Met H. Ms. „O 16" over den
Atlantischen Oceaan
ONVERWACHT BEZOEK VAN
PRINS BERNHARD
SINT NICOLAAS
PER TREIN
ONDERHOUD MET
Prof. Vening Meinesz
HOTEL „DE WITTE" WIST
VAN NIETS!
Groote wetenschappelijke
verwachtingen
HONDERD JAAR
ZONDAGSCHOOL-
ONDERWIJS
AMBACHTSCHOOL
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1936
Ook ditmaal zal het weten*
schappelijk onderzoek
tweeledig zijn
profielen, tijdens de rei6 met de
O. XIII reeds waargenomen, zullen
verkregen worden.
STADSNIEUWS
Onze stadgenoot, Prof. dr. F. A.
Vening Meinesz, met wien wij een
onderhoud hadden over zijn voor
genomen reis in Januari over den
Oceaan.
sapeake Bay, Hamilton (Bermuda's), en
Lissabon.
Op onze vraag, of van dezen tocht
wederom een film gemaakt zal wor
den, kon prof. Vening Meinesz niet
bevestigend antwoorden. Er wordt
wel over gesproken.
Voorbereidingen
Of de voorbereidingen voor dezen
nieuwen tocht groot of klein zijn?
Men mag gerust zeggen, dat er spra
ke is van het eerste. In de eerste plaats
weet prof. Vening Meinesz pas kort, dat
de reis doorgaat. Het toestel voor het
onderzoek moet verder grondig nage
gaan worden op juistheid. Hiertoe wor
den voorbereidende waarnemingen ge
troffen aan het instituut te De Bilt.
Ook heeft hij te voorkomen, dat zich
stagnatie voordoet in het les geven aan
de universiteit, waartoe hij tijdelijk het
aantal lesuren verdubbeld heeft.
Neen, deze korte spanne tijcis. die nog
scheidt van de reis, zal goed gebruikt
dienen te worden voor de voorbereiding.
Tenslotte hebben wij nog gevraagd of
er veel gedoken zal worden; tijdens den
tocht met de K XVIII gebeurde dat 23
keer!
Welnu, ook ditmaal zal er veel gedo
ken worden. Eenmaal onder water,
vaart het schip rustiger en is het stam
pen en slingeren niet zoo sterk als aan
de oppervlakte, waardoor de nauwkeu
righeid van de waarnemingen toe
neemt. Wèl brengt hot vele duiken
extra moeite voor officieren cn beman
ning met zich, maar evenals vroeger
hoopte onze gastheer weer op de groot
medewerking van allen, die aan boord
zijn.
Bij het afscheid van dit prettig onder
houd. verzocht prof. Vening Meinesz
ons nogmaals zijn erkentelijkheid je
gens de medewerking van de marine
onder woorden te brengen, aan welk
verzoek wij hier gaarne voldoen!
De Prins toonde zich een
prettig causeur
In ons blad van gisteren hebben wij
reeds uitvoerig verslag uitgebracht over
het heuglijke feit, dat Prins Bernhard
gistermiddag als gast van den com
mandant van het veldleger, luitenant-
generaal jhr. W. Roëll, in gezelschap
van de militaire autoriteiten, die de
oefening onder Barneveld bijgewoond
hadden, het noenmaal in hotel „Dc
Witte" hier gebruikt beeft. Ilct is dan
ook niet, met hetgeen hieronder volgt,
de bedoeling in finesses het doen en
laten van den Prins tijdens dit kort
stondig verblijf in onze stad na te
gaan. Dit zou misplaatst zijn, ook al
geldt het hier een vorstelijk persoon,
die zich nu eenmaal moeilijk aan yer-
ccring van publick en pers kan onttrek
ken. Wèl willen wij stilstaan bij het
feit, dat het hooge bezoek zoo volkomen
onverwacht was. in het bijzonder voor
hotel „Dc Witte".
Te dien einde hebben w ij ons gewend
tot den heer Hastrich, die het volgende
mededeelde:
Dinsdagnacht logeerde luitenant-ge
neraal jhr. W. Roëll met zijn adjudant
in het hotel.
Den volgenden morgen omstreeks ze
ven uur, verzocht de generaal den heer
Hastrich een opgave van het menu voor
de lunch. Een kleine wijziging werd op
zijn verzoek aangebracht, maar verder
bleef het bij de opmerking, dat de gene
raal 's middags met acht personen zou
komen lunchen. De lunch behield een
zeer eenvoudig karakter. Toch, naar na
derhand zou blijken, lag hierin een aan
wijzing, dat er iets bijzonders te wach
ten was.
Tot niet geringe verbazing van hotel
houder en personeel verscheen dan ook
's middags omstreeks* half één Prins
Bernhard, die een kamer verzocht om
zich te verfrisschen! Spoedig daarna
ging het gezelschap aan tafel en liet
men zich de eenvoudige lunch goed
smaken. Dc ham, die hierbij geserveerd
werd. was van één van de wilde zwij
nen. die dc Prins eenige weken te vo
ren in de bosschen bij Apeldoorn gc
schoten had! Tijdens de lunch deed de
Prins zich kennen als een prettig cau
seur, die dc Nederlandsche taai goed
beheerscht. In de beste stemming ver
liet het gezelschap dan ook het hotel.
Bij het achteruitrijden kwam de auto
van luitenant-generaal Roëll in lichte
botsing met een invalide-wagentje. Do
Prins begaf zich daarop naar den inva
lide en informeerde belangstellend of
deze zich bezeerd had, hetgeen geluk
kig niet het geval bleek te zijn. Beiden
verheugden zich hierover, dc invalide
niet het minst, doordat hij hierdoor,
naar hij later zeide, een mooie gelegen
heid had een oogenblik kennis te ma
ken met Prins Bernhard! Zooiets over
komt nu eenmaal niet iedereen.
De heer Hastrich deelde ons tenslotte
nog mede, dat langen tijd geleden do
Prins in gezelschap van luitenant-ge
neraal Roëll reeds in zijn hotel is ge
weest, maar toen wist niemand nog,
dat dit Prins Bernhard was en ook niet,
lat Z.D.II. eens Prins der Nederlanden
zou worden
Prof. Dr. F. A. Vening Meinesz zal van Januari tot Maart 1937 een nieuwe wetenschappelijke reis op den
Atlantischen Oceaan gaan maken met de nieuwe onderzeeboot „O. 16" van de Nederlandsche marine. We
zien hier de „0.16" bij het te water laten van de werf der Kon. Maatschappij „De Schelde" te Vlissingcn in
het begin van dit jaar.
De tocht naar het Leusder?
kwartier
Nu de ervaring geleerd heeft, dat
Sinterklaas een groot vriend is van den
Middenstand, is het geen wonder, dat
meerdere zakenlieden hun best doen,
hem als voorname gast te ontvangen.
Zoo was gistermiddag het Stationsplein
geheel veroverd door honderden kijk-
lustigen, groot en klein, die er getui
gen van wilden zijn, dat dc goede Sint
per trein aankwam.
Kwart over twee verscheen de steeds
jeugdig blijvende grijsaard in de vesti
bule van het spoorwegstation, met.
Zwarte Piet en een page. waar de gas
ten ontvangen werden door den heer
H. Snabel, directeur eigenaar van Onze
Woning aan den Lcusdcrweg. Een rij
tuig met zes paarden bespannen, stond
gereed en nadat de fotograaf zijn werk
had gedaan, stapte Sinterklaas met zijn
personeel in. De muziek, die het begin
van den stoet vormde, speelde het nu
gevarieerde: Zie ginds komt dc spoor
trein uit Spanje weer aan en toen be
gon de optocht naar den Leusderwcg.
Ër was zeer veel belangstelling voor
en do groote schare van kinderen, die
meeliepen, waren Zwarte Piet dank
baar, dat hij zoo mild strooide. Do roe
deed slechts dienst als dreigement.
Voor en zelfs in den winkel van don
heer Snabel was ook veel belangstel
ling en die zal daar voorloopig wel
blijven, want Sinterklaas blijft, nog ver
scheidene dagen, 'i Ts de eerste koer,
dat liii zoolang in het Leusdcrkwartier
vertoeft. Dat. is dus een buitenkansje
voor groot en klein. Laten we hopen
ook voor Onze Woning!
121/* JAAR HUISHOUDSTER
Vandaag herdenkt mej. A. E. J. Kou
mans den dag, waarop zij voor twaalf
en een half jaar als huishoudster in
dienst getreden is bij mr. H. Tydeman
alhier.
Van wegc het departement Amers
foort der Maatschappij tot Nut van het
Algemeen is haar deswege een medaille p;
uitgereikt. ai
zi
BURGERLIJKE STAND 6'
25 November 12
GEHUWD: Hendrik van de Beek en w
Aleida Veenendaal.
TN verband met het feit, dat
■•■prof. dr. F. A. Vening Meinesz
tde kruistocht van H. Ms. O. 16 van
11 Januari tot 20 Maart op den
Atlantischen Oceaan zal mede?
maken voor het doen van diep?
zee?onderzoekingen, hebben wij
ons tot onzen stadgenoot gewend
met het verzoek iets over de
^voorgenomen reis te vertellen.
Prof. Vening Meinesz was gaarne be
reid hieraan te voldoen en zoo gebeur
de het. dat wij gistermiddag, gebogen
over een groot gedeelte van de wereld
kaart, door onzen gastheer over den
Atlantischen Oceaan gevoerd werden.
Het behoefde geen vraaggesprek te
worden, prof. Vening Meinesz stak
meteen van wal cn vertelde in groote
lijnen, hetgeen de reis beoogt, welk
relaas wij hier laten volgen.
Prof. Vening Meinesz
Den Oceaan over
DE gekleurde lijn op de kaart voert
ons verder over den Atlantischen
Oceaan cn juist bijzondere vor
mingen van den diepzeebodem worden
opgezocht.
Aan weerszijden van den Middel-
atlantischen rug vindt men zeer diepe
hekkens (6500 Meter), met regelmatiger
bodem en hooge banken, die tot 1500 M.
onder de oppervlakte omhoogrijzen, die
een prachtig gebied vormen voor on
derzoek en zich aan weerszijden tot de
continentsranden uitstrekken. Voor on
derzoek leent zich ook bijzonder de Ber
muda, waar de boot Hamilton aandoet.
Waarschijnlijk is dit eiland een groote
vulkaan, die aan de oppervlakte bedekt
is met koraal-bouw door koraaldieren.
Wat betreft het inzicht in de
aardkorst, beoogt de reis o.m. dus
de kwestie of men te weten kan ko
men of de Middelatlantische rug
een korstplooiingsgebied is of wel
zuiver alleen vulkanisch gebied.
Tweeledig wetenschappelijk
onderzoek
UIT -talrijke metingen is komen
vast te staan, dat zich in den
Atlantischen Oceaan een rug be
vindt, die parallel loopt aan dc oevers
van Afrika en Zuid Amerika en van
waar vermoedelijk deze twee continen
ten uiteengescho\cn zijn; deze weg kan
dus een konstplooiïngsgebied zijn zoo
als de Andes en Himalaya gebergten.
Genoemde bodemverheffing vertoont
een onrustig relief, bergen en dalen
wisselen elkaar af, waardoor de in
druk gewekt wordt, dat men hier te
doen heeft met een vulkanisch land
schap; veelal treft men dan ook op
dien rug vulkanische eilanden aan.
De Azoren nu hebben een twee
voudige strekkingsrichting, één in
de lengte van, cn één dwars op dien
rug. In beide richtingen van deze
belangrijke eilandengroep zullen
de onderzoekingen geleid worden.
Te verwachten is, dat hierdoor zeer
waardevolle aanvullingen, van de
vertelt
De voorgenomen reis met H. Ms. O.
16, eigenlijk een vervolg op vier vroege
re tochten, die, evenals nu weer het
geval zal zijn, gemaakt konden worden
door de welwillende medewerking
.van de marine; immers deze past de te
.volgen reisroute zooveel mogelijk doel
matig aan voor de wetenschappelijke
proefnemingen. Achtereenvolgens had
den deze plaats* in 1923 met dc K. II.
in 1926 met de K XIII, in 1932 met de
O XIII en vorig jaar rnet zoo beroemd
geworden K. XVIII.
En nu staat de reis met de
„O. 16" op het programma, die door
een prettige samenloop van om
standigheden plaats vindt onder
commando van den luitenant ter
zee le kl. C. J. W. van W aning,
die reeds* als officier in 1923 de
tocht met de K. II medemaakte!
Prof. Vening Meinesz stelt zich voor,
iiat deze reis een „shake down
cruise", waarbij onder moeilijke om
standigheden de doeltreffendheid van
alle inrichtingen op de boot, beproefd
worden hem wetenschappelijk zeer
veel zal opleveren. Immers, de Oceaan,
die reeds bij vorige tochten weten
schappelijk onderzocht werd op zwaar
tekracht- en dieptemetingen, zal nu heen
en terug overgestoken worden, waar
door het mogelijk is op grond van oude
ervaringen, eindconclusies te trekken.
In hoofdzaak zullen zwaartekracht-
metingen verricht worden bij de
Azoren en wel om de volgende redenen.
Het wetenschappelijk onderzoek aan
boord van de O. 16 zal wederom twee
ledig zijn, nl. nauwkeurige bepalingen
van de zwaartekracht en loodingen ter
bepaling van de zeediepte. In het eerste
geval onderzoekt prof. Vening Meinesz
de al of niet regelmatigheid van de
aardkorst, in het tweede geval den ge-
detailleerden vorm van de verschillen
de gebieden.
Dit laatste is mogelijk met behulp
van een echo-loodmgstoestel van de
marine. Een geluidstoon wordt uitge
zonden door middel van een clectrisch
in trilling gebrachte trilplaat onder in
het schip cn na eenigen tijd komt de
echo van den zeebodem terug. Men
weet dozen tijdsduur en daar men de
snelheid van het geluid in zeewater
kent, is dc afgelegde weg, die gelijk is
aan dc dubbele zeediepte, te berekenen.
Zoo wordt de diepte in enkele seconden
gevonden.
NAAR men weet, duurt de reis van
11 Januari tot 20 Maart, Tijdens
dc route, die aanvangt te Den Hel
der, zullen de volgende havens aan-
geloopcn worden: Ilorta (Azoren), Olie-
Rond de Azoren
Prins Bernhard te midden van de militaire autoriteiten tijdens de oefeningen te Barneveld
Een herdenkingsbijeenkomst
in De Nieuwe Kerk, waar
Ds. E. van Meer het
woord voerde
Uitgaande van de Nod. Ilerv, Ker-
keraadscommissxe voor het Jeugd
werk. werd gisteravond in de Nieu
we kerk aan den Leusderwcg een
herdenkingsbijeenkomst gehouden,
ter gelegenheid van het 100-jarig
bestaan van den Zondagschoolarbeid
in Nederland en het 70-jarig be
staan van de Ned. Zondagschool-
Vereeniging.
Ds. M. G. G e r r i t s c n, Ncd. I-Ierv.
redikant alhier, ving de bijeenkomst
an niet gemeenschappelijk te laten
ngen Ps. 105 1 en 5, waarna hij voor
ing in gebed.
Voorgelezen werden verzen uit Matth.
I. 19 en 21.
Spreker memoreerde in zijn openings
oord het belangrijke feit van deze bij
enkomst cn wees er op, dat Amers
foort met 8- a 900 ZondagschooJkinde-
ren niet mocht achterblijven.
Menigeen denkt misschien, aldus ds.
Gerritsen, dat het Zondagschooltjespe-
lcn kinderwerk is, en velen ntë'ênen
dat bei Zondagschool werk uit den tijd
is, gezien het jeugdwerk in al zijn ver
takkingen. Spreker betoogde echter, dat
de Zondagschool hier burgerrecht heeft
verkregen, en in aanmerking nemende
de groote belangstelling, is er van op
heffing geen sprake.
De kinderen kunnen veelal niet naai
de kerk omdat zij de prcckcn niet be
grijpen en dus geen stichting ontvan
gen. Waar moeten zij dan heen? „Laat
de kinderen tot Mij komen" sprak Jezus
tot Zijn discipelen, dit woord geldt ook
nog voor onzen tijd.
Hierna zong een koortje uit de Zori-
dagschoolkindercn eenige verzen uit:
„Het Zondagslied".
Ds. E. van Meer, Ncd. Herv. predi
kant ie Utrecht, sprak vervolgens het
eerste deel uit van zijn
Ds. Van Meer ving aan met te wijzen
op het ontstaan der eerste Zondag
school door dr. Capadose, een genees
heer uit Den Haag, die hiermede in
1836 begon. De juiste datum is willekeu
rig genomen, evenals dat met de kerk
hervorming het geval is. Een verdere
terugblik in dc historie liet zien dat
in 1780 een godsdienstonderwijzer. Ro
bert Raix. dit werk in Londen begon.
Dit werd dermate gezegend, dat al
spoedig een verconiging ontstond, cn
bij het overlijden van Robert Raix wa
ren er reeds 300.000 kinderen in Londen
die dc Zondagscholen bezochten.
Het werk van Capadose is ontsproten
uit de Revcil-beweging van die dagen,
en is daardoor zoo gezegend geworden.
Een 30-lal jaren deed zoo een ieder
wat reclit was in zijn oogen. Toen
kwam de Ned. Zondagschool Vereeni-
ging cn nu ging het werk in meer ge
ordende banen.
Bij den aanvang van het bestaan der
N. Z. V. waren er naar schal ting 250
scholen inct 25000 kinderen. Deze cij
fers waren in 1880: ruim 1000 scholen
met 100 000 kinderen. Momenteel kun
nen getallen worden genoemd als volgt:
10.000 onderwijzers en onderwijzeressen
met ongeveer 250.000 kinderen.
Op de laatste conferentie te Oslo wa
ren 3000 onderwijzers en onderwijzeres
sen bijeen en vertegenwoordigden daar
50 landen met 32 millioen Zondag-
schoolkinderen. Spreker betoogde voorts
boe, meer nog dan de vertelling, het
lieid op de Z. S. zijn Evangelische waar
de in het geheele leven behoudt. Ook
de Kerstboekjes, met schrijvers als: W.
G. v. d. Hulst, Anne de Vries cn mevr.
NorelStraatsma, worden bewaard als
dierbare jeugdherinneringen.
Het koortje zong ter afwisseling: „Dc
Juichende Kinderschaar".
Ds. van Meer sprak hierna het twee
de deel van zijn rede uit. dat een blik
vooruit wil zijn. Wij weten niet, aldus
spreker, hoe, bij de huidige ontwikke
ling van het wereldgebeuren, het werk
van de Z. S. zal worden. Zeer zeker zal
er gestreden moeten worden voor Zon
dagsheiliging. De Zondag moet weer
worden: de Parel van de week. een dag
van heilige rust. Spreker stond stil bij
het moderne heidendom, dat wellicht
nog erger is dan in de dagen van Capa-
Druk bezochte ledeqvergade?
ring in het schoolgebouw
Dc Vereeniging ter bevordering van
liet Nijverheidsonderwijs alhier hield
gisteravond in het schoolgebouw een
druk bezochte ledenvergadering. De
voorzitter, dr. J oh. II. Scheurer,
herdacht in zijn openingswoord de na
gedachtenis van hel pas overleden be
stuurslid, den heer II. v. d. Knoop. Spr.
wees op dc groote verdiensten van den
heer v. d. Knoop als bestuurslid en
stelde hem als belangstellend bestuurs
lid tot voorbeeld van allen, die in con
tact staan met dc school. De vergade
ring hoorde deze woorden staande aan.
De notulen werden gelezen en onder
dankzegging onveranderd goedgekeurd.
De herziening van het huishoudelijk
heglement kwam daarna aan de orde.
Dc behandeling verliep vlot. Enkele
wijzigingen van ondergeschikten aard
werden aangebracht. Een poging van
den Amersfoortschcn Bestuurdersbond
om aangesloten organisaties het recht
tc geven een aantal stemmen uit te
brengen in verhouding tot hun leden-
lal. mislukte op grond van een statu-
aire bepaling, waarin aan alle leden
dus ook aan organisaties gelijke
rechten worden toegekend. Ten aan
zien van eventueele personeelsvergade
ringen werd art. 30 van het oude regle
ment van kracht verklaard, totdat de
instructie voor directeur en personeel
opnieuw wordt vastgesteld.
In het bestuur werd ter voorziening
in de vacature-v. d. Knoop gekozen de
heer ir. J. G. Bijdcndijk met 24 stem
men. Op den heer G. A. v. Mee helen
waren uitgebracht 10 stemmen, op den
lieer De Meulder 2 en op den heer Lin-
clenliovius 1 stem.
Van dc rondvraag werd geen gebruik
gemaakt.
dose. Thans eischen vermaak van aller
hande soort: bioscoop, radio, sport etc.
dc jeugd voor zich op, en de verwilde
ring in \ele gezinnen is schrikbarend.
Vele kinderen missen thuis de sfeer
die noodig is om het werk der Z. S. le
doen gedijen.
Met moed en vertrouwen, aldus ds.
an Meer, gaan wij de tweede eeuw in,
omdat wij God achter ons weten.
Met eenige uitspraken van den be
kenden Japanschen theoloog Kagawa
inzake liet Zondagschoolwerk, eii na
niet klem aangedrongen te hebben op
een hoog houden van de. fakkel des
Woords, zooals de Olympische jeugd
dat doet met het vuur van d\?n Olym
pus. beeindigde spreker zijn boeiende
rede.
De kinderen zongpn hierna een Zen-
dingslied. waarna ds. Van Meer eindig
de met dankgebed.
Tot slot wérd nog gemeenschappelijk
gezongen Gezang 96.
