DE PAPAVER
VOGELWET IN
COMPLOT VAN
Het drama te
Kübler-kleding
W. K. vanROSSUM
TENTOONSTELLING
Het Verboden
TWEEDE KAMER
Amersfortia's Voltana Melk:
dat is fijne melk
PER FLESCH 11 CENT
RIJWIELDIEVEN
Spekholzerheide
Het huwelijk van
Prinses Juliana
Boerderij -branden
te Hedel
Schade van eenige duizenden
IN
UTRECHTSE WEG 85 9
FEUILLETON
Se BEAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 21 OCTOBER 1936
De Minister neemt verschil#
lende amendementen
over
.Vergadering van 20 October 1930.
Geopend 1.10 uur.
Voorzitter is Prof. Mr. P. J. M. Aal-
berse.
De heer Scha lk er (Comm.) raagt
verlof, vragen te mogen richten tot
de ministers van defensie en van bui-
tenlandsche zaken over de houding der
regeering t.o.v. den burgeroorlog in
Spanje en haar positie t.o.v. do zgn.
non-interventie.
Op dit verzoek wordt morgen beslist.
Aan de orde is het wetsontwerp im
zake het sluiten van overeenkomsten,
als bedoeld in art. 5a der Indische mijn
wet met te 's-Gravenhage gevestigde
N.V. Mijnbouwmij. Nederland—Nieuw
Guinea voor de opsporing en ontgin
ning van alle delfstoffen genoemd in
lid een sub. a van art 1 dier wet, in
terreinen in de residentie Molukken.
De heer Cramer (S.D.) ontwikkelde
verschillende bezwaren. Spreker acht
wel den tijd voor staatsexploitatie Diet
geschikt, maar toch had het aandeel
van den Staat in eventueele winsten
grrootcr kunnen zijn. En met name
wordt er te groot gebied aan een maat
schappij uitgegeven.
Spr. wijst voorts op den grooten Duit-
schen invloed op N. Guinea. De regee
ring zij ten deze waakzaam. Er moeten
bepalingen worden gemaakt, dat desbe
treffende maatschappijen in Ned.-Indië
moeten zijn gevestigd.
De heer Van Boetzelaer van
Dubbeldam (c.-h.) is van oordeel,
dat de regeering niet belemmerd moet
worden bij het sluiten van de voorge
stelde overeenkomst, ook in het belang
der inlandsche bevolking. De regeering
behoudt voldoende vrijheid voor nadere
regelingen.
De heer J o e k es (v.-d.) uit zijn deel
neming over de ramp van de „Van der
Wijck." Spr. zegt, dat er een nieuwe
stap wordt gezet op een weg, die naar
verdere ontwikkeling van N. Guinea
leidt. Inderdaad is de tijd voor staats
exploitatie niet gunstig.
De zetel der maatschappij behoort in
Indië te zijn en de meerderheid der
aandeelen in Nederlandsc-he handen.
Het Nederlandsch karakter van der
gelijke maatschappijen behoort beter te
zijn gewaarborgd; de feitelijke macht
hebbers moeten geen andere dan Neder
landers zijn.
De minister van koloniën, de heer
C o 1 ij n, sluit zich aan bij de woorden
van deelneming van den heer Joekes
in zake het gebeurde met de „Van der
Wijck". Spr. stelt vast, dat niemand
thans de werkelijkheid van staatsexploi
tatie bepleit. Toestrooming van nieuwe
elementen behoeft niet in het nadeel te
zijn van de bevolking. Het terrein dat
wordt uitgegeven, is naar verhouding
niet te groot en trouwens ten deele on
bekend. De poenale sanctie is een alge
meen vraagstuk en behoort hier niet
incidenteel naar voren te worden ge
bracht.
Aan de orde zijn wetsontwerpen be
treffende wijziging der Indische begroo
ting 1936 (o.m. aangaande steun Neder-
landsche textielnijverheid; het wetsont
werp in zake tijdelijke verhooging van
sommige Nederlandsche invoerrechten
is aangehouden).
De wetsontwerpen worden zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Defensiefonds
Zonder debat en zonder hoofdelijke
stemming wordt aangenomen het wets
ontwerp tot verhooging van hoofdstuk
8 der rijksbegrooting 1936 (kosten lan
ger in dienst houden dienstplichtigen
en uitkeering eerste annuïteit groot
3.570.000 aan het defensiefonds).
hier ter stede alleen bij
LANGESTRAAT 18 - AMERSFOORT
zullen Uw kinderen zeggen en ge
knnl ze gerust hun gang laten gaan.
Voltanamelk is gezond, lekker en ook
volkomen onschadelijk. Het modems
Voltana apparaat alleen bij ons ln
gebruik behandelt de melk zoo, dat
ze aan alle wettelijke elschen voldoet.
Bestelt U spoedig 'n PROEFFLESCH
Vogelbescherming
Aan de orde is het wetsontwerp hou
dende nieuwe bepalingen tot bescher
ming van in het wild levendo vogels.
De heer van Zadelhoff (S.D.)
komt op tegen de bewering dat Neder
land, wordt dit ontwerp wet, inaake
vogelbescherming aan do spits zal
staan. Een algemeen verbod van het
vangen van beschermde vogels is noo-
dig. Dit wordt ook in landbouwkringen
erkend. Spr. hoopt, dat het wetsont
werp, liefst verbeterd, spoedig in het
Staatsblad komt.
Mevr. B a k k e r-N o r t V.D.) be
toogt, dat er in dit ontwerp factoren lig
gen, waardoor het doel der wet onvol
doende wordt bereikt.
Zwitserland en Engeland b.v. gaan
veel verder. In sommige streken van
ons land, met name Zuid-Limburg,
worden nog veel zangvogeltjes in
kooitjes gehouden. Dit is niet noodig,
ook doordat de teelt van kanaries zoo
is toegenomen. De landbouworganisa
ties dringen ook op betere bescherming
van zangvogels aan.
De minister van landbouw de heer
Deckers, zegt, dat dit wetsontwerp
uit een oogpunt van bescherming van
vogels een vooruitgang beteekent, ver
geleken met 1912. Door de differentiee-
ring kan gehandeld worden naar ge
lang van behoeften wat betreft de tij
den, de streken, de vogelsoorten. De
commissie van bijstand zal deskundige
voorlichting geven. Ook het pogen van
reeds in feite strafbaar is, wordt straf
baar gesteld.
De heer IJsselmuiden (R.K.)
verdedigt een amendement op art, 2,
om na „boschbouw" in te voegen „van
de jacht". De jacht moet dezelfde be
scherming genieten als de visscherij te
gen schade.
Minister Deckers zegt, dat de jacht
een afzonderlijk geregelde materie is.
Spr. laat het amendement aan de ka
mer over.
Het wordt aangenomen met 40 tegen
29 stemmen.
Art. 11 (waarbij vergunning kan wor
den verleend om besohermde vogels
voor de kooi of voor de jacht te vangen,
ten verkoop voorhanden te hebben enz.)
wordt aangenomen met 42 tegen 29
stemmen.
Bij art. 17 verdedigt de heer van
Zadelhoff een amendement om te
bepalen dat het derde legsel van kie
viten gespaard worde en om daarvoor
den raaptijd ten minste 14 dagen in te
korten. Hierdoor worden ook de legeels
van andere weidevogels gespaard.
De heer van Dijken (A.R.) verde
digt een amendement, dat kievitseieren
zoeken slechts geoorloofd is in tegen
woordigheid van den eigenaar of met
diens schriftelijke toestemming.
Minister Deckers is bereid, den
raaptijd te bekorten tot 20 April (in het
ontwerp is dat 24 April). x
Het araendement-van Dijken neemt
spreker over.
Het amendement-van Zadelhoff, vol
gens den wenseh van den minister ge
wijzigd, wordt door den minister over
genomen (de datum van 20 April).
Bij art. 23 verdedigt de heer van
Zadelhoff een amendement waar
bij het gebruik van lijmstokken, strik
ken, netten enz. voor het in massa van
gen van zangvogels wordt verboden,
overeenkomstig de conventie van Parijs
van 19 Maart 1902.
Minister Deckers betoogt dat prac-
tisch het vangen van volgens in massa
in lang niet meer voorkomt hier te
lande. Spr. is bereid, het amendement
over te nemen als er gesproken wordt
van beschermde vogels.
Deze wijziging wordt aangebracht in
het amendement en dit dus overgeno
men.
Het wetsontwerp wordt z.h.st. aange
nomen.
Nadat nog eenige andere wetsontwer
pen waren aangenomen werd de ver
gadering verdaagd.
Ontdekking van de Haags
sche recherche
'S GRAVENHAGE, 20 Oct. In de afge-
loopen week wist de straatrecherche
hier ter stede dc hand te leggen op een
complot rijwieldie ven en helers, die ge-
ruimen tijd de residentie onveilig heb
ben gemaakt.
Bij een gehouden contróle werd de 30-
jarige O. V. te Loosduinen in het bezit
gevonden van een zoo goed als nieuw
rijwiel, hetwelk hij beweerde voor een
zeer lagen prijs van zijn broer te heb
ben gekocht. Een ingesteld onderzoek
bracht aan het licht, dat dit rijwiel
eenige dagen te voren te 's Gravenhage
was ontvreemd. Het gevolg hiervan was
dat de 31-jarige E. V. en do 23-jarige
C. J. B., beide wonende te 's Gravenhage,
evenals genoemde C. V. werden gear
resteerd en ingesloten.
Een in het Westland ingesteld onder
zoek bracht naar voren, dat bovenge
noemde personen talrijke rijwielen, van
diestal afkomstig, aan diverse perso
nen, wonende te Monster, Poeldijk,
's Gravenzando en Naaldwijk, haddeD
verkocht of doen verkoopen.
Daar de 31-jarige E. V. in den zomer
reeds terzake van het feit, dat hij een
gestolen rijwiel in zijn bezit had, was
gearresteerd en hij dit rijwiel destijds
beweerde gekocht te hebben van een
zekeren W. S., een goede bekende van
de politie, was het voor de politie niet
moeilijk om hieruit de conclusie te
trekken, dat als leider van het complot
de 50-jarige W. S. fungeerde.
Het gelukte hem te arresteeren, ter
wijl hij in het bezit was van een, den
vorigen avond gestolen rijwiel. Bij een
onderzoek in zijn woning werden te
vens nog andere goederen, van diefstal
afkomstig, gevonden. Allen werden naar
het huis van bewaring overgebracht.
Verdacht van heling van rijwielen,
werd nog aangehouden en ingesloten de
40-jarige B. M., wonende alhier. Een
door dezen man verkocht rijwiel, van
diefstal afkomstig, werd hier ter stede
in beslag genomen.
De diefstallen moeten loopen over een
groot tijdvak, zoodat aangenomen kan
worden, dat een groot aantal gestolen
fietsen in het Westland zijn verkocht
Een vijftiental rijwielen werd bereids
in diverse plaatsen in het Westland in
beslag genomen en naar het hoofdbu
reau van politie vervoerd. Hieronder
bevinden zich merken als Warrington
(ook met 3 versn. naaf). Regal, Alex
Fresco, Rembrandt, Triton, Acro. Per
sonen, die rijwielen van deze merken
vermissen, worden verzocht zich te ver
voegen aan het hoofdbureau van poli
tie, justitieelen dienst B alhier, tenein
de eventueel hun eigendom te herken
nen.
De heer Bongaerts stelt
vragen aan de Regee#
ring
's-GRAVENHAGE, 21 Oct. De heer
Bongaerts heeft aan de ministers van
financiën en van sociale zaken de vol
gende schriftelijke vragen gesteld
1. Hebben de ministers kennis geno
men van het drama te Spekholzerheide
omtrent de gevallen van methylalcohol
vergiftiging?
2. Is het juist, dat de vergiftiging
moet worden toegeschreven aan zeer
matig gebruik van methylalcohol of
met methylalcohol vermengde jenever?
3. Bestaat er gegrond vermoeden,
dat. de gebruikte methylalcohol over de
Duitsche grens Nederland is binnen
gesmokkeld?
4. Zoo ja, zijn dan bij de regeering
maatregelen in overweging om de kan
sen op herhaling van een dergelijk
drama in grensplaatsen zooveel moge
lijk terug te dringen en zijn minis
ters bereid de Kamer mededceiing van
die voornemens te doen?
Het Haagsche eerescomité
voor de viering van het
feest is gevormd
•s-GRAVENHAGE, 21 OcL Het
comité voor de luisterrijko viering te
's-Gravenhage van het huwelijk van
IT. K. II. Prinses Juliana met Z. H. Prins
Bernhard, deelt mede, dat het ecrc-
comité thans is gevormd en dat daarin
zitting hebben de hoeren;
Mr. W. L. Baron de Vos van Steen-
wijk, voorzitter van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal; Prof. Mr. P. J. M.
Aalberse, minister van staat, voorzitter
van de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal; Mr. J. B. H. van Schaik, minister
van justitie; Mr. J. A. II. do Wilde,
minfëfer van binnenlandsche zaken;
Jhr. Mr. Dr. H. A. v. Karnebeek, minis
ter van staat, commissaris der Koningin
in Zuid-Holand; Mr. D. Fock, minister
van staat, oud-gouverneur-generaal van
N. O Indië; Jhr. Mr. D. J. de Geer,
minister van staat, oud-minister van
financiën; Jhr. Mr. F. Beelaerts van
Blokland, vice-president van den Raad
van State: Jhr. Mr. Rh. Fcith, president
van den Ilnogen Raad der Nederlanden:
Mr. I,. C. Besier, procureur-generaal bij
den Hoogen Raad der Nederlanden: R.
Zuijderhoff, voorzitter van de algemcene
Rekenkamer: Jhr. W. Roëll, luitenant-
generaal, gouverneur der residentie:
Jhr. Mr. G. C. W. van Tets van Goudri
aan, directeur van liet kabinet der
Koningin: Mr. S. J. R. de Monchy, bur
gemeester van 's-Gravenhage, Prof. Ir.
C. L. van der Bilt, wethouder van onder
wijs.
De burgemeester Mr. S. J. R. dc
Monchv ie tevens bereid bevonden als
eere-vo^ -:Her van het uitvoerend
comité o' te treden.
Men haeft vermoedens
van brandstichting
HEDEL, 21 Oct. Gisteravond
om acht uur werd brand gemeld bij
den landbouwer Aart van Driel. Het
vuur, dat waarschijnlijk in een
hooiberg was ontstaan, tastte nog
twee andere hooi- cn stroobergen
aan, welke alle verloren gingen.
Togen het hevige vuur stond de plaat
selijke brandweer machteloos. De mo
torspuit uit Ammerzoderi werd ontboden
en aan deze gelukte het den brand tc
beperken tot de drie hooi- en stroo
bergen.
Toen tegen tien uur het grootste
gevaar was geweken, bemerkte men,
dat het anderhalve kilometer verder
ook brandde. Bij den landbouwer
H. van den Heuvel stond een geheel
met gedorscht graan gevulde land-
bouwschuur in lichter laaie.
Ook.een hooiberg werd hier door het
vuur vernietigd. De brandweer, die bo
vendien versterking had gekregen door
de motorspuit van Zaltbommel, mocht,
er in slagen de omliggende huizen te
sparen.
Dé schade bedraagt eenige duizenden
guldens. Van Driel was niet verzekerd,
Van den Heuvel wel.
De burgemeesters van Hedel, Ammer-
zoden en Zaltbommel woonden het blus-
schingswerk bij.
ETEN Vl| NEDtN
VOOR DE KOFFIETAFEL
Ei-croquetjes.
Bereiding: Neem eenige hardgekook
te, fijngehakte eieren, 1 rauw ei, een
stuk boter, een sneedje oud brood, wat
gehakte peterselie en ui, peper en zout.
Meng alles goed dooreen en maak er
kleine croquetjes van. Bak ze in een
frituurpan bruin en knappend. Presen
teer er gebakken peterselie bij of wat
tomatensla.
VOOR DE MIDDAGTAFEL
Gestoofd gehakt.
Tomatensaus.
Witte boonen.
Caramelvla.
Bereiding vleeschgerecht: 250 gr. var
kensgehakt, 250 gr. rundergehakt, 1 dik
ke snco oud brood zonder korst, 1 ei,
wat melk, Vfo gram zout, peper, noot.
Week het oude brood zonder korst
met ci en melk. Wrijf het goed fijn.
Meng het met vleesch, zout cn kruiden
en vorm er een of meer stevige ballen
van. Leg het vleesch in een pan en
overgiet het met zooveel kokend water
tot de balletjes onderstaan. Voeg wat
zout toe en kook het gehakt zachtjes
(het vleesch moet stevig tegen elkaar
aanliggen zoodat hot niet bewegen kan)
20 minuten voor kleine balletjes en
minstens een half uur voor één grooten
bal. Maak van het kooknat een toma
tensaus en geef er aardappelen en witte
boonen bij.
Wat de oorzaak van do branden
aangaat, denkt men aan kwaadwil
ligheid. Er is namelijk gebleken,
dat een man, die zich bij den vori
gen brand, welke veertien dagen ge
leden te Hedel plaats had, nabij het
terrein van den brand ophield, ook
vanavond nabij de boerderijen van
Van Driel en Van den Heuvel is op
gemerkt.
De rijkspolitie zoekt thans in dezo
richting naar opheldering.
JONGEN DOOR VRACHTAUTO
OVERREDEN EN GEDOOD
BEDUM. 21 October. Gistermiddag
om vijf uur is de 13-jarige A. Okkinga,
zoon van den directeur van dc Coöpe
ratieve Melkfabriek tc Bcdum, toen hij
per fiets uit Groningen huiswaarts
keerde, ter hoogte van den spoorweg
overgang te Bedum, hij het uitwijken
voor een personen-auto door een uit
tegenovergestelde richting komende
vrachtauto, van de firma Beishuizen uit
Groningen gegrepen. De knaap bekwam
verwondingen aan het hoofd en is des
avond aan de gevolgen van liet ongeval
overleden.
DE TELEFOONSTORING OPGEHEVEN
AMSTERDAM, 20 October. Heden
ochtend om negen uur was de telefoon-
storing met het zuiden des lands opge
heven, .nadat den geheelen nacht was
doorgewerkt om het defect aan den ri
vierkabel in de Memede te repareeren.
De verbindingen met Zeeland. Frankrijk;
en Engeland zijn nu weer geheel in-/
tact.
Grand Thcfitre. Van Vrijdag 16
t/m. Woensdag 21 October vertoo
ning van de film „Onder twee vlag
gen."
Voorstellingen: Zondag vanaj
1.45, 4, 6.15 en 8.30 uur. Andeaje
avonden vanaf 8.15 uur één voor
stelling.
Woensdag en Zaterdag matiriée,
214 uur.
City-Theater. Vanaf Vrijdag 16
October vertooning van de Ifilm:
„Les Misérables."
Zondag doorloopend 1.45, 4.-^, 6.15
cn 8.30 uur. Zaterdag 2.30 ui*r, 6.15
en 8.30 uur.
Andere dagen avondvoor/stelling
8.10 uur. Woensdag vanaf 2.30 uur
matinée.
Cinema Amlcitia. Op ƒ18, 19 en
20 October vertooning van i de film:
„Dame voor een dag."
Voorstellingen: Zondag 2.30, 5.00
en 8.10 uur n.m.
Maandag en Dinsdag 8.10 uur
n.m.
Museum Flóhite. WeetslngeL
(Uitgezonderd des Zoridags).
Theosofische Bibliotheek. Ge
bouw Theosofische Veipeeniging. Re
uen t ess el aan. lederen dag van 68
uur.
Openbare leeszaal met Jeugdlees.
zaal en Bibliotheek^ Muurhuizen 0.
R.-K. Leeszaal, Nieruwstraat 24.
102-4 Oct. Sierkunst. Tentoonstel
ling schilderijen "Louis Schrikkel.
Opening 10 Octobcm. 3 uur n.m. Da
gelijks 920 uur.
10—25 October, Stichting „De
Poth" Amersf. Kunstkring: Ten
toonstelling scUiJldcrijen van W.
Degouve de Nuiicques.
21 October. E^en Haëzer. W. Tie-
man spreekt iover „Maatschappij-
vormen in hetjverleden." 8 uur n.m.
21 October. 'Amicitia. De Prince-
vlag. Vertooerring van de film:
„Oranje en V^bilk in 1935/1936". 8 uur
n.m. Kindervoorstelling 2 uur n.m.
22 October. Hotel „de Witte."
Bazar van ."de Ver. „Arbeid adelt."
10.3012.30 jen 2—5 uur n.m.
22 October. ,,d' Oranjeboom."
Feestavond Winkeliersvereeniging
„Het Leuisderkwartier." 8 uur n.m.
22 October. Grand Thé&trc. Katho
liek Amersfoort, Cultureels Groep.
Openingsavond. Rede van pater
Borromefus de Greevo O.F.M. en op
treden Marionetten-theater Bart
Brugman. 8.15 uur n.m.
22 October. Amicitia. 't Nut.
Voordracht-avond door Louise Kooi
man. 8 uur n.m.
22 i October. „Monopole." Lingua-
phorue Instituut demonstreert.
22 October. Amsvorde, V.V.S.U.
dc/lieer Oostenbroek over: „Het doen
en laten der Sowjet-Unie."
23 October. Ambachtsschool. Ver.
tter bevordering van het Nijver
heidsonderwijs. Algemeene vergade-
rilnng. 8.30 uur n.m.
25 October. De Valk. Tooneeluit-
voering „Kunst na Arbeid." 8 uur
n.m.
26 October. Sierkunst Genoot
schap Nederland—Frankrijk. Reci
tal de Diction par Mme Miryam de
Paris: Croisière dans la Poésie
frangaise. 8 uur n.m.
28 October. „Monopole." N. J. V.
Militaire avond. 88 uur n.m.
29 October. Amsvorde. Prote6tver-
.gadering van de afd. Amersfoort v. d.
Bond van Rijwiel- en Motorhande
laren in Nederland. 8.30 uur n.m.
ZEIST
24 October. Figi. Centraal Tooneel
voert opHet voorste Legioen. 8
uur n.m.
Een warm deelnemend menschenhart
Is als een have, die bij iederen storm
ln 't leven blijft.
22)
Zij vervolgden hun weg door den
donkeren avond Sinds zij Moskou ver
laten hadden scheen het altijd donker
tb zijn. De korte, zonnige dagen van
deze hooge streken gingen zoo snel
voorbij
De hertog liep met vermoeiden tred
verder. Simon dacht ernstig na om op
een of ander idéé te komen hoe zij den
nacht zouden kunnen doorbrengen
Eenig onderdak moest gevonden wor
den dat was zeker Zij konden niet in
de sneeuw slapen De hótels in Tobolsk
waren niet voor hen toegankelijk in
dit verboden gebied Het speet Sim >n
dat zij niet gevraagd hadden in Je
boerderij te kunnen overnachten, niet
tegenstaande het dreigende uiterlijk
van de oude vrouw. Toen zij verder
liepen werden de huizen talrijker en
eindelijk ging de weg over in een bree
de, kronkelende straat. Het scheen een
eindeloos lange straat, doch langzamer
hand werd zij nauwer en de gebouwen
werden grooter. Eindelijk kwamen zij
op een gjoot Dlein.
Op den hoek bleven zij staan. Hoe
graag had Simon gewild dat deze stad
een provinciestad in Engeland was
Hij keek verlangend om zich heen. Er
gingen slechts weinig menschen voor
bij en deze weinigen schenen zich van
de eene gloeiende kachel naar de an
dere te spoeden Eensklaps stapte Si
mon naar voren, terwijl hij de Reich-
lean achter zich duwde
Hij had een magere, schamel gekleo
de figuur in het oog gekregen, een
man wiens donkere krullen glansden
in het spaarzame licht De man droeg
een vreemd uitziende, hooge glimm°n-
de hoed, die breeder werd aan den top
De hoed was gemaakt van zwart flu
weel. Simon lachte achter zijn vrije
hand „Wel." zei hij, „ik hoop niet lat
ik al mijn Joodsch verleerd ben Hij
wendde zich in een vreemde taal tot de
zonderlinge figuur De man bleef staan
en keek hem achterdochtig aan, maar
Simon liet zich niet uit hot veld slaan.
Woorden en zinnen die hij in zijn kin
derjaren geleerd had, maar die hij
dacht reeds lag vergeten te zijn, schoten
hem weer te binnen.
Dat de man hem begreep, was wer-
keliik een wonder Hij antwoordde in
dezelfde taal en vroeg eenige dingen
terwijl hij daarbij op den hertog wee.'
„Hij is een gov." zei Simon verduide
lijkend, „doch niettegenstaande dat, i<
hij als mijn eigen vader"
„Het is in orde ga met mii mee.'"
antwoordde de vreemdeling, die een
rabbi van de Joodsche gemeente was.
Zij volgden hem door vele nauwe
straten totdat zij eindelijk sil hielden
voor een groot ouderwetsch huis. Do
rabbi duwde tegen een groote, met ijze
ren nagels beslagen deur. en deze draai
de open op leeren scharnieren Simon
hield zijn bonte muts op, want, door
het Davidschild op de ruiten en door
het eeuwig brandende licht voor de
ark wist hij dat het een synagoge wus»
ofschoon het geheele gebouw een an
deren indruk maakte dan de liberate
synagoge in Londen waarvan hij n
naam lid was.
De synagoge in Tobolsk was niet
sten\d voor gebruikelijke plechtigheden
doch als een verzamelplaats, men zon
kunnen zeggen een club. die dagelijks
bezocht werd door de meer ontwikkel
de joden. Zooals in het eeuwenoude
Oosten de synagoge het centrum van
alle leven en denken der Joodsche he
volking is, zoo was het ook hier. want
Rusland lijkt veel op het Oosten Het
verschil ligt alleen in het klinTnat
De rabbi leidde hen door de svna
eoge. er waren eenige personen aai
wezig, geen vrouwen, ongeveer twin
tig of dertig in getal in verschillende
kleederdrachten Zij zaten om een lan
ge tafel terwijl zij de Torah bespraken
met zijn oindelooze commentaren,
evenals hun voorouders dit in deze
gene synagoge reeds meer dan driedu»
zend jaar gedaan hadden
Hun gids bracht hen naar een ouln
ren man, blijkbaar de opperrabijn
wiens witte krullen uit zijn hooge tl i-
weelen hoed tot op zijn schouder? sf
hingen. Zij wisselden eenige woorden
in do zware, iiddische tongval.
„Dit is het Godshuis" zei de oude
rabbi, „Vrede zij met Ui"
De hertog en Simon vonden een
warm hoekje bij de kachel en een jon
ge man bracht hen ieder een grooie
schotel met gerookte zalm, het ouno
Joodsche maal Zij waren het er over
eens dat, wanneer dit eten in. Claridge
ot in Ritz opgediend ware, het niet be
ter gesmaakt zou hebben Bij den zalm
werden gerstekoeken en thee gebracht
Daarna spraken zij eenigen tijd op
gedempten toon -met elkaar, doch lang
zamerhand werden do antwoorden van
de Reichleau korter en meLlangere tus-
schenpoozen gegeven, totdat Simon zag
cat hij in slaap gevallen was.
Het avonddebat over de eeuwige wet
schoen beëindigd te zijn, en de led*n
van de synagoge verlieten met tweeën
of drieën de kerk. Tenslotte bleven Si
mon, de slapende hertog en twee of
ririe studenten achter.
De rabbi dien zij het eerste ontmo?t
hadden kwam naar Simon toe
„Ik denk dat u hier blijven wilt," zei
hij „Wij zullen elkaar morgen ochtend
weer ontmoeten."
Simon stond op en boog. „Zoo is het,"
zei hij in het Joodsch.
De rabbi boog eveneens, zijn handen
hield hij gevouwen Zij waren bedekt
met de mouwen van zijn lange jas
Simon ging naast de Reichleau zit
ten en nadat hij zich in zijn pelsjas ge
wikkeld had. sliep hij spoedig in.
's Morgens kwam de rabbi waar zij
vriendschap mee gesloten hadden, weer
terug. Simon was reeds langen tijd wak
ker toen hij kwam, en was bezig ge
weest om in het Joodsch te vertalen
wat hij te zpggen had Hij vertelde den
rabbi de volle waarheid zonder onnoo
dig uit te weiden of er iets aan te ver
anderen De rabbi kepk prnstig Het
was zijn plicht om moeilijkheden of
verdenkingen voor zijn gemeente 'e
vermijden. Niettemin wenschte hij
wanneer hij kon, zijn geloofsbroeder
uit een vreemd land te helpen.
„Ik kan u naar de gevangenis bren
gen," zei hij eindelijk. „Er zijn Jood
sche gevangenen die ik, zooals mijn
plicht mij voorschrijft, van tijd tot tijd
bezoeken moet Het is mogelijk dat u
den broeder die u zoekt daar zajlt vin
den, maar meer kan ik niet dioen. Tk
vind het bovendien beter dat, u hier
niet langer blijft dan dezen naricht nog.
anders zou het ons in moeiMjkhed-n
brengen."
Simon's gezicht verhelderde». Hij was
meer dan gelukkig dat hij ,'zulk een
hulp gekregen had. „Wanne/er kunnen
wij or heen gaan?" vroeg h'i/j.
„Ik moet er eerst met den, opperrab
bijn over spreken. Als hij h/et toestaat
kunnen wij dadelijk gaan
Toen hij weg was vertaialde Simon
het gesprek dat hij met clen rabbi g.»
had had voor de Reichlea*i die, alhoe
wel stijf, toch frisch ontwaakt was.
„Ik geloof dat wij eena belangrijk
punt over het hoofd gezien hebben."
De Reichleau schudde moedeloos zijn
hoofd „Hoe kunnen wij oen gevangene
doen ontvluchten, iets wat dagen lange
zorgvuldige voorbereiding eischt, wan
neer wij zelf onder verdenking staan.'
Maar hoe dan ook. wij kunnen het pr<»
heeren. Het geluk kan-met ons zijn. Wij
zijn tot nu toe zeer fortuinlijk geweest."
Na eenigen tijd keerde de rabbi te
rug. „Het is goed." zei hij. „De opper
rabbijn heeft toestemming gegeven, la
ten wij gaan."
Simon trok zijn peilsjas aan en volgde
den rabbi door de groote houten deur
die in de nauwe straat uitkwam Zii
liepen vlug en spraken geen vvoori.
Het was snijdend koud Hun weg voer
de door de bochtige straten der oude
stad Na eenigen tijd kwamen zij hij
een hoogen muur die een aantal stee-
nen gebouwen omsloot. De groote den
ren in den muajr stonden wijd open
Een man met eem zware baard, gekleeJ
in een lange overjas zat in een klein
wachthuis. Hij warmde zijn voeten op
een open vuurtje. Hij knikte den rabbi
toe en zij liepen de binnenplaats op
Simon dacht: „Dit is toch heel wat an
ders dan de voorschriften waaraan
men zich te houden had om de Brix
ton gevangenis te bezoeken, toen Ri
chard Eaton daar was."
Eenige mannen speelden het een of
ander balspel op de binnenplaats,
maar Simon zag direct dat Rex er niet
bij was. Zij gingen een lange, lage ka
mer in, die in een van de bijgebouwen
gelegen was De meeste mannen sche
nen te slapen. In het vertrek zag men
slechts schragen, harde banken en de
gebruikelijke groote steenen kachel. De
vloer zag eruit alsof er wekenlang niet
geveegd was.
Simon's scherpe oogen dwaalden
rond, terwijl de rabbi met eenige der
gevangenen sprak. Het waren oogen-
schijnlijk alle mannen van het Jood
sche ras, maar er was geen spoor van
den grooten Amerikaan te zien.
Zij verlieten het gebouw en traden
de hall binnen van het tweede gebouw.
Dit zag er ongeveer hetzelfde uit als
het eerste. Er waren geen gevangenbe
waarders te bekennen, het scheen dat
het alle gevangenen was toegestaan
zich naar believen vrij in en uit de ge
bouwen te begeven. Ook hier sliepen de
meesten, of zij zaten rustig met elkaar
te spreken. Echter nog steeds geen
spoor van Rex Tn de eetzaal van hel
derde gebouw zag Simon een eigenaar
die schouwspel. Het was er vuil en on
gezellig. geen enkel bewijs van eenig
hehoorliik toezicht. In dit gebouw ech
ter viel hem iets zeer merkwaardigs op
geen der mannen droeg laarzen. Tn
plaats daarvan hadden zij allen sloffen
aan.
(Wordt vervolgd).
