Middelbaar onderwijs
Timmergereedschap cadeauSpaart punten. Ramselaar
Zonderlinge geesten
Inspecteur der
gymnasia
Vier woningen
afgebrand
Al te materieel!
Jongeman in zee
verdronken
Te ver gaande opheffing
van kweekscholen?
Cadeaux „van de andere
zijde"
Radioprogramma
2e BLAD PAG. 3
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
VRIJDAG 4 DECEMBER 1936
TWEEDE KAMER
De omzetting van de drie»
jarige in de t\vee»jarige
ambachtsschool
VGRAVENHAGE, 3 December. Voort
gezet wordt de behandeling van hoofd
stuk 6 (dep. van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen) der rijksbegrooting
kVoor 1937.
Mevr. B a k k e rN o r t (vrjjz. dem.)
verklaart bij afd. 3 (Voorbereidend
Hooger en Middelb. Onderwijs), voor-
loopige pensioneering van leeraren op
60-jarigen leeftijd gewenscht to achten.
Spr. dringt er op aan, aan het insti
tuut Hommes te Hoogezand het eind-
examenrecht b te verleenen. De afd. A
van dit instituut heeft wel een derge
lijk recht. Voorts bepleit spr. meer te
gemoetkoming door subsidieering der
gymnasiumafdeeling. jegens het Lo-
rentz-lyceum te Eindhoven.
De heer K. ter Laan (soc. dem.)
vraagt subsidieering van de school voor
taal en letterkunde onder leiding van
den heer Kruisinga te 's Gravenhage.
De minister heeft verklaard, om gelde
lijke redenen geen nieuwe subsidien to
kunnen geven. Spr. wijst op het bij
zondere nut van deze instelling.
Spr. wil leeraren M. O. op 60-jarigen
leeftijd het recht geven, met pensioen
te gaan.
Spr. bepleit hetzelfde als mevr. Bak
kerNort ten behoeve van het insti
tuut—Hommes.
De heer Faber (soc. dem.) acht
thans wijziging van de indeeling der
afdeelingen der gymnasia niet ge
wenscht, zooals door anderen is aanbe
velen. Spr. acht een afzonderlijke in
spectie voor de gymnasia niet noodig,
Met cle nieuw© regeling is nog niet vol
doende ervaring opgedaan. Het op 60-
Jarigen leeftijd vervroegd pensionneeren
.van leeraren M. O. acht spr. gewenscht.
De heer Coops (Lib.) komt terug op
de klacht van prof. de Blécourt te Lei
den over het handhaven van wiskunde
in de hoogste twee klaseen in de a-af-
.deelingen der gymnasia.
Spr. acht dit onderwijs niet noodig en
Inoopt dat het onderzoek positief in deze
richting zal leiden.
Wijzend op den desbetreffenden 6trijd
ie Eindhoven, bepleit ook spr. subsi
die oririg van het^ Lorentz-lyccum te
'Eindhoven voor zijn gymnasiumafdee
ling. Spr. wil geen uitstel ad calenda©
graecas van deze reeds zoo dikwijls
hier behandelde zaak.
Spr. sluit zich aan bij hot door mevr.
Bakker—Nort en den heer ter Laan
opgemerkte over het instituut-Hommes.
De heer van D ij ken (A.R.) oor-
Öeelt de 6alarisregeling der leeraren M.
en V.H. onderwijs niet erg gelukkig.
Spr. heeft reeds eerder getwijfeld over
het doelmatige van de tegenwoordige
regeling der inspectie. Zijn er inder
daad bezwaren, dan kan spr. zich met
.weder-inslellen eener Inspectie voor de
gymnasia vereenigen.
Wat de lyceum-quaestie te Eindhoven
betreft, herinnert spr. er aan, dat het
zgn. ©Lopwetje het verleenen van nieu-
wo subsidies onmogelijk maakt. Waar
om is er nog geen samenwerking tot
stand gekomen? Wettelijk ie subsidie
voor het Lorentz-lyceum thans niet mo
gelijk. De regcering hand havo haar on
zijdig standpunt..
De heer M o 11 e r (R.K.) heeft be
zwaar tegen het betrekken \an het
lnzioht in de psychologie der rijpere
jeugd in de leerarenopleiding.
Hierbij komt het verschil in levens
beschouwing aan de orde. Spr. is tegen
opheffing der gymnasiale afdeeling van
het gem.-lyceum te Eindhoven. De
quaestie van het pensioneeren der
leeraren op 60-jarigen leeftijd heeft ver
schillende kanten. De minister plege
overleg met zijn ambtgenoot van soci
ale zaken.
Ook spr. wenscht wijziging van het
leerplan in de hoogere klassen van het
gymnasium, om de klassieke opleiding
heter tot haar recht te doen komen.
Heeft de regionale indeeling der inspec
ties een verkeerde ervaring gegeven?
Waarom komt men anders terug op
zulk een belangrijke beslissing? Men
boude de vruchtbare inwerking van de
eene school op de andere in stand.
Mevr. de V r i e sB ruins (Soc.
Dem.) heeft evenzeer bezwaar tegen
weder-instelling van een afzonderlijke
inspectie voor de gymnasia.
De heer Suring (R.K.) zegt dat het
pensioneeren van 65-jarige leeraren wel
gewenscht kan worden geacht, doch
niet steunt op de wet. De houding van
den minister ten deze jegens beduren
van bijzondere scholen acht spr. niet
juist. Het korten op de subsidieering in
de kosten der bezoldiging van deze
leeraren is in strijd met de wet,
De heer T i 1 a n u s (C.H.) heeft met
instemming 's ministers voornemen tot
het wederinstellcn eener afzonderlijke
inspectie, voor het gymnasiaal onder
wijs vernomen. Het gymnasium is nog
altijd een school met een afzonderlijk
karakter en egalisccring. Aervlakking
van het onderwijs verhoogt de volks
kracht niet.
Pensioneering van leeraren M. en
.V.H. onderwijs op 60-jarigen leeftijd
ontmoet stellig bezwaren maar er zijn
zoovele jongeren, die niet aan de beurt
komen. Spr. geeft in overweging, een
regeling te treffen.
het leerprogram der gymnasia in vol
5v ien omvang onderzocht wordt, moet
6pr er nu verder over zwijgen.
Er is geen sprake van minder aange
v. name behandeling van het instituut
Hommes. Het vraagstuk van het jus
promovendi kan spr. laten rusten, daar
andere inrichtingen dit recht eerst ver
wierven nadat ze een beduidend groo
ter aantal leerlingen kregen. De hou-
TÏ ding jegens de school voor taal- en let-
to.rkunde te 's-Gravenliage berust op
i het verschil in theoretit-che en practi
Blécourt kan spr. nu in verband met
het zooeven bedoelde onderzoek verder
laten rusten.
Spr. verdedigt tegenover den heer
Suring zijn houding in zake pensionee
ring van 65-jarige leeraren. Schoolbe
sturen zullen gaarne medewerken om,
vloeien ouderen af, jongeren aan te
stellen. Regeling bij de wet is zeker
beter dan door allerlei maatregelen,
maar ze leent er zich than6 niet toe.
Wat de Eindhovensche lyceum-quaes
tie betreft, spr. heeft geheel gehandeld
overeenkomstig den reeds vroeger ge
bleken wensch der Kamer. Menigeen
vreest dat er nooit overeenstemming
zal worden verkregen en Den Haag het
nu maar moet uitmaken. Spr. kan geen
enkele positieve toezegging doen, aan
gezien het overleg met de regeering
nog aan den gang is.
Een gewijzigde salarisregeling
voor leeraren m. en v.h. onderwijs
is ten departemente overwogen,
welke voor sommigen meer, voor
anderen minder salaris zou bren
gen, maar in totaal niet meer zou
koeien. Deze oplossing is niet bevre
digend, en voor een andere is er
geen geld.
Wat de pensioneering in het alge
meen op 60-jarigen leeftijd betreft, die
stuit af op vele bezwaren. Het is hier
geheel anders als b.v. bij het lager
onderwijs. Een regeling voor jonge leer
krachten ligt meer op den weg van so
ciale zaken. Het particulier initiatief
kan ook voorgaan. Het is hier ook an
ders als t.a.v. jonge onder wij zere.
Het weder-instellen van een af
zonderlijken inspecteur der gymna
sia ligt in spr.'s voornemen, in het
belang der klassieke opleiding ert
ter wille der gymnasia al6 zelfstan
dige grootheid.
Spr. heeft er bezwaar tegon dat men
het voorbereidend hooger en het mid
delbaar onderwijs als één geheel be
schouwt, zonder op de beide afzonder
lijke typen te letten. Van verschillende
zijden is er op spr. trouwens op aange
drongen, zijn standpunt te herzien,
waaronder door deskundigen autoritei
ten. Spr. ontkent daarmede niet dat ook
do tegenwoordige regeling voordeelen
heeft, o.m. uit administratief oogpunt.
Het ligt ook in spr.'s voornemen, een
inspecteur voor de lycea aan te stellep.
De heer M o 11 e rdan i6 u niet con
sequent.
De minister merkt nog op <Jat er
dan voorts nog vier inspecteur© zullen
zijn voor de hoogere burgerscholen.
Verschillende Kamerleden replicee-
ren.
Nijverheidsonderwijs
Bij art. 4 (Nijverheidsonderwijs) geeft
mevr. de VriesBruins (S.D.)
uiting aan de vrees, dat dit onderwijs
wordt gedupeerd door de bezuiniging.
Zoo ie bijv. reeds bij Philips te Eindho
ven gebleken, dat er een tekort is aan
geschoolde jonge arbeiders. Voorts be
pleit spreekster meerdere tegemoetko
ming aan huishoudscholen voor cursus
sen ten behoeve van de opleiding tot
dienstbode. Voor goed opgeleide dienst
meisjes is altijd wel plaats te .vinden
in de maatschappij.
Mevr. B a k k e r—N o r t (V.D.) wijst
erop, dat er inderdaad een tekort is aan
geschoolde arbeiders in diverse bedrij
ven. De tweejarige cursussen zijn niet
oldoende voor den all-round-ambachts-
man ten plat.telande. Voor wat het huis-
houdonderwijs betreft, acht spreekster
de spoedcursussen evenmin voldoende.
De heer K. ter Laan (S.D.) acht
het buiten twijfel, dat de omzetting van
driejarige ambachtsscholen in tweeja
rige nadeelig is geworden voor het nij
verheidsonderwijs. De bedrijven onder
vinden daarvan de gevolgen.
Te 5.35 wordt de vergadering ge
schorst tot de© avonds acht uur.
'Avondzitting
Voortgezet wordt de behandeling van
hoofdstuk 6 (Onderw., Kunsten en We
tenschappen) der Rijksbegrooting voor
1937.
De heer Terps tra (A.R.) zegt dat
an kwade gevolgen der omzetting der
driejarige in tweejarige ambachtsscho
len nog niet is gebleken. Er worde meer
tijd beschikbaar gesteld voor godsdienst
onderwijs op de protestantsch-christe-
üjke nijverheidsscholen.
De heer Steinmetz (R.K.) sluit
zich aan bij hen die nadeelige gevol
gen zien in de omzetting van 3-jarige in
jarige ambachtsschool. Er blijkt ook
uit dat er vroeger te weinig nijver
heidsonderwijs- gegeven is.
De heer Zij ls tra (A.R.) acht het
landhouw'huishoudonderwij6 onvoldoen
de. Speciaal het christelijke kan in ver
schillende provinciën niet tot ontwik
keling komen.
Er worde meer rechtvaardigheid bij
de subsidieering betracht.
De heer Mol Ier (R.K.) zegt dat
2-jarige cursussen leiden tot werkloos
heid op te jeugdigen leeftijd en tot meer
verdringen van onderen. De leerstof
van 2 zou over 3 jaar verdeeld kunnen
worden.
Spr. wil meer aandacht zien besteed
aan het godsdienstonderwijs op christe
lijke en katholieke nijverheidsscholen.
De heer W e i t k a m p (C.H.) w enscht
dit terrein niet over te laten aan hen
die met den godsdienst niet rekenen.
De minister van Onderwijs, K. en W.,
cle heer Slotemaker de Bruine,
heeft er zich over verbaasd dat na
reeds door de omzetting van 3-jarige in
2-jarige cursussen de belangstelling
voor het nijverheidsonderwijs zou zijn
verminderd. De capaciteit van dit on
derwijs is juist vermeerderd Het aantal
afgeleverde leerlingen werd geregeld
vergroot. Evenzoo bij het landbouw-
huishoudondervvijs en bij het leerling
wezen. Het is zonderling, to beweren
dat de bezuiniging oorzaak is dat er
zooveel minder geschoolde krachten
worden afgeleverd dan vroeger.
Men is aan het departement reeds be
zig te pogen do mogelijkheden van het
nijverheidsonderwijs te vergrooten.
Bijbelkennis, of hoe men dat noemen
wil, kan voldoende op de nijverheids
scholen worden gegeven. Op het leer
program kan er wel ruimte voor ge
vonden worden. Spr. wil dit nog wrel
eens nagaan.
Na korte re- en dupliek wordt over
gegaan tot afd. 5 (Lager onderwijs).
Lager Onderwijs
Mevr. Üe V r 1 e B r u i n 6 (S.D.).
bespreekt de uitwerking der wet betref
fende het ontslag van gehuwde onder
wijzeressen met ingang van 1 Jan. 1937.
Het is gebleken dat er van de 710 in
het belang van hun gezin 438 zullen
mogen blijven. De heer Suring heeft
zijn bedoeling dus niet bereikt de mi
nister heeft welwillendheid betracht,
maar toch is er veel hardheid. Rekent
men met wachtgeldsters dan verlaten
nauwelijks 150 gehuwde onderwijzeres
een den diens't. Er is dus weinig voor
deel voor mannelijke onderwijzers. En
veelal zullen de ontslagenen zeiven ook
weer personeel moeten ontslaan. Kan
voor een aantal der ontslagen vrouwen
niet iets worden gedaan? Misschien is
er reden, op het gevallen besluit dat
geen wachtgeld wordt toegekend, terug
te komen, door een afloopcnde vergoe
ding over 100.—Spr. overweegt, een
desbetreffende motie in te dienen.
De heer Th ijs© en (S.D.) wijst op
den achteruitgang van het lager onder
wijs en inzonderheid op de hier en daar
veel te grooto klassen. Voorts op de
gevolgen van het gebruik maken van
kweekelingen met akte. waaronder met
volledige hoofdonderwijzers-bevoegd
heid, die volledig werk doen zonder er
de betaling voor te erlangen. Het is bij
bijzonder cn neutraal onderwijs even'
erg. Beseft ons volk, de Kamer, de re
geering wel, wat het beteekent, jongeliej
den op te leiden en dan zonder emplooi
te laten, zoo dat ze om steun moeten
aankloppen. Uit cultureel oogpunt is
het heel erg, wat hier gebeurt. De j'on-
gelieden mogen niet verzuren, moeten
hun idealen behouden om fit te blijven.
Deze jonge menschen heeft men bedor
ven tegen den tijd dat zij noodig zijn.
Spr. critieeert vervolgens de opleiding
voor ondenvijzers; met de opheffing
van kweekscholen is .veel te ver ge
gaan.
De heer Coops (Lib.) Is van oordeel
dat de achteruitgang .vani het lager on
derwijs voornamelijk ligt ln de groote
klassen. Met de differentieerlag ware
meer rekening te houden.
Verschillende verbeteringen van het
onderwijs zijn noodig, zoo weder-invoe-
ring van het ambulante hoofd.
Thans te het aantal, niet met volledig
resultaat de lagere ©chool afgeloopen
hebbende leerlingen, de zgn. subnor
male Nederlanders, dertig percent Ze
trekken cle andere 70 naar beneden.
Schoolverzuim op 1 Mei moet als on
geoorloofd schoolverzuim worden be
schouwd.
De heer W ij n k o o p (Comm.) betoogt
dat de lagere school niet verder afgeta
keld is, te danken is aan het feit, dat
de toewijding der openbare onderwij
zers boven allen lof verheven is. De
bourgeoisie bevordert of breekt het
openbaar onderwijs af, naarmate ze de
arbeider© noodig heeft.
De vergadering wordt om half één
verdaagd tot Vrijdagmiddag één uur.
Dertien runderen en een
paard in de vlammen
omgekomen
PIETERSBIERUM (Fr.) 3 Dec. In
den afgeloopen nacht is door onbeken
de oorzaak brand ontstaan in een blok
van vier tuinderswoningen, genaamd
„Rozenstein" te Pietersbierum (gem.
Barradcel). Het vuur, dat niet direct
ontdekt werd, breidde zich snel uit,
zoodat het de brandweer van Barradeel
niet mogelijk was de huizen te behou
den.
Alle bewoners konden in veiligheid
worden gebracht. Een zieke vrouw
moest naar buiten worden gedragen.
Met een kruiwagen werd deze vrouw
naar de buren gebracht, bij wie zij is
opgenomen. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Dertien runderen en een paard zijn
in de vlammen omgekomen. De vier
woningen zijn totaal afgebrand.
iche opleiding. De klacht van prof. de zij gekomen w
INBRAAK BIJ „PATRIMONIUM"
ROTTERDAM, 3 December. In den
afgeloopen nacht hebben onbekenden
zich toegang verschaft tot bet pand.
waar de bouwvereeniging „Patrimo
nium" haar kantoor heeft, cn dat gele
gen is aan de Oost-Zecdijk.__
De ongenoode gasten zijp. via het
sousterram binnengekomen en hebben
zich daarop naar cle bel étage begeven,
waar cle kantoorlokalen liggen. Hier
hebben zij de brandkast opengescheurd
Do inhoud, een bedrag van 991 gulden
in bankbiljetten en klein geld hebben
zij zich toegeëigend Daarop hebben zij.
het gebouw langs denzclfdcn weg, als
aren, verlaten.
DE „KALHASH" BINNENGEBRACHT
HOEK VAN HOLLAND, 3 December.
Het Russische stoomschip „Kalhash".
dat ledig op weg van Liverpool naar
Leningrad, voor den Waterweg in nood
geraakte is vanmiddag door de sleep-
booten „Oostzee" en „Hoek van Hol
land" binnen gesleept. Het schip had
heide ankers verspeeld, terwijl boven
dien het stuurgerei onklaar was ge
raakt. Het schip is naar Rotterdam ge
bracht om daar te worden gerepareerd
DE SCHOOLJEUGD ZINGT
's-GRAVENHAGE, 3 Dec. Het co
mité voor de luisterrijke viering meldt
het volgende programma van de liede
ren. welke gezongen zullen worden
door ongeveer 450 kinderen van alle
lagere scholen te '©-Gravenhage op den
dag van den ondertrouw van het vor
stelijke paar:
1. Wilhelmus van Nassouwe; 2.
Bruidslied van Tiny van Elmey en
Louis Schwirtz: 3. Hollandsch liedje
van S. Abramsz.; 4. Lied voor Neer-
lands jeugd van A. Baan en J. D. van
Ramshorst,
Oplichting door middel van
spiritistische séances
s'-GRAVENHAGE, 3 Dec. ,Voor de
vijfde kamer der Haagsche rechtbank
werd heden voortgezet de op 8 October
j.l. geschorste zaak tegen den verdachte
G. W. A. van den'B., zich noemend me
dium, die terecht moest staan wegens
overtreding van art. 248bis, W, van S.,
alsmede wegens oplichting door middel
van spiristische séances, tezamen met
een jongeman.
Naar men zich zal herinneren heeft
de rechtbank op bovengenoemden da
tum de zaak tegen den bedoelden jonge
man, die terecht stond in verband met
de gepleegde oplichtingen, behandeld,
doch de behandeling zoowel van het
zedenbedrijf als van de oplichting, ge
pleegd door van den B., kon toen niet
doorgaan, omdat genoemde verdachte
ter terechtzitting verscheen in zoodani-
gen toestand, dat hij, volgens den
psychiater dr. Scholten, niet kon wor
den gehoord.
De zaak tegen den jongeman werd
toen afzonderlijk behandeld en, op vor
dering van het O. M., werd do zaak
tegen van den B. tot heden uitgesteld.
Dg wachtkamer was geheel gevuld
met de vele getuigen, onder Wie de
psychiaters dr. Scholtens en dr. Gerrit
sen, die zoowel van de zijde van het
O. M. als door den verdediger, mf, E.
G. S. Bourlier, gedagvaard waren.
Het O. M. werd waargenomen door
mr. P, R. Blok.
Aan verdachtte ïs ten laste gelegd,
dat hij, in samenwerking met bovenbe
doelden jongeman, in 19351936 her
haalde malen verschillende in de dag
vaarding genoemde personen heeft be
wogen tot afgifte van geld .voor entree
of vergoeding van onkosten, door listig
lijk, bedriegelijk en valschelijk voor te
geven, dat hij (alles in samenwerking
met den Jongeman) als zoogenaamd
medium in trance ging en dat daarbij
gestalten van overledenen verschenen,
waarbij ook stemmen „van de andere
zijde" doorkwamen-boodschappen wer
den overgebracht en zelfs cadeaux wer
den overhandigd.
iVoordat met de behandeling 'der op-
Hchtingszaak aangevangen werd, be
handelde do rechtbankC in pen zitting
met gesloten deuren de zedenzaak.
Na getuigenverhoor efschte de offi
cier van Justitie tegen verdachte van
den B. een jaar gevangenisstraf.
Na een korte schorsing had het ge
tuigenverhoor in de oplichtingszaak
plaats, waaruit bleek, dat de verdach
te in den regel tezamen met den jonge
man als media werkte.
Door ccnige getuigen werd verklaard,
dat zij do zaak niet vortrouwden, om
dat zij tijdons hot bijwonen van do
séances verschillende experimenten
hadden gecontroleerd. Zoo had b.v. een
getuige een been vooruitgestoken, waar
door de langs haar wandelende „geest"
haar aanraakte. Bij het aanvatten van
een hand, had zij dio hand gedrukt,
waarop deze losgerukt werd. Ook was
geconstateerd, dat tijdens het loopen
van deze „geesten" de vloer en ook de
trappen van een podium kraakten.
Op de vraag van den president of dit
bij geesten mogelijk was, werd door
sommige getuigen geantwoord, dat dit
bij een gematerialiseerde geest wel
mogelijk was.
Verder verklaarde een getuige, dat zij
bij het aanvatten van een hand in den
wijden mouw van een jas terecht kwam
en dat zij daarop een dikken mannen
arm voelde.
Toen even later het licht opging, lag
het jonge medium met een bloedende
neus op het podium.
Eenige getuigen bleken lid te zijn
van het bestuur van de spiritistische
vereeniging „Harmonia". Deze getuigen
waren verschillende keeren op een
séance gekomen ter contróle. Mon liet
evenwel geen contróle toe. Een van
deze getuigen had geconstateerd, dat
men tegen de geesten kon aanloopon.
De president informeerde o( dit bij
„echte" geesten niet kon, waarop deze
getuigen zeide: „U kunt door een ge-
materialiseerden geest hcenloopen".
President: t)ik zou u danken".
Er bleek dat, behalve in verdachte's
woning aan de van Loostraat, ook ten
huize van particulieren in de Dacndel-
straat en in de Soendastraat séances
werden gegeven. In laatstgenoemd per
ceel had de bewoonster tijdens de licht-
dooving een lichtend kruis aan den
muur opgehangen, dat niet gedoofd
werd, in het schijnsel waarvan eenigo
getuigen hadden gezien dat er een ge
stalte liep, welke een trompet aan den
nrond hield. Een van deze dames had
deze gestalte aansgesproken met „dag
meneer", waarop als antwoord kwam
„dag mevrouwtje".
Ook heeft een getuige waargenomen,
dat een stoel waarop het medium had
plaats genomen tijdens de trance ach
teruit schoof, hetgeen volgens dezen ge
tuige niet mogelijk was. Weer een an
dere getuige, die de zaak niet vertrouw,
de liet, tijdens de trance de stoel van
het medium controleeren. Deze bleek
ledig te zijn.
Te half één werd gepauzeerd tot twee
Na de pauze werd het getuigenver
hoor voortgezet. Ook de getuigen, die
thans gehoord werden verhaalden van
hun ervaringen oa., dat er op de séan
ces een geest van zuster Claree (sinds
eeuwen dood) werd opgeroepen. Deze
geest liep in wit gewaad, echter naar
de president mededeelde, met het hoofd
van verdachte V. den B. Er werden ook
geschenken aan bloemen en ©teenen
uitgereikt. Dit geschiedde bij het licht
door verdachte van B. die de handen
vouwde, daarbij kreunde cn toen uit
het niet steenen te voorschijn wist te
brengen. Een getuige had de jas van
een „geest" aangeraakt, waarna er een
megaphoon op den grond viel.
Op cle vraag van den president of de
getuigen de geesten ook aanraakten,
werd geantwoord, dat dit zeer gevaar
lijk en daarom verboden was. Een
dame had de geest toch aangeraakt en
voelde toen een mannenvest, dat zij
losknoopte. Deze getuige vertrouwde de
zaak niet meer. Hierna werden do ge
tuigen k décharge gehoord, die ver
klaarden, dat zij Inderdaad met hun
overleden verwanten hadden gesproken.
Dit geschiedde door een trompet. Een
van do getuigen gaf een beschrijving
van zuster Claree.
Ook de echtgcnoote van verdachte
van den B. werd gehoord, die verklaar
de, dat voor do ©amemverking met den
jongeman, de geesten wel eens wegble
ven. In dat geval werden do entreegel
den terug gegeven.
Do griffier las hierop do verklaring
van den verdachte tegenover do politie
voor waaruit bleek, dat verdachte ver
klaard had overtuigd to zijn, dat zijn
medeverdachte in trance ging cn hij
een oogenblik ook voor concurrentio
van dezen vreesde.
Gedeeltelijk bekende verdachte
dat hij de menschen had bedrogen,
zoo was hij zelf als zuster Claree
opgetreden. De uitrusting daarvoor
witte tullo, had hij te zaïmen met
den jongeman gekocht
Verdachte heeft bij die gelegen
heden de handen van 6ommlge
cliënten gegrepen en enkele op het
voorhoofd gezoend. De steenen wer
den door hem op bedrieglijke wijze
te .voorschijn gebracht.
Vervolgens hield de officier van Justi
tie mr. P. R. Blok requisitoir.
Anderhalf jaar geëischt
Spr. zeide, dat het algemeen belang
eïscht, dat deze zaak geheel ter kennis
van het publiek komt
Het gaat hier namelijk niet alleen om
enkel dezen verdachte en de opgelichte
getuigen maar de zaak is van zeer
groot belang voor de spiritistische be
weging.
Mr Blok ging hierna wat dieper op
Hot wezen van het spiritisme in en
meende, dat allereerst vaststaat, dat de
z.g. spiritisten niet zijn een stelletje
zwakzinnige psychopathen, dat het spi
ritisme niet ia een verdwazing van
overgevoelige onovcnwichtigen, maar
een vaste en Innige overtuiging en eqn
geloof yan duizenden intellectueelen.
Daarom moet men bedrog van die
kringen door valsohe spiritistische
eéances beschouwen als vallende onder
artikel 326 Wetboek van Strafrecht.
Wat de feiten betreft deze staan naar
sprekers inzien vast door de volledige
bekentenis en do vele getuigenverkla
ringen.
Men heeft 'dit bedrog niet willen gc-
looven. Dit is wel oenigszins begrijpe
lijk. Zij', voor wie het 6piriti6me een
innig geloof was geworden, die door het
spiritisme weer gekomen waren tot een
geloof tot God, zij wien het niet ora
©ensatie te doen was maar om contact
met het hoogere, die allen zijn natuur
lijk, moeten ze aannemen dat ze bedro
gen werden, in hun innigste overtuiging
diep geschokt en dat valt moeilijk te
aanvaarden. Zoo verklaart spreker ook
de grooto tegenwerking die zij gehad
hebben, die, ondanks hun spiritistische
overtuiging, niet geschroomd hebben
hun gemis aan vertrouwen in de séan
ces naar voren te brengen. Tegenover
hen past van do zijde van do spiritis
ten zelf, een groote mate van dankbaar
heid dat zij hebben medegewerkt on
danks groote moeiten en persoonlijke
opofferingen, om de waarheid waar
hot de spiritisten toch zeker in de eer
ste plaats om te doen i6, naar voren
te brengen en te doen zegevieren.
Wat de schuld van dezen verdachte
zoo groot maakt, aldus mr. Blok, is niet
zoo zeer de verdiende guldens, al© wel
zijn moreele schuld. Een bedrieger, die
zelf niet aan spiritisme gelooft, is niet
zoo erg als een bedrieger, die zelf be
weert overtuigd 6pirit.i6t te zijn.
Spr. wilde dit requisitoir niet eindi
gen zonder nog eens uitdrukkelijk naar
voren te brengen dat deze bedriegerijen
op de vraag of de spiritistische opvat
ting en de spiritistische verschijnselen
aanvaardbaar zijn, natuurlijk niet het
minste antwoord geven. Dat er valsclie
juweelen zijn neemt niet weg dat er
ook echte zijn cn dat hier in grove mate
geknoeid en bedrogen is, ta6t, de even
tueele juistheid van de spiritistische
overtuiging, allerminst aan.
Spr. eischte tenslotte, rekening hou
dend met do reeds geëischte straf en
het rapport van de psychiaters, die
verdachte verminderd toerekeningsvat
baar achtten, en daarbij het moreele
leed door verdachte aan zoovelen be
rokkend in aanmerking nemend, tegen
hem lVt jaar gevangenisstraf.
Pleidooi
Mr. E. G. S. Bourlier raadsman van
den verdachte zeide te beamen hetgeen
door den officier over het wezen van
het spiritisme is naar voren gebracht
en verwees hiervoor naar het werk van
Leon Denis „Dan© l'invisible spiritisme
et mediumnite".
Vervolgens gaf pleiter een overzicht
van het werk van den verdachte, die
ontegenzeggelijk gaven had, al was hij
slechts een eenvoudige jongen, die in
het spiritisme iets anders zag dan deze
officier en ook niet beseffen kon, wat
deze gaven voor hem beteekenden. Hij
verdient misschien straf, maar aller
eer©t een les. Wat hij bezat heeft hij
bedorven, door te misdoen vooral
etiechcn zin. meer dan door de z.g
„oplichting", die volgens pleiter geen
oplichting is in den zin van de wet.
Naar pleiters meening moet verdachte
niet zwaar worden gestraft. Zeker niet
zwaarder dan den medeplichtige, dio
toch even schuldig en daarbij veel meer
intelligent was. Controle op de 6éances
is noodzakelijk gebleken en in die rich
ting dient te worden gewerkt.
Pleiter vroeg uiterste clementie voor
zijn cliënt.
Uitspraak 17 December.
Gestruikeld bij het aan land
sleepen van een
mast
NOORDWIJKERHOUT, 3 December.
Vanmiddag omstreeks half een is aan
het strand bij het radiostation Noord-
wijk een droevig ongeval geschied.
De 25-jarige N. v. d. V., bevond zich
met zijn kameraden aan hot strand,
toen zij een mast in zee zagen drijven.
Aanstonds rees het plan om dit voor
werp op het droge tc brengen. Na zich
van overtollige klceren te hebben ont
daan, begaven do jongelieden zich te
water. Woldra hadden zij den mast te
pakken. Doch op den terugweg kantel
de de mast, waardoor v. d. V. struikel
de en viel. In plaats van hun vriend
terstond uit het water te halen zijn de
kameraden verschrikt naar hot radio
station gesneld om hulp te halen. Eeni
ge personen van hot station gingen on
middellijk meo en spoedig had men
den drenkeling, die bowusteloos was,
aan het strand gebracht. Een tweetal
geneesheeren van het Mariagestlcht, dat
gewaarschuwd was, paste kunstmatige
ademhaling en injecties toe. Later wer
den zij bij hun pogingen om de levens,
geesten op te wekken geassisteerd door
leden van de reddingsbrigade uit
Noordwijk. Na twee en een half uur
waren de levensgeesten nog niet terug
gekeerd. De geneesheeren moesten den
dood constateeren. Per ziekenauto van
de reddingsbrigade is het stoffelijk
overschot van het slachtoffer naar
Noordwijk' overgebracht.
DE KIEVIET BLIJFT TE
MARSEILLE
De Kieviet (op thuisreis) blijft in ver
band met de slechte weeromstandighe
den te Marseille en zal morgenochtend
tusschen 7 en 8 uur starten.
Zaterdag 5 December
HILVERSUM I, 1875 M« K.R.O. 8 00
Wij beginnen den dag... 8.15» Morgen
concert 10.00| Muzlekultzending voor
fabrieken 10.30: Muziek van R. Strauss
- 11.30: Godsdienstig halfuurtje 12 00-
Politieberichten 12.15: Het KRO-Orkcst
1.00: Gramofoonmuzick 1,20: Het
KRO-Orkcst 2.00: Halfuurtje voor de
rupcre jeugd 2.30: Het KRO-Orkcst
2 55: Overschakelen op den versterkten zen
der -— 3.00: Kinderuurtje H.LR.O
•00i Cramofoonmuziek 4 05- Ds D A
an Krevelen 4.25: DeHIRO-post
■30:! Gramofoonmuzick 4.33: J. Jeronl-
.nus. 4.53: Gramofoonmuzick voor kin
deren St. Nicolaaslicdjcs 5.00; Sluiting
K.R.O. 5.00: Het KRO-Orkest 6 35:
Gramofoonmuzick 5.45: Het zingende
kamp. 6.20: Journalistiek wekoverzidht
6.45: Gramofoonmuzick 7.00; Politie-
bcrichttn 7.15: Katholieke Radio Volks
universiteit 7.36: Actueclo Actherflitscn
8.00: Nieuwsberichten 8.10: Lichtba
kens 8.30; Een abonné geniet voor twee.
8.45: Onze St. Nicolansavond 10 30:'
Nieuwsberichten 10.35: Internationale
Sportrcvue 10.50: Op de vleugelen van
den nacht.
HILVERSUM II, 301.5 M. V A.R.A.
8.00: Gramofoonmuzick V.P.R.Ó 10.00
Morgenwijding V.A.R.A. 10.20: Uit
zending voor de arbeiders in de Continube-
drijvca 12,00: Gramofoonmuzick 12.30
Do Flierefluiters 1.00: Gramofoonmuziek
1.15: Do Flierefluiters 1.45: Zender
verzorging 2 00: Ramblers VARA-Dans-
Orkest 2.80; Van het witte doek 2 45:
Sinterklaasavond 8.10: Overschakelen
naar den versterkten zender 3.15: Scha
ken voor beginners 3.50: St Nicolaag en
Piet komen op bezoek b'J de krekeltjes en
de Roodborstjes 4 00: Melody Circle
4.40: Maatschappelijke moeilijkheden bij
dc Industrialisatie van China 6.00:
Tsaar en Timmerman 5.40: Letterkundig
overzicht 6.00: Cor Steyn bespeelt het
orgel van het City-Theater te Amsterdam.
V.R.O. 6.30: Boekbespreking V.P.
RO. 7.30: Een halfuurtje bij de famiiie
de Wit V.A.R.A. 8.00: Herhaling S.
O. S.-berichten 803; Nieuwsberichten
8.15: Variatie-Concert 8.45: Zie de
Maan schijnt! 9.15: Necrlandia-kwartet
9.30: Het VARA-Groot-Orkest 9.50: Neer
landia-kwartet 10.00: Nieuwsberichten
10.05: Populaire Muziek-Vragenbua
11.00: Wij vragen Uw aandacht voor...
11.05: Ramblers VARA-Dan3-Orkest
11.40: Gramofonnmuziek.
BRUSSEL (VL.)
8.20 Gramofoonmuziek,
I.30 Het omroeporkest.
150 Gramofoonmuziek.'
2-50 Concert.
5.20 Het Omroeporkest.
7.20 Dansmuziek,
9.35 Kamermuziek.
10.30 Dansmuziek.
11.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL (FR.)
8.20 Gramofoonmuziek.
12.20 Gramofoonmuziek]
12.50 Concert.
3.20 Gramofoonmuzick.
4.35 Concert.
5.35 Populair concert.
6-35 Kamermuziek.
7.20 Gramofoonmuziek.
11.30 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER (R.).
7.20 Concert.
12.20 Gelukwenschen.
3.20 Gramofoonmuziek.
5.20 Volksliederen en volksdansen.
7.30 Gevarieerd programma.
12.15 Dansmuziek.
DROITWICH (ENG.)
II.20 Orgelconcert.
11.50 Het Bessie Rawlins strijkkwartet.
3.05 Gramofoonmuziek.
4.50 Het BBC Schotsch Orkest
7 05 Het BBC Orkest.
9.40 Het BBC Variété-Orkest.
10.40 Het BBC Theater Orkest.
11-35 Het BBC Dansorkest.
12.00 Henry Hall mot zijn orke^
