SPOEDIG AANVAL OP MADRID TAXI-DIENST 4000 EXEMPLAREN 1830 1850 1093 EINDE VAN DE STAKING ENGELSCH COMMUNIQUE De Vrijz. Democraten en de nieuwe toestand Mr. A. M. Joekes spreekt Geruchtmakende zaak Vrede? Oorlog? Nic. Bovée TEL. LUYCX Dinsdag 13 October 1936 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 35e Jaargang No. 90 Haven van Bilbao uit de lucht bestookt door Mola's vliegtuigen BEIDE PARTIJEN MELDEN SUCCESSEN Berg Aragon in het bezit der loyalisten Technische overeenkomst Ruime werkverschaffing blijft noodig Dit nummer bestaat uit 2 bladen Betrouwbaarste- en Goed- koopste adres Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3 Laatste berichten Eerste blad pag. 3 Weerverwachting Licht op 5 uur 39 min. STOFFEN- en MODEHUIS VELE HONDERDEN DOODEN AMERSFOOR1SCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels 11.05 met inbegrip van een Lewi.snummer 1 week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. TYÏ? Tï* lVf T A clke regel meer f 0J25 Liefdadigheids-advertentiën voor d« Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 I li j m T ,«1 I I yr\ I 1 Jw helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Eewijsnummer extra f 0.05 Hevige aanval der regeerings» troepen in de provincie Toledo RABAT, 13 October. (Reus ter). Radio Sevilla heeft Maandagmiddag om half twee medegedeeld, dat Malaga ops nieuw door de luchtmacht der rechtschen is gebombars deerd, waarbij schade is aans gericht aan de kazernes en aan de in de haven voor ans ker liggende schepen. Volgens te Tanger ontvangen be richten zijn ongeveer 4000 man ge regelde troepen, die pas militair zijn afgericht, op 9 en 10 October per schip uit Cuta naar Algeciras overgebracht. Largo Caballero naar hef front Minister-president Largo Caballero theeft Maandag een bezoek gebracht aan bet centraal front, waar liij overal door de troepen met enthousiasme werd be groet. Na zijn terugkeer te Madrid ont ving hij den chef van den gcncralcn staf en den minister van buitenland- sche zaken. Uit Bordeaux is een trein met 465 Spaansche kinderen vertrokken, naar Cerbere en Barcelona. De kinderen wa ren uit Santander gevlucht. Honderdtallen dooden De radiozender van Sevilla heeft meegedeeld, dat de rechische troe pen in de provincie Avila een feilen strijd hebben geleverd bij Navas del ^Marques. De regeeringstroepen ver loren ongeveer 400 dooden. In den sector San Martin de Valda Iglesias hebben de regeeringsgetrouwe troe pen een tegenaanval gedaan, waar bij zij 500 dooden verloren. In San Martin hebben extremisten ruim 300 personen gedood. In El Tiemplo hebben mllitielroepen getracht een tegenaanval re doen, doch zij werden teruggeslagen. De mecsten gaven zich, toen zij achtervolgd wer den, over. In Avila bevinden de opstan delingen zich na hun laatste oprnar- schen zeer dicht bij het Escuriaal, van waar zij den aanval op Madrid gaan voorbereiden. Verwoede strijd in Oviedo Volgens een officieel regeeringscom- muniqué hebben in de straten van Ovie do nog hevige gevechten plaats tus- 6chen de regeeringstroepen cn de rccht- sche verdedigers der stad. De regee ringstroepen hebben de begraafplaats van San Salvador bezet. De regccrin^- troepen zetten hun opmarsch voort. Zij hebben thans de stadwijk San Lazaro peheel in bezit genomen. De verdedigers trokken zich steeds verder naar do bin nenstad terug. Volgens te Madrid ontvangen be richten hebben de Asturlsche mijn werkers do kazerne van Pelayo te Oviedo bezet. Zij zouden er acht ka nonnen en verscheiden machinege weren hebben aangetrorren. De be legerden zouden nog slechts in het bezit zijn van de kathedraal en een wapenfabriek. RadiosTeneriffe deelt mede, 'dat de luchtmacht van Franco de haven van Bilbao heeft gebom bardeerd. Eén der bommen trof een oorlogsschip der regeering dat ernstig werd beschadigd. Uit Salamanca wordt gemeld, dat de aanval op Madrid binnen enkele dagen in alle sectoren zal beginnen. Het radiostation van La Coru» na deelt mede, dat de troepen van Mol a in den sector Avila de dorpen Navalvilla, Rosa del Cuerpo en Casalsode de los Vidros hebben bezet. In den sec» tor San Martin de Val de Iglesia werden de regeeringstroepen, die hun vorige stellingen trachtten te hernemen, door de luchtmacht verdreven. Volgens een bericht uit Sevilla heeft Queipo de Llano medeges deeld, dat de rechtsche troepen in het Zuiden Belmez hebben bes zet en binnenkort Penarroya zul» len nemen. Een Spaansch regcerings-communicpié meldt, dat het aan het Noordelijk, Noord-Westelijk en een deel van het Oostelijk front gisteren rustig is ge weest. De loyale troepen huhben den op marsch der nationalisten tusschen Al- gusiere cn Lecinan in de provincie Hu- esca gestuit. In den sector Caspe heeft men een lichte beweging der rechtschen waarge nomen ten Noorden van Belchite, waar de artillerie hen bombardeerde. Aan het Zuidelijk front zijn de regee ringstroepen aan het einde van den dag slaags geraakt rnet een colonne natio nalisten uit den sector Hino Sosa del Duque (provincie Cordova) Er ontspon zich een buitengewoon hevig gevecht, waarbij de nationalisten zich moesten terugtrekken, zonder dat zij hun doel hadden kunnen bereiken. In den sector van de Taag hebben de regeeringstroepen een hevigen aanval ondernomen op de stellingen der recht schen bij Bargas (provincie Toledo), waarbij zij den vijand dwongen zich te rug te rekken. Voorts deelt de regeering mede, dat aan het Aragon-front de regeeringstroe pen Granja de Sala en Casa Fabio heb ben bezet. Tegenaanvallen van de recht schen werden afgeslagen. De berg Ara gon nabij Huesca is geheel in handen van de regeeringstroepen. Aan het Zuidelijk front in de provin cie Cordova trachtten de opstandelingen vergeefs Villa Nueva del Rey in te ne men. Zij lieten 25 dooden en verschei dene gevangenen achter. Comfort voor regeerings troepen Teneinde de troepen een zoo groot mo gelijk comfort te geven, heeft de minis ter van binnenlandsche zaken last ge geven matrassen, dekens en wanne kleeding in beslag te nemen voor de troepen in de huizen, welke verlaten zijn door do bewoners, die zich vrijwil lig in het gebied der nationalisten be vinden, of die naar het buitenland zijn gevlucht. In de huizen, welke regelma tig worden bewoond, zullen voor elk bed een matras cn twee dekens worden ge laten; de rest zal naar het front worden gezonden. Kolonel gearresteerd Verder wordt vernomen, dat kolone1 Lechar niet zijn drie dochters werd ge arresteerd. De kolonel zou hebben ver klaard aan de zijde der rechtschen te zullen strijden, als zij Madrid mochten binnentrekken en één van zijn dochters zou drie bedienden hebben opgesloten, om hen aan de nationalisten uit te le- De Arabische bevolking in Palestina heeft het werk hervat JERUZALEM, 13 October (D.N.B.). De Arabische bevolking is gisteren weer aan den arbeid gegaan. Te Jeruzalem werden godss dienstsoefeningen tot dank» zegging gehouden. Tegelijk met het einde van de staking is het laatste Brit» sche troepentransportschip te Haifa aangekomen. Gene» raai Dill verklaarde, dat de troepen nog paraat moeten blijven om evcntueele onge» regeldheden te onderdruk» ken. veren. Zij zullen voor de urgentio-recht- bank terecht staan. De volksrcchtbank heeft overste Car los Morena van den generalen staf van het leger ter dood veroordeeld, omdat hij weigerde- zich te onderwerpen aan de regeering. Strijd om Oviedo De Spaansche regeering (.eelt medp, dat de luchtmacht met succes den sec tor Lequieiao Mondragon aan het Noor delijk front heeft gebombardeerd. Ovie do komt geleidelijk in do macht der regeeringstroepen De nationalisten moeten hun stellingen met zware ver liezen verlaten; zij trekken terug in ka zernes cn openbare gebouwen in het centrum der stad. Een aanval der recht schen op de stellingen te San Tuario de Jara werd onder zware verliezen voor de „witten" afgeslagen. De lucht macht der nationalisten heeft Penar roya gebombardeerd, waarbij slachtof fers te betreuren waren. Uitwisseling van gij zes laars Het Engelsche departement van bui- tenlandsche zaken heeft een officieel communiqué uitgegeven, waarin wordt medegedeeld, dat dank zij de tusschen- komst van het Roode Kruis de kort geleden gevormde Basuische Boode Kruis-organisatie op zich heeft geno men?- alle vrouwen en gijzelaars te Bil bao in vrijheid te stellen. Deze gijze laars worden thans geëvacueerd aan boord van een Engelsch schip. Men meent te weten, dat alle, Baskische gij zelaars, die in handen zijn van de na tionalisten, eveneens onmiddellijk in vrijheid zullen worden gesteld. Ifalië dementeert Van officieele Italiaansche zijde wor den de steeds weer opduikende geruch ten over een bezetting *an het eiland Ibiza van de Pitvusen door 750 Italia nen, tegengesproken. VERKEERSSTREMMING De K.N.A.C. deelt mede, dat de Laar- brug, gelegen in den weg Dalfsen Ommen gesloten is verklaard voor het verkeer met motorrijtuigen en aanhang wagens, waarvan hel gewicht niet in begrip van de lading 3600 Kg. over schrijdt. Vergemakkelijking van de controle op de wissel» koersen LONDEN, 13 Oct. (Reuter). Het ministerie van financiën meldt dat regelingen tot stand zijn gekomen voor technische samenwerking met de mones taire autoriteiten in de Ver. Staten. De mimVer van financiën der Ver. Staten publiceert een nieuw reglement, dat het voor elk land, dat wederkeer rige faciliteiten verleent, itioj gelük zal maken, in de Ver. Staten voor dollars goud te verkrijgen. De Britsche regeerinc. aldus het communiqué, heeft regelingen ge troffen opdat de Amerikaansc.be autoriteiten te Londen dergelijke faciliteiten genieten. Deze regeling, die van dag tot dag wordt toege past, zou aanzienlijk moeten bij dragen tot vergemakkelijking van de technische operaties tot controle op de wisselkoersen. Soortgelijke regelingen zijn getroffen met de Bank van Frankrijk, teneinde tus schen de drie centra een doeltref fende samenwerking in het leven te roepen. De bovenvermelde regeling is, naar Reuter meent te weten, niet meer dan een wederzijdsche afspraak om de tech nische operaties te vergemakkelijken, en de drie monetaire autoriteiten han delen in gemeenschappelijk overleg, zooals de drie regeeringen reeds eerder hebben gedaan met hun monetaire ver klaringen. De regeling impliceert geen enkele verandering van nolitiek noch veran dert zij natuurlijk iets aan het feit. dat het sterling een vrij devies is. De saldi te New York. voortvloeiende uit interventie in verhand met de contro le op de wisselkoersen zullen, naar vernomen wordt, tegen een vastgestelde priis worden ingewisseld tegen goud zooals uit het Amerikaansrhe commu- niaué zal blijken. Parallel daarmede zullen de saldi te Londen en Parijs te gen goud worden ingewisseld op voor waarden, overeen te komen in het licht der daeeliiksche omstandigheden. Ook in Parijs is een commentaar gepubliceerd op de verklaring van Morgcnthau. welk commentaar vrij wel gelijkluidend is aan dat, het welk te Londen is uitgegeven. Hij is van meening dat de deflatiepolitiek der re» geering thans niet meer noodig is GRONINGEN, 13 Oct. In een rede die de voorzitter van de Vrijzinnig-De mocratische Tweede Kamerfractie, nir. A. M. Joekes, gisteravond in een druk bezochte bijeenkomst heeft gehouden, merkte hij onder meer op, dat de moei lijkheden waarvoor de regeering zich zag geplaatst, doordat de Kamer het vastc-lasten ontwerp verwierp, plotse ling in een geheel ander daglicht kwa men te staan, toen op 26 September de Nederlandsche gulden van den gouden standaard af ging. Sjr. stond hij de gebeurtenissen op monetair gebied in de laatste dagen van September uit voerig stil, waarbij hij uiteenzette, dat de Nederlandsche regeering in s'-lands belang niet anders mocht doen dan dat zij deed. Sprekende over de gevolgen van den nieuwen monetairen toestand zeide rnr. Joekes, er van overtuigd te zijn dat een betere verhouding is ontstaan tusschen muntwaarde en goederenprijs. Mr. Joekes was van oordeel dat de deflatiepolitiek van de regeering thans niet meer noodzakelijk is. In dit verband merkte hij op, dat de thans nog hangende wetsontwerpen inzakt? herberekening der pensioenen in een geheel ander licht zijn komen to staan. Mijn medewerking aan de totstand koming daarvan aldus spr. die voor den nieuwen monetairen toestand al heel gering was, kan ik nu niet geven, omdat dc nieuwe toestand in de deflatiepolitiek een bres heeft gescho ten. Spr. meende te mogen zeggen, dat het wetsontwerp, in dezen vorm althans, niet op de instemming der vrijzinnig democraten kan rekenen. Verder merkte mr. Joekes op, dat het nu een eerste taak van de overheid moet zijn om de zorg voor de minst draagkrachtigen energiek ter hand te nemen. In dit verband sprak hij zijn vreugde er over uit, dat dc steunbedra gen niet zullen worden verminderd, ondanks de afschaffing van den huur- bijslag. De landbouwcrisismaatregelen wenschte spr. niet gelikwideerd te zien. Echter was spr. van oordeel, dat de maatregelen opnieuw onder oogen moesten worden gezien. Wat betreft de werkloosheid, meende de heer Joekes, tc moeten opmerken, dat de groot ere bedrijvigheid die ten gevolge van den nieuwen tpestand is te verwachten, voor de regeering geen aanleiding mag zijn, om dc maatrege len tegen de werkloosheid te beperken. De vrijzinnig-democraten gaan welis waar niet met het plan van den arbeid van de S.D.A.P. mee, toch zijn zij van oordcel, dat door het op groote schaal uitvoeren van groote werken de werk loosheid moet worden tegengegaan. Hij waarschuwde tenslotte voor te. optimis tische verwachtingen van de ontspan ning, die is waar tc nemen. Spr. wees er op, dat in dc eerste plaats een einde moet worden gemaakt aan tekorten op de rijksbegrooting. In de tweede plaats moet aandacht worden besteed aan dc zorg voor ouden van dagen. Ten aanzien van de concentratie van het onderwijs en in het bijzon der wat betreft het werk van de staatscommissie, die moet onderzoe ken op welke wijze het mogelijk is om aan de bezwaren van rechts tegen de bekende paragraaf 12 tege moet te komen, zeide mr. Joekes met nadruk, dat van eenige tegen werking in deze commissie of van op de lange baan schuiven geen sprake is. Met groote ernst, aldus spr., beraad slaagt de commissie over de moeilijke problemen, waarbij op geen enkele wijze getornd zal worden aan den grondslag van de onderwijspacificatic. In een slotperoratic wekte spr. het Nederlandsche volk op, den democrati- schen grondslag van ons staatsbestuur te verdedigen. In felle bewoordingen richtte hij zich tegen communisme en fascisme, om te eindigen met te zeggen, dat do vrijzinnig-democraten samen werking met geen enkele groep bij voor baat reeds zullen afwijzen, met uitzon dering van extremistische groepen, zoo wel van links als van rechts, niet welke samenwerking onder geen enkele voor waarde mogelijk zal zijn. Met de vrijspraak van mevr. Inge borgKoeher is thans aan een gerucht makende rechtszaakin Noorwegen een einde gekomen. De vrouw was be schuldigd van moord op haar vader, wijlen Ludvig Dahl. De hcerr Dahl, rechter in Frederik- stad, was een bekende figuur in Noor wegen en had ook in het buitenland naam gekregen als schrijver van spi- ritische werken, waarin hij beschreef, hoe hij door middel van zijn dochter, die als medium optrad, contact had gekregen met zijn beide overleden zoons. De heer Dahl nu verdronk in Augustus 1934 tijdens het baden. De eenige getuige van zijn dood was zijn dochter, mevr. Koeber. Het onderzoek naar de doodsoorzaak wees uit, dat hij niet alleen was verdronken, maar dat zich een barst bevond in een van zijn nekwervels. Men dacht toen. dat deze barst ontstaan was, toen mevr. Koe ber trachtte haar vader tusschen de klippen door aan land te trekken. Eenigen tijd later echter kwam men tot de ontdekking, dat de juiste datum van den dood den rechter voorspeld was door mevr. Koeher, ongeveer een jaar tevoren, toen zij eens in trance was. Zij had toen verscheidene brieven, in cijferschrift gedicteerd, gericht tot verschillende personen cn hierin had zij melding gemaakt van den datum van haarr vader's dood. die haar was medegedeeld door de geesten. De brie ven werden onmiddellijk verzegeld cn mochten niet geopend worden, voordat door de geesten daartoe verlof was ge geven. Op den middag van den dag. waarop de rechter verdronk, werden de perso nen, die de gezegelde brieven ontvan gen hadden, opgeroepen voor een séan ce, waar hun gezegd werd de brieven te openen. De decodeering van de cij fers lazen zij de voorspelling van den dood van Dahl, een jaar geleden gege ven. Er ging nog eenige tijd voorhij cn toen deden zich moeilijkheden voor met betrekking tot. dc uitbetaling van het bedrag, waarvoor de rechter zijn leven had verzekerd. Het ging om een som van 60.000 kronen. In de verzekerings polis was een clausule opgenomen, dat de polis zou afloopen op den zeventig- sten verjaardag van den verzekerde. Na dien datum zou zijn familie niets krij gen. De verzekeringsmaatschappij he- taalde het bedrag echter uit, doch toen verscheen in één der dagbladen een be richtje, hetwelk vermeldde, dal de heer Dahl vermoord was om de verzekerings gelden. De zaak kwam voor het ge recht en de weduwe van den rechter, mevr. Dahl, en mevr. Koeber werden als getuigen gedagvaard. De uitspraak luidde, dat cr geen sprake was ge weest van moord. Slechts een week later echter pleegde do weduwe, mevr. Dahl, zelfmoord en den volgenden dag werd ontdekt, dat zij zich schuldig had gemaakt aan ver duistering. Gedurende verscheidene ja ren had 'zij het beheer der gelden, die de rechter ex officio onder zich had, in haar handen gehad en in dien tijd had zij den staat genadeeld voor 60.000 kro nen. Dit geld was terugbetaald met de uit. k'eering der verzekering na den dood van den rechter. Hierop werd mevr. Koeber, haar doch ter, openlijk beschuldigd van moord op haar vader. De behandeling van haar zaak heeft lang geduurd, maar, gelijk de vrijspraak uitwijst, zijn er geen be wijzen gevonden. Het geval heeft lan gen tijd in het middelpunt der belang stelling in Noorwegen gestaan, waarbij zich twee partijen hadden gevormd, n.l. de spiritistische, die geloof sloegen aan de mediamieke eigenschappen van mevr. Koeher en aan de voorspelling, en de ongeloovigen, die alles voor be drog versleten. TOKIO, 13 Oct. (Reuter). Koewas- jima, die instructies voor den Japan- schen ambassadeur in China heeft over gebracht, is te Nagasaki aangekomen. Hij verklaarde uit zijn besprekingen met Kawagoe en de .lapanschc militai ren te hebben geconcludeerd, dat de onderhandelingen te Nanking van het grootste belang zijn. Hl] geloofde niet. dat een oorlog zal uithreK-en tusschen China en Japan. Niettemin aldus Koewasjima kan niemand zeggen. Chineesche autoriteiten de noodige maatregelen treffen om de anti-Japan sche agitatie radicaal te onderdrukken. De commcspondent van de Niehi Nichi Sjimhnn te Sjanghai, die reeds 20 jaar in China vertoeft, waarschuwt tegen het optimistisch beschouwen van dc besprekingen tusschen Tsjang kai Sjek en Kawagoe. De correspondent is van oordeel, dat het anti-Japansche ge voelen zoo diep in het Chineesche volk zit ingeworteld, dat Tsjang onmogelijk in zoo korten tijd als Japan verlangt de anti-Japansche agitatie kan onderdruk ken, vooral als de actie van Tsjang wordt tegengewerkt door det pro-Euro- ueesche en pro-Amerikaansche leden van de Chineesche regeering. DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JK- SCHE GECONTROLEERDE OPLAAG VAN AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAA RDE TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG op aimdere pagina's M ADSNIEI its Mr. G. T. de Jongh over „Dc invloed van het milieu op het kind". (Tweede blad, pag. 1). Tentoonstelling van Louis Schrikkel in Sierkunst. (Tweede blad. pag. 1). De K.R.O.-troubadours in de Markthal. (Tweede blad, pag. 1). Medegedeeld door het K.N.M.I. tc De Bilt. Matige, tijdelijk afnemende N.- W. tot W. wind, nevelig tot zwaar bewolkt, aanvankelijk nog kans op regenbuien, kou- dor. LANGESTRAAT 49 TEL. 190 Een mantel van moderne NOPPE of BOUCLÉ in marine of zwart mot een kraag van grijs Indisch lam of marine of zilver- vosopposum is een kostbaar kleeding. stuk, maar kost niet veel als U dit bfc ons laat maken Typhoon in de Philippijnei' eischt vele menschenlevens en veroorzaakt groote schade MANILLA. 13 Oct. (Router.) De typhoon, welke de Philippijnen heeft geteisterd, heeft minstens 300 personen het leven gekost. Behalve deze 300 dooden vermist men nog vele honder den personen. Het geweld van dc ty phoon was erger dan men sinds lan gen tijd had meegemaakt. Dc mate- riecle schade is zeer aanzienlijk. Doodelijke ongevallen Uit Tallin in Estland wordt gemeld, dat bij het station Oluvere een auto door een sneltrein is gegrepen en ver nield. De drie inzittenden van de auto kwamen daarbij om het leven. Te Merxem bij Antwerpen is een automobiel tegen een trein van den buurtspoorweg opgereden. Twee doo den waren bij dit ongeval te betreuren, terwijl drie personen ernstig werden verwond. Te Bière in het Zwitsersche kanton Waadland is tijdens een instructie van recruten een mijnwerper uit elkaar ge- sprongen. Twee soldaten werden daar bij gedood.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 1