De Politie- Een moderne fabriek verrijst Luthersche gemeente te Amersfoort salarieering 1686-1936 GAAT U NAAR EENSOIRÉE? DE ADELAAR EEN BOEK VAN DAA P. F. A. VAN DAAL SIERKUNST Gouden Trouw en Verlovingsringen Herdenking van het 250-jarig gebruik liarer kerk Harmonische Lichaams ontwikkeling NATIONALE FEESTEN DRAAIORGEL REED ZONDER LICHT Twee stadgenoten ernstig gewond ARBEIDSPROCES RATIONEELER CHR. MUZIEKVER. HOSANNA VICTORY SMOKING COSTUME Langestraat 40 - Tel. 224 Wijnhandel „De Moor MOOR Oude Genever Boekhandel Veenendaal KAMERJASSEN HUISJASJES DAT KAN ALLEE? BROKKEN SPECULAAS Leesportefeuille „EIGEN KEUZE" Boekhandel Veenendaal SWAN PEN. BOEKHANDEL VAN DEN BORN 2e BLAD PAG. 1 AMERSFOORTSCH DAGBLAD VRIJDAG 20 NOVEMBER 1936 STADSNIEUWS Geest van verdraagzaam heid en vrijheid Waardevolle voorwerpen P Dinsdag 24 November zal het 250 jaar geleden zijn dat de Luth. Gemeente te Amersfoort de beschikking kreeg over een eigen kerkgebouw. De gemeente zelve be stond reeds een aantal jaren, hoe veel is niet met zekerheid te zeggen. Aangenomen mag echter worden, dat er reeds in de laatste helft, van de zestiende eeuw eenige Luthera nen alhier woonachtig waren. In de tweede helft der 17de eeuw ko men meerderen zich hier vestigen, voor namelijk Duitschers. Deze wenden zich in 1684 tot. het. gemeentebestuur met het verzoek een eigen predikant te inogen benoemen en zich een gebouw aangewezen te zien voor hun bijeen komsten. Hun wordt dan in gebruik ge geven de kapel der Minnebroeders, doch dit gebouw was zoo bouwvallig, dat imen in 1686 zich wederom tot het ge meentebestuur wendde met het verzoek om een ander gebouw te mogen gebrui ken. En dan wordt aan de Luth. Ge meente door Amersfoort's vroede vade ren ten geschenke gegeven de „Heilige Geest Kapel", die na grondige verbou wing en na geschikt gemaakt te zijn voor den Lutherschcn eeredienst op 24 November 1686 werd ingewijd door ds. Colerus, predikant te Amsterdam. De naam van de straat, waaraan de ach terzijde der kerk uitkomt, geheeten „Achter den Heiligen Geest", herinnert nog aan deze kapel. 117 IJ hebben ds. mr. J. G. de Jongh, Evan= gelisch Luthersch predikant te dezer stede, bereid ge= vonden voor het Amers foortsch Dagblad een arti= kei te schrijven in verband met het 250:jarig gebruik der kerk van de Luthersche gemeente alhier. J kerkgenootschappen, wortelend in 4e historie, hebben evenzeer recht van be staan en hebben tegenover hen, die door geboorte en opvoeding tot haar be- hooren, eenzelfde taak te vervullen als haar grootere zusters tegenover hare leden. J. G. DE JONGH. Ev. Luth. Predikant. Uitreiking van diploma's in Monopole gister* avond In hotel Monopole werden gister avond de eerste diploma's- uitgereikt door het werkcomité Amersfoort van den Bond voor Harmonische Lichaams ontwikkeling. De voorzitter van het co mité, de heer G. Goorhuis wees op den ietwat moeilijken eersten tijd, vooral ook door ziekte van enkele comité- leden. Spr. brengt dank aan de heeren Calkoen. Potteboom en Serré voor hun activiteit bij de voorbereiding en oefe ning der candidaten voor het diploma. Spr. hoopt op ruime propaganda en herinnert er aan dat de politieagent A. v. d. Kooy, thans chef-veldwachter te Bloemendaal, de eerste was, die het diploma behaalde. Daarna werden de diploma's uitge reikt aan vijftien heeren in den twee den, derden en vierden graad. Namens het hoofdbestuur zette de heer Ruurts kort de beteekenis uiteen der graden. De minister van Defensie heeft toegestaan, dat de insignes door de militairen worden gedragen, het geen dus ook geldt voor andere unifor men, i.e. van de politie. Met een opwekkend woord sloot daarna de heer Goorhuis de bijeen komst. AANBESTEDINGSNIEUWS Het maken van zinken plaatjes op 153 gemeentewoningen, aanbesteed 3 Nov., is opgedragen aan A. M. M. van Loon alhier voor f 1299. y ooraanzicht van de Luthersche kerk in de Langestraat. In den loop der jaren is het aanzien .van de kerk veranderd. Van de oor spronkelijke Heilige Geestkapel zijn niet veel meer dan de fundamenten over. In de kerk bevinden zich nog gra ven van de voorouders van nu nog be staande Amersfoortsche families. Iu 1017 werd bij gelegenheid van de herdenking van het 400-jarig bestaan der kerkhervorming, waarvan de aan vang gesteld wordt op 31 October 1517, in den gevel een gedenksteen geplaatst. Waardevolle voorwerpen ONDER de oude, waardevolle voor werpen. die de kerk bezit kan ge noemd w;ordcn een zilveren kan ten gebruike bij het houden van het Avondmaal, met het wapen van baron Peterszen, waarschijnlijk uit het jaar 1686, benevens een zilveren doopbek ken uit 1779. Oud is ook de klok in de kerk, die nog steeds gebruikt wordt; ze dateert van 1718. Het orgel werd in 1764 ge schonken door H. C. van Hamel. Het voorgedeelte bevindt zich nog in on- gcwijzigden toestand. De preekstoel, die in 1G86 werd aan gebracht is er niet meer. Wegens bouw valligheid werd in 1S46 een nieuwe preekstoel geplaatst en de timmerman nam de oude voor afbraak mee. Zoo zal dan de Luthersche Gemeente van Amersfoort het jubileum vieren ,van haar kerk. In de Luthersche kerk van orit. land hecrscht een geest van verdraagzaamheid en vrijheid. Al lang zijn de tijden voorbij, dat van een pre dikant of van eenig lid der kerk ge- eischt zou mogen worden, dat zij onder schrijven de Augsburgsche Geloofsbelij denis of welk ander Luthersch sym bool ook. dit zou thans niet meer kun nen. Zelfs bevat het algemeene regie ment een bepaling als deze. „Geen reglement, verordening of besluit mag iets bevatten, dat de geloofsvrijheid \an gemeenten of van bijzondere personen aantast". Dit maakt bet mogelijk, dat menschcn van verschillende godsdien stige richting met elkander samengaan en samenwerken, waar het betreft de belangen der Luthersche kerk. Verreweg de meestcn Luthersche go meenten in ons land tellen een betrek kelijk klein aantal leden. Het Luthera nic-me heeft bij zijn vestiging alhier zich maar in zeer beperkte mate uitgebreid, in tegenstelling met het Calvinisme, dat in zijn toen maligen vorm ook meer naar den aard van ons volk was dan het Lutheranisme. Maar ook kleine rBYRRH, dedronk van de V/crclci- tentoonstellmq te BrusselY .BVRRM, \v d^dfanK van a« Manjscna^ dra...x Boulevards. BVR9H. een apsri izr- inaor zon dor'weeV gcT' Tharxs ir» .ons lonaL, verK r ijcjDaar JEJ Dronk u reeds BYRRH-VIOLET. Voor joocj en oud. esck f I. ,iet ala; TfL 102- AMERSFOOQT Goedkeuring aan het raads» hesluit onthouden Door den commissaris van de Koningin is namens den Minister van Binncnlandtche Zaken aan het gemeentebestuur medegedeeld, dat II. M. de Koningin den minister ge machtigd heeft goedkeuring aan de onlangs door den gemeenteraad vastgestelde salarieeringsbcsluiten voor de politie te onthouden. Het Havik en omgeving zul« len verlicht worden De bewoners va nhet oude en karak teristieke stadsgedeelte, het. Havik en omgeving, werken reeds met ijver aan het organisceren van een goed opge zette feestweek. Er zullen een versiering en verlich ting worden aangebracht, geheel in overeenstemming met het rustieke beeld van dit stadsgedeelte. Plannen voor verdere attracties zijn in studie. Als voorzitter fungeert de heer G. van Tellingen, terwijl het financieel beheer wordt. waargenomen door den heer W. v. d. Belt. Overige comitéleden zijn: J. Th. W. Massa, seer.; W. Heere en J. v. d. Brink. HUZAAR RIJDT IN DE GRACHT Een huzaar, die gisteren bij de kleine St. Jansstraat achter een vrachtauto fietste, week, toen de auto stopte, te ver naar links uit en reed in de gracht. Op het hulpgeroep kwam een agent aansnellen, waarna de drenkeling met behulp van omstanders en een ladder op het droge is gebracht. UIT HET POLITIERAPPORT De politie heeft gisteren met de mi- nimax een schoorsteenbrandje in een perceel aan de Eemstraat gebluscht. Processen-verbaal werden opgemaakt tegen bestuurders van vrachtauto's, die met te breede lading en links in de bocht reden. Een aanrijding met een auto was het gevolg Gisteravond omstreeks half negen is nabij Muiden een aanrijding voor gevallen, welke haar oorzaak vond in de afwezigheid van een behoorlijke verlichting van een draaiorgel. Het draaiorgel, dat op den drukken Rijksstraatweg niet voldoende rechts reed, werd in de richting Bussum voort geduwd door den 43-iarigen T. D. en den 16-jarigen G. G. T., beiden alhier woon achtig. Bij den brug over de Vecht, be zuiden Muiden, had 't tweetal aan den brugwachter gevraagd hun lantaarn to willen nazien, omdat deze nu en dan haperde. Nadat dit was geschied, werd de lantaarn weer aan de voorzijde van het orgel opgehangen en in den feilen Noordoosten wind werd de tocht voort gezet. Ongeveer vijfhonderd meter ver der op den weg kwam een auto, be stuurd door den heer B. uit Gro ningen hen tegemoet. De heer B. zag geen licht en geen orgel en een hevige botsing ontstond tusschen de auto en het orgel, waarbij D. links en T. rechts van den weg werden geslingerd. Het orgel sloeg om, zoo dat de stukken houtwerk en de mu ziekboeken over den weg verspreid lagen. De aanrijdende auto, die aan de voorzijde werd beschadigd, maak te een zwaai naar links en kwam op den berm tot stilstand. T. bekwam bloedende hoofdwonden, D. daarentegen, die waarschijnlijk een klap van den boom van het orgel had gekregen, bleek inwendige kneuzingen te hebben opgeloopen. In afwachting van de komst van medische hulp, be schutten voorbijkomende automobilisten de gewonden met plaids tegen de kou de. Per ziekenauto uit Weesp zijn beide gewonden naar het Binnengasthuis te Amsterdam vervoerd. De rijkspolitie, die weldra ter plaatse van het ongeval verscheen, maakte pro ces-verbaal over het gebeurde op en re gelde het verkeer. GEVONDEN VOORWERPEN Diverse portemonnaies; vulpotlood; dames-paraplu ie; diverse rijwiel bel.- merken; ceintuur; diverse handschoe nen; polshorloge; tasch; diverse sleu tels; stijgbeugel met riem; heeren rij wiel; combinatie-tang; kerkboekje PK.; alpinomuts; rozenkrans; konijn; scheer mes in étui; boerenhoed; vulpen; vul potlood; passer; muts; polshorloge; kindermanteltje; halsketting; kwitan- fietasch; 1 paar schoenen; beenpijp; alpinomuts; ring; armband: armband horloge; tromvring: sjaal; dames schoen; 1 pak met pantalons; drie cano's; schroevendraaier; padvinders- mes; pakje met broek en postcheque; gewicht; vulpotlood. Inlichtingen dagelijks aan het bu reau van politie: van 9—12 uur v.m. en van 2—4 uur n.m. Niet per telefoon. De fabricatie bij de nieuwe Erdab fabriek zal zijn volgens het moderne bandsysteem Constructie van ijzer en staal HET groote fraaie fabriekscom plex van de Erdalfabrieken, dat gebouwd wordt achter de Wascholinefabriek te dezer stede, zal bestaan uit een volledige staal- beton-steen-glas constructie. Deze complexen zullen voorzien worden van de modernste machines, die de productie geheel en al kunnen ver zorgen. Tevens zal het bedrijf be schikken over een eigen emballage fabriek, omvattende blikdrukkerij, blikstamperij en bankwerkerij, waarin de noodigc verpakkingen geheel gereed gemaakt worden. De producten zullen gefabriceerd wor den in de groote productiehal, die een oppervlakte heeft van 1000 M2, terwijl deze fabricatie zal geschie den volgens het moderne loopende bandsysteem. De eerste steen werd eenigen tijd ge^ Een schets van het gebouwencom plex van de Erdal fabriek, aan den bouw waarvan men druk bezig is. leden gelegd onder zeer groote belang stelling. Hierbij waren toen tegenwoor dig de burgemeester van Amersfoort, mr. J. C. Graaf van Randw ijek. het ge meentebestuur, alêniede talrijke hoof den van gemeentebedrijven. De oprichting De maatschappij werd op 16 Juli 1915 opgericht en produceerde aanvan kelijk te Hilversum, vervolgens aan den Omval te Amsterdam. De fabriek in de hoofdstad is nu te klein gewor den en voldoet niet meer aan de econo mische eischen van dezen tijd. In ver hand hiermede is men er toe overge gaan een nieuwe fabriek te bouwen. Amersfoort mag zich gelukkig prij zen. dat een bedrijf als dit hier zal ver rijzen. Ongetwijfeld zal dit vruchten voor de gemeen!e afwerpen. Bovendien zal de fabriek de beschik king krijgen over een uitmuntend la boratorium. hetgeen als hoofdfunctie heeft de regelmatige controle op alle grondstoffen alvorens deze aan de fa briek worden vrijgegeven, terwijl daar naast regelmatig wordt gewerkt aan nieuwe preparaten. Het arbeidsproces Door dit nieuwe bedrijf zal het ge- heele arbeidsproces veel rationeeler worden. Dit heeft dan ook voor de toe komst lot gevolg, dat belangrijk econo mischer kan worden geproduceerd. Het directe gevolg daarvan zal zijn, dat de omzet belangrijk kan worden vergroot. Indien men bedenkt, dat volgens een opgave van het centraal bureau voor statistiek te Den Haag in 1935 nog voor een millioen aan poetsproducten uit het buitenland werd ingevoerd, dan is hier voor dit bedrijf een zeer goede toe komst weggelegd. De Nederlandsclie in dustrie is zeker in staat op het gebied van poetsartikelen datgene te leveren wat men als het beste beschouwt. Daarbij komt nog, dat de prijzen niet hooger behoeven te zijn dan van hei buitcnlandsch fabrikaat. De gebouwen Zooals wij reeds hierboven vermeld den, zal 't complex bestaan uit een vol ledige staal-boton-stecn-glas constructie. Het krijgt bovendien een nuttige werk ruimte van 7000 M2., een inhoud van 28000 M2. en wordt voorzien van de modernste machines. De productiehal zal een hoogte krijgen van 7 M. Onge veer 35 personen zullen werkzaam zijn in het ruime en overzichtelijke kantoor gebouw, dat een oppervlakte van 700 M2. zal verkrijgen. Het geheel zal ruim tweemaal zoo groot zijn als dc huidige fabriek te Amsterdam, waar ongeveer 200 personen werkzaam zijn. Dat wij hier met een uiterst veelzij dig bedrijf te doen hebben, blijkt, wel hieruit, dat twee dochtermaatschappijen te Amersfoort zullen worden onderge bracht. De eerste maatschappij is de N.V. Tana, die hoofdzakelijk schoenon- derhoudsmiddelen vervaardigt. De tweede is- de N.V. Prodenta, welke spe ciaal cosmetische producten maakt en dus op een geheel ander gebied werk zaam is. Stand van den bouw Men is momenteel reeds ver met den bouw gevorderd. Bijna alle muren zijn opgetrokken en er wordt thans met man en macht gewerkt aan de over kapping. Op sommige plaatsen was men dezer dagen reeds bezig met het aanbrengen van de betonnen platen. Alles geschiedt in een zeer snel tem po cn men hoopt dan ook, dat de gehee- le fabriek in het begin van 1937 gereed zal komen. Aanvankelijk had men ge dacht, dat zulks in Januari a.s. reeds het geval zou zijn, doch naar wij ver nemen zal het iets later worden. De 6talen ramen zijn eveneens reeds bijna allemaal aangebracht, zoodat men na eenige weken wel met het binnen werk een aanvang zal kunnen nemen. Wanneer men dc machines zal mon- teeren, kon ons nog niet medegedeeld worden, doch men hoopte, dat dit zoo gauw mogelijk kon geschieden. Men zal hier natuurlijk pas toe kunnen over gaan. als de gcheele overkapping van i het complex gereed zal zijn. Het vierjarig bestaan met een feestuitvoering herdacht Gisteravond had in „de Valk" een feest vergadering plaats belegd door dc Chr. Muziekvereeniging „Hosanna", dir. dc lieer A. J. Bruijnoogc, ter gelegen heid van het 4-jarig beslaan dezer ver- eeniging. De eerc-voorzitter. dc heer G. v a n Tellingen, opende de bijeenkomst op de bekende wijze met Schriftlezing cn gebed, nadat gemeenschappelijk was gezongen Psalm 150. 1 cn 2. In zijn welkomstwoord herinnerde de heer v. Tellingen eraan hoe „Hosanna" bij het behalen van twee le prijzen op het concours te Jutphaas is gepromo veerd van de 3e naar de 2de afdeeling. Dit brengt, aldus spreker, verplichtin gen mede voor het corps, die het, onder leiding \an den heer Bruijnoogc, zeer zeker zal trachten na te komen. De directeur ontving een felicitatie voor het behalen van een directeurs- prijs op hetzelfde concours tc Jutphaas. De voorzitter van de feestcommissie, de heer E. v. d. Hoorn, bracht hierna dank aan den ecre-voorzitter voor diens medewerking en steun gedurende het 4-tal jaren ondervonden. Als dan nog een wijziging in het pro gramma was aangekondigd, kon met de muzikale uitvoering worden begon nen. Ten gehoorc werd gebracht als eerste nummer een marsch „De Waalbrug" van J. Boers, gevolgd door „l'Amitié" van O. Felsfils. Deze entree van het corps was waar lijk goed tc noemen, en vergeleken bij een paar jaar geleden is de vooruitgang verbluffend. Ons viel vooral op het bui tengewoon goede dirigeeren van den heer Bruijnooge. Het corps speelt thans beschaafd en dc directeur weet 6teeds liet juiste tempo er in te houden. Ook zijn de forti's niet meer zoo hard en dc pianissimo veel zachter dan vroe ger. Zoo doorgaande gaat Hosanna onge twijfeld een goede toekomst tegemoet. Het verdere gedeelte van het pro gramma voor de pauze bestond uit: „Les échos du Moulin dc Rosav", oen fantasie van F. Bazirav; „Mosaiquc sur l'opere Martha" van Flotow; „Uit volle borst", marsch van II Lureman en tol slot „Groot Rotterdam", een marsch van Schootemcijer. De heer v. Tellingen bood voor de pauze in welsprekende bewoordingen bloemen aan aan mevr. Bruijnooge, cn een kleine attentie in den vorm van een uurwerk aan het lid van Hosanna dat de mee6te loten had verkocht. Na de pauze was het woord aan de afgevaardigden. Aanwezig waren: „Wilskracht", Amersf muziekvereen.. Politieharmonie, de Postfanfarc, Pij perscorps „Juliana" en de beide oranjc- vereenigingen. Gelukwenp-chen werden uitgesproken door de heeren Gouw, Baarda, v. d. Linde en v. Luntercn. De heer v. Tellingen bood een bundel marschmuziek aan. waarvoor de heer Rijmlers, voorzitter, bedankte. Het gedeelte na de pauze werd ge vuld met muziek van een trio dat be stond uit de heeren: Wandcrt Jagtcn- berg, piano. A. J. Bruynooge, viool en Willy de Lenne, cello, cn verder voor drachten cn kamerstukjes. Ilct publiek in de zaal heeft zich met deze laatste kostelijk vermaakt. Het trio dat voor het eerst in deze samenstelling optrad, bracht eon 3-tal nummers ten gehoore. Dit gedeelte van den avond was, mu zikaal beoordeeld, stellig het beste. Alles bij elkaar genomen kan Hosan na op een goedgeslaagden feestavond terug zien. Eén opmerking moet ons nog uit de pen Tijdêns dc uitvoering van dc mu ziekstukken was hel niet altijd stil in de zaal. Laat het publiek tocl1 leeren en begrijpen, dat tijdens het musicee- ren niet mag worden gesproken cn ge lachen. Dat is hinderlijk voor de uit voerenden in dc eerste plaats, maar ook voor hen die gekomen zijn om van de muziek te genieten. BURGERLIJKE STAND 19 November Geboren: Reiniera, dochter van Wil helmus van Eeden en Maria Johanna Doornekamp. Frcdcrik Gerrit Jan, zoon van Frederik Ribberink en Johanna van der Meijden. Overleden: Jakob Lustig, 30 jaar on gehuwd. Wilhelm Rudolf Schwemmer. 57 jaar, echtgenoot van Philomena Joanna Mathilda Setcrs Ondertrouwd: Willem Jant-en en Aar tje Donker. Folkcrt Jaarsma en Jacoba Alida Vonkeman. Sodok Polak en Su sanna Coster. Dan met een BIJZONDERE AANBIEDING f 39- Let U eens op de élégante belijning van schouder en taille op do sierlijke kraag op de fraai, maar toch weer be scheiden uitgebouwde ^orstpartij. een nog meer verfijnde toepassing van het duurzaamheidsprocéd/;, waardoor onze kleeding het cachet na jaren lang dragen bo- houdt. Hsd kückjc van dsi we&k Boterletter f 1.10 p. p. Gevulde Speculaas f 0.45 p. ',óp. Boter Speculaas f 0.40 p. '/2 p. Speculaas 0.25 p. p. He' n Standaard kwaliteu Bakkerij „De Standaard" Gebr. Spijker Soesterweg 71-73-75 Iet. 993 Langestraat 8 Tel. 129»-.: j--. Slechts f 3.25 per Liter Jhsm ^hvankul^Qj lAw ÖpilnsLii 3Lanqsudhaat 38 J&I.83 Jol.83 is een geschenk van blijvende waarde. Bij ons vindt U gele genheid de nieuwste uitgaven rustig in te zien. "LANGESTRAAT 33 TEL. 232 GROOTE SORTEERING C. DE JAGEk LANGESTRAAT 19 Onze heerlijke van 60 ct. voor 30 ct. per pond mits afgehaald in den winkel Deze reclame is geldig eiken dag t.m. St. Nicolaas KAPELWEG 58 - TEL. fc90 U stelt zelf Uw portefeuille sa men, waarbij U kunt kiezen uit ruim 60 tijdschriften. Vraagt ons prospectus. LANGESTRAAT 33 TEL. 232 Als U zeker wilt zijn van een goede Vulpenhouder, koopt dan een Groote voorraad bij LANGESTRAAT 68 Tel. 2166 N.V biedt U juist die artikelen, welke door hun eigen cachet aan de meest verfijnde smaak voldoen. UTRECHTSCHEWEG 90* Hoek Steven v. d. Hagen laan alle modellen en maten in voorraad WILLEM GROENHUIZEN JUWELIER Langestr. 43 - Tel. 852 - Amersfoort Reparatie inrichting aan huls

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 5