Met razende snelheid
door Hoogland
WAT IN 1936 IN ONZE
STAD GEBEURDE
Invloed van
drank
Een groet! Een welkom!
Necrologie
1936
Portretten in
Sierkunst
BESLUITEN EN
JUBILEA
Vijf dagen hechtenis
geëischt
ijnhandel „De Moor'
3e BLAD PAG. 1
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 31 DECEMBER 193S
STADSNIEUWS
Een inleiden d woord bij hel illustreerend over
zicht van het Amersfoortsche gebeuren in het
voorbije jaar
TpFN goede gewoonte brengt mede, dat de courant, in haar laatste editie
°P de" Oudejaarsdag, een overzicht geeft van hen, die in den loop van
het jaar aan onze gemeenschap ontvielen; een overzicht tevens van de meest
bclangrijKc gebeurtenissen die in dit jaar waren te boeken.
Aan deze overzichten moge een enkel, sober woord voorafgaan. Sober
vooral, omdat het jaar dat wij heden afsluiten, zich kenmerkte door steeds
stijgende moeilijkheden, die ook het bestuur van de gemeente voortdurend
hebben geplaatst voor toenemende zorgen, waarvan de ernst te klemmender
werd, naarmate de inwoners te pijnlijker werden getroffen in hun bestaans
mogelijkheden. Het is voor hen, die geroepen zijn tot regeeren, een jaar ge-
weest van zeer ingewikkelde bemoeieniswaarvan de druk in iQjy eer nog
Zal groeien dan verminderen. Wij zijn onzen bestuurders erkentelijk voor hun
toegewijde aandachtdie ten doel hadverlichting te brengen zooveel als dat
onder de huidige omstandigheden in liun vermogen lag. Dat onze regeerders
gaarne zelf menigmaal méér zouden hebben willen schenken dan mogelijk-
heidshalve kon worden toegestaan, daar is stellig iedereen van overtuigd. De
burgerij schaart zich in het jaar, dat haar toewenktmet vol vertrouwen
wederom onder hunne leiding, waarbij de hartelijke hoop mag worden uit-
gesproken, dat 1937 uiteindelijk lichter horizonten zal doen opgaan dan
waaronder het nieuwe jaar geboren wordt.
Gegroet, wèg-glijdend 1936! Gegroet, gij aanlichtend nieuwe jaar! Wij
treden U binnen. Onze lampen zijn brandende. Om onze schouders hebben
wij den mantel der hoop geslagenals de hemel zoo blauw!
De belangrijkste gebeurte*
nissen en feiten
4 Jan. Het 35-jarig bestaan van den
'Amersfoortschen Bestuurdersbond her
dacht.
9 Jan. Troependéfilé ter herdenking
van het 122-jarig bestaan van het 5de,
16de en 22e R.I.
11 Jan Koperen feest van de loge
„Tmmer Voorwaarts No. 81" van de Int.
Orde van Goede Tempelieren.
22 Jan. Het tienjarig bestaan van het
Tambours- en Pijperskorp „Juliana"
herdacht.
28 Jan. De gemeenteraad neemt een
voorstel aan van de Commissie van
Wetgeving tot wijziging van de Alge-
meene Politieverordening nadat beslo
ten was het gedeelte omtrent het taxi-
bed riif aan te houden.
25 Febr. De gemeenteraad besluit aan
B. en W. een credict te verleenen voor
het aanleffgpn van rioleering enz. in
den Heiligenbergweg en omgeving.
3 Maart. Herdenking van het 30 jarig
bestaan van de afdeeling Amersfoort
van den Bond van personeel in Over
heidsdienst.
12 Maart. Het 25 jarig bestaan van
de Amersfoortsche Padvindsters feeste
lijk herdacht. Huldiging van „Ma" v.
d. Bergh.
15 Maart. H.V.C. behaalt wederom
het afdpelingskampioenschap.
31 Maart. De gemeenteraad neemt
voorstellen aan tot wijziging van het
uitbreidingsplan voor 't Kruiskamp-
kwartier en tot vaststelling van bebou
wingsvoorschriften.
Goedgekeurd wordt een voorstel van
B en W. tot verkoop van 13.000 M2 fa
brieksterrein aan de N.V. Mij. voor
Wasvenverkine (Erdalfabrieken).
3 April. Het 1^-jarig bestaan der
Amersfoortsche Schoolvereeniging fees
telijk herdacht.
19 April. H.V.C. verliest den promo
tie-wedstrijd tegen Hercules met 13.
25 April. Het 20-jarig bestaan der ar-
beiderstooneelvereeniging „Kunst na
Arbeid" herdacht.
De R.K. Muziekvereeniging herdenkt
haar 15 jarig bestaan.
26 April. II.V.C. verliest ook den
tweeden promotiewedstrijd tegen Baarn
met 1—2.
28 April. De Gemeenteraad vereenigt
zich met het advies van B. en W. naar
aanleiding van een brief van Ged. Sta
ten betreffende de jaarwedden van bur
gemeester. secretaris en ontvanger.
2 Mei. De schermvereeniging R M.M.
A. herdenkt haar i0-jarig bestaan.
16 Mei. Herdenking van bet 50 jaric
bestaan van de Muziekschool van
Toonkunst.
17 Mei. H V.C. wint den drrden pro
motiewedstrijd tegen Hercules met
41.
24 Mei. Door een 3—2 zege op Baarn
wint H.V.C. den vierden promotiewed
strijd.
26 Mei De Gemeenteraad neemt een
voorstel van B en W. aan inzake het
aanleggen van wegen op een terrein
aan den Liendcrtschen weg.
6 Juni. Groote oefening van de af-
deeline Amersfoort van het Ned. R°J
de Kruis ter celeeenheid van het zp
jarig bestaan, welke oefening wprcl hu
gewoond door H.K H Prinses Juliana.
15 Juni. De Amersfoortsche postdui
venvereeniging ..De Luchtpost her
denkt haar 25-jarig bestaan
16 Juni. Installatie van Mej. E. M-
van Hamersveld tot lid van den Ge
meen iera ad De heer A J. Spiekermann
tot wethouder gekozen.
Het 25-,jarig bestaan herdacht van de
afdeeling Amersfoort van den A'gem.
Bond van Politiepersoneel 111 Neder-
land.
30 Juni. De Gemeenteraad besluit het
sluitingsuur der automarkt op 12 uur
te stellen.
5 Juli. V.A.R.A. zomerfeest op Birk-
hoven ter viering van het 10-jarig be
staan.
18 Juli. Herdenking 20-jarig bestaan
van de Intern. School voor Wijsbe
geerte.
21 Juli. De Gemeenteraad stelt een
verordening vast betreffende het ont
slag aan gemeentepersoneel wegens
revolutionnaire gezindheid, enz.
25 Juli. Herdenking 20-jarig bestaan
van de Amersf. Boys.
28 Aug. De Gemeenteraad neemt een
voorstel aan van B. en W. betreffende
de wedderegeling van het gemeente-
personeel en een voorstel tot vaststel
ling van een nieuwe verordening rege
lende de rangen, het aantal, de samen
stelling de eischen benoembaarheid en
de bezoldiging der gemeentepolitie.
29 Aug. Herdenking van het eerste
lustrum van de afdeeling Amersfoort
van de Ned. Vereeniging van Eerste
Hulp bij Ongelukken.
18 Sept. Enthousiaste begroeting der
Amersfoortsche burgerij van H. K. H.
Prinses Juliana en Z. D. H. Prins Bern-
hard op Hun doortocht naar Het Loo
19 Sept. Eerste steenlegging voor den
bouw der Erdalfabrieken op het terrein
tusschen Nijverheidsstraat en Kleine
Koppel.
23 Sept. Achtste Districtsdag van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor de Geldersche Vallei.
29 Sept. De Gemeenteraad neemt een
voorstel aan van dc Commissie ad hoe
voor de herziening der Verordening re
gelende de pensionneéring der Wethou
ders en hun weduwen en weezen.
Een voorstel tot opheffing der Wo-
ningbeurs aangenomen.
3 Oct. Herdenking van het vijfjarig
bestaan van den Bestuurdersbond
„Amersfoort" van de Ned. Vakcentrale.
16 Oct. Opening van het Sterhuis van
de Ned. Vereeniging ter behartiging
van de belangen der jonge meisjes.
18 Oct. Jubileumrit ter herdenking
van bet tienjarig bestaan van „De Pe
daalridders".
30 Oct. De Gemeenteraad stelt een Ca-
pitulantenverordening vast.
31 Oct. Feestelijke herdenking van het
tienjarig bestaan van „De Pedaalrid
ders".
6 Nov. Herdenking van het 30-jarig
bestaan van de afdeeling Amersfoort
van den Christ. Bond van Spoor- en
Tramwegpersoneel.
7 Nov De Korfbal vereeniging „Amers
foort" herdenkt haar twintigjarig be
staan.
14 Nov. Feestavond ter gelegenheid
van het 25-jarig beslaan der postdui
venvereniging „De Luchtpost".
22 Nov. Het twintigjarig bestaan van
de Sociaal Democratische Vrouwenclub
herdacht.
24 Nov. Herdenkingsbijeenkomst m
de Luthersche Kerk in verband met het
250-jarig bestaan.
8 Dec In een vergadering van spaar
ders van „Het Sport fondsenhad" wor
den mededeelingen gedaan omtrent het
definitief tot stand komen der inrich
ting.
10 Dec. De Christ. Gem. Zangvereeni-
ging „Soli Deo Gloria" herdenkt haar
25-jarig b^ïaan.
1618 Dec. De Gemeenteraad behan
delt de gemeentebegrooting dienst 1037
welke ten slotie met algemecne stem
men wordt goedgekeurd.
Op voorstel van B. en W. wordt
f 1500.— ter beschikking gesteld van
het Oranje Comité 1936 en f 300.— vooi
gasverlichting op de bruggen, in ver
band met bet huwelijk van H. K. H
Prinses Juliana en Z. D. IT Prins Bern
hard.
18 Dec. Oranjetentoonstelling in Fle-
19 Dec. Zanghulde van 2000 leerlingen
der openbare en bijzondere lagere scho
len ter gelegenheid van den onder
trouw van H. K. H. Prinses Juliana en
Z D. H Prins Bernhard. Planting van
een Oranje-Lippehoom.
21 Dec. Op initiatief van het Comité
tot versiering van het Bergkwartier
wordt een vreugdevuur ontstoken op
een terrein aan de Abr. Kuyperlaan.
OP DOORTOCHT VAN DEN HAAG NAAR HET LOO WERDEN H.K.H. PRINSES JULIANA EN Z.D.H. PRINS BERN
HARD KORT NA DE VERLOVING DOOR HONDERDEN AMERSFOORTERS IN DE LANGESTRAAT OP UITBUNDIGE
WIJZE BEGROET
KANTONGERECHT
Wonder boven wonder deden
zich bij de botsing geen per»
soonlijke ongelukken
voor
Een inwoner van Baarn, die tegen
slag gehad had in zaken en familie
omstandigheden, was '6 nachts om
streeks 2 uur een hotel te Baarn bin
nengegaan, om zijn beslommeringen
van zich af te zetten en meteen feest
te vieren in verband met het vorstelijk
verlovingsfeest.
Verdachte had al een paar borrels
op, nam spoedig een dreigende hou
ding tegen de politie aan en wilde met
een aschbak gooien. De politie diende
van repliek met de gummistok en het
gevolg \va6, dat de feestvierder heden
morgen voor het kantongerecht stond.
De kantonrechter wenschte hem ge
luk, dat deze zaak niet voor de recht
bank gebracht was, anders had het er
leelijker voor verdachte uitgezien. Het
was maar gelukkig, dat de prinses niet
wist, op welke wijze haar verlovings
feest door sommige burgers gevierd
werd
Het O. M., waargenomen door Mr.
v. d. Dussen, eischte 15 subs 5 dagen.
De uitspraak luidde 10, subs. 4
dagen.
Het is nog aan!
Het was de eerste keer geweest, dat
men hem op 17 December in onze stad
dronken aangetroffen bad.
Kantonrechter: „Hoe kwam dat?"
Verdachte: „Ik ben naar een ver
jaardagpartijtje geweest van mijn
meisje."
Kantonrechter„Dat zal je meisje
wel prettig gevonden hebben, dat je
daar met een stuk in je kraag rond
liep. Is het nog aan met haar?"
Verdachte: „Ja hoor."
Kantonrechter: „And »rs een slecht
begin. Je moet dat later niet van het
huishoudgeld nemen l
Verdachte„Het zal wel loopen
los."
Het O. M. vond dat „losloopen" een
gevaarlijke gedachte van verdachte en
meende dat hij wel vast zou loopen.
De eisch was 10 subs. 5 dagen, de
uitspraak 6, subs. 3 dagen.
In volle vaart door
Hoogland
Twee Bunschoters hadden 8 Novem
ber een bezoek aan een café op den
Hof gebracht. Er werd bier gedronken.
Toen moesten ze nog terug naar Bun
schoten met de auto. waarmede ge
woonlijk visch gevist wordt. Met groo
te snelheid, tegen de 80 K M., vloog de
auto door Hoogland en raakte in een
bocht even voor ..Scholhorst" van den
rechten weg.
Een paar hekken werden stuk gere
den. waarna een winkel geramd werd
en de auto tenslotte in tegengestelde
richting op den weg kwam te staan.
De kantonrechter vroeg den bestuur
der vanmorgen, of hij zich dit geval
herinnerde en of hij ook de oorzaak
kon vertellen, dat hij een bocht niet
kon nemen.
Verdachte zeide, dat hij vlug thuis
had willen zijn en daarom hard gere
den had.
Kantonrechter: „In het proces-ver
baal staat, dat u na de botsing gezegd
heeft, acht glazen bier gedronken en
verschillende café's bezocht te hebben."
Verdachte antwoordde, dat hij maar
in één café geweest was: toen hij die
verklaring aflegde, was hij zenuwach
tig geweest.
De verbalisant werd hierna gehoord.
Hij gaf een uiteenzetting van wat er
gebeurd was en verklaarde. ,dat de ver
dachte onder invloed van 'drank was
geweest.
Als getuige werd opgeroepen een
vriend van verdachte, die met hem in
de auto gezeten was. Hij zelf had ook
bier gehad, maar wat zijn vriend ge
dronken had. wist hij niet. want deze
was in de stad een boodschap gaan
doen. terwijl hij in het café bleef. Wel
herinnerde hij zich. dat ze met een
„aardig gangetje" door Hoogland ge
reden waren en plotseling tegen een
winkel opbotsten. Dat er een paar hek
ken van te voren door de auto ge
raakt waren, wist hij niet meer.
De Kantonrechter meende, dat hij
met een dergelijke autorit in groot
gevaar verkeerd had en beter had ge
daan niét met iemand mee te géén,
die bier gedronken had.
Getuige: „Ja. het was bij het kantje
af!"
Het O.M. wees er in zijn requisitoir
op. dal het hier een zeer ernstig feit
betrof. Het was zuiver toeval, dat er
geen doodelijke ongelukken gebeurd
zijn. Verdachte heeft niet alleen zijn
eigen leven in de waaeschaal 'gesteld,
maar ook dat van andere mensehen.
Had zich een persoonlijk ongeluk voor
gedaan, dan zou verdachte voor de
rechtbank hebben moeten terecht staan
wegens het veroorzaken van dood of
letsel door schuld en mogelijk drie
maanden hechtenis gekregen hebben.
Vast staaf, dat verdachte onder in
vloed van drank was. anders had hij
niet zonder reden in den kant gereden.
Spreker wil, ofschoon het eigen
lijk moet, hier geen ontzegging van
rijbewijs eischen. omdat verdachte
anders te zeer gedupeerd wordt in
de uitoefening van zijn beroep.
De eisch luidde nu 5 da
gen hechtenis.
Verdachte vraagt of men hem geen
voorwaardelijke hechtenis kan opleg
gen, zijn vader is werkeloos en zij heb
ben het thuis arm.
De kantonrechter zeide hierop, dat
hij wel in de auto van zijn vader kon
rijden en bier drinken. Daar was wel
geld voor. Een geldboete zou hij toch
niet kunnen betalen, hetgeen verd.ichte
beaamt.
ITij beloofde nooit meer een dergelijk
waanzinnige streek te zullen uithalen.
De uitspraak werd: f 25 subs. 8 da
gen hechtenis.
Het Amersfoortsch kunstes
naarsgilde blijft actief
De stelling, hij de opening verdedigd,
dat het hedendaagsche portret, zooals
het zich (met en na de Renaissance)
heeft ontwikkeld, in de eerste plaats
is een product van psychologische
nieuwsgierigheid wordt door de werk
stukken in Sierkunst bijeengebracht,
zeer wel bewezen. Vrijwel alle kunste
naars, die hier inzenden, hebben met
wisselend geluk, zooals vanzelf spreekt,
gepoogd in hun portretten zooveel mo
gelijk vast te houden aan het persoon
lijke type den eigen aard van hun
sujet. Het is een misverstand te mee-
nen, dat met het bereiken van een uit
wendige gelijkenis ook dit diepere con
tact verkregen is. Wie streeft naar een
fotografische gelijkenis, verzandt al
heel gauw in peuter werk of in .een
burgerlijke platvloersche opvatting,
waarbij èn in den vorm èn in den diepe
len achtergrond, alle verbeelding zoek.
is. Neen, juist het zoeken van wat ach
ter de onmiddellijke gelaatstrekken ver
borgen ligt, die hoogere en begrijpelijke
eerzucht van den portrettist, geeft herti
ook gelegenheid zijn persoonlijke fartta-
sie te laten spreken, en zijn sujet te
laten zien, zooals hij, kunstenaar, het
ziet, of zien wil. De subjectieve bevin
ding van den artiest mengt zich dus
doende in de zuiver zintuigelijke waar
neming van schilder of teekenaar, en
het is zijn geheim het juiste midden
te vinden; om bij het vasthouden van
een uitwendige overeenstemming toch
zijn persoonlijke ervaring in het werk
vast te leggen. Het spreekt vanzelf, dat
de toeschouwer dieper door een be
paald portret getroffen wordt, wan
neer hem ook de gelijkenis frappeert,
maar hij heeft mijns inziens de taak
zich in eerste instantie aan de visie
van den kunstenaar over te geven, en
niet tegen te stribbelen indien de let
terlijke weergeving in het portret hem
op 't eerste gezicht niet bevredigt
Het wil mij voorkomen dat deze ten
toonstelling op een hoog peil staat, dat
hier inderdaad een interessante en
eenzijdige keuze bijeen is, ook boeiend
voor hen, die geen van de geportrctteer-
den persoonlijk kennen.
In stijl en voordracht munten voor
al de geschilderde portretten uit \an
mevr. de Gruyter—Feucrstein, Machiel
Brandenburg en Albert Fiks, die ook
onlangs in de zalen van De Poth zoo
verrassend voor den dag kwamen. De
potloodteekening van den laatste bevre
digt mij minder. Daartentegcn staat Jiet
geschilderde kinderportretje (aquarel)
door Jan Wittenberg voor mij in di
rectheid van waarneming en fijnzinni-
gen humor ten achter bij het geteeken-
dé, dat ronduit een juweeltje is. Ook
Joh. Hendriks is op bizondere wijze
door een kind geïnspireerd. Hij schil
derde een ziek knaapje, rechtzittend in
bed, en zoowel de vroom-teedere visie
als de koele kleurgeving stempelen dit
doek tot één der fraaiste van deze ex
positie. Mevr. J. G. van Haersolte heeft
eveneens een zeer persoonlijk werk in
gezonden, man met baard, dat door den
vorm en de expressie intusschen meer
bekoort dan door de kleur. Een curieus
experiment heeft Willem J. van Dam
zich veroorloofd, dat in ieder geval ge
tuigt van zijn wil om niet vast te loo
pen in een bepaald schema. Voorloopig
acht ik het meisjesportret meer ge
slaagd dan het gedurfde en capricieuze
portret van de volwassen vrouw.
Ik memoreer verder gevoelig werk
van Paul Determeyer, J. v. ITolthe tot
Echten (vooral de teekening!), een gees
tig portretje van L. Schrikkel. een
kloek opgebouwden kop van E. Hellcn-
doorn, en goede werkstukken van
mevr. E. D. Unger—Lens, E. Pijpers,
J. Faure. A. v. d. Pol, L. Cardinaal (die
zich hoeden moet voor een weeke over
gevoeligheid!) en mevr. L. Uyldert—
Mayer.
In litho en teekening zijn nog ver
schillende opmerkelijke inzendingen te
noemen. Zoo het fraaie portret van J.
Bezaan, de typische vormgeving van D.
de Leeuw, en het werk van D. v. Luyn.
II. Albers en J. C. Nijland.
Het beeldhouwwerk beperkt zich tot
twee door L. v. Dorp vervaardigde por
tretten. maar de kwaliteit vergoedt veel.
Ik acht dit werk van geen hoog gehalte.
Ten slotte herinner ik er nog even
aan, dat deze expositie verhandt houdt
met een verloting. Aan de hand van de
tentoongestelde werken die inder
daad representatief zijn kan de prijs
winnaar aan één van de exposanten
de opdracht geven zijn (haar) portret
te maken of van één van zijne (hare)
nabestaanden.
C. A. SCHILP
Langestraat 8 Tel. 129
Roode Zoete Wijnen
aragona Deux 85 ct. p. fl
listella Rouge f 1.15 p. fl
onio f 1.35 p. fl
Zij die van ons
heengingen
29 Jan CG. Spit.
2 Febr. B. J. Momma, ge p. luitenant
der veld-arhllerie.
15 Febr. C. H. van Buur en.
19 Febr. Mej. J. L. van Dishoeck.
hoofd der huishouding van de In
dustrie- en Huishoudschool.
4 Maart A. Veen, oud Hoofd eener
school.
21 Maart H. C. Bakker, tandarts.
H. van den Boogert, voorzitter
Bond van Mineraalwater hande
laren.
1 April K. Scheringa, apotheker,
8 Mei J. J. Thien, wethouder.
14 Juni I. v. d. Sluys, Vader Burger
weeshuis.
Méj. van Goor, oud onderwij
zeres.
29 Juni Th. G. de Jager.
3 Juli Alcx Klasser.
12 Juli P. Dumont, majoor infan
terie b d.
4 Aug. B. D. Best, oud le er aar H.B.S.
en Gymnasium.
12 Aug. J. Kipper man, majoor der
rijksveldwaclit.
23 Aug. K. F. Hauscl.
27 Aug. P. i'. d. Meuten, sportleider
Rijks Opvoedingsgesticht.
17 Sept. Jakob Elzenaar.
19 Sept. L. G. Blessenaar.
4 Oct. A. Hendriks, bekend figuur
uit de plaatselijke moderne arbei
dersbeweging.
14 Oct. J. A. Hassing.
17 Oct. WBrok, kapitein comman
dant van de Mitrailleur compagnie
van het 16e regiment infanterie.
30 Oct. H. y. d. Knoop, voorzitter van
de Tuinbouwvereeniging „Amers-
foort".
4 Nov Stephan Veger, bekend wiel
renner.
14 Nov. J. van Wessum.
18 Nov. W. R. Schwemmer, oud voor
zitter van de afdeeling Amersfoort
van den Ned. Bond van Hotel-,
Café-, Restauranthouders en Slii-
têrs.
1 Dcc. A. M. E. des Tombe, oud
burgemeester, oud secretaris van
de plaatselijke Gezondheidscom
missie.
3 Dec. H. H. Blom, le luitenant der
Infanterie.
9 Dec. H. J. Albarda, Schout bij
Nacht tit. J
19 Dec. Th. J. H. Bianchi, oud pen
ningmeester van Sobriëtas.
F- Sala tourier 5e Regiment
Veld Artillerie.
26 Dec. Mej. C. M. f. Israël, onder-
wtjzeres.
28 Dec'. 'Zkh- F- von Schmidt
auf Altenstadt, kolonel der Kon
Marechaussee b.d.
