Wat de af deelingen bespraken
Behrman's „Biografie
„Noodsprong" met reserve
Ramingen lager
gesteld
Muziekvereeniging „Excelsior
jubileert
Bouw van het
WEET U, DAT DE MORRIS EIGHT EEN BENZINE
VERBRUIK HEEFT VAN 14 K.M. OP EEN LITER;
J. J. Molenaar, Stationspl. 5, Amersfoort, Tel. 1210
121/z jarig bestaan
Sportfondsenbad
Propaganda-avond
van het N.J.V.
v
VOOR AMICITIA EN
AM. KUNSTKRING
2e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1936
STADSNIEUWS
Het aantal belastbare inkomens
in onze gemeente is met
400 teruggeloopen
Voorzichtigheid geboden
ii
ENKELE andere leden meencn liet
opmaken van deze gemeentelijke
reserve te moeten beschouwen als
een „noodsprong", waartoe slechts in
bet alleruiterste mag worden overge
gaan, indien alle middelen om op an
dere wijze tot een sluitende begrooting
te geraken, zouden hebben gefaald Het
was hun eenigszins een voldoening, uit
den brief van B en W. te lezen, dat zij
thans inzien, dat onze gemeente met
120220 opcenten op de pers. belasting
s.aan den hoogen kant" is. mede mei het
Oog op de omstandigheid, dat onze ge
meente een „woongemeente" is en het
derhalve van groot belang is de vesti
ging niet af te schrikken door te hoo
gen belastingdruk. Een en ander is door
- deze leden hij de behandeling der vo
rige begrooting nadrukkelijk uefoogd en
het is te betreuren, dat B. en W. ni»t
[reeds het vorige iaar tot deze overtui
ging ziin gekomen.
Indien men voor de begrooting 10:10
de bezuiniging had toegen;><?, welke
thans voor 1037 wel mogelijk blijkt te
zijn. was bet toenmalige tekort van
ƒ22.000 overbrugd en had belastingver-
hooging, met de daaruit volgende „af
schrik voor vestiging", achterwege kun
nen blijven.
Antwoord van B. en W.
B. en W. antwoorden hierop, dat het
gebruik maken van de reserve stellig
te beschouwen is als een ..noodsprong",
waartoe zij niet hef voorstel zouden
doen. indien op andere wijze, voor zoo
ver zulks niet in strijd is met het be
lang onzer gemeente, in. het ontstane
tekort had kunnen worden voorzien. De
„voldoening" van enkele leden kunnen
zij zich echter niet verklaren, daar zii
zeker nimmer hebben beweerd, dat zij
120—220 opcenten op de pers. belasting
niet „aan den hoogen kant" zonden ach
ten, of dat zii de omstandigheid, dat
onze gemeente een „woongemeente" is
en het derhalve van groot belang is de
vestiging niet af te schrikken door te
hoogen belastingdruk, niet steeds in het
Oog hielden. Het zal ook dezen leden
wel duidelijk zijn, dat tot dezen „nood
sprong" niet kan en mag worden over
gegaan. voordat alle andere middelen
redelijkerwijs ziin uitgeput.
B. en W. herinneren er aan. dat zij
vorig jaar bij het voorstel tot dekking
van het tekort, van f22.000 schreven:
„Het komt ons niet wensehelijk voor
andere posten der hegrooting te verla
gen, omdat wij er ernstig bezwaar te
gen hebben, de posten zoo laag tc ra
men. dat daardoor ongeoorloofde ach
terstand op onderhoud of, door noodza
kelijke overschrijding van posten, een
"tekort op den dienst 1936 zou ontstaan,
zulks met de wetenschap, dat in de ko
mende jaren de moeilijkheid van dek
king van tekorten door de vermindering
van inkomsten nog grooler zal worden.
Hoe zwaar zulks ons college ook
j valt, toch zien wij thans geen an-
jf dere oplossing dan een voorstel tc
doen tot verhooging der opcenten
op de hoofdsom der pers. belasting
door versterking der bestaande pro
gressie. zoodanig, dat ten slotte op
de hoogste aanslagen het aantal op-
centen van 200 tot 220 wordt opge
voerd. Door deze belastingverhoo-
ging worden althans de kleine aan-
f slagen niet of niet veel zwaarder
i 'belast, hetgeen wél liet geval zou
ziin, indién onze gemeente overging
van de 2de naar de 3de klasse der
gemeentefondsbelasting."
Ramingen lager gesteld
Thans, nu opnieuw dekking voor een
nipt onaanzienlijk bedrag moet worden
gezocht, meenen B. en W. verschillende
ramingen lager te moeten stellen, waar
bij zij echter nadrukkelijk er op wijzen,
dat niet elke raming eener uitgaaf zon
der meer een „bezuiniging" is, evenmin
als elke hoogere raming eener ont
vangst meerdere inkomsten geeft. Er
ziin tal van posten, waarop de raming
op zich zelf geen invloed heeft. De
meer of mindere scherpte van de ra
ming heeft daar slechts tot gevolg, dat
er meer of mindere speling komt in de
uitkomst van het dienstjaar, m.a.w.
hoe scherper de raming, hoe min
der kans, dat er na afsluiting van
den dienst meevallers naar voren
komen, en hoe minder kans. dat
het dienstjaar met een voordeelig
saldo sluit. Als B. en W. thans zulke
scherpe ramingen voorstellen, is dat ook
als een „noodsprong" te beschouwen,
welke de finanrieele politie van de ge
meente niet versterkt. Staande tusschen
dezen maatregel en verhooging van be
lasting meenen zij echter, dat zij thans
dien maatregel moeten kiezen.
ITet blijft een vraag van beleid. Als
reeds voor 1936 deze weg was gekozen,
zon de maatregel niet nu nog eens kun
nen worden toegepast, doch zou de fi-
nancieele positie der gemeente nog meer
verzwakt zijn. waardoor wij dus thans
zeker en in nog sterkere mate
dan in 193(1 tot belastingverbooging zou
den moeten komen.
Dat de voorgestelde <;ehflë»>ere ramin
gen de financieele positie der gemeente
niet versterken, moeten we aanvoerden.
Het is immers uitgesloten om die po
sitie on het oude niveau te houden, nu
er telkens weer door regeeringsmaat-
reeelen grootc gaten in het gemeente
lijk budget worden geslagen.
B. en W. aanvaarden dit noodgedwon
gen, doch willen er op wijzen, dat de
mogelijkheid eener verbeterde toekomst
de aanvaarding thans gemakkelijker
maakt.
Terugloop belastbare
inkomens
In verband hiermede wordt er op ge
wezen. dat ten aanzien van 1934*35
in 1935'36 het aantal belastbare inko
mens in onze gemeente met 100 is terug
geloopen.
Zijnde:
3 inkomens van ƒ20.000,0050.000.00
17 inkomens van ƒ10.000,00 f 20000.00
15 inkomens van 6.000.0010.000.00
46 inkomens van 3.500.006 000 00
150 inkomens van 2.000.003.500.00
160 inkomens van f 800.002.000.00
Ten derde zal deze vermindering moe
ten worden toegeschreven aan de on
gunstige tijdsomstandigheden waardoor
belasting-betalers van eene hoogere ca
tegorie naar eene lagere zijn verscho
ven. maar bet is ook mogelijk, dat ver
trek van belasting betalende ingezete
nen naar elders en geringere aanwas
dezer bevolkingsgroepen ten deelo als
oorzaak moet worden aangewezen.
Gevraagd wordt daarom te willen op
geven, hoeveel belasting betalende in
woners. gesplitst in bovengenoemde ca-
tegoriën. gedurende bet tijdvak 1 Nov.
19351 Nov. 1936 Amersfoort metter
woon hebben verlaten en hoeveel per
sonen, eveneens gesplitst in bovenstaan
de catcgoriën, zich gedurende bedoeld
tijdvak in Amersfoort hebben gevestigd.
B. en W. antwoorden, dat om deze
vraag te beantwoorden, zij zouden moe
ten beschikken over alle aanslagen in
de Rijksinkomstenbelasting: deze wor
den hun echtpr niet verstrekt. De ge
gevens. die telken jare den Baad wor
den medegedeeld, worden samengesteld
uit een overzicht, dat door de Inspectie
der belastingen op verzoek wordt ver
strekt.
Dc vermindering van het aantal be
lastbare inkomens moet worden toege
schreven aan de ongunstige liidsomstan
digheden. Wanneer men den nieuw
bouw beziet en waarneemt, dat. in ver
gelijking met andere gemeenten, een be
trekkelijk gering aantal woningen leeg
staat, dan kan men constateeren, dat
er in geen geval „afschrik" voor vesti
ging in Amersfoort, bestaat. Uit Indië
bijv. vestigden zich in de jaren 1931 tot
en mef 1935 690 personen, terwijl 305
daarheen vertrokken.
Voorzichtigheid geboden
Mogen ook B. en W. cn de Regee
ring de perspectieven voor de toekomst
minder somber achten dan tot herlcn
het geval was, toch blijft bij een derge
lijke uitspraak voorzichtigheid geboden.
Uiteraard bestaat de mogelijkhcid.dat
door de waardevermindering van den
gulden, de vermogens van belastingbe
talers, in gedeprecieerde guldens in
waarde zullen stijgen cn een opleving
van het bedrijfsleven en loekomstigc
grootere dividenden wellicht de inko
mens zullen vergrooten, hetgeen van
gunstigen invloed op de belastingen zou
zijn. Ook is het mogelijk, dat een la
gere rente-standaard een verdere con
versie van leeningen zou mogelijk ma
ken Daartegenover staat echter, dat
zeer zeker verschillende goederen, die
door de gemeente uit het buitenland
moeten worden betrokken, in prijs zul
len stijgen. Gedacht wordt bijv. aan de
gasfabriek, die jaarlijks ca. 16.000 ton
steenkolen bijna uitsluitend uit bet
buitenland betrekt. Eveneens is prijs
stijging tc verwachten van die goede
ren. waarvan dc grondstoffen van lnii-
tenlandschcn oorsprong ziin. Met een
cn ander rekening houdende, dient het
standpunt van B. en W. hij deze be-
groöting lo ziin, te blijven hopen, dat
de komende jaren verbetering zullen
brengen, er echter mode .rekeninghou
dende", dat de mogelijkheid bestaat,
dat het voorloonig nog van jaar tot
jaar slechter zal worden.
Ware deze maatstaf aangelegd in de
jaren 1930'36 en war© in die iaren
in meerdere mate de tering naar de ne
ring gezet, zoo zou het thans niet noo
dig zijn geweest over te gaan tot bet
voorstel om de gemeentelijke reserves
aan te spreken. De bier aan bet woord
zijnde leden meenen bun oordeel om
trent de noodzakelijkheid om het te
kort van f95.826 uit de reserves op te
nemen, vooralsnog te moeten opschor
ten. totdat ook in de Raadsvergaderin
gen zal ziin nagegaan, of niet op an
dere wijze voor dit bedrag of althans
voor een gedeelte daarvan dekking
kan worden gevonden.
Verzet tegen voorstel
van R. en W.
Tegen het voorstel van B. en W., om
reeds nu voor volgende jaren, omtrent
het eventueel opnemen van gelden uit
het reserve-fonds, eenige beslissing te
nemen, meenen zij zich ten sterkste tc
moeten verzetten. Mocht bet in komen
de jaren noodzakelijk blijken, om voor
dekking van bijzondere lasten, als uiter
sle maatregel, van bet reserve-fonds
gebruik te maken, dan dient dit op dat
tijdstip te worden overwogen, maar ook
niet eerder.
Een van deze leden is van oordeel,
dat uit dit voorstel van B. en \V. nu
eens duidelijk blijkt, dat zij, ook al had
den zij dc aanschrijving van de vermin
derde bijdragen eerder van het rijk ge
kregen, toch met dit voorstel gekomen
zouden zijn. Waren B. cn W. stellig van
plan om in den loop van het jaar maat
regelen te nemen om dit te verhoeden,
dan zouden zij niet nu reeds een beslis
sing uitlokken voor de volgende jaren.
Ten slotte vergeten zo zelfs bet rente
verlies van de f 95.826.te dekken.
Waaruit blijkt voorts, dat bet rijk
goedkeurt, dat we de reserve opmaken?
Spreker merkt nog on. dat wanneer de
raad niet de zekerheid beeft, dat bet
rijk accoord gaat met de thans door B.
on W. voorgestelde oplossing, de ge
meente dan groot gevaar loopt, dat de
begrooting niet wordt goedgekeurd. De
gegeven omstandighodon en de door B.
en W. gegeven voorlirhting ziin voor
spieker een reden om tegen deze op
lossing te zijn. Sterk is hii er voor B.
on W. alstiog oen paar maanden tijd ie
geven om een andere oplossing te vin
den.
BURGERLIJKE STAND
27 November
Overleden: Lubbert van Eldcrt, 26
jaar, echtgenoot van Jannetje Staal.
Gehuwd: Herman Karei Max Simon
en Elizabeth Vissers.
is voorzien van hydraulische remmen; een 4 cylinder viertact motor heeft; de
inhoud van het oliccarter der motor slechts 2 8/10 liter bedraagt; valt onder de
laagste klasse der wegenbelasting. VRAAGT DEMONSTRATIE.
Zal 19 December in „De Valk"
herdacht worden met
een revue
De muziekvereeniging .Excelsior"
•herdenkt heden den dag, dat zij voor
12V2 jaar werd opgericht ten huize
van den heer M. Willemse. Het wat*-
toentertijd meer een harmonica
club, doch dit nam niet weg, dat
de vereeniging zich al gauw in een
groote publieke belangstelling mocht
verhóügën.-
Het eerste optreden in het openbaar
geschiedde op 1 October d.a.v. voor de
Spoorwegonthoudersver. in Amsvorde.
Dan volgt het eerste concours, dat mee
gemaakt wordt. Het was een gewaagd
iels om zoo kort na de oprichting al
aan een wedstrijd mede te doen en dan
nog wel dal belangrijke concours te
Barendrecht. liet was op den Tweeden
Pinksterdag van het jaar 1925. toen de
leden van Excelsior uit Baicndrecht te
rugkwamen met een derden prijs en
dit was een zeer groot succes \oor de
jonge vereeniging, vooral als men weet,
dat nog veel oudere vereenigingen aan
dit concours deelnamen.
In Juni Komt de splitsing, waaruit
Bravo dan ontstaat. Slechts zes leden
zijn „Excelsior" trouw gebleven. Van
dien datum af ging alles weer van een
leien dakje, hetgeen men niet verwacht
had. gezien de splitsing, die de vereeni
ging voor groote moeilijkheden plaatste
In September 1927 werd er nog een
ondei afdeeling opgericht en wel een
tooneelgroep; deze groep kon zich pro
ductief maken tijdens muziekuitvoe
ringen, die door „Excelsior" gegeven
werden.
In langen tijd was er in Amersfoort
geen muziekconcours geweest en Excel
sior nam het initiatief om een groot
nationaal concours- te organiseeren, dat
twee dagen duurde. Tegelijkertijd her
dacht men het \ijfjarig bestaan. Als
blijk van erkentelijkheid voor het vele
werk, dat de heeren Morren en Dolle
man voor dit concours hadden gedaan,
werden zij benoemd tot eereleden.
In September 1933 wordt de inond-
harmonicaclub veranderd in een fan
farecorps en de naam was voortaan in
plaats van „Eerste Amersfoortsche
Mondharmonicaclub Excelsior", Muziek
vereeniging Excelsior.
Van dc behaalde prestaties in de af-
geloopen jaren moeten wij nog even
noemen den eereprijs op het interna
tionaal marechconcours te Hilversum,
eereprijs eveneens te Hilversum, twee
den prijs concert en eersten prijs
marsch te Bilthoven, eersten prijs con
cert cn tweeden eereprijs te Amersfoort
cn tenslotte te Hilversum den eersten
prijs concert en eersten prijs marsch
met lof.
Dat de vereeniging het tot een derge
lijke grootte heeft gebracht, dankt zij
in de eerste plaats aan den heer M.
Willemse
Dezer dagen werd de heer J. van
Schaik benoemd tot eerelid. Het hui
dige bestuur ziet er als volgt uit:
J Petei*s, voorzitter; E. Brouwer, se
cretaris; M. Willemse, penningmeester;
H. van dor Kieft. W. Viets, J. Lijnsvcld.
A. van der Bieren en 11. Schoonhout,
leden.
Het 12!/t-jarig bestaan zal herdacht
worden met de opvoering van een revue
in „De Valk" op Donderdag 19 Dec. a.s.
Binnen enkele weken wordt
met den bouw begonnen
Naar ons van bevoegde
zijde wordt meegedeeld, is
liet plan tot het bouwen van
een sportfondsenbad thans
definitief geworden.
Het ligt in de bedoeling om met
den bouw binnen enkele weken
een aanvang te maken. De spaar
ders zullen dezer dagen per con
vocatie worden opgeroepen voor
bijwoning van een algemeenc ver
gadering.
Mr. J. H. P. V. Haitsma Muiier
spreekt in „De Valk" over
het doel en streven
van het N.J.V.
Gisteren heeft dc afdccling Amers
foort van het Nationaal Jongeren
Verbond in „De A alk" een propa
ganda-avond voor de schooljeugd
gehouden.
Aanwezig waren kolonel Doorman,
dr. B. Keulen, rector van het Gymna
sium, dr. H. Beth, directeur van <lc
H. B. S de lieer v. Wezel, ILB. lid van
het N. J. V., kapitein Siersema, dr. F.
C. Ungcr, alsmede een deputatie van de
afdeeling Arasterdam.
De avond werd muzikaal geopend
met het lied „Het is plicht tot ied'rcn
jongen," waarna staande het eerste en
zesde couplet \an het Wilhelmus gezon
gen werden.
De voorzitter van dc plaatselijke af
dccling, de heer G. J. Traast Jr., opende
met een woord van welkom tot de aan
wezigen, waarna mr. J. H. P. V
Haitsma M u 1 i C r zijn uiteenzetting
over doel cn streven van het N.J.V. aan
ving.
Doel en Slrcven
Spreker memoreert het ontstaan van
liet N. J. V. uit den Jongerenbond. die
zich indertijd vormde uit jongelieden,
die stelling namen tegen eenzijdige ont
wapening. Uit de statuten behandelt lui
de punten: beginselverklaring en doel
van het N. J. V. Do beginselverklaring
houdt in onafhankelijkheid van cenigc
politieke ••richting cn eerbiediging van
godsdienstige overtuigingen. Het N.
V. doet alleen aan polilick in den goe
den zin des woords; de leden dragen
Oranje, zijn tegen eenzijdige ontwape
ning, maar aan partijtjes-politiek doet
men niet mede. Ook de godsdienst,
van welke richting ook, wordt geëer
biedigd.
In hoofdzaak wordt nagcstrccft dc
Ned. jongeren dc nationale gedachte bij
te brengen, dc betcekenis van bet
grondwettig gezag en grondwettelijke
instellingen voor hen in het licht tc
stellen en ben te overtuigen, dat een
voldoende sterke weermacht noodig is.
Spreker wijst er op. dat de Nat. Jon
geren geen fascisten zijn. Er wordt ech
ter geen lauwheid in nationale waarden
toegelaten, men heeft een standpunt
aangenomen, waarop men met twee ge
zonde Hollandsclic becnen sttiat en
blijft staan. Mr. Haitsma Muiier formu
leert vervolgens de nationale gedachte
euwijst in dit verband op het gedrag
van den vlieger en schrijver Viruly» c,at
zeer afkeurenswaardig was. Een laak
voor liet N. J. \r. is hier weggelegd om
dergelijke misstanden tc signaleercn.
De nationale gedachte brengt ook met
zich onverbrekelijke gebondenheid aan
de gemeenschap, in de eerste plaats wel
ons Oranjehuis. Spreker behandelt
vluchtig verschillende grondwettelijke
instellingen en dringt aan op uitbrei
ding van defensie-mogelijkheden. Ons
volk mag niet in slaap gesust worden,
wel degelijk dreigt er gevaar voor een
oorlog, alhoewel niet aangestuurd mag
worden op het scheppen van een
paniekstemming, door aan te dringen
op bewapening. Ontwapening propagce-
ren be teekent, volgens spreker, tornen
aan het overheidsgezag, dat boven ons
allen staat. Op het oogenblik is de be
wapening van ons leger onvoldoende
en hoognoodig is het vormen van per
manente garnizoensplaatsen langs de
grenzen van Nederland. Noodig is ook
dat het leger steunt op de sympathie
van het volk cn daarom moet gepro
testeerd worden tegen werkgevers, die
alleen hen, die vrij van militairen
dienst zijn, werk willen verschaffen.
•Spreker wil dienstrecht en ook, dat
iedereen de wapens kan dragpp en
niet, zooals nu, alleen groepen van lote-
lingen. Hij brengt achtereenvolgens In
dië en den Volkenbond ter sprake, en
betreurt het dat deze laatste nog vastge
koppeld is aan het hatelijke verdrag
van Versailles.
Mr. Haitsma Muiier besloot met een
opwekking tot de aanwezigen, om zich
bij het N. J. A\ aan te sluiten.
Na de pauze had een filmvertooning
plaats.
GENOOTSCHAP
NEDERLAND—FRANKRIJK
A.s. Maandag 30 November hoopt de
heer Henry Asselin, Lui van de Sociétc
des Gens de Lettres dc France, en at
taché van het Fransche gezantschap in
Den Haag voor dc afdeeling Amersfoort
van het Genootschap NederlandFrank
rijk een lezing te houden over het on
derwerp: Les arts et les Techniques dans
la Vie Moderne. Meer in bet bijzonder
zal de spreker behandelen de interna
tionale tentoonstelling, die in 1037 in
Parijs zal worden gebonden, en die aan
hetzelfde onderwerp zal zijn gewijd.
De lezing vindt plaats in dc zaal van
Sierkunst.
Men leze de advertentie in dit blad
TOONEEL
Gisteravond opgevoerd door
de Amstcrdamsche Too*
neelvereeniging in
Amicitia
HET stuk van S. N. Bchrman: Bio
grafie, dat dc NA'. Amstcrdam
sche Tooncohereeniging hier gis
teravond in Amicitia speelde, is meer
een belofte dan een vervulling. Bchr-
uiann ziet de mcnschen tragisch, lnj
kijkt dikwijls legen het leven aan,
raakt aan bet stamelen als een be
dremmeld kind, dat een probleem
moot oplossen dat zijn krachten te ho
ven gaat. Natuurlijk is het loven zulk
een probleem, bet is in al zijn uitin
gen zoo veelom val lend en zoo wonder
lijk, dat de mensch verbijsterd neerzit
bij eigen daden en eigen drijfveeren.
Maar Behrmann hoc ft ook momenten
van een scherpe luciditeit, momenten,
dal bij bet leven doorziet cn dan
schrijft bij de iiassages, die zijn stuk
belangrijk maken en waarom men er
van bondon kan. Er meer van houden
dan van stukken als van Henri Bern
stein, wiens Lc Coeur wij hier juist
zagen, die juist dien schroom mist te
genover liet leven, die zijn stof virtuoos
behcerscht, maar vvien in zqn vakman
schap dingen ontgaan, die een zoeken-
Paul Iluf cn Loudi Nijhoff in een
scène van de comcdie „Biografie".
de als Bohrman weet op te delven tus
schen veel, dat waardeloos is.
Er is in dit stuk een centrale vrou
wenfiguur. omgeven door een aantal
mannen. De vrouw. Marion Froudo
(Loudi Nvhoff) teekent Behrmann nis
vrij van maatschappelijke conventies,
nogal „bohème", oen gecompliceerde
natuur, die uiterlijk gemakkelijk lijkt,
gemakkelijk in don omgang met man
nen dan. Zii is vijf-en-dertig jaar, een
middelmatige schilderes, die naam ge
maakt hopfi in dp burgerlijke, snobhis-
tisclie Amerikaansche kringen, doordat
zij zoowel I.onin als Mussolini geschil
derd hoeft. Als schilderes komt zij in
aanraking met menschen, die wat „be-
toekonen". eon contact dat hij een
vrouw zoo vrij van vooroordoelon en
conventies als zii is, voor do buiten
wereld oen bijzondor aocont krijgt. Een
journalist, Richard Kurt, doet baar
voor eon echt Ameriknnnsoh magazine
oen aanbod, om in dat tiidschrift haar
mémoires te publioeeron Dit geeft don
schrijver de gelegenheid twfee mannen
legenover elkaar te stellen: Lennder
Nolan (Paul Huf! oen Streber, die se
nator hoont te worden en steunt on zijn-
schoonvader Orrin Kinnicott (Louis van
Gasteren), eigenaar van er-nige volks
kranten, en een jeugdliefde van Ma
rion, rlie hem hij het eerste wederzien
niet meer herkent, en do journalist
Kurt, een opstandige, die uit een per
soonlijk wraakgevoel jegens de maat
schappij wil lalen zien hoe rot deze is.
Marion voelt z.ich tot boirlen aangetrok
ken, Nolan is een herinnering, hoewel
zij scherp realiseert wat aan hem ver
groeid is, wat valsch en voos en rheto-
risch aan hem is. Nolan weet het zelf.
onbewust onrst, maar later schudt hij
alles van zich af. wat zijn 7.00 begeer
de carrière zal vormen, om met Marion
te kunnen leven. Maar Marion houdt
van Kurt, hoewel ze steeds meer be
seft, dat ook zij niet bij elkaar bohoo-
ren, dat hun karakters te verschillend
zijn. Ze zou Kurt willen vervormen en
ze zou. als haar dit gelukte, juist in
hem dooden wat baar bet meest in hem
aantrekt. De biografie, die den aan
staanden senator zou compromitteeren,
gaat in den kachel en een nieuw
hoofdstuk vangt aan.
Het stuk is helangrijk, maar oneven
wichtig, het. valt te vaak in zijn ele
menten uiteen. Het is van een bijtende
spot cn gpii striemende hekelingen iuist
dan als het doel lachen doortrokken
van oen sarcasme, dat huiveringwek
kend is, al hebben de spelers daar me
nigmaal overheen gespeeld De figuur
van Marion is goed afgestemd tegen
over Kurt in haar ontvankelijk ziin
voor torh ook het goede en mooie in
den mensch on zijn blinde haat, die
zoo psychologisch raak eindelijk een
verklaring vind in het vermoorden van
zijn vader bij een staking van mijnwer
kers.
Er valt meer van dit stuk te vertel
len, do scherpe satyre op den Streber,
op politieke toestanden in Amerika en
vooral op het provincialisme, op de
platte burgerlijkheid en domheid van
dit democratische land. maar daartoe
schiet dc ruimte te kort. Bezien wc
dus nog bet spel, dan moeten we be
ginnen met de verrassende vertolking
van Marion door Loudi Nvhoff. Een
gecompliceerde vrouwenfiguur, de
vrouw die slechts één maatstaf van
verantwoordelijkheid kent. die aan zich
zelf. Loudi Nvhoff vond alle schakoe-
ringen van deze figuur, van vroolijk-
hcid en luchthartigheid tot een inner-
liike bewogenheid, die raakt aan het
diepste 111 de ziel. liet was knap, het
was gaaf. liet was veelal prachtig.
Psychologisch waren er hoogtepun
ten in de scène met Kurt, als hij ein
delijk fle oorzaak voor ziin verbittering
opbiecht, in de bekentenis van zijn lief
de voor haar. die zoo moeilijk valt. in
haar gevoel achter de dingen, dat het
toch niet gaat met hen samen, dat hun
naturen niet samen hooren. Knap ook
liet virtuoos gespoelde laatste bedrijf,
dat in stijl door de regie van Van Dal-
sum levendig herinnerde aan dc Co-
medio van hot Geluk. Paul Storm als
Kurt speelde zijn verbittering, zijn op
standigheid, ziin verbeten strijd togen
do maatschappij forsch 011 aannemelijk.
Paul Iluf gaf een charge van don Stre
ber, die raak was, maar veelal iets te
gechargeerd, waaronder zijn monscho-
lijko kant bij den omkeer te voel schuil
ging. Anna Sablnirolles verheugde niet
een van haar in-coniische, recht uit hot
hart komende kleine tvpeeringen, van
Gasteren, la Chapello en Frits van Dijk
voltooiden, het afgestemde ensemble,
dat speelde in een goed atelier-decor
van Van Dalsum.
Bloemen voor Loudi Nvhoff, bloemen
voor Paul Storm, maar bovenal een
langdurig aangehouden applaus aan
hot slot vertolkten do dankbaarheid van
het publick voor dit superieure spel.
V.
KATHOLIEKE OPENBARE LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK
Aanwinst boeken in de
afgeloopen maand
Alders, J. C. Jongens en 6cbcikunde.
Asschcr. Pinkhof, Clara Voor een
schuit mot violen
Bond, H. E. Zó koopt cn bouwt u een
winkelzaak.
Bunge, E. M. In het schijnsel van dc
mijnlamp.
Capablancn. J. B. Schaken.
Carroll, Gladys Ila^ty E11 de aardo
draait.
Cassee. Willy Kleding voor baby's en
kleuters.
Corsari, Willy De weg naar Sculari.
Doolaard, A. den Dc groote verwil
dering.
Fabricius. J. Flipje.
Geld erdionen met hol schrijven van
pers-artikelen; door de leiders van den
cursus journalistiek.
Gulbranssen, T. De weg tot elkander.
ITalusclika, Helena, Das Liebeslied
der Frau Marquise.
Iluf, O. Weer terug naar het kind!
Iluizinga, L. De gestroomlijnde we
reld,
Lépicicr. A. Do onzichtbare wereld.
Lewis. Elisabeth Foreman Foe van
de Vangtzc-Kiang.
Marciiant, H. P. F.en staatkundige
epidemie.
Marée, P Wij knutselen.
PaiTott, Unsula. Als wij opnieuw kon
don beginnen
Ramo Ilandwerktljdschrift album b.
Reidansen III country dances.
Sabatini, B. Tbc Stalking-horse.
Schondcl, A. van Do rijke man.
Sehlichting. Tb. II. Louis Pasteur
Stccnboff, Smuiders, Albert ine Een
abdisse van Thorn.
Stjernstedt, Manka Juffrouw Liwin.
Tóth, Tihamér Het christelijk huwe
lijk.
Ugcs. J. B. „Klaar achter?"
Ven 11 aes, H. II Geld verdienen met
verkoop automaten.
Wochgelaer, G. Verbeter uw hand
schrift!
GEMEENTERAAD
De tweede aanvullingsagenda voor do
openbare vergadering van den Raad
dor gemeente Amersfoort op Dinsdag
I December luidt:
27. Voorstel van B. en W. lot het
aangaan van een overeenkomst van
ruiling met hel Bilk van perccelen
grond aan den Utrechlscheweg.
SOC.-DEM. ESPERANTISTEN
Eon plaatselijke afdee
ling opgericht
Te dezer stede is opgericht een afdee
ling van de Soc.-Dem. Arbeiders Espe
rantisten (S.E.L.N.). Het secretariaat is
gevestigd hij den heer H. Ilottinga, Ka-
millestraat 27.
FRUIT- EN GROENTEN VEILING
27 November
Druiven 2425 cl Goudieinet IS24
et.; Bellefleur 1223 ct.; Comtesse de
Paris 2526 ct.; Campagne zoet IS20
ct.: Prince Albert 1618 ct Josephine
de Malines 14IS ct.; Bramley Seedling
16—18 ct.; Sterappel 23—28 ct.; Giossen
Wildeman 1516 ct.; Borgernot 1617
ct.; Tomaten 1517 ct. Spruiten 711
ct.; Lof 45 ct.; Spinazie 1116 ct.; Ra-
pon 2122 ct.; Schorseneeren 89 ct.;
Uien 2123 ct.: Sla 10—17 ct.; Andijvie
58 ct.Knolseldery 2023 ct.; Prei 6
II ct.; Wortelen 2'l ct.; Seldery 1114
cl Peterselie 121.3 ct.: Boerenkool 8
18 ct Groene kool 631 rtBoode kool
IS—50 ct.: Gele kool 22—49 ct.
Ir. JULIUS GLUCK SPREEKT IN
DE HANDELSSCHOOL
Gistermiddag hield dc bekende inter
nationale Esperanto-leeraar Ir. J u-
1 i u s G 1 u c k oen voordracht voor dc
gezamenlijke leerlingen fier Middelbare
Handelsschool alhier ovor zijn geboorte
land, Tsjecho-Slowakije. Zijn boeiende
causerie aan de hand van een reeks
fraaie lichtbeelden, evenals enkele gra-
mofoonplaten tor beschikking gesteld
door liet gezantschap der Republiek,
word met groote aandacht gevolgd. De
in het Esperanto uitgesproken rede
werd op de gebruikelijk wijze in het Ne-
derlandsch vertaald.
EIERVEILING
26 November
Aanvopr ongeveer 21.000 stuks.
Henei«ren f 3.50— 4.00; witte eieren
4.50—5,50: bruine eieren 5.25—550;
eendeieren J 3.00.
