De Koninklijke hofhouding
op excursie
Diesel-gemaal
Verdragen met
Duitschland
Met twee bussen
door de stad
HUWEUjk
7 JANUARI 1937
te Spaarnedam
Bridgeclub „Amersfoort''
Woensdags 8-12 uur
Hotel Monopole
Schaakvereniging „Amersfoort"
Donderdags 8-12 uur
Princess-Room Utr.str.
Amersfoortsche Damvereeniging
Sociëteit „Concordia"
Voor plaatsing In deze
rubriek wende men zich
tot de administratie.
Prof. dr. G. HOLST
Voor de a.s. Feestdagen
dient Uw Radio goed
in orde te zijn
TEXTIEL HEEFT
De „eendaagsche"
is uit
Brand in beroemd
patriciërshuis
3e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 24 DECEMBER 1936
H.KH. PRINSES JULIANA
Z.D.I 1. PRINS BERNHARD
Verbouwd stoomeemaal van
het hnm-heemraackchap
Rijnland in gebruik
gesteld
Vervaardigd door werkspoor
HAARI.FM. 23 1)pc. VanriaAe Is hel
lot een Diesel-gemaal verbouwde stoom
gemaal van het Hoogheemraadschap
van Rijnland te Spaarndam in tegen
noordigheid van de ledpn der Vereenig
te Vergadering van Rijnland, eenige
leden van den staf van Rijnland en
vertegenwoordigers van Werkspoor U'
gebruik gesteld. In het begin van dli
jaar vierde de oudste stoommachine in
het gemaal te Spaarndam haar 60-sten
verjaardag en kort daarop sneuvelde zij
onder de handen der sloopers.
De stoominstallatie had de laatste
jaren symptomen van ouderdom ge
loond en was ook duur in exploiiaiie
vergeleken met de moderner installa
lies.
Op 28 November 1984 werd door de
Vereenigde Vergadering van Rijnland
besloten de oude installatie te doen
vervangen door een Diesel motorinstal
latie. met behoud evenwel van de
schepraderen.
De stoommachine werd vervangen
door twee 6-cylinder van „Werkspoor'
Diesel-motoren. Elke 300 p.k. sterke
motor drijft vijf schepwielen aan. De
motoren maken 160185 omwentelingen
per minuut
De overbrenging der kracht van de
motoren op de schepraderen geschiedt
door een stel tandwielen.
De motoren loopen zeer rustig, de
tandwielen geruischloos en het aanzet
ten der motoren bij volle belasting ge
schiedt soepel en geleidelijk.
De machines zijn voorzien van een
geheel nieuwe fundeering van gewa
pend beton. De oude stookplaats is in
een ruime en doelmatige werkplants
herschapen. Zoowel het uitwendig als
het inwendig aanzien van het gebouw
is verbeterd en verfraaid. Installatie en
acromodatie zijn geheel gemoderni
seerd.
De geheele installatie is door ,Werk
spoor" geleverd, de verbouwing heeft in
eigen beheer plaats gevonden.
Het vermogen der Diesel motoren ls
iets grooter dan dat van de oude stoom
machine. Hierdoor is het mogelijk de
schepwielen iets sneller te laten lóopen
dan voorheen, waardoor het waterver
zet met plus minus 13 procent verhoogd
kan worden tot een maximale opbrengst
van ongeveer 2000 kubieke meter per
minuut.
Behalve het grootere vermogen kun
nen als voordeelen van de nieuwe in
stallatie genoemd worden de lagere be
drijfskosten, de onmiddellijke hedrijfs-
vaardigheid en bovendien is zij op uit
gebreide schaal te regelen.
HET GESCHENK VAN SURINAME
PARAMARIBO, 23 Dec. (Aneta).
Het feestcomité uit Suriname stortte
een bedrag van 2500.op de reke
ning van het nationaal comité voor de
aanbieding van een geschenk bij het
huwelijk van H. K. H. Prinses Juliana,
binnen het kader van het geschenk van
Nederland Het comité heeft als zijn
wenech kenbaar gemaakt dat dit ge
schenk van Suriname zou kunnen be
staan uit een 6chouw met smeedwerk
van Surinaamsche motieven.
Nieuw handels» en clearing»
verdrag onderteekend
Weinig veranderingen
's-GRAVENHAGE, 23 December.
Dc onderhandelingen, welke
sinds eenigen tijd afwisselend in
Berlijn en in den Haag gevoerd
werden met een Duitsche onder
handel ingscotn missie, hebben geleid
tot overeenstemming over de rege
ling van het handels, en betalings
verkeer met Duitschland voor het
jaar 1937. Op 23 December j.l. wer
den in den Haag onderteekend een
nieuw cloaringverdrag en een nieuw
handelsverdrag. Het nieuwe clea-
ringverdrag treedt in de plaats van
het op 5 December 1931 gesloten
verdrag, hetwelk op 31 December
1936 afloopt. Het heeft een looptijd
van een jaar en het is in hoofd
zaak gelijk aan liet bestaande
verdrag.
In Januari 1937 zullen de oude han
delsschulden, waarvoor in het. thans
nog loopende verdrag een aflossingsre-
geling werd getroffen, geheel zijn afge
lost. Het dan vrijkomende percentage
van stortingen bij het Nederlandse!),
clearinginstituut op rekening van
Duitschland zal in de eerste plaats ge
bruikt worden om de positie van de
Nederlandse!)—Duitsche clearing, die
een in 1935 ontstanen nieuwen achter
stand vertoont, te versterken.
Zoodra de omstandigheden het zullen
veroorloven zullen, beide regeeringen
besprekingen voeren, ten einde na te
gaan, of een gedeelte van de 11 be
schikbaar gesteld kan worden voor de
verruiming van den uitvoer van Ne
derland en van de Nederlandsclie over-
zeescho gewesten naar Duitschland.
Het. nieuwe handelsverdrag heeft
eveneens een looptijd van een jaar en
treedt in de plaats van hot op 31 De
cember a.s. afloopend verdrag van 23
December 1935. Ook dit verdragis in
hoofdzaak gelijk aan het dezer dagen
afloopende handelsverdrag. Eenige wij.
zigingen, welke aangebracht werden,
houden verhand met de reeds voor het
loopende verdrag aanvaarde grond
slagen
De teksten van de nieuwe verdragen
zullen na Kerstmis worden gepubli
ceerd.
De bij hel clearing-verdrag aangewe
zen regeeringscom missies hebben de
betahngscontingenten voor liet eerste
kwartaal 19.37 vastgesteld. Vooralsnog
bleek het gewenscht te zijn voor de
vaststelling van do betalingsconhngen-
ten dezelfde grondslagen aan te nemen
als golden voor het vierde kwartaal
1936.
DE EERSTE GAS- EN SCHERFVRIJE
KELDER
In den laatsten tijd is de gas- en
scherfvrije kelder wel een punt van
ieders belangstelling, er wordt veel over
geschreven en gepraat, maar tot uitvoe
ring komt het in verhouding bij parti
culieren maar heel weinig.
Thans is echter de NV. Intermetaal,
te Rotterdam, welke haar bedrijf aan
past aan den modernen tijd. een der
haanbrekers op dit gebied. Toen in Juli
1936 plannen bestonden voor het ver
bouwen van haar magazijnen en kan
toren, was in het allereerste plan een
gewone kelder in het verbouwingsob
ject opgcnopien, waarna zij na nauw
keurig en deskundig overleg besloot een
gas- en scherfvrijen kelder ervan te
maken welke in de finesses is verzorgd
De kelder is gemaakt als een doos,
OniApawiinqA-,
UoAsmtiqhiqsin-
(JLubcwandsw
Maandags 8—ll'i uur.
welke rondom is opgesloten tusschen
l'/a steens muren (3.3 cM waar achter
de wanden van den kelder met een
dubbele wapening ter dikte van 15 cM-
De vloer van den kelder is berekend op
een belasting van 1500 K.G, welke toe
laatbaar is. daar het gedeelte van het
gebouw, waaronder de kelder zich be
vindt. bestaat uit 2 verdiepingen en
plat dak.
Wat het inwendige van den kelder
aangaat is er tiaar gestreefd zoo weinig
mogelijk ruimte te verliezen waarin
men zeèr geslaagd is.
Ontvangt dc Conrad's premie
vanwege het Kon. Instituut
van Ingenieurs
Toepassing der natriumlamp
's-GRAVENHAGE, 23 December.
In de vergadering van het Koninklijk
Instituut van ingenieur heeft de presi
dent, prof. L. A. van Royen, de „Con
rad's premie" aan prof. dr. G. Holst,
directeur van de laboratoria der N.V.
Philips' gloeilampenfabrieken te Eind
hoven, uitgereikt.
De Conrad's premie werd, bij uiterste
wilsbeschikking van een der meest be
kende oprichters van het Kon. Instituut
van Ingenieurs, F. W. Conrad, inge
steld, ter uireiking Iedere vijf jaar aan
het lid van het instituut, dat gedurende
dat tijdsverloop, de bette verhandeling
in de werken van het instituut zal heb
ben geleverd of de nuttigste vinding in
het vak van den ingenieur zal hebben
medegedeeld.
In 1876 werd de „Conrad's premie"
voor dc eerste maal toegekend en se
dert, dat tijdstip regelmatig, tot een to
taal van 12 maal uitgereikt. Van hen,
aan wie deze onderscheiding werd toe
gekend zijn thans nog in leven: J. van
Öldenborgh, dr. Lr. J. A. Ringere en
prof. dr. ir. F. K. Th. van Iterson.
Over het tijdvak 19311936 is due
de premie toegekend aan prof. dr. G»
llolct, op grond van zijn mededeeling
over natrium-lampen in „De Inge
nieur" 1933.
De raad van bestuur was daarbij vol
komen doordrongen van het feit, dat de
toepassing van de natriumlamp tot een
der belangrijkste uitvingen van dezen
lijd moei worden gerekend.
Tusschen 1 Juli 1932. toen voor het
eerst een proefverlichting op den rijks
weg tusschen Geleen en Beek werd ont-
stoken, en heden, heeft zij haar weg
gevonden voor talrijke verlichtingsdoel-
einden in binnen- en buitenland De ge
dachte het monochromatisehe licht der
natriumlampen voor verlichtingsdoel-
yinden te bezigen, is het eerst bij Holst
opgekomen. Tal van onderzoekingen,
betrekking hebbende o.a. op de eigen
schappen van het oog in verband met
vv eg v er 1 i ch t i n g, helderheid scon tra sten
enz. bleken noodig en werden te Eind
hoven. onder Hoist's leiding genomen.
Men is van meening, dat deze onder
zoekingen het voordeel der natrium
lampen boven wit licht hebben aange
toond en bovendien het inzicht in de
eiechen, aan welkp pph wegverlirhting
moet voldoen in hooue mate hebben
verbeterd
De president achtte het een groot
voorrecht thans aan prof. Holst de
..Conrad's premie" te mogen overhandi
gen in den vorm van een gcuden me
daille, vergpzeld van een oorkonde.
Prof Holst betuigde zijn groote er
kentelijkheid voor de hem toegekende
onderscheiding, maar wenschte er den
nadruk op te leggen, dal hetgeen door
hem bereikt werd evenzeer te danken
Aas aan zijn medewerkers bij de on
derzoekingen. zoodat hij deze onder
scheiding tevens beschouwde als voor
hen bedoeld.
NOODLANDING VAN EEN MILITAIR
VLIEGTUIG
.v /naajcT uw uusicmcp cctcufo
Vermeerstraat 61 - Tel. 398
Speciaal ingericht voor reparaties aan
elk merk toestel
Hierboven ziet men naast de calèche waarin Koningin, Prinses en Prins Aschwin gezeten zijn, Prins Bernhard in zijn huzaren.
uniform. Naast hem de commandant van het veldleger, Iuit.»gen. Röell
GIESSEN"D\M, 23 December. Van
middag omstreeks kwart voor drie ie
een militair vliegtuig van het tvpe D-17
genummerd 205 door een defect in de
olieleiding gedwongen geweest een
noodlanding te maken. Hel vliegtuig,
dat werd bestuurd door den sergeant-
vlieger Hakkenberg van Gaasbeek, een
K.L.M.-vlieger, die zijn militairen
dienst vervult, kwam terecht in een
drassig weiland waar het met den
rechtervleugel en paal raakte. De vleu
gel werd beschadigd.
De bestuurder heeft het vliegkamp
Soeelerherg van zijn noodlanding op de
hoogte gesteld, van waar een auto is
vertrokken om het toestel Ie demonlee-
ren. De D 17 was op weg van Gilze-
Fhten naar de Koov. Het maakt deel uit
van de afdeeling Java, op Schiphol.
MOEILIJKHEDEN
De schaarschte aan grondstoffen in de
textielindustrie heeft een vermindering
van het werk in de fabrieken tengevol
ge gehad. Hilmar Stock, de nationaal
socialistische organisaticlcidcr voor de
textielindustrie constateert dit feit in
een artikel in de „Deutsche Arbeiterkor
respondenz", waarin hij schrijft: „De
arbeiders in de textielindustrie worden
op de boogie gehouden van den toe
stand. Zij weten, dat in den economi-
schen strijd, dien Duitschland thans le
vert. de grootste offers moeten worden
gebracht. En ze zullen ze brengen in
den loop van den volgenden winter, on
danks de zorgen, en de verminderde
werkuren, die hun zijn opgelegd."
NATIONAAL BUREAU VOOR
VROUWENARBEID
's-GRAVENHAGE, 23 December. -
Tot adjunct-directrice van het Natio
naai Bureau voor Vrouwenarbeid, Den
Haag, is benoemd Mevr. Mr. N. Jas—
Henke.
mep genoot. De aanwezigheid van
burgemeester De Monchy. die da
delijk door velen uit het publiek
herkend werd deed de veronder-
En als het zijn dag gehad heeft
bewaren als merkwaardigheid. Ge zult
het in Uw leven vermoedelijk wel niet
meer meemaken, dat er een spoorboekje
verschijnt dat slechts 'n „eendaagsche"
zal zijn.
Bezoek aan de poffertjes*
kraam van Frans Goe*
mans
Ongedwongen feestvreugde
'a-GRAVEMIAGE, 23 December.
Het is dikwijls hij feestelijke ge
beurtenissen het geval, dat zij, die
er het meest mee te maken hebhen,
het minst in de gelegenheid zijn,
van verschillende goede kanten er
van te genieten.
De leden der hofhouding van
H.M. de Koningin en van H.K.H.
Prinses Juliana behooren tot dege
nen. die in deze dagen van feest
viering en voorbereiding van het
prinselijk huwelijk zoo zeer door
het voorbereidende werk in beslag
worden genomen, dat zij nauwe
lijks tiid hebben, de versiering en
illuminatie van de stad in oogen-
schouw te nemen.
Waarschijnlijk daardoor ontstond bij
eenige leden van de hofhouding zeil
het initiatief, een gelegenheid te vinden
om gezamenlijk en in gezelschap \an
echlgenooten en kinderen een rondrit
door de stad te maken.
Hedenavond, nu de drukte van den
ondertrouw en de heëediging van Prins
Bernhard is geluwd en de komende
Kerstdagen een korte periode van rust
brengen alvorens het huwelijksfees'
luisterrijk gevierd zal worden, is aan
dit plan uitvoering gegeven.
Men heeft daarbij gebruik gemaakt
van de gelegenheid, die de H.T.M. heeft
geschapen voor het publiek, om met
extra bussen, die van het Plein ve
trekken, rondritten langs de versierde
wijken te maken. Twee van deze bus
sen arriveerden hedenavond te ruim
acht uur bij den hoek van Kneuterdijk
en Heulstraat. Over de radiator was
horizontaal rood-wit-blauw en verti
caa) oranje én geel-rood vlaggedoek ge
spannen, en hoewel twee agenten van
de motorpolitie met motgr en zijspan
aanwezig waren, lette het publiek vrij
wel niet op de groep dames en hoeren,
die zich verzamelde op het trottoir
achter de autobussen. Bijna alle hooge
hofdignitarisscn waren aanwezig, hof
dames, kamerheeren en verschillende
andere hooge functionarissen, waarvan
velen met hun dames en kinderen.
Tegen half negen verscheen ook Mr.
S. J. R. de Monchy. burgemeester van
's-Gravenhage, die door de leden van
de hofhouding was uitgenoodigd. nis
hun gast dezen tocht door zijn feest
vierende gpmeenfe mee te maken.
Majoor Phaff. adjudant van H.M. de
Koningin, die de leiding Van de rond
rit had. gaf dc heide buschauffeurs nog
eenige instructies en toen stapten de
dames en hperen, die zichtbaar nlezier
hadden in deze gebeurtenis in de hei
de bussen, die met de ongeveer tachtig
deplnemers vol waren.
Te kwart voor negen reden de bus
sen, voorafgegaan door de motorpolitie,
weg in de richting van het Buitenhof,
zij volgden de gewone route, die voor
dezen rondrit door de H.T.M ook voor
bet publiek is vastgesteld, langs de
stralen der binnenstad, door het Sla
tenkwartier, naar Schevpningon en
langs den Badhuisweg en Nieuwe Park
laan naar de omgeving van Laan O
pes van Cattenburgh cn Laan van
Moerdervoort via Noordeinde en langs
het paleis naar de binnenstad terug.
Op het Tournooiveld stopten de bus
sen. tegenover het etablissement van
den op alle wereldtentoonstellingen he
kenden Frans Goemans. de oud Hol
landsche poffertjeskraam, die hier tijde
kijk is opgeslagen en met haar ge
illumineerden ond Hollandsehen gevel
een ongewone plaats on den zoo dof
tigon Voorhout inneemt.
Met moeite had de eigenaar, bij wien
kort tevoren plaatsen voor een grool
gezelschap waren gereserveerd, ere
kleine twintig tafels vrijgehouden en
te kwart over tien stroomden de da
mes en hccren binnen.
stelling opperen, dat het waarschijn
lijk gaston van het gemeentebe
stuur van buiten Den Haag zouden
zijn. En inmiddels droegen de kel
ners sla pels horden met wafels en
poffertjes aan en werden bij het
uildeeicn daarvan ijverig geholpen
door hofdames, kamerheeren. ad
judanten. enz.
Het was ruim elf uur toen de dames
en heeren in groepjes vertrokken en
het gezelschap geleidelijk uileen ging.
AMS'I Kil DAM. 23 Dec. Ken agent
van politie ontdekte vanmorgen even
voor zes uur vlammen op het dak van
de Verzekeringsmaatschappij „De Grool
Voord-Hol landsche van 18-15" welke ge
vestigd is In perceel Hperengrarht 180
het beroemde Patriciërshuis waar vroe
ger de familie van Brienen van de groo
te bindt heeft gewoond.
De brand bleek te zijn uitgebroken in
de ruimte tusschen de dakhPdekking en
liet daaronder liggende rieten plafond.
Hij woedde over de geheele oppervlakte
van het huis.
Aanvankelijk liet de brand zich ern
stig aanzien.doch de brandweer slaagde
er vrij spoedig in uitbreiding te voorko
men.
Daar de brandende ruimte moeilijk te
herpiken was, duurde het gerilimen tijd
aleer de brand geheel was gebluscht.
Er waren twee motorspui ten en de
ladderwagen aanwezig. De oorzaak kon
nog niet worden vasTgesteld, maar men
denkt aan kortsluiting.
Het pand is verzekerd.
MR. C. THOMESE
HAARLEM. 23 Dec. - In de gis
teren gehouden zitting der Prov Sta
ten van Noord Holland is tot hoofdin
genieur-directeur van den provincialen
waterstaat benoemd ir. C. Thomese,
hoofdingenieur bij den provincialen
wa lp rs iaat
De voorzitter, jhr. mr. dr. A. Boëll
bracht namens Gedeputeerde Staten
hulde aan den afgetreden hoofdinge
nieur-directeur jhr. G. J. A. Reigers
man, die gedurende zevenentwintig
jaar de volle maat van zijn beproefde
krachten aan de belangen van het ge
west heeft gegeven.
PRINSES ARMGARD
's-GRAVENHAGE. 23 Dec. Naar
wij tot ons genoegen kunnen mededee
len. maakt Prinses Armgard, die naar
men weet na haar ongesteldheid gis
teravond in Den Haag is aangekomen
het zeer goed.
EEN UNICUM
HOLTEN, 23 December. De raad
dezer gemeene stelde de begrooting voor
het jaar 1937 vast en kon daarbij het
aantal opcenten op de gemeentefonds
belasting met 40 verminderen (75 terug
brengen op 35). De gemeente ontvangt
geen rijksbijdragen in de vverkloozen-
ondersteuning.
Het werd een genoeglijk uui'tfe
van echt oud Hollandsche vreugde.
Een enkele maal eens los "an het
strenge hofprotocol, en toch aller,
tezamen, wat huiler) den- dienst
slechts zelden voorkomt, hadden
de leden der hofhouding zichtbaar
en hoorbaar plezier in het geval,
temeer waar het overige publiek er
geen idee van had, welk gezelschap
de invasie had veroorzaakt en niet
de jool van dc groep onbekenden
Bewaar dit spoorboekje
als curiosum
Overal te krijgen.
De „eendaagsche", in rood-wit-blau
wen omslag met vergulden opdruk.
Het speciale spoorboekje voor den ze
vendon Januari.
Het wordt natuurlijk een curiosum,
deze uitgave, die slechts het leven zal
hebben vin EEN enkelen dag.
Een spoorboekje met de port rei ten
van het vorstelijk paar op de buiten
pagina.
Een boekje, waarin is opgenomen de
route.van den koninklijken stoet op den
zevenden Januari, afgedrukt in een
plattegrond je met alle omringende stra
ten van Den Haag erop.
