Japansche luchtmacht
in actie
Voor afschaffing der
omzetbelasting
Couranten-reclame
DE EEMLANDEU
Rechts blokkeert de haven
van Gij on
4000
De stranding der
„Van Heutsz"
K.v.K. te Tilburg
adresseert
Niemöller weer
in vrijheid
Vrijdag 3 September 1937
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
36e Jaargang No. 56
De burgeroorlog in Spanje
LINKSCH SUCCES
bij Pozoblanco
M
GOLF v BISCAJE
De „Kota Agoeng"
van Colombo
vertrokken
TAL VAN STEDEN
BESTOOKT
Dit nummer bestaat
uit 2 bladen
op aedere pagina's
8 uur 13 min.
De aanteekeningen
van Andree
Sporen van Kingsford
Smith's
vliegtuig gevonden
AMER SFOOKTSCfi DAGBLAD
•ABONNEMENTSPRIJS P®" 3 maanden voor Amersfoort 1.95; per maand 0.65; per
p week met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.15.
(Binnenland iranco per post per 3 maanden 2.85. Afzonderlijke nummers f 0.05
[POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van A~~4 re8cls 1 **05 met inbegrip van een uew. snijmnv
elke regel meer f 0.25 Liefdadigheids-advertcntién voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen r 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Toestand in de Middellandsche
Zee zal te Genève worden
besproken
De Britsche leeuw
kan klauwen
SALAMANCA, 3 Sept. (Havas)
Radio Nacional de Espana meldt,
dat oorlogsschepen der recht
schen, geholpen door vliegtuigen,
de haven van Gijon geheel blok-
keeren.
Zeven Britsche stoomschepen,
'die duizenden Spaansche vrouwen
en kinderen zouden evacueeren,
konden niet vertrekken, daar de
haven door de Almirante Cervera
en drie andere rechtsche oorlogs
schepen was geblokkeerd.
Uit Madrid bericht Havas, dat
in de streek van Pozoblanco voor
bij den weg naar Alcaracejo, in de
richting van Puerto Caltraveno,
de regeeringstroepen zes kilome
ter zouden zijn opgerukt en be
langrijke stellingen zouden hebben
genomen.
Het ministerie van landsverdediging
te Valencia deelt mede, dat de linksche
troepen in Aragon de vijandelijke aan
vallen op Mediana krachtig hebben af
geslagen. Zij hebben de arena's en het
seminarium te Belchite bezet. De troe
pen zijn van alle kanten de stad bin
nengedrongen. In de straten wordt he
vig gevochten.
Bij een luchtgevecht tegen zestig toe
stellen der rechtschen zijn vier hiervan
omlaag geschoten en vijf beschadigd,
terwijl Valencia zelf drie toestellen ver
loor.
Aan het Zuidelijk front hebben de
rechtschen Cortijo de Mala Grande ver
laten en zich genesteld op de in de
buurt liggende hoogten.
In den sector van Pozo-Blanco heeft
een vijandelijke aanval in de Sierra Te-
jonera de linksche troepen eenigszins
doen terugtrekken, doch de strijdkrach
ten, welke ten Westen van den spoor
weg Pena Roya-Almorehon opereeren,
hebben de tweede linies der rechtschen
aangevallen-
Minister Eden heeft den Fran-
schen zaakgelastigde medege
deeld, dat de Britsche regeering
accoord gaat met het voorstel van
Frankrijk, dat de Middellandsche
Zee-mogendheden de volgende
week, wanneer de Volkenbonds
raad te Genève bijeenkomt, den
toestand in de Middellandsche zee
bespreken.
Tijdens het te water laten van de tor
pedoboot Maori heeft de directeur van
de vlöotwerven van Fairfield, Robert
Traehan, o.m. gezegd:
Het is gevaarlijk te veel te schieten
op den staart van den Britschen leeuw.
De oprechte wensch van dit land, den
vrede onder alle volken te handhaven,
heeft een grens. Dit vredesverlangen
moet men niet verwarren met de uit
drukking: „Vrede tot iederen prijs" Er
bestaat geen enkele gelijkenis tusschen
deze twee termen.
Franco neemt représaille
maatregelen tegen Frankrijk
Zooals men weet, heeft de Fransche re-
gcering Woensdag de uitwijzing gelast
van een Spaansch onderdaan, die van
spionnage beschuldigd werd, en aan an
dere Spaansche onderdanen, die er van
beschuldigd werden, betrekkingen te
onderhouden met de regeering te Sala
manca. bevel gegeven, zich ten noorden
van de Loire te vestigen. De regeering
van Franco zou thans bij wijze van re
presaillemaatregel besloten hebben tot
uitwijzing van verscheidene Fransche
persoonlijkheden, die reeds tal van ja
ren in San Sebastian en het Baskenland
woonden.
Het blad La Liberté, aldus wordt na
der uit Parijs gemeld, weet mede te dee-
len, dat de Francoregeering onmiddel
lijke teruggave geëischt heeft van de
diplomatieke paspoorten, die de Fran
sche regeering aan twee met Franco
sympathiseerende Spaansche persoon
lijkbeden had ontnomen. Woensdag
werd daarop vernomen, dat generaal
Franco, die nog geen genoegdoening
had gekregen, een bevel tot uitwijzing
had uitgevaardigd tegen alle leden van
het comité der Fransche Kamer van
Koophandel te San Sebastian. Dezelfde
maatregel zou genomen worden tegen
persoonlijkheden uit de industrie- en
handelswereld te Bilbao.
Deze maatregelen zullen ten uitvoer
gebracht worden, indien de regeering
van Franco niet binnen vijf dagen ge
noegdoening heeft verkregen.
De iorpedeering van de
Marakoef
Van particuliere zijde wordt gemeld,
aldus seint Reuter uit Athene, dat vol
gens uit Kymi (eiland Euboca, Grieken
land) ontvangen berichten, welke alles
behalve volledig zijn, het Sovjet-Russi
sche vrachtschip Marakoef (5500 ton),
dat van Marianopol met een lading
aardpek op weg was naar Sete, Woens
dagochtend in de Grieksche territoriale
wateren tusschen het eiland Skyros en
P6ara, op ongeveer 6 mijl van Skyros,
een duikboot heeft ontmoet. De duik
boot gaf een waarschuwingsschot. De
kapitein van de Marekoef heesch hier
op de vlag der Sovjet-Unie en deed ver
volgens 36 man van de equipage en drie
vrouwen in de booten gaan. De duik
boot torpedeerde daarna het vracht
schip, na eerst nog de vlag der Spaan
sche nationalisten te hebben geheschen.
Het vrachtschip zonk oogenblikkelijk.
Bij de ontploffing werd één der booten
getroffen en een zeeman gedood.
De onderzeeboot verdween in N.O.
richting. De bemanning van de Mara
koef is Woensdag den geheelen dag in
de sloep blijven rondzwalken.
Donderdag ontmoette men een
Griekscb schip, dat op weg pas naar
Smyrna. Dit schip nam de sloep tot de
haven van Kymi op sleeptouw.
De kapitein van de Marakoef heeft
verklaard, dat de duikboot na de be
schieting van zijn schip een tankschip
had ontmoet, welks nationaliteit niet
bekend is, doch spoedig in de gelegen
heid werd gesteld zijn weg te vervol
gen.
Rechtschen maken zióh
meester van een schip
Uit Bone (Algiers) wordt gemeld, dat
de Mare Negro de laatste tien dagen
ter reede van Bone voor anker lag. De
kapitein van het schip heeft gisteren
gebruik gemaakt van de afwezigheid
van de helft der bemanning en zich
met eenige aanhangers der Spaansche
rechtschen aan boord begeven van de Ma
re Negro. Het anker werd direct gelicht
en het schip begaf zich met een lading
tanks en vliegtuigen, welke bestemd
waren geweest \oor de Spaansche re
geering, in dc richting van Sardinië.
Italiaansch majoor
omgekomen
Uit Burgos wordt gemeld, dat de Ita-
liaansche majoor Tomassi Cesari,
leeraar aan de militaire academie, bij
een auto-ongeluk om het leven is ge
komen.
SS
O
z
O
1
vb
•ÏJERO
i
iW'
FRANKRUK
LAREDO
S.SEBASTIAN
OPAMPLONA
Op bovenstaand kaartje vindt men. aan de. Noordkust van Spanje, geheel links
de havenstad Gijon aangegeven.
Er bestaat goede kans dat het
schip kan worden
vlotgebracht
De „Cremer" vertrokken
met bergingsmateriaal
BATAVIA. 3 Sept. (Aneta/A.N.P.)
De directie van de K.P.M. t.e
Batavia heeft het volgende bericht
uit Hongkong ontvangen: Practisch
zijn alle passagiers en de geheel be
manning van het m.s. „Van Heutsz"
in veiligheid gebracht. Indien nog
personen vermist worden, zijn dit
hoogstens tien in getal. Volgens een
voorloopige opgave zijn de ruimen
2 en 3 volgeloopen. Voorts werden
nog enkele lichte lekkages geconsta
teerd. Eenige dekken zijn versplin
terd. Voornamelijk de opbouwen
hebben schade geleden.
Nader verneemt Aneta omtrent den
toestand van de „Van Heutsz", nog het
volgende:
Het schip rust gedeeltelijk op de rot
sen, zoodat, indien do weersomstandig
heden, welke thans gunstig zijn, niet
veranderen, er een goede kans beslaat,
dat het schip kan worden vlotgebracht.
Er is een aanvang gemaakt met het
lossen van de lading uit de ruimen
welke niet onder water staan. Heden zal
bij laag water getracht worden een gat
in de buitenhuid bij ruim 2 te dichten.
De „Cremer" van de K.P.M. is heden
morgen vroeg met bergingsmateriaal uit
Singapore naar Hongkong vertrokken.
De heeren Ruys van den Nautischen
dienst, en de heeren Oudsteyn en Jolly
van den technischen dienst van de
K.P.M., zijn heden met een extra vlieg
tuig van de K.N.I.L.M. naar Singapore
vertrokken, vanwaar zij morgen met de
„Scharnhorst" naar Hongkong gaan.
ROTTERDAM. 3 Sept. De Rot-
terdamsche Lloyd deelt mede. dat
het motorschip „Kota Agoeng", dat,
in verband met eqn brand in ruim
vier, Colombo had aangeloopen, na
één dag oponthoud alifaar, heden
morgen om 7 uur van Colombo is
vertrokken.
China's verzet blijft een
krachtig karakter
dragen
Tokio zal denkelijk nog
meer troepen sturen
SJANGHAI, 3 Sept. (Reuter). -
Japansche vliegtuigen hebben gis-
tereh zeer ver uiteenliggende Chi-
neesche steden gebombardeerd.
Zeer hevig hebben zij de Chinee-
sche trocpensconcentraties in en
rondom Sjanghai bestookt. De
Chineesche luchtstrijdkrachten be
paalden zich er toe de Japansche
stellingen bij Lioeho, Woesoeng
en de Japansche luchtbasis op het
eiland Tsoengming aan de mon
ding van de Jangtse te bestoken.
Te Sjanghai gelooft men vol
gens Reuter, dat de Japanneezen
thans reeds drie divisies aan land
hebben gezet in het gebied van
Sjanghai. Men vraagt zich echter
af, of deze troepen voldoende zul
len zijn, gezien de kracht van den
onverwachten Chineeschen tegen
stand. Volgens het officieele Chi
neesche telegraafagentschap heeft
de Japansche opperbevelhebber te
Sjanghai een telegram naar Tokio
gzonden, waarin hij verzoekt on
middellijk nog twee divisies te
sturen.
Uit Kalgan wordt gemeld, dat do Ja
pansche staf naar het voorbeeld der Ja
pansche autoriteiten te Tientsin en Pei-
ping met de hulp van Chineesche per-
soonlijkheden in de stad een comité tol
behoud van den vrede heeft georgani
seerd.
De Chineesche bladen melden, dat de
plenaire zitting van de centrale comi-
té's van den Kwomintang in verband
met de vijandelijkheden voor onbepaal
de» tijd is uitgesteld. De zitting had 15
September zullen beginnen.
Van Chineesche zijde wordt verder
tegengesproken, dat de Japansche troc-
Aanleiding gevonden in den
verbeterden toestand van
's lands financiën
TILBURG, 3 Sept. Naar aanleiding
van de ingrijpende verbetering in den
toestand van 's lands financiën, heeft
de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Tilburg en omstreken zich ge
wend tot den minister van financiën
met een adres, waarin zij als haar onbe
twistbare meening uitspreekt, dat aan
de rijksoverheid thans de gelegenheid
wordt geboden, ook indien met nieuwe
uitgaven, o.a. voor defensiedoeleinden,
rekening wordt gehouden, om ten aan
zien van de meest drukkende lasten van
het bedrijfsleven op korten termijn tcge
moet te komen. Onder die meest druk
kende lasten rekent adressante ook de
omzetbelasting, die in vele gevallen ont
aard is van een belasting, die op den
verbruiker bedoelde te drukken, in een
typische bedrijfsbelasting.
Zij hoopt, dat de toestand van 's land*
finanpien het mogelijk zal maken, deze
belasting te beëindigen op het tijdstip,
waarop de betreffende wet komt te ver
vallen. d.w.z. op 31 December 1938. Daar
naast is zij van oordeel, dat er reeds
Ihans voor de regeering alle aanleiding
bestaa* om ten aanzien van de omzetbe
lasting het bedrijfsleven tegemoet ;e ko
men, welke tegemoetkoming zou moe
ten bestaan in het algeheel vrijstellen
van omzetbelasting van machines en
bedrijfshulpmiddelen.
Tegen het systéem der wet in, zijn
destijds ook machines en bedrijfshulp
middelen onder de heffing gebracht,
blijkbaar op fiscale overwegingen. Ont
kend kan echter niet worden, dat het
heffen van omzetbelasting op machines
en bedrijfshulpmiddelen in feite tenge
volge heeft, dat de belasting tweemaal
wordt geheven, n.l. in de eerste plaats
op de machines en bedrijfshulpmidde
len zelf en daarna voor de tweede maal
op de met de machines vervaardigde
prodjicten, in welker kostprijzen toch
de rriet de omzetbelasting verhoogde af
schrijvingen op machines en bedrijfs
hulpmiddelen zijn gecalculeerd.
In aansluiting aan dit betoog bepleit
adressante tevens een beëindiging de?
heffing van de gewone invoerrechten,
die krachtens de tariefwet wordén ge
heven op machines en machine onder
deelen, een en ander voorzoover die hier
te lande niet of niet noemenswaard wor
den voortgebracht.
In deze beffing ziet adressante ook
niets anders dan een directe bedrijfsbe-
lasling.
De K. v. K. heeft verder den minister
in afzonderlijke brieven nog op enkel»1
technische bezwaren, de uitvoering der
omzetbelastingwet betreffende, gewezen
en met name op herziening der thans
voor het banketbakkersbedrijf geidend?
heffingsregeling aangedrongen, omdat
deze regeling naar het oordeel der ka
mer bij de geheel gewijzigde omstandig
heden een veel zwaardere druk op deze
branche legt dan de belasting van 4 per
in de omzetbelastingwet zelf neergelegd
GROOTE OPRUIMING VAN
KROTTEN
WASHINGTON. 3 Sept. (Reuter). -
President Roosevelt heeft een decreet
onderteekend, waarbij een erediet van
526 millioen dollar uitgetrokken wor»lt
voor het opruimen vap krotten en het
daarvan in de plaats bouwen van goed-
koope huizen. Voorts heeft de president
het wetsontwerp onderteekend, dat den
beperkten uitvoer van helium toestaat.
pen in het gebied van Lotien er in ge
slaagd zijn de verbinding tot stand te
brengen met de Japansche strijdkrach
ten te Woesoeng.
Amerika en het Oost-
Aziatische conflict
Zes Amerikaansche vredesorganisaties
hebben president Roosevelt een geza
menlijk schrijven doen toekomen, waar
in zij hem vragen de neutraliteitswet
onmiddellijk van toepassing te verkla
ren op het ChineeschJapansche ge
schil.
Staatssecretaris Huil heeft tegenover
vertegenwoordigers van de pers ver
klaard, dat admiraal Yarnell, do com
mandant van hgt Amerikaansche esl^a-
der in de Aziatische wateren, instruc
ties heeft gekregen betreffende het ne
men van de noodige maatregelen, al
naar de gebeurtenissen zich ontwikke
len in dc zóne van Sjanghai. Admiraal
Yarnell is niet gehouden liet staatsdc-
partcment in kennis te stellen van iede
rón door hem genomen maatregel.
SJANGHAI, 3 September. (Reu
ter.) Kort na het middaguur heeft,
het vlaggeschip Izoemo zich ge
mengd in den artillerieslag.
De Chineezen zouden elkander
door middel van seinen aanwijzin
gen geven over te beschieten stel
lingen. In de buurt van het Japan
sche consulaat is een groot Ja-
pansch troepenschip voor anker ge
gaan, dat met een Japanschen tor
pedojager de schapen aan den ande
ren oever van de Wangpoc heeft
beschoten, waarbij verscheiden sche-
1 pen in brand geraakten.
Daar de Chineezen hun artillerie
vuur steeds beter richtten, hetgeen
Chineeschen toeschouwers groote
vreugde verschafte, kwamen de
granaten steads dichter in de buurt
van het Japansche consulaat te
recht, dat door twee projectielen
werd getroffen. Een ervan door
boorde het dak, het andere kwam
op do veranda terecht. Dc schade is
evenwel niet groot.
Uit Hongkong wordt gemeld, dat
Chineezen daar zijn begonnen met
het plunderen van Japansche win
kels en huizen. De autoriteiten van
de Britsche kroonkolonie hebben de
Japansche bewoners van de stad en
de omgeving ertoe aangespoord hun
woningen te verlaten en een ge
meenschappelijk kamp te betrek
ken, waar zij onder Britsche be
scherming zullen staan.
In politieke kringen te Tokio is
men zeer verontrust over het op
treden van de Chineezen.
Aanslag op de Izoemo
Hedenochtend naderde een sampan,
welke door eon vrouw werd bestuurd
en waarin een tiental Chineesche bur
gers zaten, het Japansche vlaggeschip
Izoemo, aldus meldt Havas uit Sjang
hai. Toe* het vaartuig bij het Japan
sche oorlogsschip was gekomen, open
den de inzittenden het vuur, de man
nen sprongen te water en de vrouw
bracht het vaartuig naar den oever van
Poetoene terug.
Een tiental opvarenden van de Izoe
mo werden met een boot naar Poetoeng
gebracht, waar zij het vuur op de Chi
neezen openden. Vervolgens begonnen
de Japansche schepen de plaats te bom
bardeeren, met het gevolg, dat brand
uitbrak.
Verder verluidt, dat te Amoy in de
provincie Foekien vijandelijkheden zijn
begonnen.
Misschien zal het proces geheel
worden afgelast
Naar uit Berlijn aan het Handelsblad
wordt gemeld, is het nog altijd niet he
kend. wanneer hei proces tegen dpn
indertijd gearresteerden ds. Niemöl
ler uit Berlijn-Dahlem zal plaats vinden.
Men hoort thans verluiden, dat het ver
mocdelijk geheel zal worden afgelast.
In elk geval bevindt zich dr. Niemöller
sedert kort weer in vrijheid.
Men herinnert zich. dat het proces
legen dr. Dibelius, dat slechts kort was
en slechts weinig belangstelling wekte
met een onmiddellijke vrijspraak eindig
de, een resultaat, dat de regeering zeker
niet welkom was en waarover in de
Duirsche bladen dan ook met geen
woord melding is gemaakt.
Het is in dit verband niet onwaar
schijnlijk. dat men een herhaling van
dit écfiec door het aflasten van het pro
ces-Nfqmöller vermijden wil.
DIT BLAD HEEFT EEN DAC.ELIJK-
SCHE GECONTROLEERDE
OPLAAG VAN
EXEMPLA REft
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU
VOOR PUBLICITEITSWAARDE
TOURNOOIVELD 4 - DEN HAAG
STADSNIEUWS
Slechte afwatering van de Geldersche
Vallei.
(Twéede Blad, pag. 1).
Tramverbinding Amersfoort-Rhenen.
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT
De revanchematch EuweAljechin.
(Eerste Blad, pag. 2).
Baron de Coubertin overleden.
(Eerste Blad, pag. 2).
VV eerverwachting
Medegedeeld door het K.N.M.l.
te De Bilt.
Zwakke tot matifte Z. tot W.
wind, zwaar bewolkt met tijde
lijke opklaring, waarschijnlijk
enkele regenbuien, met. kaiis <jp
onweer, weinig verandering in
temperatuur.
Hoogste barometerstand 768.5 te Wec-
nen.
Laagste barometerstand te yestma-
noer.
Zij bevatten de positie
melding van 12 Juli 1897
OSLO. 2 September. (D.N.B.) Om-
trent de aanteekeningen 'van Andree,
welke gisteren te Tromsö werden bin
nengebracht. wordt nader vernomen,
dat de inhoud als volgt luidt:
„Boei 2 Maandag 12 Juli 1897 1.30 uur
voormiddag Greenwichtijd. We bewegen
ons op 20 Meter hoogte in vrijwel nauw
keurig Oostelijke richting over groote
Ijsvelden met weinig pakijs en groote
open watervlakten. Ónze positie i6 on
geveer 82 graden 5 minuten N.B. en 28
graden OL. De ballon gaat langzaam
en staat soms geheel stil Alles wel.
w.g. Andree, Strindberg
Frenckell
Zooals men zich zal herinneren, werd
in 1930 het stoffelijk overschot van An-
dree en zijn metgezellen gevonden op
het eilandje Kvitoeya, ten Oosten van
Spitsbergen in dp poolzee. De bus, waar
in bovengenoemde aanteekenlng was
geborgen, werd vrijwel halverwege tus
schen Kviloeya en Danskke Oevo. waar
Andree zijn tocht begon, gevonden.
Een wiel en een stuk van
het landingsgestel
RANGOON. 2 Sept. (Reuter).
Naar de luchtvaartafdeeling offi
cieel mededeelt, heeft men kunnen
vaststellen, dat het wiel en het stuk
landingsgestel van een vliegtuig,
die men in Mei j.l. op een eiland
nabij Moelmein heeft gevonden, af
komstig zijn van het vliegtuig van
Kingsford Smith, dat in November
1935 verloren is gegaan. Men denkt
dat de rest van het vliegtuig zich
niet ver van het eiland zal bevin
den en men neemt maatregelen om
deze op te 6poren.
Concentreer op het krachtigste reclame-middel
