oridagsbla DAGBLAD CQ/TvCTICn Aniersfoorisch Dagblad Over boeken en schrijvers Uit de dagen der zeerooverij Ford de grootste Industrieel Zeevarend fonds De toovenaar van Detroit DROGISTERIJ „DE GAPER" fó a piiiiiniiniiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiniiiiw^T^^^p.ii^tï^K3B»5j:gj'iirffiiii|iiii|||l|||g GIJ ZIJT GEEN f „AMERSFOORTER" ZONDER HET „AMERSFOORTSCH DAGBLAD" iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiUmi(.niinmniiiiiiiiiniiiii>iiiiDiiiiiniiiinniiiiiiiiiiiiiiiiii!- Va Ti ]iei ïrlSIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHg INSTITUT COSr.IETIQUL iJ Buvslaar 12 - Tel. 1607 - Gcdipl Sper Vermageringspreparaten verzorging van do han den vcrwljdoring van over tollig haar - gezichts- maskors vitamine en hormooncrêmes-propara- ten tegen puistjes en on zuivere huid. Op aanvrage zenden wij prijscourant. r. iJ. H. v. d HOOC huidarts. Den Haa? Het Eeuwleest van „De Gids" HET tijdschrift „De Gids", dat op 1 December zijn eeuwfeest viert, plaatst ons voor eene vergelijking tusschen liet beeld dor literatuur, in den loop der negentiende eeuw. en bet beeld der literatuur, zooals zich dat thans aan ons vertoont. Is er in de dagen, die schallen van het Leiderschap, leiding in onze literatuur, zooals er leiding kwam in dc dagen van Potgieter, Bak huizen van den Brink, en later in de dagen van Kloos en Van Dcyssel, wier letterkundige reactie door de ontwikke lingsgeschiedenis van den ouden Gids werd bepaald? In en om tijdschriften als „de Gids", „De Nieuwe Gids", later „de Stem", „Forum", werd de letterkun de getoetst aan een Idee, er waren „rich tingen", die elkander verdrongen, doch die heur spoor achterlieten in dc ge schiedenis der literatuur. Tegenwoordig dig wemelt alles dooreen, tegenwoordig vallen alle letterkundige begrenzingen en onderscheidingen in dc waardeering van het lozend publiek. Wij beleven dc crisis, niet van bepaalde geestelijke ver schijnselen, maar van het leven zelf. Wie deze dingen overweegt gaat het Tijdschrift, in zoover het niet aan de eischen eener praktische actualiteit vol doet, zien als een eerwaardig Monu ment der Traditie, maar dat ietwat vreemd gaat aandoen in een periode, welke zich minder richt naar bezinning, formuleering, bcgrips-evolutie dan wel naar wil, daad, instinct. Het verschil tusschen een Vader van vijftig en een Zoon van twintig jaren was, anno 1005, dat de zoon andere opvattingen had dan de Vader, maar ze hadden beide opvattingen. liet verschil tusschen den vijftigjarigen vader en den twintigjari gen zoon is thans: dat de Vader opvat tingen heeft, en de zoon alleen wil han delen. Dit is natuurlijk generalis.eer.end bedoeld, er zijn uitzonderingen. Maar hetgeen wij bij dit Gids-jubileum vóór alles beseffen, is het veranderd schema van sociaal en geestelijk leven. Het Jubileum wordt er te belangrijker 'door. Wij zijn thans in staat, afgeschei den van voor-oordeel en de waarde van dit cultuur monument tc schatten, en... als er een weg beslaat om de onder scheiding terug tc vinden tusschen de door de algemeene nivelleering platgc- wreven menigvuldigheid van cultuur beschouwingen, dan is het deze, dat wij ons over de geschiedenis onzer cultuur bezinnen. De Gids is, zooals men weet, ontstaan als een reactie op dc „Vaderlandschc Letteroefeningen". Antoon van Duinkerken, van wiens Gids-artikel, waarin de letterkundige ge schiedenis van het tijdschrift zal worden behandeld, wij een voorproef hebben ge noten, merkt op, dat deze „Vaderland- sche Letteroefeningen", met den verve lenden Yntcma, ontstaan waren uit de dichtgenootschappen, die de poëzie be schouwden als een tijdverdrijf voor welgestelde dokters en notarissen, maar eigenlijk nooit leesbaar zijn geweest. Hef „gestyleerde kletsen, dat onze land- genooten nooit heclemaal afleerden, vond op kansels een voorbeeld, en in de recencies een toepassing, die eerbied afdwong, door de quasi-plechtigheid, waarmee ze natuurlijk waren." De kritiek van Bakhuizen in „De Gids" was terstond geheel anders. Zij werd een prikkelende kracht, wier wer king veel verder strekte, dan tot de „be oefening der fraaie letteren". Hij was de eerste kritikus, die ccn letterkundig werkstuk beschouwde in het verhand der ge heel g literatuur, en die in zijn studie over Vondel niet Roskam en Rom melpot een voorbeeld schiep van de Gids-kritiek tot 1865. Naast Bakhuizen teekenen Potgieter en Huet zich af als figuren van onbe twistbaar grooter formaat. Van Duin kerken ziet Potgieter ingemetseld in de dufheid van zijn tijd, hij ziet hem zich forcceren tot kunstmatige manmoedig- hcid, hij ziet hem als strijder voor de herleving van 's lands verleden, maar te zeer beschermd door zijn humeri ijk fatsoen, en hij verwijt hem dat hij zijn haat verwerkt heeft in allerhande aan- gekleede stijlfiguren, als den roman ti- selien verlanger naar een klassieke Hol landsche literatuur. die echter uit bleef. Hij ziet in Potgieter de bëzielen- - de gedachte van Bakhuizen tot een paedagogische gematigd. Fn tegenover Potgieter niet zijn ka rakter en resoluten stijl verschijnt dan Huet. die over niecr rekkelijkheid be schikt en meer traditie, Huet wien. blij kens zijn nationale vertooeen de droom eener nationale grootheid niet vreemd was, maar die zich over de kleinheid van eigen volk herhaaldelijk ergerde. Huet is maar korten tijd lid van de Gids-redactie geweest, maar hij is, liet bekende incident van 1865 noodzaakte hem tot aftreden niettemin de figuur, die de tynocrende geestesgesteldheid waarnaar ..De Gids" zich heeft ontwik keld. de „humanistische" liet duidelijkst vertegenwoordigt. De latere periode van „De Gids" is vooral beheerscht geworden door de langzame en objectiveerende erkenning van het geslacht van '80 en wat daar na kwam. Met is het tijdperk, waarin Mr. J. N'. van Hall de boedelbeheerder is geweest. De Gids-redactie heeft hij het aftreden van Van Ilall de overwin ning van den Nieuwen Gids moeten er kennen. Men schreef: „De herleving on zer letteren, heuglijk blijk van de ge zondheid van ons volk, is niet door de Gids erkend". Maar wij vragen ons af. anno 1936 nu zoowel dc Gids-cultuur. als de renaissance van den Nieuwen Gids. cultuur-historische motieven zijn geworden, waarover wij niet dezelfde objectiviteit kunnen oordcelen. kón de Gids dat doen. Verdraagt zich het constructief stijlbegrip van de Gids cultuur met het impressionistisch stijl begrip van de Tachtigers, met het ex pressionistische stijlbegrip van thans? Niettemin heeft de Gids in zijn laat ste periode een evolutioneereiide ten denz toegevoegd aan haar stevig gefun deerde traditie. Van Hall, die. den zin der beweging van '80 nooit geheel heeft verstaan, onende niettemin "den weg voor de krachten van een zich ontwik kelend heden. Het opnemen van .Tohan de Meester indertijd, in de „Gids-re dactie, is een feit geweest van princi pieel e heteekenis. De kritieken van Schaften en F.mants. later van Foster. Van Eyk, Roland Holst en Marsman hebben de volkomen aanpassing aan de nieuwste literaire verschijnselen moge lijk gemaakt. In dc beperkte ruimte, die een cou rant toestaat, kon slechts een uiterst summier overzicht gegeven worden van ontstaan, ontwikkeling en heteekenis van de Gids, en wij moesten ons beper ken tot de letterkundige afdeeling, of schoon de Gids ten aanzien van het po litieke en sociale leven van ons vader land een bijna nog erootor heteekenis gehad heeft, en... heeft, dan ten opzich te van de literatuur. Dc Gids geeft, ons de cultuur te aan schouwen van het liberalisme. Potgie ters Rijksmuseum, ITuet's Land van Rembrandt, de geschriften van Quack, van Allard Pierson, behooren evenzeer tot het liberalisme, als de staatkundige arbeid van Thorbecke, of de sociale ar beid van Goeman Borgesius. Persoonlijk betreuren wij het niet. dat de Gids zich in de glansperiode, die hem zijn tradi- tioncele heteekenis heeft gegeven, altijd zelfs in Hiret's bedachtzaam gecon- strueerden stiil gehouden heeft bij de oud-Nederlandsche bedachtzaamheid, en niet is lostrehroken in een hartstocht, als Multatuli en de Tachtigers vertoo- nen. die wel stuwend was in onze volks historie, maar niet bepalend voor ons volkskarakter. De Gids heeft de ont wikkeling der nationale cultuur moge lijk gemaakt binnen het kader eener nationale werkelijkheid. Hij heeft de grootheid van nationale herleving ge zien door de enge vensterglazen van vaderlandschc manier en vaderlandsche voorzichtigheid. Hij is, nu wij de eeuw- van zijn bestaan overzien, ondanks de stuwende en hernieuwende bedoelingen, waarmee lui werd opgericht en het def tig dilettantisme van het begin der 10e eeuw verving, tenslotte het statische Een toonbeeld van de Noorsche natuur welke Gulbranssen In zijn werken met groote suggestiviteit beschrijft. element gebleken, de vertegenwoordiger van een zin voor evenwicht, van ver standswnardeóring, van burgerlijke vor melijkheid. die dieper in hef nationale wezen geprent is dan velen vermoeden. Wij Nederland ei-s kunnen wel het groote doen. maar wij kunnen er ons nimmer in verliezen. Dat is dc nationale trage die en... het nationale behoud. Op zijn eeuwfeest blijkt de Gids door zijn „vooruitstrevend conservatisme" liet orgaan te, zijn. dat zich wederom aan past aan 'dc behoeften van den tijd. Dc Niciiwe Gids een golf, die is uitge rold. rle „Gids" een orgaan dat zijn rechtsgrond behield. Moeilijke bescherming tegen Duinkerker kapers HET is bekend, dat de Duinkerker kapers in het begin van de 17e eeuw veel schade en leed hebben berokkend aan onze Hollandsclie zee vaarders. Telkens trokken kleine flotil- les, bestaande uit. zeerooversschepen, die als oorlogsschepen waren uitgerust, er op uit, om Hollandsclie schepen te bemachtigen en menige verwoede strijd is er geleverd tusschen deze piraten en de Hollanders. Steeds scherper maatregelen moesten worden genomen tegen de Duinkerkers, die een winstgevend bedrijf vonden in zeeroof en bij nacht en ontij uitzeilden om eenzame visschers of handelssche pen die zonder gewapende hegeleiding uittrokken. V* verschalken. Van over heidswege werd voorgeschreven aan DE leider \an de grootste automo- hielenfabriek ter wereld, TIenrv Ford, werd in 1863 geboren. Hij was rle zoon van eenvoudige ouders, die niet in staat waren hem te laten stndeeren. Reeds als knaap las hij alles wat hij in handen kon krijgen en verwierf zich aldra een uitgebreide algemeene kennis, die hem in later leven van pas is gekomen. In zijn auto-biografie „Productie en Welvaart", vertelt hij hoe rle ontwik keling van dm man pas begint als hij wan school komt en dat rle ware op voeding eerst begint met liet harde le ven. Volgens zijn meening is kennis iets. dat men in zijn jonge jaren heeft opgedaan en in rle school van het le ven eerst inhoud en heteekenis krijgt. In bovengenoemd hoek zeg Ford: „wanneer een mensch met normalen aanleg is geboren, wanneer hij toege rust is met voldoende flinkheid om het gereedschap te gebruiken, dat wij letters noemen, om te leeren lezen en schrijven, is er geen enkele weten schap onder de menschen, die hij zich niet eigen kan maken." I-Ienry Ford is op en top een man van de practijk gebleken. Reeds als kleine iongen zat hij steeds te knut selen. Zoo had hij van een breinaald van ziin moeder een schroevendraaier gemaakt en ging hij hij al zijn huren rond om horloges te repareeren, waar voor hij nimmer geld aannam, tot groote verontwaardiging van zijn va der. Dit optreden typeert al den foekom- stigen automobielkoning, die nooit werd gedreven door een sterk ontwik kelden drang tot geld verdienen. Het is dan ook zijn. eerlijke overtui ging. als hij beweert: „wij beschouwen de winst als een onvermijdelijke be kroning van elk goed verricht werk. Geld is eenvoudig ccn waar, die we noodig hebben als steenkool en ijzer. Wordt geld anders beschouwd, dan zijn groote moeilijkheden niet Ie ont gaan, want geld dringt zich dan vóór diensten. En voor een zaak. die geen diensten levert, is in onze gemeen schap geen plaats." Ondanks het optreden van ziin va der, die het bespottelijk vond. dat de jongen allerlei knutselwerkjes bleef verrichten, besteedde Henrv Ford als schoolknaap al zijn vrijen tijd aan het vervaardigen van wagentjes, die zon der paarden moesten loopen. Zijn ka meraden dreven den spot met hem maar de jonge werktuigkundige zette door en wekte de bewondering op van deskundigen voor zijn technischen ar beid. Toen hij van school kwam. werd hij leerling in een machinefabriek en was vervolgens in verschillende bedrijven werkzaam als bankwerker. Hij was 3S jaar, toen hij een werk plaats Jvocht in Detroit, waarin hij een verbeterde auomohiel bouwde, die de aandacht van velen trok. Enkele za- kenmenschen begonnen vertrouwen te stellen in Henry Ford en staken geld in zijn onderneming. Zoo ontstond de Ford Motor Company. Na ecnige jaren was zijn naam ge vestigd en de kranten schreven over de bloeiende onderneming van Henry Ford, „den chauffeur van Detroit". Thans werke aan Ford's Fabrieken 75.000 arbeiders, terwijl per dag 5000 auto's worden afgeleverd. Hij is dc grootste industrieel ter wereld, wiens product door dc heele wereld is ver spreid. Van Henry Ford kan worden gezegd, dat hii het autorijden popu lair heeft gemaakt, omdat hij de auto gebracht heeft binnen het bereik van den man niet de smalle beurs. In de Amerikaanscbe pers is Ford een dezer dagen genoemd „de toove naar van Detroit". Deze benaming ty peert geheel het optreden van den auto-magnaat, die door zijn buitenge wone energie cn taaie volharding won deren heeft verricht. Als men de vraag stelt lioe het mo gelijk is, dat de Fordfabrieken alle an dere fabrieken blijven overtroffen, dan kan het antwoord alleen luiden dooi den persoon van den leider. Hii i« steeds de geniale man. die mogelijkhe den giet waar een ander ze niet ziet en die uit moeilijkheden mogelijkhe den schept Ford doet wat een ander industrieel niet doet. Tn de Ford fabrieken vinden h.v. duizenden invaliden werk tegen vol loon. Zoo vindt men er blinden, doofstommen, gebrekkigen Ford geeft ze een kans zich zelf te handhaven door loonendèn arbeid. Ford is nop verder gegaan en heeft zelfs misdadigers en dronkaards in zijn fabrieken Ie werk gesteld. Zij allen krijgen een kans om een nieuw leven te beginnen door gesta dig te arbeiden. Ford's ideaal is een practiscb ideaal maar liet is niet materialistisch. De tien millioen bezitters van een Ford auto zullen niet allen weten, wat ingewijden dagelijks ervaren, dat de stalen auto-magnaat ook is een man met een warm hart. Te midden van zijn drukke werk zaamheden. die schier eiken dag des ochtends half acht aanvangen met een bezoek aan zijn laboratorium cn eindigen des avonds na langdurige en ingewikkelde zakenconferenties. heeft zijn scholen binnen te stappen, om zich rustig tusschen de kinderen te zetten en naar hun lied te luisteren of in hun spel op te gaan. Dan is liet of de jaren van zijn schouders glijden en de zeventigjarige zakenman is de teerheid en de zacht heid zelf. G. v. R. onze koopvaaarders om voor voldoende bemanning en "bewapening te zorgen en in vele gevallen mocht men niet an ders dan in „admiraalschip" uitzeilen zoodat enkele schepen tegelijk den tocht ondernamen. Dat de Duinkerker kapers nictlegon staande deze strenge maatregelen nog succesvolle tochten ondernamen, blijkt wel uit het feit. dat in de jaren 1626 lot. 1631 niet minder dan 100 groote koopvaarders werden genomen cn ecnige honderden visschcrsvaartuigen. De Iiollandsche manschappen, die er het leven afbrachten, kwamen in de vunzige kerkers van Duinkerken terecht en konden vaak uitgewisseld worden togen gevangen genomen kapers. In enkele gevallen werden de Hollanders tegen hooge losgelden vrijgelaten Zoo wordt medegedeeld, dat de Hol landers eens een Duinkerker kaper enterden, die 21 schippers of kapiteins aan boord had. voor wier vrij licit I de zeeschuimers 13.000 losgeld hadden bedongen! 't. Spreekt vanzelf, dat op deze wijze onnoemelijke schade nan do Holland sclie scheepvaart werd toegebracht cn dat vele visschers en handelslui, wier schepen een prooi der kapers werden, straatarm werden. De maatregelen ter "bescherming van de uitvarende schepen werden zoor kostbaar cn er gingen in die dagen tel kens verzoeken uit naar do Compagnie om met hulp der Staten-Goneraal ecn flinke vloot uit te ruston om liet z.oe verkeer tégenover deze zcerooverij veilig te stellen Deze zaak werd met echt Hollandsclie breedsprakigheid in tal van conferen ties behandeld, zonder dat men tot oen afdoend resultaat kwam» Men sprak van „seriouscliik dclilircercn". maar intusschen gingen jaar op jaar talrijke schepen verloren on vielen honderden zeevaarders in handen van de zeoroo- vers. Evenmin kwam het plan lof uit voering, in 162S op last van de Stalen Genei aal ontworpen, om in tc stollen een ..Generale Compagnie van Assuran tie", die de scheepvaart moest bescher men tegen dc zcerooverij. Deze com pagnie* zou in hoofdzaak bestrijken' de vrachtvaart op Euiopeesehe wateren cn op rle kusten van Afrika en Kloin-Azië. ■Men wilde een groot kapitaal bijeen brengen door een soort hoofdei i jken omslag, om te „versceckercn alle sche pen ende coopmansciiappen uyt dese landen varende ofte daer in comende". Dit plan stuitte af op het verzet van do. Amsterdamsche kooplieden. Het aantal adviezen pro cn contra van de kooplieden 1e Haarlem. Amsterdam, Leiden c.s uitgebracht aan de Staten Generaal, de Stalen van Holland en de voor het plan geïnteresseerde stedelijke regeeringen van Amsterdam en Haar lem vormt ccn heel boekdeel. Nu algemeene maatregelen in dien geest uit bleven, ging men over tot op- richting van plaatselijke „beursen", waarbij rle „bootsgeselIen" zich aanslo ten. Indien men schade leed vanwege de zcerooverij. kreeg men uit keering uit zulk een plaatselijk fonds of ook werd vaak een losprijs daaruit betaald als men in handen der zeeroovers viel Men had dan niet alleen do Duinker kerkapers op het oog. maar ook andere zeeschuimers. Dit hliikt wel uit de oprichtingsacte van het z.g. ..Zeevarend fonds" te Graft in Noord-Holland in 1634. In deze acte. lie in liet Riiksarchief te ITaarlern wordt bewaard, leest men o.a. .dat sno verbant van ons werde genomen van de Duynkerckers, Vlaminge, Spangiaerts ofte Bascavers gedurende den tegen woordighen oorloogli tegens den Co- ninck van Spaneien ende sijn adheren ten, hij. tsij schipper, stuurman ofte bootsman gebracht in ecnige steden, landen ofte plactscn, staende onder de Tehoorsaemhoijt van den Coninck van Spaengien ende aldaar gevanckelijken cestelt wordende dat in sub-ken gevalle iirler van henluijden dewiile sij in de gevangonisso sijnde sullen hebben te verteeren voor haer costgelt S stuiivers ij der dach" Van een andere „zeevaerendo beurs" gold in 1635 de bepaling, dat de gelden zouden worden besteed ..tot lossinehe ter ghevanghenen tot Duijnkerken ofte Oostende en tof hetalinge van kostgel den der ghevnnehcne die daer in Bus caeien. Duijnkerken ofte Oostende sou den mogen comen". Tn tal van „zeevarende plaatsen" in Holland werden in de eerste helft der 17e eeuw dergelijke bsurzen of fondsen gesticht. In die dagen werden eb- meeste gel den opgevorderd voor betaling van kostgelden en losgelden van gevangen genomen Hollandsclie zeevaarders. Zoo werd h.v in de jaren 16351640 in liet bovengenoemde Graft ?r „Zeevaren.'! fonds" aan inle.ggeldcn en contributies gestort f 8450. terwijl alleen aan kost gelden in die jaren werd uifgekeerd 7857, zoodat er slechts een gering be drag overbleef voor andere doeleinden Tn vele gevallen kon men dan ook de hooge losgelden niet uit de middelen der „beurzen" betalen en riep men vaak tie overheid Ie hulp of werd kerkelijken steun gevraagd. Zoo vindt men in rle notulen van d'ju Classis Alkmaar d.d 8 Februari 166*2 het volgende besluit: ..de classis van Alcmaer hebbende gesien de bijgaande recommandatiën en certification voor en van Claes Jacohsz Kist congentreert. dat hij de repective kereken onder hapr behorende, een subsidium tot lossinge JULIANAPLEIN i naast Apotheek Haan. In voorraad: Do Indische Hygica Eczeomzalf. Absoluut nldoendo tegen eczeem- on huidaandoeningen. Prijs per pot f 1.20. EEN DER BELANGRIJKSTE HUID VERZORGINGSMIDDELEN Talrijk zijn de bewijzen, dat reeds de oude volkeren het balsemen van lichamen beoefend hebben. Niet al leen de oude schriftkundigen ver melden cn beschrijven deze cosme tische procedure, maar er zijn ook lallooze aanschouwelijke voorstellin gen, die hel bewijs leveren, dat deze kunst in grooten omvang werd bo oefend. Wij bezitten ook vele recep ten van deze antieke crcmcs, maar de hedendaagschc wetenschap heeft ons moderner recepten verschaft, die op kennis omtrent hygiëne cn schoon- hcidsverzorging berusten en die bij de toepassing hebben bewezen aan de meest strenge eischcn te voldoen. Het juiste gebruik van crème vcr- eischt een zekere kennis, die echter gemakkelijk is te leeren. Bij hel ge bruik van nacht-crème moet de juiste methode worden toegepast wil men een goed resultaat bereiken. Steeds moet de crème in een flink laagje aangebracht worden, vooral op die gc- zichtsdeelcn, die sneller neiging tot rimpels verloonen, zooals de omgev n^ van de oogen, het voorhoofd, dc mondhoeken cn dc hals. Op steviger plaatsen, zooals dc wangen en de kin, kan men met minder hoeveelheid volstaan. Het verdient aanbeveling de crème voorzichtig in te masseeren. Men maakt de vingertoppen eerst eer beetje warm, waardoor de crcme be ter in de huid dringt, vooral onder de oogen met de noodigc behoedzaam heid. Bepaalde voorschriften dienen in acht genomen te worden bii h gebruik van de dagcrême. Deze wordt slechts in een dunne, gelijkmatige laag aangebracht en uitgewreven Daarna moet een paar minuten ge wacht worden, opdat de huid ge legenheid heeft de crème te absor- becrcn. Een goede droge crème kan alleen reeds aan de tint ccn mooie matte nuance verleenen. Als dan nog poeder wordt opgebracht, moet dit terstond na hel incrémcn plaats vin den, daar dc poeder dan het beste bliift .zitten. De fijne crêmelaag verhindert het verstopt worden der poriën door hel poederen ook behoedt zij de huid tegen uitdrogen cn aaadoeningen van buiten. DIANA. van desen ellendigcn sal mogen wor den versoght." Hoe Inner de gevangenschap soms duurde, blijkt wel uit een bedrag aan kostgeld uitgegeven voor een vijftal personen uit één dorp gedurende 259 daeen! Bii bet nazien van de rekeningen, die betreffende de diverse „zeevarende beurzen" in de archieven bier en daar nog Ie vinden zijn. blijkt wel boe onze Hollanders als 't ..Zeefarenl volck" over rle pansche wereld verspreid in ban den van zeeroovers waren gevallen. De „Tutreken" en „barbnaren" «pelen bier bij nok een belangrijke rol! Men krijgt bierdoor wel een bijzon dere kijk op de groote gevaren der zee- rooverii. waaraan onze koene zeevaar ders in vroeger jaren bloot stonden. Toen de zcerooverij meer en meer tot het verleden ging behooren, bleven de „zeevarende beurzen", ook wel „buv- dels voor seevarende luvdcn" of „boots- gesellenbeursen" genaamd, hier en daar nog wel bestaan Zij deden later meer dienst als gewone ondersteuningsfond sen De oude nainen bleven vaak nog lang gehandhaafd en komen in enkele plaatsen van Noord-Holland nog voor. Zij roepen de herinneringen op aan de hulpvaardigheid cp aan den weldadig heidszin van on70 vooronders, voor wie in de dagen van nood en ellende in sterke mate gold. dat men elkanders lasten bad Ie dragen. G. van R DE IEPZIEKTE IN AMERIKA Rond New York staan 25 millioen iepen hoornen van verschillenden ouder dom en van deze zijn er in het vorige jaar een millioen drie honderd duizend gerooid: zij waren óf dood óf zeer ziek. De Grophium ulmi, de schimmel die de ziekte verwekt, beeft honderden men schen in haar dienst!

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 13