October. „Amicitia." H. Heyer
man's „Allerzielen" met Esther de
Boer van Rijk. 8 uur n.m.
8 October. „Grand Théatre." Con-
certvereeniging. Mahler's „das Lied
von der Erde." 8 uur n.m.
9 cn 10 October. Amicitia. Con
cert van het Kovacs Lajos-ensemble.
10 October. De Valk. Feestavond
accordeon vereeniging „Het Leus-
derkwartier". 8 uur n.m.
1018 Oct. „Concordia", Lange-
straat. Eere-tentoonstelling van
schilderijen van A. v. Weezei Er-
rens. 10—5 uur.
1025 October, Stichting „De
Poth" Amersf. Kunstkring: Ten
toonstelling schilderijen van W.
Degouve de Nuncqucs.
11 October. Markthal. Muziekfeest
R.K. Muziekver. „Wilskracht." 1.30
uur aanvang; 6 uur lof in de R.-K.
kerk aan het Zand.
11 October. De Valk. Feestavond
Joodsche Vereeniging „Nut en Ge
noegen."
11 October. Foyer Amicitia. Hul
diging directeur P.T.T. 3—5 uur.
12 October. „Princess Room." Rede
van mr. G. F. J. de Jongh voor de
Ned. Ver. v. Staatsburgeressen en
gelijk Staatsburgerschap over de In
vloed v.h. milieu op het kind. 8
uur n.m.
13 Oct. De Valk. Lezing van den
heer Panman voor de N.R.V. On
derwerp: Oostenrijk. 8 uur.
ZEIST
6 Oct. „Figi". „Comediespelen" 'door
het Rotterdamsch Hofstadtooneel. 8 uur
n.nu
BAARN
26 Sept. 18 October. Baarnsch
Lyceum. Expositie van etsen en
litho's van M. A. J. Bauer. (Dage
lijks 16—4 uur; Zondags ll/*--4 u.)
UTRECHT
6 en 8 October. Stadsschouwburg.
Nieuw Schouwtooneel voert op:
„Charlotte55. 8 uur n.m.
Ik beaam van ganscher harte het ge
zegde van Plato, die beweert, dat een
goed of slecht humeur de beste aandui
dingen zijn om een goed of slecht ka
rakter te herkennen.
Montaigne.
„Er is slechts één mogelijkheid üie
mij door een vriend werd meegedeeld
die aan de Italiaansche ambassade
verbonden is. Er schijnt een kleine
„Stoleveya" te zijn, dat is een van die
restaurants in de achterbulrten dor
stad, waar ontevreden elementen -lei
bevolking bijeen komen Je begrijpt dat
er maar weinig behoeft te gebeuren, ol
ze worden direlt door de Ogpu geai
resteerd, In ieder geval is het zeker
dat de bezoekers contra-revolutionnai
re sympathieën hebben Men vertelde
mijn vriend dat Rex daar gedurende
zijn verblijf op een avond gezien Ife
Nu dacht ik dat wij daar ook eens eeu
bezoek moesten brengen. Het heet „De
Huilende Wolf' 't Is natuurlijk moge
lijk dat hij er alleen uit curiositeit is
heengegaan, doch anderzijds kan hsi.
ook zijn dat we er iets kunnen opsto
ken."
„Wel wat gewaagd, vind je niet?"
meende Simon lachend. „Ik bedoel met
deze verraderlijke gidsen om ons
hoen."
De hertog glimlachte. „Indien je er
niet tegen opziet, kunnen we voor van
avond onzen plicht wel verzaken."
„Wat? Dus we gaan niet naar het
theater?"
„Het is mogelijk dat zij niet direct
zullen weten dat wij afwezig zijn
Maar ik geloof niet dat er ons, wajv
neer zij ons vinden,, direct iets bijzon
ders overkomen zal. Wij kunnen ons
behoorlijk verontschuldigen en zeggen
dat wij op het laatste moment besio
ten hebben niet naar het theater te
ga8n"
„Prachtig," riep Simon uit. „Laten
we gaan. Ik zal je onderwijl iets bij
zonder9 vertellen. Het gebeurde voor
dat ik Londen verliet."
„Wat was dat?"
Simon vertelde de Reichleau vaD
zijn ontmoeting met Valeria Petrovnn
Karkoff, en van de afspraak om me
haar den volgenden dag te lunchen De
hertog toonde zich verheugd en getn-
tresseerd. „Deze vriendschap kan ons
zeker geen kwaad doen." zei hij. „De
beroemde artisten hebben een grooten
invloed, meer dan ooit te voren Dit Is
altijd zoo na een revolutie Het eenige
waarin de bevolking de dictators niet
laat ingrijpen, is hun amusement De
machtigste volkscommissaris zal zich
wel tweemaal bedenken voordat hij een
prima donna of een ballerina moeilijk
heden bezorgt."
De schemering viel reeds en de lich
ten uit de huizen en fabrieken van d.»n
anderen kant der rivier wierpen hun
duizendvoudige straling in de heldere
lucht. Zij keerden door de krakende
sneeuw van het park en de modderige
straten terug naar het hotel. Het di
ner was lang en weinig afwisselend en
werd zeer langzaam opgediend. Daai
zij niet vrijuit spreken konden, waren
zij blij toen het afgeloopen was. Hier
na gingen zij even' in de hall zitten
waar gedanst werd. Het was een
vreemd gezelschap. De meeste hunner
droegen de proletarische Tolstoi blouse
of een of ander versleten uniform, een
paar monschen waren in rok, terwijl
zij, die er behoorlijk gekleed uitzagen
Duitschers of joden waren, tiet meeren-
deel der vrouwen zag er verhit en zie
kelijk uit. Slechts weinigen waren ge
kleed In de, door de revolutie in zwa.ig
gekomen, dracht, terwijl het grootste
deel imitaties van oude Londensche en
Parijsche modes droeg. Hier en daar
en lang niet altijd met de best geklee
de mannen, zag men vrouwen wier
zeer kostbare kleeding de toets van de
duurste restaurants der Europeesche
hoofdsteden konden doorstaan Ieder
een scheen royaal te drinken, hoewel
de prijzen zeer hoog waren. De band
speelde slecht en de kellncrs waren
zeer kortaf Simon en de hertog bleven
met lang en waren opgelucht toen h<?f
rijd was, om zoogenaamd naar hsi
'heater te gaan. De hertog hield een
van de weinige Moskouer taxi's aan
ze stegen in en zetten zich op de hard®
zitplaatsen De Reichleau gaf den
chauffeur met zachte sem het adres
de auto reed weg en met veel lawaai
gingen zij de volle straten door Aan
de lantaarnpalen op iederen straathoek
waren eenige luidsprekers bevestigd
in plaats van muziek schalde voort
durend een scherpe stem korte mede
deelingen in de ooren der menigte.
„Waf beteekent dat toch?" vroeg Si
mon. „Die luidsprekers schijnen nooit
op te houden. Ik hoorde ze vanmorgen
en vanmiddag weer Is er dan den
geheclen dag zooveel nieuws?"
„Dat behoort bij het vijfjaren plan,
kerel," antwoordde de hertog schouder
ophalend. „De massa moet voortdu
rend op de hoogte blijven van dit plan
Deze megafoons deelen mee wat er ge
daan wordt, hoeveel tractors er vandaag
in Stalingrad zijn gefabriceerd, hoeven,
nieuwe leeraren deze week plechtig aan
de universiteit van Charkow zijn ge
installeerd, hoeveel ton metaal hst
groote Kuznetsky bassin heeft gepro
duceerd, hetwelk pas in exploitatie is,
hoe de Communistische jeugd van
Nischinowgrod in een resolutie heef:
liesloten haar vijfdaagschen vacantie
dag voor een jaar op te geven, zoodat
het plan sneller klaar zal zijn, en iede
re vijf minuten roept de omroeper bo
vendien: „Gij allen die dit hoort, wat
doet gij voor het vijfjarenplan? Wat
doet gij om het vijfjarenplan in vier te
voltooien?" Het is iets verschrikkelijks,
kerel, deze fanatiekelingen zullen ons
nog eens geheel overvleugelen," besloot
de hortog bijna huiverend.
Ze waren stil geworden en peinsden
beide over de voor hun oogen opdoe
mende bedreiging der West-Europee
sche beschaving, die door deze woeste
onweerstaanbare en monsterachtige tc
tiviteif dreigde vernietigd to worden.
De auto verliet hortend en stoolond net
vlakke asfalt der hoofdstraten en ver
volgde met veel bochten zijn weg door
de voorsteden van de stad Eindelijk
stopte zij voor een huis in een zijstraa'
Zachte muziek werd hoorbaar en dit
iczamen met bet lichtschijnsel door de
zwaar behangen ramen, waren de eeni
ge levensteekenen. De chauffeur klopte
hard op de deur en nadat deze ge
opend werd, verzochten zij den chauf
feur over een uur terug te komen
Daarna gingen zij naar binnen. Het
sneeuwde hevig, en toen zij zich van
hun pelsjassen ontdeden, waren zij
verbaasd over de hoeveelheid sneeuw,
die op hen gevallen was, gedurenue
het korte wachten bij den ingang. Zij
namen een tafeltje bij den grooten,
(.hineeschen haard en bliezen zich in
de handen, om hun verkleumde vin
gers te verwarmen. Een slordig uit
ziende vrouw kwam op hen toe en nn
een kort gesprek, met den hertog, zeue
zij een glas brandewijn voor hen neer
nat naar zoete cognac smaakte In jc
zaal stonden zoowat twintig tafels,
waarvan ongeveer een dozijn bezet
was. Allerlei menschen waren aanwe
zig, verscheidene ordinaire, dom en
brutaal kijkende arbeiders in den ge-
bruikelijken kaftan, hier en daar een
lieter type, wiens kleedij verried dat
hij een of andere lagere ambtenaar
was Een paar gezichten verrieden het
lijden van de beschaafde Europeanen
die betere dagen gekend hadden, elders
weei een man met een prachtig hoog
voorhoofd en met groote blauwe oogen.
die droomeriig voor zich uitstaarde. IV
eenige aanwezige vrouw had een
scherp en onaangenaam gezicht, met
den doorborenden blik van een kak
kerlak, slordig haar, bestaande uit al-
wisselend gele en zwarte plukjes. Eon
groepje mannen stond met elkaar te
spreken. De meeste leden van dit du
bieuze gezelschap schenen vermoeid ®n
lusteloos te zijn, en luisterden lui zit
tend naar de slechte vertolking van de
zigeunermuziek, gespeeld doo- een imi
latifl zigeuner-band. Verveeld natnen
tie hertog en Simon eenigen tijd lang
hun omgeving op, hoewel zij het ge
sprek woord voor woord volgden, daar
zii de mogelijkheid om met de bezoe
kers der herberg in contact te komen
niet wilden laten voorbijgaan. Doch er
gebeurde niets Niemand viel hen zelfs
lastig. Niettemin was Simon toch blij
dat hij zijn zware revolver in zijn bin
nenzak had. Hij voelde dat zij voort
durend werden opgenomoen en hoewel
de meeste erg vermoeid keken, behiej
den sommigen een loerenden blik. Nu
en dan traden er nieuwe bezoekers
binnen, voorafgegaan door een vlaag
van ijskoude wind en sneeuw. Af en toe
trok iemand zijn dik bevroren pelsjas
aan en verdween in den nacht. Onder
de lage zoldering verzamelden zich
dichte rookwolken van goedkooope ta
bak. en de slechte band speelde hot
®ene stuk na het andere. Eindelijk tra.
der. drie arbeiders binnen, geheel en oJ
mof. sneeuw bedekt. Zij waren een beet
je dronken, twee van hen klapten en
riepen om „Jakko". Het gezicht van de
derde scheen Simon vaag te herkennen,
het viel hem op toen hij toevallig in de
richting van hun tafeltje keek. Met af
schuw bemerkte hij den loenscchen blik
van den han en zag, hoe hij onder do
lafel onophoudelijk zijn vingers in ei
kaar strengelde
Ook de anderen riepen nu om „Jak
ko" en hierop speelde de band een
vroolijk wijsje, terwijl door de aohtei
deur een danser binnenkwam. Hij
was uitgedost in een fantastisch co<
tuum van linten en gedroogd gras, dm
veel overeenkomst vertoonde met d"
iraditioneelo Hawaïan-dracht. Als hii
draaide, fladderden de linten om hem
heen Verder had hij een enormei
♦rommel bij zich en op zijn hoofd droc-
bi' een ketelvormigen stroohoed, d'<
merk aan het hoofddeksel van Robin
son Cnisoë deed denken. Hij liep naai
bet verlicht middengedeelte der zaal e>
begon daar een wilde dans op do mam
van het eentonig geklap der aanwen
gen
(Wordt vervolgd).
