TAXI-DÏENST (1830 TEL. 1850 1093 4000 Van de Sovjets en hun Stachanovieten Nic. Bovée LUYCX Russische stap te Londen Licht op Donderdag 15 October 1936 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 35e Jaargang No. 92 Rusland technisch bekeken FORD VOOR LANDON Dit nummer bestaat uit 3 bladen Betrouwbaarste- en Goed koopste adres Hoofdkantoor: Coornhertlaan 3 op andere pagina's Laatste berichten Eerste blad pag. 3 W eerverwachting 5 uur 35 min. STOFFEN- en MODEHUIS PELTERIJEN. „ITALIË BRENGT BESCHAVING" AMEP SEOOR15ÖH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per PRIJS DER ADVERTENTIEN van 14 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer 1 week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15. TYT? T-^ T? A 1 elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertentiën voor de Binnenland xranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05 j. I f 1 t BA ,1 )l I I helft van den prijs. - Kleine Advertenticn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513, 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05 Voor den werkenden stand door Jan Spaander XII. DEN laatstcn morgen in Moskou re den wij tijdig naar een kinderwees huis, waar men ons allen met een witten doktersjas tooide. Binnen korten üijd had ik voor mij genoeg gezien, dat 't goed was, ruim patriciërs huis, mooie parketvloeren, aardig speelzaaltje met ikleuters (de grooteren waren op 't land inet vacantie) en een klein zaaltje met kindertjes naast elkaar op potjes. De zusters zagen er lief uit en dc kleintjes drisch en gelukkig. Dc Rus doet alles .voor de kinderen, dat merkt men over al. 't Was evenwel mijn terrein nie.t'en daarom ontpopte ik mij uit dc witte jas en zonder wat te zeggen sprong ik nog juist in de bus, die weer leeg naar de stad terug ging rijden. Mijn vrouw is gelukkig nooit zenuwachtig over dit soort bevliegingen van mij en zij vond mij 's avonds weer heelhuids terug in 't hotel. Op een willekeurig punt in Moskou tikte ik den chauffeur op zijn jasje en hij liet mij uit. Ik ging winke len, want winkels vertellen veel over den stand van de techniek in een land, «dikwijls meer dan de fabrieken zelve. 't Was een stralende morgen. Aan 'een kiosk kocht ik een doosje cigaret ten. Voor die kiosk stond geen rij menschen. Weelde. Als bijzonderheid .vermeld ik dit uitdrukkelijk. Dat zit in {verband met de tabaksprijs. Ik betaalde ivoor 10 Russen 1.05 en dit waren geen dikke Russen als van voor den oorlog Diet 2Vs c.M. papieren mondstuk en 5 jc.M. goede tabak. Hier waren 't dunne Bussen met 5 c.M. mondstuk en 2V* c.M. Slechte tabak, lengtematen geschat. Pe kioskman had alleen witte Rus- Ben en voor den oorlog waren er wi 11 c jen gele. Dit doosje cigaretten vertelt eigenlijk reeds veel van wat er te ver tellen is over den inhoud der winkels duur geen quantiteit geen quali teit geen sorteering, geen keuze. Van daar slenterde ik op mijn gemak verder. Een oud man, vroeger misschien garde officier, hij was slank en rijzig, ver kocht mij een doosje lucifers. Een jon gen vroeg mij iets en verderop stond een meisje die koren bloemetjes in tuil tjes verkocht. In Weenen wordt men *s morgens al aangesproken door dames die zich eenzaam voelen. In Moskou loopt men zelfs 's avonds Haat ongemolesteerd over straat. Dit pro bleem en dat der bedelaars,, zoo is mijn indruk, is in Moskou opgelost geworden. iV'oor het restant dier vrouwen is een .verbeterhuis ingericht, (misschien wel meer) de nog bruikbare bedelaars wer ken en ook de zwerfkinderen zijn ver dwenen. Veel zijn er waarschijnlijk dood en laat ons hopen, veel gered. Ook ziet men er minder verminkten dan te ■Berlijn. Ik stopte \oor een bakkerswin kel. Een zwijntje van brood trok mijn aandacht. Tk wilde 't koopen, 't was heel grappig. Ik kwam evenwel niet aan de beurt, want rijen menschen wilden ge holpen worden. Wat, dacht ik, heb je nu aan een 7-urigen arbeidsdag als je nog uren moet ploeteren om je dnge- 'lijksoh broodje machtig te worden. (Door dat slenteren en wachten had ik dorst gekregen en op mijn tocht zag ik een kruidenierszaak en daarin stond (een soort spuitwatertoonbankje en daarachter een juffrouw. Die juffrouw had 2 glazen, een in handen van een drinker en het tweede glas drukte ze omgekeerd op een spuitknop om 't glas te spoelen. Snel vulde ze 't glas dan met Spuitwater en vroeg „met of „zonder". „Met" was siroop Er stond een heele file van dorstigen en ik sloot mij aan, juist achter een zwaren broeder die steenpuisten had en zweren, in zijn nek. Ik waagde 't er toch op, want hij kreeg *t andere glas, giste ik, en ik verging Van dorst. Ik nam „zonder". Zelfs in de zen heetcn zomer was er in Mos-kou groot gebrek aan Narzan (mineraalwa ter) en ijs. In Moskou werkt men al tijd op de toekomst. Aan een betere watervoorziening voor Moskou wordt gewerkt, begreep ik. Ook aan de andere toonbanken van deze kruidenierszaak stonden files van Vachtenden en de zaak zag er slordig, vies en verwaarloosd uit. 't Leefde er Van vliegen, vrij in vlucht en kriebe lend op kleeflinten. Mijn dorst gelescht zwierf ik vandaar langs agenten die seinlichten bedienden, vrouwelijke chauffeurs, vrouwelijke conducteurs, vrouwelijke straatvegers en vrouwelijke polderjongens met aardige Coquette hoofddoekjes en ik verdwaalde in een soort Bijenkorf. Ik vroeg er na veel moeite, 't stond er overal vol. de prijs -van een samovar, dat is een heet water bus, voor theewater die men met kool tjes stookt Prijs 100 Roebel. In de stof fen afdeeling stonden de menschen 2 3 rij dik voor dc toonbanken en de bedienden hadden geen hoofdbreken. Een had drie kleuren goed. één quali teit, slechte qualiteit, en de klant, wees een der kleuren aan en noemde de door hem verlangde lengte en dan moest hij blij zijn dat hij 't kreeg. Zelfs een dame met geld, die in Moskou er prijs op stelt redelijk goed gekleed te gaan, moet steeds haar ooren openhouden om te weten te komen wanneer ergens iets te koop is, als bijvoorbeeld knoopen, en dan moet ze er als de kippetjes bij zijn om haar bescheiden deel machtig te worden. Hierna bezocht ik nog een apo theek waar optische waren werden ver kocht, een muziekinstrumenten zaak en nog een winkel van kantoormachines. Er lag van alles weinig, 't was verou derd en zelfs tweedehands. Deze bezoe ken versterkten slechts mijn indruk dat het er met de Russische lichte techniek nog bar slecht voor staat en dit ver klaart misschien ook ten deele de lof waardige pogingen van Lidwinov de vrede te willen bewaren. Moskou maakt allerminst den indruk dat dit het mid delpunt is van een soldatenvolk. Behalve de vele schildwachts op post merkt men bijna niets van militairisme, ook in Leningrad niet, behalve dan iets van de vloot. Gezien de stand van het electriciteitswezen, daarbij nog reke ning houdende met de ongebalanceerde plaatsing der centrales, gezien de slech te bevoorrading der winkels, 't meer dan onvoldoende distributie-systeem, moest het eigenlijk verwonderlijk zijn als Rusland over een groot leger be schikt „wat goed toegerust is, langs de geheele linie", bravourstaaltjes als van parachutoerende machinegeweeraf- deelingen achter vijandelijke legers ten spijt. Hoort men dan echter weer dat een substantieel deel van het Russische budget voor lcgerdoeleinden wordt ge bruikt, dan is het weer wel mogciijk. Dit gaat dan evenwel ten koste van het toch reeds zoo lage levensniveau van het Russische volk, ter bescherming van een kleine groep angstige macht hebbers. Hierin zou dan ook weer een bijko mende reden kunnen liggen waarom de resultaten van de lichte industrie in de winkels zoo weinig tot uiting komen, omdat men daarop zijn krachten niet heeft geconcentreerd. Velen in Rusland stemt dit angstig en Stalin haalde dit aan in een van zijn recente redevoerin gen. Hij zei: ,Wel, daar waren kameraden in ons midden die angstig werden voor de moeilijkheden en zij riepen de Partij toe te rctireeren." Zij zeiden: „Wat goed zijn uw industrialisatie, uw collectivis me, uw machines, uw ijzer- en staal in dustrie, uw tractoren, uw combines, uw automobielen? Het zou beter zijn als U ons gaaft meer textiel goederen, indien U meer grondstoffen kocht voor con sumptieartikelen en als U de bevolking wat meer van de kleine dingen gaaft, die het leven van den mensch verkwik ken. De creatie van een industrie, nog wel een eerste klasse industrie, terwijl wij zoo achterlijk zijn is een gevaar- 1 ij k e d ro om." Voorwaar een gevaar lijke droom die een gevaarlijkheid schept, als blijkt uit het volgende deel van een gouvernements rapport van Molotov, voorzitter van den raad van Volkscommissarissen ,Wat betreft dc voedsel industrie, moeten wij er op wijzen, dat we niet alleen moeten onwikkelen een noodza kelijke verhoogde productie, dat wij er de nadruk op moeten leggen dat q u a- liteit en sorteering der produc ten ook beter moet worden. De bevol king heeft er recht op van de leiders der voedselindustrie te eischen dat zulke ontoelaatbare feiten als in de conser- venfabrieken aan het licht traden vol komen geëlimineerd zullen worden. (Hier verkort ik) Dc plicht om goede en zuivere qualiteit te verkrijgen is van belang en urgent." Wat huishoudelijke artikelen betreft ziet 't er nog slechter uit. Hierover zegt Molotov: „Wij kunnen de tegenwoordige situatie in de lichte industrie niet als tevredenstellend beschouwen. Zij heeft de taak als vastgelegd in het tweede vijfjaren plan niet vervuld, noch wat betreft qualiteit, noch wat aangaat quantiteit, In de lichte industrie is men wat grondstoffen aangaat verre achter bij de ervaringen in het buitenland. Dat kan niet worden getolereerd. Een Bolsjewiekschc standaard \an ontwikkeling moet in de practijk worden bereikt. Dc geëisohte „B o 1 s j e w i e k s c h e standaard" is m.i. uitermate laag gesteld voor 1936, al liggen de geëischte hoeveelheden verre boven de in 1935 werkelijk gefabriceerde i). Dc daarin ge noemde getallen evenwel, voor den niet critischen beschouwer, en voor den ge- loover in 't bolsjewisme, zijn om van te duizelen. Ze zijn zoo interessant, ze werpen zoo'n schel licht op 't Rusland van heden, dat ik er U een klein aan tal zal geven. Er moet dan in 1936 worden gefabri ceerd in Rusland: 3.215 billioen meter katoenen stof, waarvan de sorlep'ring meer uit gebreid moet worden en 't weef sel moet worden van hoog ge halte. 90.5 millioen meter wollen stof, ter wijl er getracht moet worden de qualitrit van het ruwe ma teriaal. dat nu nog niet tevre denstellend is, te verbeteren. (De notities haal ik met de ge tallen uit het officieele Russi sche rapport). 326 millioen meter linnen. De breedten worden bij geen der stoffen genoemd. Dat is jam mer. 49 millioen meter zijde. 420 millioen paar sokken en kou sen. 96 millioen stuks „gebreid" (knit) ondergoed. DE Duitschc kruiser „Leipzig" is van zijn" tocht naar Spanje in Wilhelmshafcn teruggekeerd. Links de „Schleswig-Holstein" 34.4 millioen meters (buiten) klee ding stof. 103.6 millioen paar schoenen. 53 millioen paar handschoenen. 3.6 millioen vilten hoeden. 137,5 millioen lampenglazen. Er staat lamp glass en ik vermoed dat hier electrische lampen worden bedoeld. Verder ben ik vrij ze ker, dat de komma hier een drukfout is en een punt had moeten zijn. Zoo nam ik het aan. 161.5 millioen glazen. 23.7 millioen koppen. 8.5 millioen theeketels. (Op dit punt in 't rapport wordt gezegd dat dit alles lang niet genoeg is en dat de Stachanovieten maar eens duchtig van hun - staart moeten springen. Russi sche rapporten worden in een voudige en gemoedelijke taal geschreven, 't Is een groote ver dienste. Ook hebben de Sta chanovieten, „met hun hoo- g e verdiensten" (ik citeer steeds uit dit rapport) en de hoogeren van de collectief boer derijen, een groeiend verlangen naar meer culturcelo za ken, die van beter gehalte moe ten worden and more ex pensive, dquurderc zaken. Daarom moeten er in Sowjet Rusland in 1936 worden gepro duceerd WEL 10,000 piano's („grand en rechtop. „Grand" is vleugel). 54,000 harmonica's. 10,000 motorfietsen. S00,000 fietsen. 500,000 radio's. 955,000 phonografen (waarom niet rond 1 millioen?) 50.8 millioen platen daarvoor. 500,000 horloges. 236,000 camera's. 650,000 ton vleeschproducten (waar schijnlijk in blik). 170,000 ton worst en gerookt vleesch. 193,000 ton boter, („tegen 151,000 ton in 1935, terwijl de quantiteit van directe zendingen naar de markt 2 maal zooveel wordt." Wat de zin hiervan is ontgaat mij totaal. Ik weet niet wat men hier bedoelt). 1.714 millioen ton visch moet er ge vangen worden. (Let wel dat hier een punt staat en geen komma). 2.5 millioen ton gegranuleerde sui ker. 1 millioen ton klontjes suiker. 15,240 ton thee. 70 millioen decaliters (geen deci liters) alcohol. 581 millioen kilogram zeep. 8.5 billioen cigaretten. Als men zoo'n lijst leest duizelt het iemand, doch geanalyseerd wordt dit een overzichtelijke zaak, als de lezer maar weet dat de punten hier staan en dat is zuiver Amerikaansch, men heeft er in Rusland nog vele Ameri- kaansche adviseurs voor waar wij komma's zetten en de komma's zijn slechts deelstreepjes bij duizendtallen en staan dus voor 't gemak alleen. Verder is een billioen hier 1000 mil lioen, overeenkomstig de Fransche en Amcrikaansche gewoonte. Weet U nu nog, dat er 165 millioen Russen zijn, dan staat hier dat voor iedere Rus in het jaar 1936 disponibel moet komen uit eigen lichte industrie, als alles naar bet plan verloopt: in afgeronde cijfers. 20 Meter katoen, 0,55 Meter wollen stof, 2 Meter linnen, 0,3 Meter zijde, 2XA paar sokken en kousen, 0,6 stuks ondergoed. 0,2 Meter stof voor een pak, 0.65 paar schoenen, 0,3 paar handschoenen, 0.02 vilten hoed, bijna 1 electriséh lampje, 1 glas, 0,2 kop, 1 theeketel per jaar voor iedere 20 Russen, en van piano's, harmonica's, motorfietsen, fietsen, ra dio's, fonografen, horloges en camera's practise h gesproken niets (deel maar), 4 kilo vleesohproducten per jaar, 1 kilo worst en gerookt vleesch ruim 1 kilo boter per jaar (ik kan 't niet anders lezen), 10 kilo visch, 15 kilo gegranuleerde suiker, 6 kilo klontsui- &cr, 2 ons thee per man en per jaar. Deze officieele lijst gooit een schel licht op 't Rusland van heden. Men kan er uit lezen, dat de Rus slecht gekleed en slecht geschoeid moet gaan, dat hij groot gebrek lieeft aan de meest alledaagsche huishoudelijke ar tikelen, dat hij zoo goed als geen „kui tuur" goederen heeft. Dit woord wkul- tuur goed" haalde ik uit 't rapport en daarmede worden bedoeld geen muziek- apparaten, geen fietsen, geen camera's bijna. Men hoorde er dan ook weinig of geen muziek, men ziet er geen jongens lustig op de fiets, men ziet er bijna geen antennemasten, 't Rapport klopt zoo onherroepelijk met wat iemand op straat en in de winkels kan waarne men. Het rapport zegt verder, dat 't er van eten en drinken nog bar slecht is, niets op dc boterham en gebrek aan vet. Bedenk dan nog, dat dit nog maar allemaal getallen zijn die men wil be naderen, want die 1.714 millioen ton visch moet nog worden g e v a n g en. In dit rapport staat verder, dat het brood moet toenemen tot 14.756 millioen ton en het meel tot 11.7 millioen ton, waarvan men de qualiteit erg wil gaan verbeteren. Als al dit meel voor dc menschen is, wordt dit een rantsoen per hoofd van 250 gram brood en 200 grain meel per dag, dat is 5 lichte boterham metjes, ongemeubileerd en een schep „troct". (Meel even gekookt in water, doch niet in zak). Dit komt dus neer op ongeveer een krap mobilisatierant soen, op een half jaar na, 20 jaar na de verjaging van den Czar. In dit rapport staat ook, dat er in 1936 25.725 000 menschen hieraan mee mogen werken. Zou „dat Russische zaakje" wel rendabel zijn? Dit staat alles in een rapport dat heet: PROGRAM OF MATERIAL AND CULTURAL PROGRESS FOR THE WORKING PEOPLE. Dat is: PROGRAMMA VAN DEN MATE- RIEELEN EN CULTUREELEN VOORUITGANG VOOR DEN WERKENDEN STAND. en welke titel zeker bedacht is door iemand van een zuiver cynische levens beschouwing. Dit rapport eindigt mot de woorden: „Let us march on towards the gleaming dawn of Communist Society, (laat ons voortmarcheeren naar den stralenden dageraad van de communistische gemeenschap). Halle luja! Moe van het geslcnter liep ik over 't Roodc Plein en ging rustig zitten in de donker koele voorhal van dc Basilieus Cathedraal op een houten bankje. Daar zat ik een heelen tijd te mijmeren over het lot dier millioenen mij sympathieke Russen en kwam tot de conclusie, dat 't misschien beter voor ben ware ge weest als 't Kerenski-bestuur na de eerste revolutie maar had mogen blij ven. 't Zonder meer willen overslaan van de phase van den derden stand, voor Rusland, een sprong van 500 jaar, kan historisch wel blijken te zijn een te groot en stap ineens, zelfs voor een Staehanoviet. (Wordt vervolgd). (Alle rechten voorbehouden). Gemiddeld ongeveer 25 Touristen mogen „vrij" fotografee ren in Rusland, doch moeten hun films daar laten ontwikkelen en krijgen al leen die terug, waarvan men tegen uit voer geen bezwaar lieeft. VAN YPENBURG OPGESTEGEN 's-GRAVENHAGE, 14 Oct. Van het vliegveld Ypenburg is hedenmiddag op. gestegen een Fokkertoestel, de E.H.E. van het type Pelikaan, met den heer Jacobs als piloot, ten einde in opdracht van een Fransche Filmmaatschappij op namen in Afrika te .verrichten, Sovjet;Russische vertegenwoordig gers verlangen bijeenroeping der nondnterventie com* LONDEN, 14 Oct (Reuter.) De Russische ambassadeur Maisky en de zaakgelastigde Kagan hebben een bezoek gebracht aan het minis terie van buitenlandsclie zaken. Men meent te weten, dat Maisky verlangd heeft, dat de non-interven tie-commissie zoo spoedig mogelijk bijeengeroepen wordt ter bestudee ring van de Maandag overhandigde Russische nota. Nader wordt bevestigd, dat tijdens het bezoek dat hij op het Foreign Of fice heeft gebracht., de ambassadeur der Sovjet-Unie, Maisky, lord Plymouth, den president van de commissie inzake niet- inmenging in de Spaansche aangelegen heden, heeft verzocht deze instanlie di rect bijeen te roepen. Dit verzoek heeft inderdaad ten doel een discussie over de Maandag door den Sovjet-Russischen zaakgelastigde, Kagan, overhandigde nota. Men acht het mogelijk, dat nog deze week de commissie hijeen wordt geroe pen, doch een beslissing is naar verno men wordt nog niet genomen. De Russische pers publiceert de ver klaring, welke Kagan op 12 dezer heeft overhandigd. Hierin wordt gezegd, dat de voornaamste levering van wapenen aan de opstandelingen geschiedt via Portugal en de Portugeesche havens. Voorgesteld wordt contróle uit te doen oefenen op dc Portugeesche havens door de Britschc of Fransche vloot. Het. secretariaat van de non-inter ventie-commissie heeft den tekst van de Russische nota van 12 dezer voorge legd aan de leden van de commissie alsook het antwoord, dat de voorzitter van de commissie hierop heeft gegeven. De publicatie te Moskou van de Sovjet-Russische nota van 12 Octo ber wordt te Londen beschouwd als in tegenspraak te zijn met de ge heimhouding waartoe door de leden van de commissie is besloten. Men was overeengekomen, dat alleen het secretariaat belast zou zijn met het verstrekken van mededeclingen aan de pers. Afgezien van deze vormelijke kwestie, acht men de Russische nota niet van dien aard, om de commissie bijeen te roepen. Op het oogenblik wordt een pro cedure bestudeerd tengevolge van de eerste klacht van de Sovjet-Unie. en men is van oordeel, dat deze studie moet worden voortgezet zonder een an deren weg te gaan volgen, aangezien geen enkel nieuw feit ter kennis van de commissie werd gebracht. Het denkbeeld de Britsche vloot te gebruiken om de Portugeesche havens te blokkeeren wordt in politieke krin gen niet een6 in overweging genomen. DETROIT, 14 Oct. (Reuter). De Re- publikeinsche candidaat voor het pre sidentschap, Landon, heeft een bezoek gebracht aan Henry Ford. Na dit be zoek verklaarde Ford vóór Landon te zijn. DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK- SCHE GECONTROLEERDE OPLAAG VAN EXEMPLAREN AANGESLOTEN BI] HET BUREAV VOOR PUBLICITEITSWAA RDE TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG SI A DSN!TL IT S Gemeentebegrooting 1937. (Tweede Blad, pag. 1). De E.H.B.O. vergadert. (Tweede Blad, pag. 1). SPORT Duitschland verliest van Schotland met 2—0. (Eerste Blad, pag. 2.) Medegedeeld door het K.N.M.I. ie Dc Bilt. Meest matige, in het Noorden lijdelijk krachtige wind uit W. richtingen, betrokken lot zwaar bewolkt, later lijdelijk opkla rend, tijdelijk regen, aanvanke lijk zachter, later kouder. Hoogste barometerstand 768.3 te Lyon. Laagste 734.5 te Isafjord. LANGESTRAAT 49. TEL. 190 Bij de nieuwste stoffen brengen wij do nieuwste garnering en een uitgebreide sortering Rede van den Italiaanschen minister van koloniën te Addis Abeba ADDIS ABEBEBA, 14 Oct. (Stefani.) Na zijn aankomst alhier heeft de Italiaansche minister van koloniën, Lessona, de samengestroomde menigte toegesproken van het balkon van het regeeringspaleis. Hij zeido naar Abes- synie te zijn gekomen om de vreedzame vraagstukken te bestudeeren, die spoe dig zullen worden opgelost dank zij het werk van maarschalk Graziani en de inbezitneming der nog niet bezette gebieden. De toekomst van Abessynic aldus de minister berust in de handen van Italië. Niemand ter wereld betwist Italië het recht om AbessyniÖ te besturen, omdat de strijdkrachten van den negus zijn verslagen en Italië beschaving en vooruitgang in het land brengt. EXAMEN M.O. AKTE K (WISKUNDE) 's-GRAVENHAGE, 14 October. Op geroepen en opgekomen 2 candidaten. Afgewezen 1 Geslaagd dc heer W. Doo ier te Overschie.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 1