BALDWIN SPREEKT HEDEN In afwachting van de beslissing DE LEYTAX 4000 voor groote afstanden DÉ EÉMLANDEU Volksbetoogingen te Londen: „Wij willen koning Edward" Spanning neemt steeds meer toe Groote aanval op Madrid? LUYGX Maandag 7 December 1938 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnkemschepoortwal 2a 35e Jaargaug Na. 138 CHURCHILL OVER DE CRISIS Sommigen sporen aan tot spoed, anderen waarschuwen voor overhaasting EXEMPLAREN Tel. 1788 Tel. 1788 Belangrijkste Nieuws Licht 4 uur 16 min. STOFFEN- en MODEHUIS Utrechtsch Landschap Vorstelijk Paar terug uit Berlijn kMERSFOORTSCH DAGBLAD HBONNtMENrSPiiiJS pet - maanden voor Amersioort 1.95. per maand 0.65; per week met gratis verzekerin? tegen ongelukken) t 0.15. Binneniand trance per pos* per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers t 0.05 POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513 PRI K flFR AflVFRTFNÏIFN »an 1—4 regels 11.05 met inbegrip »an een uew. snummer ftUTCnicnncri meer 0.25 L.eldadigheids-advertenticn voor d» helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 reDei» 50 cent. elke rege' meer 10 cent, driemaal plaatsen 1.Pewi'snurr.me' extrr f C.05 Ministerpresident Baldwin zal heden in het Lagerhuis een verklaring afleggen, seint Havas uit Londen. Waarschijnlijk zal hij volledige aanwijzingen geven aangaande de besprekingen met den Koning. Men verwacht dat majoor Attlee aan Balds win vragen zal stellen over de constitutioneele moeilijkheden; bij het beantwoorden dezer vragen zou de ministerspresident het licht laten schijnen op den aard en den stand van deze crisis. Den geheelen Zondag werden te Londen betoogingen ges Houden waaruit het verlangen bleek dat Koning Edward niet zal aftreden. Herhaaldelijk werd de uitroep gehoord: „Wij wil» len Koning Edward", en vele malen werd het Engelsche volkss lied gezongen. Mrs. Simpson is Zaterdagavond te Cannes aangekomen, Zij heeft haar intrek genomen ten huize van de familie Ros 'gers. Labourleider Attlee weerspreekt geruchten inzake eventueele nieuwe kabinetsformatie Winston Churchill heeft met betrekking tot de constitutioneele crisis verklaard, dat geen conflict bestaat tusschen den koning en het parlement, daar dit geenszins is geraadpleegd. De vraag waar het om gaat is, moet de koning öp advies van het kabinet van den dag aftreden? Een dergelijk advies is onder het parlementair regime nog nimmer aan den ko# ning gegeven. Geen enkele minis# ter heeft bevoegdheid om den koning tot aftreden te advisee# ren. Het. leabinet heeft peen enkel recht zioh over deze kwestie uit te spreken, zonder zich tenminste van te voren van den wensch van het parlement te hebben vergewist. Een onbeheerscht aftreden onder de huidige omstandig heden zou voor de constitutioneele po sitie van de monarchie een onbereken baar nadeel beteekenen, en dit insti tuut zelf zeker schaden. Indien, zooals men beweert, de ko ning aan zijn ministers heeft voorge steld, een wet in te dienen, waartoe de zen niet bereid zijn, moet het antwoord der ministers een weigering zijn aan het verzoek des konings recht te doen wedervaren, en indien de koning wei gert, den raad zijner ministers op te volgen, staat het dezen vrij hun ontslag te nemen, doch zij hebben geenszins he<t recht, pressie op rtpn konine uit te oefenen, door te trachten van den lei der der oppositie de verzekering te krijgen, dat deze geen alternatief ka binet zal vormen. De Labourleider Attlee heeft met be trekking tot de laatste passage van de rede van Churchill verklaard, dat voor Oen dergelijke verklaring geenszins aanleiding bestond. Majoor Attlee. de leider der Labour- oppositie, heeft voorts tegenover een vertegenwoordiger van Havas ver klaard, dat het volstrekt onjuist is, dat Baldwin hem gevraagd zou hebben zich te verhinden geen regeering te vormen in geval het kabinet zou moe ten aftreden in verband met het con stitutioneele geschil met den koning. Besprekingen te Londen Zondagmorgen gevoerde ministerieele besprekingen hadden slechts ten doel, naar vernomen wordt, de bijeenkomst van het kabinet om half zes des mid dags voor te bereiden. Na het vertrek van Baldwin bleven de ministers nog in beraadslaging in Downingstreet bij een. Men wist aanvankeliik niet. waar heen Baldwin gegaan is: men meende, dat hij niet uit de stad was geweest Naar later bleek, heeft Baldwin een bespreking gevoerd met koningin Mnrv. Vervolgens is hii weer naar Downing street gegaan ter hervatting van het overleg met de daar aanwezige minis ters. In het begin van den Zondagmid dag kon men bij het fort Belvedère nog al wat auto's zien aankomen of vertrekken. Omstreeks half drie ar riveerde de auto van den Koning met twee personen, die men niet kon herkennen, doordat ze hun ge zicht trachtten te verbergen. Sir Archibald Sinclair, de leider der liberale opositie, is even voor drie uur in Downingstreet aangekomen. In den namiddag heeft de aartsbisschop van Canterbury een bezoek aan Baldwin gebracht Toen hij in Downingstreet ar riveerde, riep de menigte: „Wij willen Koning Edward". Bij zijn vertrek moest de politie tu6schenbeide komen om den weg voor zijn auto vrij te maken. Twee vrouwen droegen horden, waarop te lezen stond: „Laat den Koning met ru6t. Abdicatie zal het sein voor de re volutie zijn". De kabinetsraad van Zondagmiddag Het kabinet is te 17.30 uur bij eengekomen. Tijdens deze kabi netsraad werd niet-officieel bekend, dat minister-president Baldwin Maandag in het Lagerhuis een ver klaring over de constitutioneele crisis zal afleggen. Om zeven minu ten over zeven is de kabinetsraad geëindigd, de ministers zijn van Downingstreet vertrokken. De kabinetsbijeenkomst, welke tegen Maandag was vastgesteld, is afgelast nu er Zondag twee vergaderingen zijn gehouden. Naar verluidde zou Baldwin Zondagavond geen bespreking meer hebben met den koning. Naar aanlei ding van hetgeen na dezen kabinets raad bekend 'werd, seint Reuter het volgende: Men acht het niet waarschijn# lijk dat Maandag in het Lagerhuis een beslissende verklaring zal worden afgelegd. De situatie na de kabinetsbijeenkomst is aldus, dat men den koning zooveel tijd als hij wenscht wil laten om te besluiten op welke wijze hij de kwestie van het morganatisch huwelijk zou willen liquideeren. Er is geenszins sprake van, dat het kabinet den koning op eenigerlei wijze een ultimatum zou hebben gesteld of eenig formeel advies zou hebben ver strekt omtrent hetgeen hem te doen zou staan. Al wat tot nu toe geschied is is, dat na den stap van den koning bij den minister-president aangaande de mogelijkheid een morganatisch hu welijk te legaliseeren Baldwin eenige besprekingen met den koning heeft gevoerd, welke natuurlijk de reed9 be kende toespeling inhielden, dalt het Vereenigd Koninkrijk en de regeerin gen der Dominons niet bereid zijn het initiatief voor een morganatisch hu welijk te nemen. Men meent te weten, dat het onder werp der beraadslagingen van het ka binet de voorberei ling is geweest van documentaire formaliteiten welke ver- eischt zouden worden, indien de koning een beslissing zou nemen, welke consti tutioneele gevolgen zou hebben. Of schoon Baldwin Maandag in het La berhuis zeer waarschijnlijk wel een verklaring zal afleggen, zal deze toch beperkt zijn tot het wegnemen van alle misvattingen, welke wortel zouden kunnen schieten. Reuter is gemachtigd te verkla ren, dat mevrouw Simpson tijdens haar reis naar Cannes aan geen en kelen journalist mededeelingen heeft gedaan. Zij heeft geen enkel* interview toegestaan en noch in Groot-Brittannië noch in Frankrijk eenige verklaring afg.degd. Tijdens het week-end bleven velen wachten voor het Buckingham-palace, in dc hoop een glimp van Koning Edward op te vangen Betoogingen ten gum ste van den Koning Onmiddellijk na aankomst van Monckton, den procureur-generaal van het hertogdom Cornwall, heeft zich Zondagmiddag in Downingstreet een nieuwe betooging van aanhankelijk heid aan den koning voorgedaan. Do menigte zong het „God save the King" cn andere liederen, waarin de verknocht heid aan het koningschap wordt tot uitdrukking gebrast. Wel 500 tot 000 personen stonden op eengepakt op do trotoirs van Dow ningstreet kort voor den aanvang van den kabinetsraa I. De menigte werd zenuwachtiger, toen de staatslieden aankwamen, maar de politie was slechts zoo nu en dan genoodzaakt de menigte te verspreiden. Tegen half acht kwamen eenige „zwarthemden", colporteurs van fascis tische bladen aan. Deze bladen vermeld den met geweldige koppen ,Wij willen onzen koning". Men merkte een ze kere opwinding op onder het publiek, dat over het algemeen deze bladen gun stig beoordeelde. Na een driewerf „hoe ra" zong de menigte het „God save the King". Koningin Mary is in gezelschap van de hertogin van York en de hertogin van Gloucester om 18 uur 25 Zondag middag op Marlborough House terug gekeerd. De auto van den koning is te half zes van Fort Belvedère vertrokken in de richting van Londen. De gordijn tjes waren neergelaten. Heeft de Koning een besluit genomen In een speciale éditie meldde Zon dagmiddag de „Sunday Dispatch" met enorme koppen, dat dc koning zijn be sluit heeft genomen en dat het hem onmogelijk is, het verzoek van de re geering in te willigen. Het blad voegt hierin aan toe. dat de aankondiging van een abdicatie in beginsel slechts kan geschieden door den minister-pre sident in het Lagerhuis. De koning kan niet ingaan op de wenschen die men heeft uitgesproken ten aanzien van zijn particuliere leven. Evenmin kan hij het rijk een slag toebrengen, die het ge volg zou kunnen zijn van de onmoge lijkheid, een andere regeering met een ander standpunt te vinden. Regeling nog mogelijk? George Lanshury, de vroegere leider der arbeiderspartij, heeft zich in een Zaterdagavond te Islington gehouden bijeenkomst den tolk gemaakt van een parige sympathie met den koning, met koningin Mary en met de leden der koninklijke familie. Ilij vcrklaardo met name: „Wij betreuren allen dezen moeilijken toestand en hopen, dat er nog een middel zal kunnen worden gevonden om deze kwestie te regelen op een wijze, welke het land cn dc koninklijke familie zal kunnen vol doen" De Labour-afgevaardigdc Stafford Cripps, heeft in een Zaterdagavond te Stoke-on-Trcnt afgelegde verklaring o.m. gezegd: „Toegevende, dat wij de monarchie in Engeland zullen voortzet ten kan ik persoonlijk geen enkele steekhoudende reden zien om don koning te dwingen in verband met dc door hem gedane keuze, afstand van den troon te doen". Lord Rothermere heeft einde der af- geloopcn week de volgende verklaring afgelegd: „Gij kunt gedurende dit weekeindt» niet van den Engelschen troon den grootsten levenden Engelschman ver jagen. Er worden op het oogenblik ge mcenschappolijke pogingen aangewend met dit doel. Ik keer terug van een reis om de wereld. Iedereen, dien ik ontmoette, uitte zich prijzend over on zen koning. Er is een zekere tijd noo- dig om tot een oplossing te komen. Do haast, waarvan men op het oogenblik blijk geeft, is onbehooriij.». oeen re geering, die in deze aangelegen..«id. welke van zoo uitnemend belang is, tegen den wil van het volk handelt, kan zich handhaven." 1\TU nog steeds geen beslissing is gevallen, of koning Ed» ward VIII van Engeland üi dan niet in het huwelijk zal treden met mevrouw Simpson, wordt eenerzijds van verschil» lende kanten in Engeland gewezen op het dringende eener spoedige decisie, aangezien een langdurig onbesliste toestand groote gevaren in zich bergt en de actie van het imperium o.a. op internationaal gebied ernstig belemmert, anderzijds aange» drongen op het vermijden van overijlde stappen, omdat daar» door onherstelbare schade zou kunnen worden aangericht. Het ligt voor de hand. dat ook in de dominions de belang» stelling voor de constitutioneele crisis buitengewoon groot is. De pers van de Kaapkolonie uit den wensch, dat er aan de crisis ten allerspoedigste een einde komt, doch over het alge» meen nemen de leiders der dominions, ofschoon zij voortdu» rend overleg plegen, een groote reserve in acht. Om den toe» stand niet gecompliceerder te maken, onthouden zij zich angstvallig van commentaar op de betreurenswaardige impasse, waarin het Britsche rijk is geraakt, nu een koning moet kiezen tusschen een vrouw en een gemeenschap van volkeren. ""PEN aanzien van de con» stitutioneele crisis schrijft de Times in een hoofdartikel, dat de kwestie alleen door den koning zelf kan worden opgelost. Het is de gevaarlijk» ste vorm van onheil stichten om te zeggen, dat iemand anders verantwoordelijk is voor de oplossing van de crisis. De parlementaire corres» pondent zegt, dat geen per» sonen, doch de gebeurtenis» sen vragen, dat de beslissing niet tot in het oneindige wordt uitgesteld. De Daily Telegraph schrijft, dat de eindbeslissing met steeds groeiende spanning wordt verwacht. Hoe langer het duurt, eer de beslissing wordt ge nomen, hoe grooter de verwarring wordt. De pressie op den koning wordt niet uitgeoefend door de ministers, doch door de gebeurtenissen. Men verwacht heden in het Lagerhuis een verklaring, welke de onjuiste indrukken zal weg nemen, welke zijn ontstaan door ge ruchten en misverstanden. Het blad voegt hieraan toe, dat niet langer spra ke is van een compromis. De Morning Post is van oordeel, dat de koning, van wien bekend is, dat hij het rijk, waarover hij regeert, toe» gewijd is, weet wat over hem zal worden gedacht, als hij niet iets zou kunnen opoffe» Artillerie der regeering zonder ophouden in actie Er wordt een Catalaansch leger gevormd MADRID, 7 Dec. (Havas) De Madrileenscho pers bericht, dat morgen de nationalisten een groo- tcn aanval op Madrid zullen onder nemen. De Heraldo do Madrid heeft van mysterieuze persoonlijkheden inlichtingen ontvangen ten aanzien van den militairen toestand bij do rcchtschen. Zij zouden hun troepen samentrekken bij Naval Carnero en Illescas. Zij zouden aanzienlijke ver sterking van Duitschë troepen heb ben ontvangen en deze troepen zou den worden aangevoerd door ver scheidene nationaal-socialistische leiders. Binnenkort zou tot den aan val worden overgegaan om een bc- slisscnden slag toe te brengen. Het blad schrijft verder, dat do fascistische landen, welke de recht- schen steunen, generaal Franco op dracht hebben gegeven den toestand in 48 uur op te helderen. Nader seint Ilavas uit Madrid, dat de artillerie van dc regeering vrijwel zon der ophouden de stellingen der nationa listen voor Madrid en liet terrein hier achter bombardeert. De luchtmacht draagt eveneens hiertoe bij. Do staf der regeeringstroepen heefi troepenbewegingen der rechtschcn ont dekt bij Carabanchet, Brunete en Villa Viciosa de Oson. De concentraties wcr den door verdragend geschut en vlieg tuigen gebombardeerd. De laatste twee A drie dagen heeft de infanterie der nationalisten versterking van menschcn en materiaal ontvangen. Aan de zijde der regeering worden voortdurend jeugdige miliciens opge leid. Zij houden oefeningen in het ter rein en zoodra zij voldoende onderricht zijn, zullen zij worden gebruikt voor de verdediging der hoofdstad. De staatscourant van de Catalannsche generaliteit, publiceert een verordening inzake do vorming van een eigen Cata laansch leger, bestaande uit negcen in fanterie regimenten, drie regimenten artilerie, drie verkermings-afdcclingen, drie gonie-afdeelingcn, een intendance, en een Roode Kruis-afdeeling. ren, dat minder is dan wat honderdduizenden vrouwen, gewone lieden, met vreugde hebben geofferd tijdens den grooten oorlog. De Daily Mail schrijft, dat, indien de koning door een daad van hemzelf de buitengewone populariteit, welke hij geniet, zou verliezen, dit door het land als een groot verlies zal worden be treurd. Volgens de News Chronicle is de al- gemeene sympathie voor den koning sterk. Niets zal overhaast worden be sloten. In afwachting van Baldwins verklaring in het parlement Reuter seinde hedenoch# tend uit Londen, dat Baldwin, de premier, van zins was hedenmiddag te 15.45 uur G.M.T. in het Lagerhuis een verklaring af te leggen, die gisteren in het kabinet, naar men meent, in groote trekken is besproken. Hertog van York naar Londen terug gekeerd De hertog en de hertogin van York, die het weekeinde op Windsor hebben doorgebracht, keeren heden naar Lon den terug. Zij ontvingen gisteren den hertog van Kent. Hedenochtend omstreeks half tien verliet een auto met twee personen Fort Belvedère. Een van de inzittenden was Walter Monckton, de attorney-general van het hertogdom Cornwall, die den nacht op Fort Belvedère vertoefde. Australië's standpunt Uit Canberra wordt gemeld, dat, naar oen lid van het kabinet gisteren mede deelde. de Australische regeering een besluit in voorbereiding heeft, waar door, indien koning Edward afstand doet van den troon cn mevrouw Simpson huwt, de kinderen uit dit hu welijk van het recht lot opvolging wor den uilgesloten. DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJK- ECHE GECONTROLEERDE OPLAAG VAN AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBL1C1TEITSWAARDE TOURNOOIVELD 4 DEN HAAG PASSAGIERS VERZEKERD op aradere pagina's STADSNItqiWS Het St. Nicolaasfeest. (Tweede Blad, pag. 1) Inbraak aan Laan 1911. (Tweede Blad, pag. 1) SPORT De Veldloopen van A.A.V. (Eerste Blad, pag. 3) VI eerverwachting Aanvankelijk: matige tot zwak ke N. wind. opklarend mei wei nig of geen neerslag, lichte vorst. Later: waarschijnlijk weer toenemende krimpende wind. zwaar bewolkt tot be trokken met kans op neerslag, zachter. Hoogste barometerstand 775.1 te Scilly. Laagste 741.0 te Isafjord. Storm waarschuwingsdienst Geseind 7 Dcc. 9.30 uur aan alle pos ten: „f-tormsein neerhalen, blijft op uw hoede". L/.NGESTRAAT 49 TEL. 190 Morgen begint onze GROOTE VERBOUWINGS-OPRUIMING. Dat wordt iets groots. Op den Berg „DE STOMPERT" to Amersfoort en te Soesterberg aan den Rijksweg Amersfoort-Huis ter Heide tusschen K.M.-paal 87® en 84" BOUWTERREIN TE KOOP van 60 tot 90 ct. per M* met schitterend uitzicht, ook vanuit de achterzijde dezer terreinen over de golvende lan den van Utrecht. Inl. D. HARMSEN, Karpervijver 5a, Zeist. Hartelijke verwelkoming in de residentie 's-GRAVENHAGE, 7 Dec. Prin ses Juliana en Prins Bomhard zijn hedenmorgen omstreeks 10 uur met den nachttrein uit Berlijn in de Ko ninklijke residentie tereuggekeerd. Op het eerste perron en buiten het gebouw van het station Staatsspoor bestond vrij veel belangstelling van de zijde van het publiek. Vijf minuten over 10 reed de Mitropa- slaapwagen precies voor den ingang van de Koninklijke wachtkamer. liet vostelijk paar werd luide toegejuicht hij aankomst en ook toen de auto met den Koninklijken standaard wegreed bracht men Prinses en Prins een hurtelijken groet. Het gevolg van H.K.H. bestond uit F». H. Juckema van Burmania baron Rengenrs van Warmcnhuizen, dienst doend grootmeester cn jonkvrouw M. J. baronnesse van Heemstra, hofdame van de Prinses. Prinses Juliana en Prins Bernhard begaven zich naar het paleis Noord einde.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1936 | | pagina 1