Installatie
Koud - guur weer
DE DOM
Geschiedenis van Baarn en
Amersfoort
werkcomité
U belt 1357
lm onze bioscopen
Bijstand en hulp
DAMES- en HEEREN
REGENJASSEN
KROON-TAX
Het recht van bemuring, dat van d en land
heer verkregen moest worden
Militair van Vliet
teraardebesteld
Oranje-Tentoonstelling
in Fléhite
WEET U, DAT DE MORRIS EIGHT EEN BENZINE
VERBRUIK HEEFT VAN 14 K.M. OP EEN LITER;
J. J. Molenaar, Stationspl. 5, Amersfoort, Tel. 1210
FALCON - BIGBEN
1 en 2 December collecte
Ingekomen giften
PRINS BERNHARD
BIJ DE
CAVALERIE
Wij komen direct!
ÖniApawvjijqA
UsiMMiqmqAn-
Qlubcwanjdsm
Bridgeclub „Amersfoort"
Woensdags 8lK - 12 uur
Hotel Monopole
Diamanten huwelijksfeest
Schaakvereeniging „Amersfoort"
Donderdags 8-12 uur
Princess-Room Utr.str.
Amersfoortsche Damvereeniging
Sociëteit „Concordia"
Voor plaatsing in deze
rubriek wende men zich
tot de administratie.
ijnnandel „De Moor'
illlllllllllllllilllllllllllllllllll
Cimicma Amicitia
2c BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 21 NOVEMBER 193
STADSNIEUWS
TjET Paleis Soestdijk zal opnieuw door Oranje worden
bewoond. Het jonge Vorstelijke Paar heeft het tot
Zijn woning gekozen. Het is daarom begrijpelijkdat ve-
len ditmaal een bizondere belangstelling aan den dag leg
gen voor de geschiedenis van Soestdijk en Baarn. Het
aardige is nudat in vroeger eeuwen tusschen de stad
Baarn en Amersfoort ook nog een soort verdrag van bij-
stand bestaan heeft en dit was wel de reden waarom wij
thans enkele artikelen hieraan zullen wijden. Dit eerste
artikel vertelt ons nadere hizonderheden over de verhou
ding tusschen Baarn en Amersfoort.
\jCT IJ gaan enkele eeuwen in
onze geschiedenis terug en
zien dan, dat in het jaar 1143 Baarn
een verbond van onderlingcn bij
stand met de stad Amersfoort heeft
gesloten. De oorlogen met Holland
en Gelder hebben heel wat ellende
over het plaatsje Baarn uitgestort
en zoo breekt dan het jaar 1481 aan,
toen met Kerstmis de Hollanders
Eemland binnentrokken en de
plaatsen Baarn, Eemnes en Soest
geheel in brand staken.
De bewoners waren naar Amersfoort
gevlucht en konden hierdoor hun leven
redden, de jonge stad Baarn ging even
wel geheel in vlammen op. Enkele
huisjes konden slechts gespaard blij
ven. Dit beteekende het verval van de
nog jonge stad, het telde nog slechts
S50 inwoners.
Later dankt Baarn dan weer haar
opkomst aan den bouw van Soestdijk,
het kreeg meerdere bekendheid en trok
de aandacht van vele vooraanstaande
families in den lande.
De stad Amersfoort hgd Baarn reeds
In vele gevallen bijgestaan, zoodat
Baarn op haar beurt aan Amersfoort
belooft het te komen helpen en verde
digen zoo dikwijls het. verzocht zou
worden. De tekst van het verdrag luid
de ongeveer als volgt:
„Wij Borgemeyster, Scepene, Raedt
ende Gemeynte der stadt van Baerne,
idoen condt allen luden. dat wij wegens
de bizondere trouw, hulp en bijstand,
die de stad Amersfoort ons en onze
voorvaderen in vroeger tijden dikwijls
verleend heeft en dat nog lieden gaar
ne willen doen, indien wij haar dat
verzoeken, in oprechte trouw beloofd
hebben en beloven aan de stad Amers
foort. dat wij of onze nakomelingen,
wanneer zij ons tot hulp oproept en
ons herinnert aan onzen eed, op wel
ken tijd het ook zij. dan gaarne en
ijverig met al onze macht naar gele
genheid der zaak, indien deze tenmin
ste betamelijk is. in de stad Amers
foort zullen komen om haar te helpen
te verdedigen. Wij zullen dat tot het
einde toe doen, op onze kosten, uitge
zonderd alles wat tegen onzen recht-
matigen wettelijken landsheer den Bis
schop gaat. Evenwel stellen wij de
voorwaarde, dat alle schade, die wij
of onze nakomelingen ten bate van de
stad Amersfoort mochten lijden ons
vergoed worden, zonder ecnig voorbe
houd.
En al deze voorschreven punten en
voorwaarden hebben wij beloofd en be
loven wij met oprechtheid voor ons en
onze nakomelingen ten eeuwigen dage
standvastig en onveranderlijk na te
komen zonder oenige tegenwerping of
beperking. Ten bewijze van de echt
heid van dezen brief hebben wij die
bezegeld met ons stadszegel. Gedaan
op 3 Januari 1410."
STADSMUREN
VOOR bijna alle steden was het
in vroeger tijden 'n kostbaar be
zit om een muur te hebben, want
achter zoo'n muur kon men zich
toentertijd zeer goed in veiligheid
stellen, daar de wapens zeer veel
te wenschen overlieten en het dan
ook langen tijd vorderde, voordat
de vijand de stad kon binnendrin
gen.
Herhaalde malen kwam het voor,
Üat kleine vliegende legertjes een streek
gingen plunderen en na zoo'n plunde
ring alles wat zij nog tegen kwamen in
brand staken. Dit was dan wel voor
vele plaatsen een aanleiding om een
goeden sterken muur aan te brengen,
doch zooals begrijpelijk is. kost zoo'n
bouwwerk, dat uitermate stevig moet
zijn, groote sommen gelds. Daarbij
kwam nog. dat de stad eerst het recht
van bemuring moest koopen van cicn
landsheer en deze gaf dit recht niet
voor niets, want de landheeren van
dien tijd hadden vaak gezien, dat ste
den. die het recht van bemuring ge
kregen hadden tegen bun landheer op
standig werden en zich achter de vei
lige muren verborgen Ook Amersfoort
was voor de landheeren van toen een
duidelijk voorbeeld geweest
In Amersfoort was men in 1388 al
met den bouw van zoo'n muur begon
nen. maar de duurte der stecnen v r
traagde dezen bouw zeer. de voltooiing
geschiedde omstreeks 1300. Baarn had
ook gaarne zoo'n muur gehad, maar
het geld ontbrak nu eenmaal, doch
daar een veilige schuilplaats zeei wen-
schelijk was, trachtte men een com
promis met Amersfoort te sluiten, het
geen nogal gauw in kruiken en kan
nen was, want Baarn leefde met Amers
foort. blijkens het voorgaande verdrag
op zeer goeden voet. De inwoners van
Baarn kregen toen het recht om zich
achter de stadsmuren in veiligheid te
stellen. Dit compromis bracht met zich
mede. dat Baarn ook een gedeelte in
de kosten van den Amcrsfoortschen
stadsmuur moest dragen. Ook van deze
belofte werd een oorkonde opgemaakt,
die ongeveer als volgt luidt:
„Wij Burgemeester, Schepenen, Ra
don en gewone Burgers van Baarn
doen te weten, dat wij uit erkentelijk
heid voor de vele trouwe diensten, die
Amersfoort ons bewezen heeft, cn, zoo
God wil. nog verder zal bewijzen, be
loven met alle oprechtheid, om 20 roe
den te bouwen van den nieuwen muur,
die de stad thans begonnen is te leg
gen". Aan dit verdrag is bet dan te
danken, dat de inwoners van Baarn
in het jaar 1481 hun leven hebben kun
nen redden.
Onder zeer groote belangstelling is
gistermiddag het stoffelijk overschot
van den dienstplichtige P. v a n V1 i e t,
die dezer dagen tijdens oefeningen van
het 18e R. I. te dezer stede, tengevolge
van een noodlottig ongeval om het le
ven is gekomen, op de begraafplaats
..Vredenhof" aan den Haarlemmerweg
ter aarde besteld.
Toen dc lijkauto gistermiddag bet.
kerkhof opreed, bracht een afdeeling
militairen van het 18e R. I. de eerbe
wijzen, hetgeen opnieuw gebeurde toen
do kist de aula werd binnenbedragen.
Als vertegenwoordiger van den mi
nister van Defensie was aanwezig dc
garnizoenscommandant to Amsterdam,
Overste B o s w ij k.
Nadat de aanwezigen zich om dc
haar hadden geschaard, trad de kapi
tein-vlieger P. F. v a n Dorst naar
voren om namens den commandant
van het iSc R. I., luitenant-kolonel A.
de Vries, met officieren, onder-officie
ren, korporaals en manschappen te ge.
tuigen van de groote deernis bij hen
allen voor dit plotselinge sterven van
Van Vliet.
Nadat de vader van den overledene
met enkele woorden had bedankt voor
de aan zijn zoon bewezen eer, werd on
der de klanken van het orgel de kist
met het stoffelijk overschot naar het
graf gedragen, waar velen nog gele
genheid vonden, den doode een laatste»
groet, te brengen.
is voorzien van hydraulische remmen; eon i cylinder viertact motor heoft; de
inhoud van het oliecarter dor motor slechts 2 8/10 liter bedraagt; valt onder de
laagste klasse dor wegenbelasting. VRAAGT DEMONSTRATIE.
Voor aanbieding van een hulde»
blijk t.g.v. het huwelijk van
Prinses Juliana en Prins
Bernhard
Zal 19 December a.s.
geopend worden
In aansluitiiip op nns bericht over
deze tentoonstelling, kunnen wij mede
doelen, dal do werkzaamheden daar
voor in vollen gang zijn. om de zoo be
langrijke inzendingen, die van bijzon
dere zijde zijn ingekomen of toegezegd,
tot een interresant geheel te verwerken.
Hel besluur van Fléhite lieert als
datum van opening vastgesteld, 19 De
cember. den dag, waarop liet huwelijk
van prinses Juliana en prins Bernhard
zal worden aangeteekend.
VLREENIGING VAN VRIENDEN DER
SOWJET-UNIE
De Vereeniging van Vrienden der
Sowjet-Unie houdt Woensdag 2 Decem
ber in „liet Volksgebouw" een openbare
vergadering, waarbij ds. Snctlage zal
spreken over liet onderwerp: „Twee
werelden: Sovjet-L'nie en de kapitalisti
sche maatschappij".
Voor bijzonderheden ieze men de
Keitjes.
RIJWIELDIEFSTAL
Gisteravond heelt een dame op het
politiebureau aangifte gedaan van
diefstal van haar rijwiel.
Op het stadhuis heeft gisteravond
door burgemeester Mr. J. C. Graaf
van Randwijck de installatie plaats
gehad van het plaatselijk werkcomi
té voor do aanbieding van een hul
deblijk ter gelegenheid van het hu
welijk van II. K. K. Prinses Juliana
en Z. D. II. Prins Bernhard.
Mr. J. C. Graaf van Randwijck, be
schermheer van het comité, memoreer
de de heuglijke gebeurtenissen op 8 cn
9 September j.l., waarin het Nederland-
sche volk zoo geheel medeleefde. Hij
wijst cr op, dat voorop gesteld is, om
bij het aanbieden van een geschenk
aan het vorstelijk paar, uit te gaan van
comité's, die niet officieel, maar uit de
burgerij vastgesteld zijn. Spreker ver
trouwt er op, dat Ameisfoort een goed
figuur zal slaan, waarbij het niet gaat
om groote gaven, maar bijdragen naar
icder's kunnen en willen. Hierna had
dc installatie plaats van het werkcomi
té, dat uit dc volgende leden bestaat:
Mr. W. J. B. Versfeit, \oorzitter; K. E.
v. d. Mandele, secretaris; J. van Hase-
lcn, penningmeester; P. J. Hamers, ba
ron Th. W. L. van Heemstra.
Mr. W. .T. B. Verstelt, voorzitter van
het werkcomité, zegt den beschermheer
hartelijk dank voor dc installatie cn
heet alle aanwezigen hartelijk welkom.
Spreker brengt naar voren, dat genc-
raal-majoor J. J. G. Baron van Voorst
tot Voorst, die het eerc-voorzitterschap
aanvaard heeft, niet aanwezig kon zijn,
evenals Kolonel G. Doorman, die verte
genwoordigd was door overste Schou
ten.
Collecte op 1 en 2 December
Overgaande tot de programmapunten
van het werkcomité, wil spreker vooral
de aandacht vestigen op dc collecte,
die 1 en 2 December a.s. gehouden
zal worden.
Aan deze collecte met busje en
inteekenlijst gaan vooraf op 2S No
vember a.s. ccnige muzikale rond
gangen door de stad.
Verder wordt don leden dringend ver
zocht een inzameling met lijsten te hou
den in eigen kiing. Elke gave, hoe klein
ook is welkom.
Gaarne onderstrepen wij bier het be
roep van het comité op de burgerij, om
deze collecte tot ccn succes tc maken
en metterdaad te toonen, dat het voor
oogen gestelde doel aller sympathie
wegdraagt.
Tijdens het verdere gedeelte van de
vergadering werd de te volgen werk
wijze besproken.
Comité-leden
Comité leden zijn:
Dr. J. J. A. Aghina A. Blussé, \an
Oud-Alblas; Mej. E. v. d. Born, Mej. C.
J. ten Bosch, Ir. J. G. Bijdendijk, A.
Camerling Ilelmolt, J. van Dam, G.
Doorman, H. Elzenaar, A. Eijsink, J. U.
H. Fcikema, II.v. Galen Last W. de Gans
Joh. de Gans, W. van Gent, ds. M. G.
Gerritsen, P. Graatf, Mej. Guikers, L. A.
A. van Hamersveld, W. van Ilaselen,
Dr. J. Fr. B. van Hasselt, Ds. Mr. J. G.
de Jong, J. Knoppers; G. H. Kolff, Mevr.
Kooien\an Ditzhuyzen, J. Ph. Kort
hals Altes, L. Leopold, J. v. d. Linden,
J. II. van Lonkhuyzen, L. W. van Loon,
K. G. v. d. Mandele, Ds. R. Miedcma,
Mr. D. J. W. Muller Massis, Prof. Mr.
G. J. Nolst Trenité, A. A. v. Nijnatten,
Mevr. PlantengaHogewind, J. Polak.
H. van Raalte, Mevr. Randwijckde
Jonge, Mevr. Rcgelink, C. Ruitenberg,
P. J. M. Deken Sandkuyl, Dr. J. H.
Scheurer, Ds E. Schouten, Mevr. Schui
tenmaker—Kuipers, L. S. Snoek, A. J.
Spiekermann, Mr. L. Stadig, I. Stap,
Mej. Thien, Mevr. Tydeman—Folck, J.
alkhoff. J. II. Vecnkamp, E. v. Vollen
hoven, Mevr. von Wrangel auf Linden-
berg—Roell, W. A. Wijk, professor O.
C. Wijker, Chr. van Zweedcn.
DE WAARDE VAN HET VREEDZAAM
GEZINSLEVEN
De \ierde lezing over „Samenv erking
tusschen school en huis" voor d: af
deeling Amersfoort van de Ned. Ver
eeniging voor Vrouvvenbelangen en
Gelijk Staatsburgerschap is voorloopig
wegens ongcsleldheH -.an de spreek
CHRIST. GYMN. VER. „WILHELMINA"
Om aan bet verzoek van vele ouders
te voldoen heeft „Wilhelmina" besloten
een aparte afdeeling op te richten voor
meisjes en jongens van 5 t/rn. 8 jaar,
waarmede gezamenlijk spel- en kleuter.
gymnastiek beoefend zal worden.
Tevens werd de gelegenheid open ge
steld voor oudere dames cn heeren, die
nog de bondings- en lcnigheidsgym-
nastiek willen beoefenen.
Voor bijzonderheden omtrent tijd en
plaats verwijzen wij naar de keitjes.
voor het Nat.
huwelijksgeschenk
Er werd deze week ontvangen door
het Amersfoortsch Dagblad:
Fam. G. M. 1.50
B. 25.
J. C. E. v. D. 3
C. E. 2.50
Firma I. v. Z. 1.
Mevr. M. S. R. v. T. 5.—
Mevr. B. B. 2.50
Mej. H. H. 10.—
Giften voor het Nationaal Huwelijks
geschenk kunnen worden afgegeven
aan ons bureau Arnhemsche Poortwal
2a of gestort op postrekening 47910,
ten name van Amersfoortsch Dagblad.
Zij worden door ons overgedragen aan
den penningmeester van het plaatselijk
comité.
BROCHURE VAN DE N.S.B.
In ons blad van Donderdag 19 No
vember j.l. hebben wij een bericht uit
„De Tijd" overgenomen, waarin ge
meld werd dat door de N.S.B. een bro
chure uitgegeven was, getiteld: „De
Bloem der Natie? Nieuwe onthullin
gen", door J. F. Wessels. Dc uitgave
geschiedt cclilcr door de Uitgevers Mij.
„De Batavier" N.V. i.o. den Haag.
Z.D.H. zal benoemd worden
tot Eerste Luitc
nant
AT AAR wij van welingelichte
A zijde vernemen, zal Z.D.H.
Prins Bernhard na Zijn natu
ralisatie tot Nederlander, ver
moedelijk benoemd worden tot
Eerste Luitenant der Cavalerie
en ingedeeld ivorden bij de
Staf van dit wapen te 's-Gra-
venhage.
Eerst na Zijn huivclijk zal
Z.D.H. Prins Bernhard bevor
derd worden tot Ritmeester.
Omtrent de indeeling bij welk
Regiment is nog geen beslissing
genomen.
Hieruit volgt dusdat de
beëediging evcutucel ook in dc
residentie zal plaats vinden.
Den 22cn November a.s. herdenken
Arnoldus van Doornik en Antonia van
Doornik, geboren Dc Vos, den dag, dal
zij vóór 60 jaar in den echt werden ver
bonden. Dit gedenkwaardige feit zal niet
klein- cn 'achterkleinkinderen in intie-
riien kring in het ouderlijk huis, gelegen
Teut 35, worden gevierd.
De tvvoc oudjes genieten een goede ge
zondheid cn doen nog hun dagclijkschc
werkzaamheden. Het huwelijk werd ge
zegend met negen kinderen, waarvan er
nog vijf in leven zijn gebleven.
De heer Van Doornik is 40 jaar werk
zaam geweest hij dc N.V. H. A. dc Vries
tc dezer stede en verricht nog eiken dag
zijn werk aldaar.
De heer Van Doornik is 83 jaar, zijn
vrouw SI jaar. Ook zijn vader heeft ccn
zeer hoogen leeftijd bereikt.
Het zal morgen in dc Teut 35 dan ook
zeer zeker niet aan belangstelling ont
breken. Reeds van vele zijden werden
bloemen en gclukwenschen ontvangen.
Maandags 8-11 uur
Langestraat 8 Tel. 129
oorburg 2.60 per flesch
itroen-genever
3.00 per Liter
LEEKENSPELAVOND DER A. J. C.
Zondag 29 November organiseert de
afd. Amersfoort der Arb. Jeugd Centra
le een Lcekcnspclavoud onder leiding
van Rcnske Nievveg. Dc bedoeling van
dezen avond is, ccn beeld te geven, van
de manier, waarop het leckenspel in
dc A. J. C. beoefend wordt. Nuast zang
dans, muziek en declamatie, zal cr het
zangspel „Een roman aan de wasch-
tobbe" (muziek van Mozart's tijdgenoot
C. Ditlers von Dittcrsdorf) ongevoerd
worden, waarbij het leckenspel in cn-
geren zin, zang cn muziek tot een een
heid zijn geworden. Piel Tiggers zal
spreken over L,Dc bcteckenis van het
Leckenspel in de Jeugdbeweging." Voor
nadere bijzonderheden verwijzen wij
naar dc advertentie in dit blad.
1111111111111i11111111i1111111 HUI
Graod-ïlicatre
„De Lokkende Stem" is een dramati
sche film met zeer goede eigenschap
pen. Marta Eggcrth heeft alle talen
ten, welke noodig zijn om een film te
doen slagen, naast haar zeer goede
zangstem kan zij uitstekend spelen. Ze
heeft gratie en temperament en hoedt
zich' angstvallig voor overdrijvingen,
zoodat zij zelfs in dc meest dramati
sche scènes geen oogenblik builen haar
boekje gaat. Haar partner in dezo film,
Paul Hartmann, beeft ook al een prach
tige beheersching, zijn spel munt uit
door soberheid en geeft juist daardoor
ccn sterke spanning aan het verhaal.
De geschiedenis speelt zich af tijdens
liet laatste jaar van den wereldoorlog.
Zes Engelschc officieren hebben in een
oud kasteel in dc nabijheid van Jepercn
hun kwartier opgeslagen. In hun rust
tijd, temidden van het oorlogsgeweld,
draaien zij steeds weer dc ccnigc gra-
mofoonplaat die zij hebben van Gloria
Delamare, een Pnrijsehe revuester. Zij
zijn alle zes verliefd op deze wonder
mooie verlokkende vrouwenstem. Voor
al één van hen, Fred Winsbury, een
dapper officier en zeer populair bij z'n
kameraden, heeft een diepe vereering
voor de stem, die hem te midden van
den vreeselijken wereldbrand, verschie
ten voor oogen toovert en hem vurig
doet verlangen naar het bezit van die
vrouw.
Een alarmsignaal schalt, en na een
laatster;, hevigen veldslag is de strijd
uitgewoed. Van de zes officieren ont
breken er twee: Brent en Winsbury. Dc
eerste is gesneuveld cn Winsbury neemt
de plaats in van Brent en vertrekt
naar Australië. Een oneervol voorval
beeft hem voor den oorlog met zijn fa
milie gebrouilleerd.
ij f jaar later is Gloria Delamare een
groote beroemdheid geworden, zij
maakt een tournee door Bclgié en zal
ook in Ieperen logecren. Het hotel is
vol en Gloria zal in het in dc nabij
heid gelegen kasteel logeeren. Hier
heeft de film haar climax bereikt. Het
is een wonderbaarlijke gewaarwording
die Gloria overvalt als zij dit mooie
oude slot binnentreedt. Zij wordt ver
welkomd door den waardigen slot-
\oogd, die haar een prachtige middel-
ceuwsclie kamer toewijst. Uit alles
blijkt, dat men van haar komst op de
hoogte was. In de eetzaal staat zij
plotseling tegenover een vreemde,
I red Winsbury, en geheel gevangen
door het geheimzinnige, dat haar van
alle kanten omringt, denkt ze niet meer
maar geeft ze zich geheel over aan de
betoovcring. Terwijl de storm om bet
oude slot giert voltrekt zich een idylle.
Uit dit sprookje van liefde komt weel
een drama voort, ook dan genieten we
weer van het uitstekende spel en na
het bevredigende slot kunnen wij niet
anders dan lof hebben voor deze voor
treffelijk verzorgde film. In het voor
programma zien we o a. de ondeugende
coquette Bettie Boop, zeer grappig.
City Theater
De Amerikaansche film „Zijn Laatste
commando" zal wel gemaakt zijn als
een propaganda voor en een opwek
king om dienst te nemen bij de vloot.
Aanvankelijk lijkt het zelfs of men ons
alleen op de hoogte wil stellen van de
opleiding der adelborsten.
Het leven van deze „jongens in uni
form" is er erg \an de gemoedelijke
kant bekeken cn de Amerikaansche
adelborsten lijken niet ontgroenen cn
ba Is tusschen den dienst ccn echt stu
dentenleven te lijden. Dat is alles aar
dig gemaakt en we hebben plezier in
de grappen van de jongens, de kleine
voor-den-gek-houderijen en het genocge-
lijke geïnlrigecr om elkaar een knap
meisje voor een clans af te snoepen. Tol
liet werkelijke zeemansleven brcngl ons
dit weinig nader en ook van dc tucht
op een dergelijk instituut geeft deze
film geen zuiver beeld. Maar zoo onge
merkt komt dc regisseur aan zijn ver
haal toe, dat er met koel overleg in ge
bracht werd, zooals de heele film de ty
pische Amerikaansche koelheid van
kalm maar scherp hersenwerk tot ken
merk heeft.
Er is bij de oefeningen van de jonge
lui een toekijker, die steeds kritiek uil-
oefent. Een oude, gepcusionneerde com
mandant van een oorlogsschip, die daar
maar zoo wal rondslentert en door
niemand au sérieux genomen wordt.
Een wat bigotte man, waarvoor ieder
een waarschuwt, omdat hij op het woord
Manilla reageert met langdradige ver
halen van de zeeslag bij Manilla en dc
verrichtingen van zijn schip, de Con
gress. F.cn man die rustig leeft temid
den van dc herinneringen uit een ver
vlogen tijd. Eens komt zijn oude oor
logsbodem voor de kust en aandoenlijk
is het hem zijn schip tc zien waarne
men cn zijn uitleg aan de negerin, zijn
dienstbode, die nu zijn boot ook mag
zien. Tot liij boort, dat de Congress als
schietschijf zal dienen voor de moderne
oorlogsbodems en hij zich naar het
schip laat roeien, waar hij den dood
vindt onder het vuur van liet geschut,
dat de jonge adelborsten, wien hij zoo'n
goed hart toedraagt, op hem richten.
Deze onaantastbare figuur wordt ge
plaatst tegenover de enkele jongeren,
die den dienst zouden willen opgeven,
voor een baantje aan den wal, dat fi
nancieel voordecligcr is.
Een sober verteld verhaal, soms haast
al tc rustig, maar toch opmerkelijk in
drukwekkend door de prachtige créa
tie van den rol van den ex-gezagvoer
der door Sir Guy Standing. Tooneelspel
van een groot acteur, een volkomen
juiste tvpeering van het zielige en het
grootschc in deze figuur, die daardoor
de film draagt en er een stempel van
adeldom op drukt.
Voor de pauze gaaf „Boccaccio", een
film met o.a. Willy Fritsch en Paul
Kemp. De film speelt in den tijd, dat
men liever galante verhalen las dan po
litieke brochures, zooals thans. Er zijn
vele Boccaccio's in deze film de ech-
lo zou liet vermoedelijk maar een tam
geschiedenis je gevonden hebben. Ze
rollen na de verwarringen allemaal
braaf weer in het eigen hokje bij het
eigen vrouwtje terug. De verfilmers
hielden zich wrat erg nauwkeurig aan
de operette vast, ze boekten wel eens
een aardig moment, maar naast Am-
phvtrion, dat ook al als voorbeeld
diende, werd het toch maar een flauwe
afschaduwing, zoodaf het lijkt of het
geval met weinig overtuiging verfilmd
werd.
Sccne uit de film „Zijn laat*
ste commando"
Achter den lilel „Berkeley Square"
zal men moeilijk lic-t mysterieuze
thema zoeken, dat het verloop van de
handeling brengt. In zooverre myste
rieus. wanneer men het gegeven als
geheel beschouwt; in details daarente
gen gaat deze oppervlakkige impressie
over in ccn zich bewust worden van
verklaarbaarheid, waardoor deze film
in hoogc mate boeit en bewondering
wekt.
Peter Standish woont in het oude
huis aan Berkeley Square, waar z.ijn
voorvaderen vele geslachten voor hem
hebben gewoond. In een van de kamers
hangt het door Reynolds geschilderde
portret van een vroegeren Peter Stan
dish, dat sprekend op hem gelijkt.
Wanneer hij in oude dagboeken bla
dert en zich daarin verdiept, over
schrijdt hij den drempel van den tijd,
om in vervlogen jaren van de 18e eeuw
te gaan leven. Slechts gedeeltelijk
„echt" is dit leven in het verleden,
doordat zijn geest telkens verleden en
lieden verwart. Men vreest den man,
die dingen vertelt, die hij onmogelijk
weten kan en over dc toekomst spreekt,
alsof deze gebeurd is; ook de vrouw,
niet wie hij volgens het dagboek trou
wen moet, schuwt hem. In plaats van
liefde voor haar, vat hij liefde op voor
Helen, de zuster van Kaïc, waardoor hij
over de grens van het historisch gebeu
ren geduwd wordt, in een tijd zonder
verleden cn zonder toekomst, in „den
tijd van God". Eenmaal weer in het
reèelc leven teruggekeerd, leest hij in
liet dagboek den dood van de door
hem aangebeden vrouw in liet bijzijn van
zijn verloofde Marjoric. Tusschen haar
en Peter Standish zal altijd de deur van
Berkeley Square voorlaan gesloten blij
ven; Peter trekt zich terug in de
imaginaire liefde voor een vrouw, die
reeds meer dan een eeuw geleden ge
storven is
De regisseur Frank Lloyd zag zich
voor dc moeilijke taak geplaatst de
overgang \an Peter naar hei verleden
in beeld te brengen. Dat deze dialoog-
sccne met Marjorie iets gedwongen is,
valt moeilijk tc ontkennen. Het is de
eenige aanmerking, die wij op dit
prachtige cn origincelc filmwerk ma
ken kunnen. Het boeit, zonder dat het
merkwaardige thema verder ook maar
ecnigszins zich aan ons tracht op te
dringen. Niet alleen heeft men waar
deering voor zie regie, bovenal ook
treft het fijne camerawerk, dat op het
meest critiekc punt met meesterhand
gehanteerd wordt en de suggestieve
muzikale illustratie. En dan is er het
spel van Leslie Howard, filmspel naar
het woord, maar tooneel in wezen. Tiet
gaat op in dit karakteristiek milieu,
liet doet de toeschouwer meeleven.
Een film, die een bezoek aan Amé
citia deze dagen overwaard U.
